Antoni Kazimierz Ostrowski

Sukcesja apostolska
Data konsekracji	2 czerwca 1753
Miejscowość	Iłża
Konsekrator	Andrzej Stanisław Załuski
Współkonsekratorzy	Wojciech Stanisław Leski; Marcin Załuski
Konsekrowani biskupi
Cyprian Kazimierz Wolicki	1766
Józef Ignacy Rybiński	1774
Jan Józef Dembowski	1775
Maciej Grzegorz Garnysz	1776
Współkonsekrowani biskupi
Franciszek Podkański	1753
Jan Dembowski	1760
Ignacy Krasicki	1766
Andrzej Stanisław Młodziejowski	1767
Gabriel Podoski	1767
Antoni Onufry Okęcki	1771

Antoni Kazimierz Ostrowski
	Prymas Polski i Litwy
	; portret pędzla Łukasza Smuglewicza z 1777 roku
Kraj działania	I Rzeczpospolita
Data i miejsce urodzenia	31 marca 1713 ; Ostrów koło Magnuszewa
Data i miejsce śmierci	26 sierpnia 1784 ; Francja
Miejsce pochówku	Kościół św. Jakuba w Skierniewicach
	Arcybiskup gnieźnieński
Okres sprawowania	1777–1784
	Prymas Polski
Okres sprawowania	1777–1784
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	1736
Nominacja biskupia	9 kwietnia 1753
Sakra biskupia	2 czerwca 1753
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Antoni Kazimierz Ostrowski herbu Grzymała (ur. 31 marca 1713^[1] w Ostrowie koło Magnuszewa^[3] – zm. 26 sierpnia 1784 roku^[4] we Francji) – arcybiskup gnieźnieński, a wcześniej biskup włocławski (1763-1776), konsyliarz Rady Nieustającej w 1775 roku^[5], opat komendatoryjny tyniecki i lądzki w 1782 roku^[6], kanonik łucki w 1737 roku, pleban goszczyński, proboszcz mniszewski, kapelan konwentualny maltański ad honorem (w zakonie po 1739 roku)^[7].

Życiorys

Syn Ludwika chorążego pancernego i Katarzyny ze Służewskich. Uczył się w Górze i Drohiczynie, później w seminarium misjonarzy w Warszawie^[3]. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1736 roku. Szybko zdobył zaufanie biskupów krakowskich: Jana Aleksandra Lipskiego i Andrzeja Stanisława Załuskiego.

Sakrę biskupią otrzymał 2 czerwca 1753 zostając biskupem inflanckim, a następnie kujawskim. Dnia 2 października 1758 został biskupem koadiutorem Włocławka^[8]. Biskupem ordynariuszem został 17 września 1763^[9].

Był członkiem konfederacji Czartoryskich w 1764 roku^[10]. W 1764 roku podpisał elekcję Stanisława Augusta Poniatowskiego^[11], podpisał jego pacta conventa^[12]. W 1764 roku na sejmie koronacyjnym wyznaczony do komisji do compositio inter status^[13].

Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego był narzędziem Rosji. W 1764 roku został wyznaczony senatorem rezydentem^[14]. Był członkiem konfederacji radomskiej 1767 roku^[15]. 23 października 1767 roku wszedł w skład delegacji Sejmu, wyłonionej pod naciskiem posła rosyjskiego Nikołaja Repnina, powołanej w celu określenia ustroju Rzeczypospolitej^[16]. Członek konfederacji 1773 roku, podpisał się na pierwszym zniszczonym egzemplarzu aktu konfederacji, następnie 16 kwietnia 1773 roku złożył przyrzeczenie (sponsję), że podpisze ponownie konfederację^[17]. Na Sejmie Rozbiorowym (1773-1775) odegrał dużą rolę jako prezes delegacji, traktującej z mocarstwami ościennymi. Pobierał jurgielt z ambasady rosyjskiej w wysokości 1 500 czerwonych złotych w 1775 roku. Suma ta stanowiła połowę rocznej pensji pobranej od Rosjan w 1778 roku^[18].

18 września 1773 roku podpisał traktaty cesji przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów ziem zagarniętych przez Rosję, Prusy i Austrię w I rozbiorze Polski^[19].

Członek konfederacji Andrzeja Mokronowskiego w 1776 roku^[20].

23 czerwca 1777 został arcybiskupem gnieźnieńskim^[4] i sprawował ten urząd aż do śmierci. Rozwijał na tym stanowisku energiczną działalność, stworzył sufraganię łowicką, odrestaurował pałac warszawski, podniósł gospodarkę w dobrach arcybiskupich, wybudował kilka kościołów, równocześnie udzielał się politycznie na sejmach i w Radzie Nieustającej.

