Przejdź do zawartości

Florian Stablewski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Florian Stablewski
Prymas Polski
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

16 października 1841
Wschowa

Data i miejsce śmierci

24 listopada 1906
Poznań

Miejsce pochówku

bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu

Arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański
Okres sprawowania

1891–1906

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

24 lutego 1866

Sakra biskupia

17 stycznia 1892

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

17 stycznia 1892

Konsekrator

Georg von Kopp

Współkonsekratorzy

Edward Likowski
Leon Redner

Florian Stablewski herbu Oksza (ur. 16 października 1841 we Wschowie, zm. 24 listopada 1906 w Poznaniu) – polski duchowny rzymskokatolicki, poseł do sejmu pruskiego w latach 1876–1891, arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański oraz prymas Polski w latach 1891–1906.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem byłego żołnierza napoleońskiego, zubożałego szlachcica Onufrego Stablewskiego herbu Oksza i Emilii z Kurowskich. Kształcił się w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu i w gimnazjum w Trzemesznie (ukończył w 1861). W latach 1861–1863 studiował w seminarium duchownym w Poznaniu, następnie na uniwersytecie w Monachium. W 1866 obronił doktorat z teologii i w Gnieźnie przyjął święcenia kapłańskie.

Pracował jako duszpasterz w Wielichowie, Tarnowie Podgórnym oraz w Śremie, gdzie był także katechetą i nauczycielem języka hebrajskiego w gimnazjum. Został usunięty z pracy w 1873 po odmowie podporządkowania się zarządzeniu wykładania religii w języku niemieckim. Objął wówczas funkcję proboszcza we Wrześni, gdzie działał jednocześnie w towarzystwach rzemieślniczych, przemysłowych i rolniczych. Wspierał też szeroko pojętą działalność kulturalną[1]. Organizował bank ludowy w Śremie. W latach 1876–1891 sprawował mandat poselski w sejmie pruskim i działał w Kole Polskim, występując m.in. na rzecz zachowania języka polskiego jako wykładowego w szkolnictwie. Kapelan konwentualny maltański ad honorem (w zakonie po 1867)[2].

14 grudnia 1891 został mianowany arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim i poznańskim (z tytułem prymasa Polski). 13 stycznia 1892 objął archidiecezję, a 17 stycznia przyjął sakrę biskupią. W działalności na stolicy biskupiej, niezależnie od skomplikowanej sytuacji wewnętrznej, na pierwsze miejsce wysuwał sprawy Kościoła. Propagował w archidiecezji tzw. ruch patronacki, przedstawiony w encyklice Rerum novarum papieża Leona XIII. Założył pismo „Przewodnik Katolicki” oraz Drukarnię i Księgarnię św. Wojciecha w Poznaniu. Poszukiwał kompromisu w kwestii polskich spraw narodowościowych, w okresie strajków szkolnych (1901–1904, 1906) łagodził napięcia petycjami do cesarza niemieckiego. Jednocześnie ugodowość wobec zaborcy naraziła go na krytykę części społeczeństwa (m.in. skupionego wokół pism „Orędownik” i „Postęp”). Był przeciwny polonizacji (dokonywanej przez działaczy z zaboru pruskiego) Górnoślązaków w Rzeszy. Był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk[3].

Został pochowany w katedrze poznańskiej.

W kulturze

[edytuj | edytuj kod]

Jest jednym z bohaterów polskiego serialu historycznego Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy w reżyserii Jerzego Sztwiertni. Odtwórcą jego roli był Andrzej Piszczatowski.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. O działalności ks. dra Stablewskiego na rzecz teatrów polskich w Wielkopolsce zob.: Edward Webersfeld, Teatr prowincjonalny w Galicji. 1850–1908, cykl „Scena i Sztuka”, 1908–1909.
  2. J. Baranowski, M. Libicki, A. Rottermund, M. Starnawska, Zakon Maltański w Polsce, Warszawa 2000, s. 233.
  3. B. Erzepki, Spis członków Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, Poznań 1896, s. 4.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]