9K37 Buk

9K37 Buk

Informacje podstawowe
Rodzaj systemu	kierowany pocisk przeciwlotniczy ziemia–powietrze
Zwalczane cele	statki powietrzne
Warstwa obrony	krótkiego zasięgu
Platforma systemu	gąsienicowa, kołowa
Państwo	ZSRR Rosja
Producent	Uljanowski Zakład Mechaniczny Zakłady Mechaniczne imienia Kalinina
Wejście do służby	1979 (9K37) 1983 (9K37M1) 1988 (9K317) 1998 (9K37M1-2) 2016 (9K317M Buk-M3)
Status systemu	aktywny
Pociski
Pociski	9M38 9M38M1 9M317
Naprowadzanie	półaktywne
Zasięg	od 2,5 do 70 km
Pułap plot.	od 15 do 35000 m
System
Wyrzutnia	9A310 9A310M1 9A317 9A318
Liczba pocisków	4
Radary
Nazwa / model	9S18 9S36
Śledzone cele	10
Jednocześnie napr. pociski	6
Użytkownicy
Niebieski – aktualni, czerwony – byli

9K37 Buk (w kodzie NATO SA-11 Gadfly) – system kierowanych rakiet ziemia–powietrze, opracowanych w ZSRR w 1979. Następca systemu 2K12 Kub (w kodzie NATO SA-6 Gainful).

9K37 został zaprojektowany w celu zwalczania trudnych do przechwycenia celów, jak manewrujące samoloty, śmigłowce czy pociski typu Cruise. Przy projektowaniu systemu zwrócono także uwagę na odporność na zakłócenia.

Zestaw systemu

W skład systemu przeciwlotniczego 9K37 Buk wchodzi:

• 9S18 – stacja radiolokacyjna,
• 9S470 – stanowisko dowodzenia,
• 9A310 – samobieżna wyrzutnia rakiet,
• 9A39 – pojazd załadowczo-startowy.

Pocisk rakietowy

Pocisk do systemu przeciwlotniczego 9K37 ma 5,5 metra długości, masę całkowitą 690 kg, masę głowicy bojowej 70 kg. Pocisk wyposażony jest w radarowy zapalnik zbliżeniowy i wybucha gdy znajdzie się w pobliżu celu. Zwiększa to prawdopodobieństwo trafienia przy prędkości zbliżenia się do celu dochodzącej nawet do 3000 km/h. Pocisk napędzany jest przez silnik rakietowy na stały materiał pędny.

Prawdopodobieństwo zniszczenia celu wynosi:

• 0,6 – 0,9 w przypadku samolotów,
• 0,4 – 0,7 w przypadku śmigłowców,
• 0,4 w przypadku pocisków manewrujących.

Wersje

• 3K90 M-22 Uragan (kod NATO: SA-N-7) – wersja morska, znajdująca się na uzbrojeniu m.in. niszczycieli rakietowych projektu 956 (w kodzie NATO Sovremenny).
• 9K37M1-2 (kod NATO: SA-17 Grizzly / SA-N-12) – nowsza wersja systemu wyposażona w nowy radar.
• 9K317M Buk-M3 – najnowsza wersja, z 6 efektorami, o zasięgu 70 km, zróżnicowane kryteria naprowadzania, jej parametry nie są dokładnie znane, według informacji producenta zwalczająca wszystkie znane rodzaje samolotów i pocisków, na pułapach 5 m – 35 km, a według innych źródeł 5 m – 25 km przy maksymalnej prędkości do 850 m/s (~3000 km/h), czas reakcji 10 sekund, liczba kanałów celu 36, liczba kanałów pocisku 72 (dane o liczbie kanałów nie zostały jeszcze potwierdzone), przetestowana poligonowo w czerwcu 2016, przyjęta do uzbrojenia prawdopodobnie w roku 2016, w styczniu 2017 zatwierdzona dla eksportu.

Użytkownicy

Aktualni użytkownicy

• Algieria
• Armenia
• Azerbejdżan
• Białoruś – 12 (stan na 2016 rok)
• Chiny
• Egipt – Buk-M1 i Buk-M2.
• Gruzja
• Indie
• Iran
• Korea Północna
• Rosja
• Serbia
• Syria
• Ukraina
• Wenezuela – od 2013 roku.

Byli użytkownicy

• Finlandia – w 1996 roku otrzymała 18 zestawów w ramach rozliczania przez Rosję swojego zadłużenia zagranicznego. Obecnie został zastąpiony przez system NASAMS 2.
• Jugosławia – Po rozpadzie Jugosławii wszystkie zostały przekazane Serbii.
• ZSRR

Przed 1990 rokiem kompleks 9K37M1E „Gang” miał wejść na uzbrojenie państw Układu Warszawskiego, jednak dostaw nie zrealizowano, ponieważ Układ Warszawski przestał istnieć.

Zastosowanie

System był używany w wojnie w Osetii Południowej w 2008 r.

Według dochodzenia prowadzonego przez holenderski urząd do spraw bezpieczeństwa (OVV), samolot Malaysia Airlines: „został zestrzelony przez wyprodukowany w ZSRR pocisk Buk”.

Podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę ukraińskie wyrzutnie Buk-M1 zostały w 2023 roku zintegrowane z amerykańskimi pociskami AIM-7 Sparrow i RIM-7 Sea Sparrow, tworząc systemy tzw. FrankenSAM, które zadebiutowały bojowo 17 stycznia 2024 roku, zestrzeliwując bezzałogowiec Shahed.

Linki zewnętrzne

• Oficjalny serwis producenta (ros.)