Przejdź do zawartości

Bitwa pod Napadówką

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bitwa pod Napadówką
Wojna polsko-bolszewicka
Ilustracja
Czas

31 maja 1920

Miejsce

pod Napadówką[a]

Terytorium

Ukraińska Republika Ludowa

Przyczyna

wyprawa kijowska

Wynik

zwycięstwo Polaków

Strony konfliktu
 Polska  Rosyjska FSRR
Dowódcy
Michał Bajer
Siły
45 pułk piechoty 6 Dywizja Kawalerii
brak współrzędnych
Adam Przybylski,
Wojna Polska 1918–1921[2]
Mieczysław Biernacki
Działania armji konnej Budiennego w kampanii polsko - rosyjskiej 1920 r.[3]

Bitwa pod Napadówką – walki polskiego 45 pułku piechoty ppłk. Michała Bajera z sowiecką 6 Dywizją Kawalerii toczone w okresie operacji kijowskiej w czasie wojny polsko-bolszewickiej.

Geneza

[edytuj | edytuj kod]

25 kwietnia rozpoczęła się polska ofensywa na Ukrainie[4][5]. Przeprowadzona w dwóch fazach operacja zaczepna polskich armii zakończyła się spektakularnym sukcesem. 7 maja, w zasadzie bez walki, Kijów został zdobyty[6], a bezpośrednio po zajęciu go dowództwo 3 Armii tworzyło na wschodnim brzegu Dniepru obszerne przedmoście, które chroniło miasto przed bezpośrednim ogniem artylerii sowieckiej i zabezpieczyło organizację ukraińskiej administracji[4]. Zajęcie Kijowa i utworzenie przedmościa zakończyło polską ofensywę na Ukrainie[7].

Po zakończeniu ofensywy większość uczestniczących w niej jednostek polskich organizowała obronę, obsadzając ważniejsze węzły komunikacyjne i wybrane miejscowości[8]. Front ustabilizował się na linii od Prypeci, wzdłuż Dniepru, przez Białą Cerkiew, Skwirę, Lipowiec, Bracław, Wapniarkę do Jarugi nad Dniestrem. 3 Armia obsadzała odcinek od Prypeci do Skwiry, a od Skwiry do Dniestru biegł front 6 Armii[9]. 26 maja 1 Armia Konna Siemiona Budionnego uderzyła na polskie linie obronne. 13 Dywizja Piechoty ze składu 6 Armii zaatakowana została w momencie, gdy jej oddziały znajdowała się częściowo w ruchu dążąc do poprawy położenia i zajęcia dogodniejszych stanowisk nad rzekami Rosia i Rośką[10][11].

Walczące wojska

[edytuj | edytuj kod]
Jednostka Dowódca Podporządkowanie
Wojsko Polskie
dowództwo 13 Dywizji Piechoty płk Franciszek Paulik 6 Armia
45 pułk piechoty ppłk Michał Bajer 13 Dywizja Piechoty
50 pułk piechoty mjr Zygmunt Polak
Armia Czerwona
dowództwo 1 Armii Konnej Siemion Budionny Front Płd. Zach.
6 Dywizja Kawalerii Iosif Apanasienko 1 Armia Konna

Walki pod Napadówką

[edytuj | edytuj kod]

W trzeciej dekadzie maja 45 pułk piechoty ppłk. Michała Bajera utworzył cztery „węzły obronne”: pod wsią Skitki, na południe od wsi Rossosza, na wschód od Napadówki oraz w Lipowcu. Na prawym skrzydle pułk współdziałał z oddziałami 18 Dywizji Piechoty rozmieszczonymi w Hordyjówce, a na lewym jego skrzydle rozwinął swoje punkty oporu 50 pułk piechoty[12]. Dowództwo pułku znajdowało się w Lipowcu[13]. 30 maja na lewym skrzydle pułku, ale jeszcze w rejonie odpowiedzialności sąsiedniego 50 pp, zauważono sowiecką kawalerię. Dowódca 45 pp ppłk Bajer postanowił skierować na Oczeretnię swój II batalion, wzmocniony 2 baterią 13 pułku artylerii polowej, z zadaniem opanowania miejscowości i ochrony swojego skrzydła. Tymczasem 50 pułk piechoty już poprzedniego dnia został rozbity pod Nowo-Żywotowem i Medówką, a w polskim froncie wytworzyła się siedemnastokilometrowa luka, w którą wchodziły oddziały 6 Dywizji Kawalerii z armii Siemiona Budionnego[14].