Jeden z dwóch kartuszy z jego herbem wisi w kościele pw. Świętego Ignacego Loyoli w Gdańsku na Starych Szkotach. W tym kościele był konsekratorem.

W 1758 odznaczony Orderem Orła Białego, kawaler Orderu Świętego Stanisława^[21].

Pochowany w kościele św.Jakuba w Skierniewicach. Ciało spoczywa w sarkofagu z czarnego marmuru dębnickiego w krypcie pod kenotafem autorstwa Giacomo Monaldiego ustawionym w kościele.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 435. (łac.)
↑ Krzysztof R. Prokop, Wiadomości do biografii biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729-1795), w: Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, t. 86, 2006, s. 313.
↑ ^a ^b Michał Kowalski, Dzieje Mniszewa, Warszawa 1984, s. 17.
↑ ^a ^b Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 226. (łac.)
↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 86.
↑ Kolęda warszawska na rok 1782, [b.n.s].
↑ Jerzy Baranowski, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska, Zakon Maltański w Polsce, Warszawa 2000, s. 220.
↑ Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 445. (łac.)
↑ Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 444. (łac.)
↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 90.
↑ Elektorów poczet, którzy niegdyś głosowali na elektorów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 1674, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich, i.t.d. / ułożył i wydał Oswald Zaprzaniec z Siemuszowej Pietruski, Lwów 1845, s. 259.
↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 19.
↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1850, s. 150.
↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 169.
↑ Korwin [Kossakowski] S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 226.
↑ Volumina Legum t. VII, Petersburg 1860, s. 244-248.
↑ Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 559.
↑ Gazeta Rządowa nr 53, 23 sierpnia 1794, s. 213.
↑ Volumina Legum t. VIII, Petersburg 1860, s. 20-48.
↑ Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.
↑ Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 192.

Bibliografia

H. Dymnicka-Wołoszyńska, Antoni Kazimierz Ostrowski [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXIV, 1979, s. 540-546.
Marceli Kosman, Między tronem a ołtarzem, Poznań, 2000, ISBN 83-7272-017-7

Linki zewnętrzne

Arcybiskup Antoni Kazimierz Ostrowski (ang.)
Mowy Antoniego Kazimierza Ostrowskiego w bibliotece Polona

[Ve-1] Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 435. (łac.)

[2] Krzysztof R. Prokop, Wiadomości do biografii biskupów oraz opatów i ksień z ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów z osiemnastowiecznej prasy warszawskiej doby saskiej i stanisławowskiej (1729-1795), w: Archiwa, Biblioteki I Muzea Kościelne, t. 86, 2006, s. 313.

[Michał_Kowalski_1984-3] Michał Kowalski, Dzieje Mniszewa, Warszawa 1984, s. 17.

[Gn-4] Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 226. (łac.)

[5] Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 86.

[6] Kolęda warszawska na rok 1782, [b.n.s].

[7] Jerzy Baranowski, Marcin Libicki, Andrzej Rottermund, Maria Starnawska, Zakon Maltański w Polsce, Warszawa 2000, s. 220.

[8] Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 445. (łac.)

[9] Hierarchia Catholica medii et recentioris aevi, t. VI, Patavii 1958, s. 444. (łac.)

[10] Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 90.

[11] Elektorów poczet, którzy niegdyś głosowali na elektorów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III. roku 1674, Augusta II. roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich, i.t.d. / ułożył i wydał Oswald Zaprzaniec z Siemuszowej Pietruski, Lwów 1845, s. 259.

[12] Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 19.

[13] Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1850, s. 150.

[14] Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 169.

[15] Korwin [Kossakowski] S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 226.

[16] Volumina Legum t. VII, Petersburg 1860, s. 244-248.

[17] Ryszard Chojecki, Patriotyczna opozycja na sejmie 1773 r., w: Kwartalnik Historyczny, LXXIX, nr 3, 1972, s. 559.

[18] Gazeta Rządowa nr 53, 23 sierpnia 1794, s. 213.

[19] Volumina Legum t. VIII, Petersburg 1860, s. 20-48.

[20] Volumina Legum, t. VIII, Petersburg 1860, s. 527.

