Przejdź do zawartości

Zamek w Rychtach

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zamek w Rychtach
Ilustracja
Pozostałość zamku
Państwo

 Ukraina

Miejscowość

Rychty

Inwestor

Stefan Humięcki

Ukończenie budowy

1507

Zniszczono

1917

Pierwszy właściciel

Humieccy

Kolejni właściciele

Trzeciescy, Płońscy, Konstanty Podwysocki, Rożałowscy

Położenie na mapie obwodu chmielnickiego
Mapa konturowa obwodu chmielnickiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Zamek w Rychtach”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zamek w Rychtach”
Ziemia48°38′26″N 26°25′14″E/48,640556 26,420556

Zamek w Rychtach – wybudowany w 1507 r.[1] przez Stefana[2] Humięckiego[3].

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Zamek zbudowany na zboczu skalistego wzgórza opadającego ku stawowi[4], który tworzy Żwanczyk[5].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

W czasach, gdy komendantem był Wołodyjowski obronny zamek oblegany był przez wojska kozackie i tureckie. W 1762 r. Turcy zrabowali zamek a mieszkańców złupili, zabijając przy tym 54 osoby. Od 1672 r., przez ponad dwadzieścia lat, zamek był pod władaniem Turków[6]. W zamkowych podziemiach trzymano konie baszy i wypuszczano je na okoliczne łąki nad rzeką Kizią. Miejsce to nazwano Paszówką[5]. W kolejnych latach zamek był własnością rodziny Humieckich herbu Junosza, która przebudowała zamek, potem do rodziny Trzecieskich a od 1815 r. do Płońskich. Od 1848 r. właścicielem był znany badacz przeszłości Konstanty Podwysocki, po którego śmierci drogą wiana przeszedł do Rożałowskich[5].

Pałac

[edytuj | edytuj kod]

W połowie XIX w. Konstanty Podwysocki wybudował dwupiętrowy pałac z wykorzystaniem starych murów zamkowych[3], do którego wejście prowadziło przez bramę w ryzalicie zwieńczonym tympanonem[6]. Dom mieszkalny właściciela, przerobiony z dawnego zamku, bez zmiany pierwotnych jego zarysów, wznosił się na krańcu lasem porosłej skały[5]. Pałac spalony w 1917 r., ruiny po 1945 r. rozebrano[6].

Architektura, wyposażenie

[edytuj | edytuj kod]

Obronny zamek był budowlą mała składającą się z prostokąta długiego na 50 a szerokiego na 13 m, otoczonego murem grubym na 1,5 m, po rogach którego znajdowały się cztery dwukondygnacyjne baszty[5]. Przy murze, vis-a-vis bramy głównej, znajdował się budynek mieszkalny[6]. W XIX w. w rogach starego dziedzińca stały relikty dawnej warowni: 4. czworoboczne baszty, kiedyś sprzężone murem i zwieńczone stożkowatym dachem[6]. Pod koniec XIX w. w pałacu znajdowała się cenna biblioteka, licząca 12 000 tomów, oraz inne zbiory naukowe oraz dzieła sztuki, które znalazły się w posiadaniu hr. Działyńskiego[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Wynika to z tablicy znalezionej przy restauracji domu
  2. Antoni Urbański: Z czarnego szlaku i tamtych rubieży: zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie. Gdańsk: Oficyna Wydawnicza "Graf": 1991, s. 16.
  3. a b Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 9: Województwo podolskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996, s. 307-310, ISBN 83-04-04268-1, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
  4. Antoni Urbański Z czarnego szlaku i tamtych rubieży : zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie, Gdańsk: Oficyna Wydawnicza "Graf", 1991, s. 16
  5. a b c d e f Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X. Warszawa: 1880–1902, s. 74-75.
  6. a b c d e Rychty. [dostęp 2013-09-01].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]