 Osobny artykuł: Bitwa pod Nowym Żywotowem.

Sowieci napotkali jednak pod Pohrebyszczem silny opór grupy podpułkownika Arnolda Szyllinga; skierowali się na Napadówkę i Lipowiec[15]. Dowództwo 45 pp, nie znając sytuacji ogólnej, realizowało swój plan zaczepny[16]. Rano 31 maja, wzmocniony artylerią II batalionu kpt. Wincentego Rusieckiego, wyruszył z Napadówki na Oczeretnię. Po przejściu kilkuset metrów zauważono kolumny sowieckie. Towarzysząca batalionowi bateria zajęła natychmiast stanowiska u wylotu drogi z Napadówki na Oczeretnię i otworzyła ogień, a piechota ruszyła w tyralierach do ataku. Szarżowała też sowiecka kawaleria, ale jej pierwszy atak został powstrzymany ogniem artylerii i karabinów maszynowych. Przy drugim ataku czerwonoarmistom towarzyszyły, nieznane jeszcze żołnierzom 45 pp, taczanki oraz samochód pancerny. Dzięki skuteczności polskiej artylerii i ten atak odrzucono, a samochód pancerny został zdobyty przez polskich żołnierzy. W tym samym czasie kolumna sowieckiej jazdy, maszerując brzegiem Ulianówki, obeszła lewe skrzydło II batalionu i wdarła się do Napadówki. Kontratakowała kompania odwodowa batalionu i w walce wręcz wyparła przeciwnika z miejscowości. Kompanię wspierali taboryci i kanceliści sztabu pułku[17][18].

W tym czasie III/45 pp atakowany był w Lipowcu przez kilka szwadronów 6 DK, wzmocnionych samochodem pancernym. Sowiecka kawaleria w pierwszym impecie weszła do Lipowca, ale w walce w terenie zabudowanym poniosła duże straty i musiała wycofać się porzucając dwa ckm-y. Żołnierze 3 kompanii km zaatakowali i zdobyli samochód pancerny[19]. Kawaleria sowiecka ponowiła atak w szyku pieszym i ponownie została odrzucona[17]. Także III batalion 45 pp walczył z oddziałem sowieckiej 6 DK. Na tym kierunku czerwonoarmiści otrzymali wsparcie w postaci trzech pociągów pancernych, a polskiej artylerii w tym obszarze nie było. Mimo to III/45 pp z powodzeniem odpierał ponawiane ataki[20].

Walki na całym odcinku obrony 45 pułku piechoty trwały do godzin wieczornych. Około 18.00 oddziały 6 Dywizji Kawalerii rozpoczęły odwrót[20][21].

Bilans walk

[edytuj | edytuj kod]

Zwycięska bitwa pod Napadówką umożliwiła zamknięcie luki powstałej w polskim froncie po klęsce 50 pułku piechoty. Kawaleria Siemiona Budionnego musiała szukać innego słabego miejsca w polskim ugrupowaniu. Zwycięstwo pułk okupił stratą około 100 poległych i rannych, a straty sowieckie szacowano na kilkuset ludzi. W ręce Polaków wpadły dwa uszkodzone samochody pancerne[17].
Nazwa „Napadówka” oraz data „31 maja 1920 roku” umieszczona została na płacie chorągwi 45 pułku piechoty Strzelców Kresowych. Od tej bitwy w pułku stosowano zawołanie: „45 pułk nie może być zwyciężony w otwartej walce[22].

  1. Napadówka, miejscowość na Ukrainie między Ulianówką i Rośką[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]