[21] Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 192.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

Biskupi diecezjalni kujawsko-pomorscy	Swidger (1133) Warner (1148) Onold (1161–1180) Stefan (1187–1198) Ogerius (1206–1212) Barta (1213–1220) Michał (1222–1252) Wolimir (1252–1275) Albierz (Wojciech) (1275–1283) Wisław (1283–1300) Gerward (1300–1323) Maciej z Gołańczy (1324–1364) Zbylut z Wąsosza (1364–1383) Teodoryk (1383) Jan Kropidło (1384–1389) Henryk VIII legnicki (1389–1398) Mikołaj Kurowski (1399–1402) Jan Kropidło (1402–1421) Jan Pella (1421–1428) Jan Szafraniec (1428–1433) Władysław Oporowski (1433–1449) Jan Gruszczyński (1450–1463) Jan Lutkowic z Brzezia (1463–1464) Jakub z Sienna (1464–1472) Zbigniew Oleśnicki (1473–1481) Andrzej Oporowski (1481–1483) Piotr z Bnina Moszyński (1484–1493) Krzesław Kurozwęcki (1494–1503) Wincenty Przerębski (1503–1513) Maciej Drzewicki (1513–1531) Jan Karnkowski (1531–1538) Łukasz Górka (1538–1542) Mikołaj Dzierzgowski (1542–1546) Andrzej Zebrzydowski (1546–1551) Jan Drohojowski (1551–1557) Jakub Uchański (1557–1565) Mikołaj Wolski (1565–1567) Stanisław Karnkowski (1567–1580) Hieronim Rozdrażewski (1581–1600) Jan Tarnowski (1600–1603) Piotr Tylicki (1603–1607) Wojciech Baranowski (1608) Maciej Pstrokoński (1608–1609) Wawrzyniec Gembicki (1610–1616) Paweł Wołucki (1616–1622) Andrzej Lipski (1622–1631) Maciej Łubieński (1631–1642) Mikołaj Wojciech Gniewosz (1642–1654) Kazimierz Florian Czartoryski (1654–1673) Jan Gembicki (1674–1675) Stanisław Sarnowski (1675–1680) Bonawentura Madaliński (1680–1691) Stanisław Kazimierz Dąmbski (1691–1700) Stanisław Szembek (1700–1705) Konstanty Felicjan Szaniawski (1705–1720) Krzysztof Antoni Szembek (1720–1739) Adam Stanisław Grabowski (1739–1741) Walenty Aleksander Czapski (1741–1751) Antoni Sebastian Dembowski (1751–1763) Antoni Kazimierz Ostrowski (1763–1776) Józef Ignacy Rybiński (1777–1806) Franciszek Skarbek-Malczewski (1815–1818)
Biskupi diecezjalni kujawsko-kaliscy	Andrzej Wołłowicz (1818–1822) Józef Szczepan Koźmian (1822–1831) Walenty Maciej Tomaszewski (1836–1850) Jan Michał Marszewski (1856–1867) Wincenty Teofil Popiel (1875–1883) Aleksander Kazimierz Bereśniewicz (1883–1902) Stanisław Zdzitowiecki (1902–1925)
Biskupi diecezjalni włocławscy	Stanisław Zdzitowiecki (1925–1927) Władysław Krynicki (1927–1928) Karol Radoński (1928–1951) Antoni Pawłowski (1951–1968) Jan Zaręba (1968–1970 adm. apost.) Jan Zaręba (1970–1986) Henryk Muszyński (1987–1992) Bronisław Dembowski (1992–2003) Wiesław Mering (2003–2021) Krzysztof Wętkowski (od 2021)
Biskupi pomocniczy	Stefan? (1347–1348) Jan (1349) Benedykt Vallati? (po 1364–przed 1380) Dominik de Firmo? (po 1373–przed 1380) Stefan ze Lwowa (1384–1416/1417) Jan Kaldeborn (1402–1411/1412) Ulryk Prunhofer (1414/1415–1417) Wacław Sporer (1417?–1421?) Godswin Comhaer? (1437) Jan Scheffchen (1438–1442) Jan (1440–1447) Jan (1444) Mikołaj Rusin (1447–1474) Aleksander Myszczyński (1514–1540) Jan Dziaduski (1540–1543) Maciej Walerian z Warszawy (1543–1547) Adam Mierchowski (1565–1574) Andrzej Blinowski (1574) Maciej Wielicki (1581–1585) Jan Rozdrażewski Nowomiejski (1587–1597) Franciszek Łącki (1597–1617) Baltazar Miaskowski (1617–1632) Krzysztof Charbicki (1634–1638) Wacław Paprocki (1639–1642) Piotr Mieszkowski (1643–1648) Mikołaj Krasicki (1649–1652) Walerian Wilczogórski (1652–1653) Stanisław Domaniewski (1654–1677) Piotr Paweł Mieszkowski (1678–1692) Andrzej Albinowski (1695–1706) Wojciech Ignacy Bardziński (1709–1723) Franciszek Antoni Kobielski (1725–1736) Aleksander Tomasz Działyński (1737–1739) Franciszek Kanigowski (1740–1759) Antoni Kazimierz Ostrowski (1758–1763 koadiutor) Jan Dembowski (1759–1788) Józef Ignacy Rybiński (1774–1777 koadiutor) Maciej Grzegorz Garnysz (1776–1781) Ludwik Stanisław Górski (1781–1799) Marcin Chyczewski (1789–1796) Feliks Łukasz Lewiński (1795–1819) Józef Marceli Dzięcielski (1819–1825) Józef Goldtmann (1838–1844) Tadeusz Łubieński (1844–1861) Karol Ludwik Pollner (1884–1887) Henryk Piotr Kossowski (1889–1903) Władysław Krynicki (1918–1927) Wojciech Owczarek (1918–1938) Michał Kozal (1939–1943) Franciszek Korszyński (1946–1962) Kazimierz Majdański (1962–1979) Jan Zaręba (1963–1968) Czesław Lewandowski (1973–1997) Roman Andrzejewski (1981–2003) Stanisław Gębicki (2000–2020)

