Ardagai erraldoi
Ardagai erraldoia | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
Ordena | Polyporales | |||||||||||||||||||||||||||
Familia | Meripilaceae | |||||||||||||||||||||||||||
Generoa | Meripilus | |||||||||||||||||||||||||||
Espeziea | Meripilus giganteus P.Karst., 1882 | |||||||||||||||||||||||||||
Basionimoa | Boletus giganteus | |||||||||||||||||||||||||||
Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
|
Ardagai erraldoia (Meripilus giganteus) Meripilaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Ez da jangarria, haritsua delako eta akre usain desatsegina duelako. Esteetako arazoak eragin ditzake. Pena da, onddo honek metro bat luze eta 9 kilo har ditzakeelako.
Deskribapena
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Karpoforoa: 20-50 cm-koak dira, eta, oinarrian soldatuak bezala daude, teilatu bateko teilak bezala gainjarriak zati batean, elastikoak, ertza irregularki gingilduna eta bihurgunetsua, tolestura sakonekin, arre gorrixka, gris-okrea edo arre-gaztaina kolorekoa, baina krema kolorekoa ertzean; gainazal belusduna du, pikortsua ertzean; erabat zimurtsuak erradialki, askotan zerrenda zentrokideen bidez zonatua, kolore pixka bat gehiagorekin. 40 kilotik gorako perretxikoak aurkitu dira.
Tutuak: Berandu sortzen dira, perretxiko nahiko garatuek ere azalera emankorra erabat leuna baitute. Zuriak, gero horiak.
Poroak: Txikiak, krema kolorekoak, okre zurbilak hasieran eta gero krema ilunera pasatzen dira, ukitzean edo lehortzean belztu egiten dira.
Hanka: Ez du oinik, kapelen oinarriak elkarren artean soldatzen dira, masa irregular bat eratzeko.
Haragia: Haritsua, larrukara samarra, zuria, gorrixka airearekin kontaktuan, eta azkenean belztu egiten da. Airean lehortzen utziz gero, perretxiko guztia belzten da zahartzean. Usain bizia, nahiko atsegina eta zapore garratzekoa.[2]
Etimologia: Meripilus terminoa grekotik dator, parte esan nahi duen "meris" hitzetik, parteen errepikapenetik eta kapela esan nahi duen "pilos hat"- etik. Giganteus epitetoa berriz latinetik dator, erraldoi esan nahi duen "giganteus" hitzetik. Bere neurriengatik.
Jangarritasuna
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ez da jangarria, gogorra eta larrukara delako. Arazo gastrointestinalak ere eragin ditzake.[3]
Nahasketa arriskua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Grifola frondosa delakoarekin, honen kapelak ugariagoak eta txikiagoak dira, zimurtsuak, pruinadunak eta gris-gamuza kolorekoak. Bondarzewia montana delakoarekin, trinkotasun eta forma berekoa, ez da belzten eta izeietan bakarrik ateratzen da. Dendropolyporus umbellatus espeziarekin, honek loreak bezala kapela zirkularrak ditu.[4]
Sasoia eta lekua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Udan eta udazkenean, pagoen eta haritzen motzondoetan.[5]
Banaketa eremua
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ameriketako Estatu Batuak, Kanada, Mexiko, Kolonbia, Txile, Europa, Errusia, Maldivak, Japonia, Antartika, Australia, Zeelanda Berria.[6]
Erreferentzia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Mendaza, Ramon, Diaz, Guillermo. (1987). Guia fotografica y descriptiva 800 especies a todo color. Iberduero, 638 or. ISBN 84-404-0530-8..
- ↑ (Gaztelaniaz) Palazon Lozano Fernando. (2006). Setas para todos. JoseLuis Añanos Echo Editorial Pirineo, 479 or. ISBN 84-87997-86-4..
- ↑ (Gaztelaniaz) Cetto, Bruno. (1987). Guia de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 551 or. ISBN 84-282-0253-6 (T.I). ISBN: 84-282-0538-8 (O.C.)..
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 314 or. ISBN 84-282-0865-4..
- ↑ Meripilus giganteus: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 1882. urtean deskribatutako onddoak
- Euskal Herriko onddoak
- Meripilaceae
- Onddo jangarriak
- Kanadako onddoak
- Ameriketako Estatu Batuetako onddoak
- Europako onddoak
- Errusiako onddoak
- Mexikoko onddoak
- Txileko onddoak
- Kolonbiako onddoak
- Maldivetako onddoak
- Japoniako onddoak
- Antartikako onddoak
- Australiako onddoak
- Zeelanda Berriko onddoak