Przejdź do zawartości

Maciej z Gołańczy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Maciej z Gołańczy
Herb duchownego
Data urodzenia

ok. 1285

Data śmierci

16 maja 1368

Biskup kujawski
Okres sprawowania

1324–1364

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Sakra biskupia

8 stycznia 1324

Epitafium Macieja z Gołańczy we włocławskiej katedrze

Maciej z Gołańczy (łac. Mathias de Paluka) herbu Topór (ur. ok. 1285, zm. 16 maja 1368) – biskup kujawski w latach 1324–1364, następca Gerwarda herbu Leszczyc, przedstawiciel rodu Pałuków.

Początki kariery zawdzięczał wujowi, biskupowi kujawskiemu Gerwardowi, który przed 1308 rokiem wprowadził go do kapituły włocławskiej od razu na godność scholastyka[1]. Ród, z którego się wywodził wspierał politykę Władysława Łokietka, co przyniosło mu wkrótce znaczne profity. Posiadał liczne tytuły i godności kościelne – był kanonikiem w kapitułach gnieźnieńskiej, poznańskiej, płockiej, włocławskiej, kruszwickiej, krakowskiej i wrocławskiej. W procesie inowrocławskim w latach 1320-1321 Maciej złożył zeznania przeciw Krzyżakom, a wkrótce w 1323 roku towarzyszył biskupowi Gerwardowi w podróży podjętej w interesie wyroku inowrocławskiego do papieskiej kurii w Awinionie. Po śmierci wuja otrzymał 3 grudnia 1323 roku jeszcze w Awinionie z nominacji papieża Jana XXII biskupstwo kujawskie. Konsekrowany 8 stycznia 1324, a w czerwcu wrócił do Polski i objął rządy diecezji obejmującej Kujawy i większą część Pomorza Gdańskiego.

W diecezji troszczył się o interesy Polski i papieża, sprzeciwiając się Krzyżakom. W 1329 roku wojska zakonu krzyżackiego zniszczyły dobra biskupstwa kujawskiego, w tym spaliły katedrę włocławską, domy kanoników, miasta Włocławek i Raciążek oraz liczne wsie i kościoły parafialne. Krzyżacy zdobyli zamek w Raciążku i zrabowali skarbiec biskupi. Zmusiło to Macieja z Gołańczy do podpisania w 1330 roku niekorzystnej ugody z Krzyżakami, wg której musiał zneutralizować zamek w Raciążku, wykupić jeńców i zgodzić się na niekorzystne dla biskupstwa rozwiązania dotyczące dziesięciny na Pomorzu[1].

Zajmował się m.in. odbudową diecezji po zniszczeniach wojennych, w 1340 roku rozpoczął prace nad nową katedrą we Włocławku, zbudował zamek we Włocławku, zamek w Raciążku, wieże w Ciechocinie nad Drwęcą i Górze oraz murowany dwór w Subkowych. Jego rządy przyczyniły się do bardzo szybkiego rozwoju osadnictwa w diecezji włocławskiej.

W grudniu 1364 zrezygnował z godności biskupiej z powodu utraty wzroku. Jego następcą w diecezji został także pochodzący z rodu Pałuków jego bratanek, Zbylut z Wąsosza, dotychczasowy prepozyt kapituły włocławskiej.

Dla swoich prywatnych potrzeb biskup Maciej zbudował zamek w Gołańczy, który następnie odziedziczyli jego krewni[2].

Po śmierci Maciej z Gołańczy został pochowany w zakrystii katedry włocławskiej[1].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]