Prymasi Polski	Mikołaj Trąba (1417–1422) Wojciech Jastrzębiec (1423–1436) Wincenty Kot (1436–1448) Władysław Oporowski (1449–1453) Jan Sprowski (1453–1464) Jan Gruszczyński (1464–1473) Jakub z Sienna (1474–1480) Zbigniew Oleśnicki (1481–1493) Fryderyk Jagiellończyk (1493–1503) Andrzej Boryszewski (1503–1510) Jan Łaski (1510–1531) Maciej Drzewicki (1531–1535) Andrzej Krzycki (1535–1537) Jan Latalski (1537–1540) Piotr Gamrat (1541–1545) Mikołaj Dzierzgowski (1545–1559) Jan Przerębski (1559–1562) Jakub Uchański (1562–1581) Stanisław Karnkowski (1581–1603) Jan Tarnowski (1603–1605) Bernard Maciejowski (1605–1608) Wojciech Baranowski (1608–1615) Wawrzyniec Gembicki (1616–1624) Henryk Firlej (1624–1626) Jan Wężyk (1627–1638) Jan Lipski (1638–1641) Maciej Łubieński (1641–1652) Andrzej Leszczyński (1653–1658) Wacław Leszczyński (1659–1666) Mikołaj Jan Prażmowski (1666–1673) Kazimierz Florian Czartoryski (1673–1674) Andrzej Olszowski (1674–1677) Jan Stefan Wydżga (1677–1685) Michał Stefan Radziejowski (1687–1705) Stanisław Szembek (1706–1721) Teodor Potocki (1723–1738) Krzysztof Antoni Szembek (1739–1748) Adam Ignacy Komorowski (1749–1759) Władysław Aleksander Łubieński (1759–1767) Gabriel Podoski (1767–1777) Antoni Kazimierz Ostrowski (1777–1784) Michał Jerzy Poniatowski (1785–1794) Ignacy Krasicki (1795–1801) Ignacy Antoni Raczyński (1807–1818) Tymoteusz Gorzeński (1821–1825) Teofil Wolicki (1828–1829) Marcin Dunin (1831–1842) Leon Przyłuski (1845–1865) Mieczysław Ledóchowski (1866–1886) Juliusz Józef Dinder (1886–1890) Florian Stablewski (1891–1906) Edward Likowski (1914–1915) Edmund Dalbor (1915–1926) August Hlond (1926–1948) Stefan Wyszyński (1948–1981) Józef Glemp (1981–2009) Henryk Muszyński (2009–2010) Józef Kowalczyk (2010–2014) Wojciech Polak (od 2014)
Prymasi Królestwa Polskiego	Franciszek Skarbek-Malczewski (1818–1819) Szczepan Hołowczyc (1819–1822) Wojciech Józef Skarszewski (1824–1827) Jan Paweł Woronicz (1828–1829) Aleksander Kakowski (1925–1938)
Prymasi Galicji i Lodomerii	Andrzej Alojzy Ankwicz (1815–1833) Franz Xavier Luschin (1834–1835) Franciszek de Paula Pisztek (1835–1846) Michał Lewicki (1848–1858)