Гусьляр (зборнік)
| «Гусьляр» | |
 Вокладка зборніку «Гусьляр» | |
| Жанр: | верш, паэма |
|---|---|
| Аўтар: | Янка Купала |
| Мова арыгіналу: | беларуская |
| Публікацыя: | 1910 |
| Выдавецтва: | А. Грыневіча |
| Электронная вэрсія | |
 Вікікрыніцы зьмяшчаюць поўны тэкст гэтага твору | |
«Гусьля́р» — другі зборнік Янкі Купалы, выдадзены Антонам Грыневічам у кастрычніку 1910 году ў Санкт-Пецярбургу ў друкарні К. Пянткоўскага. Рукапіс быў пасланы аўтарам выдаўцу яшчэ ў верасьні — кастрычніку 1908 году[1]. Зборнік быў выдадзены на беларускай мове лацінскім шрыфтам[1].
Адметнасьць і значэньне зборніку
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]У ідэйна-творчай эвалюцыі паэта зборнік займае пераходнае месца паміж вобразамі і матывамі рэвалюцыйнае мэтанакіраванасьці, уласьцівымі зборніку «Жалейка», і пазьнейшымі настроямі пэўнае разгубленасьці, грамадзянскага суму пэрыяду пасьля паражэньня рэвалюцыі 1905—1907 гадоў у Расеі[1].
У зборніку пашыраюцца матывы агульначалавечага гучаньня, ўпершыню ў творчасьці Янкі Купалы зьяўляюцца рэфлексійныя, чыста пэйзажныя, па-філязофску заглыбленыя вершы. Словы «дух», «душа» сустракаюцца ледзь ня ў кожным вершы зборніку[1].
Асаблівую ролю ў зборніку адыгрывае канструкцыйны вобраз легендарнага гусьляра з гусьлямі-самаграямі. Гэты вобраз кампазыцыйна аб’ядноўвае ўсе вершы зборніку ў адно цэлае[1].
Зборнік «Гусьляр» распачынаў філязофскі струмень у беларускай нацыянальнай лірыцы. Агульнафілязофскія, агульначалавечага дыяпазону вершы «Гусьляра» сьцьвярджалі наватарскі характар зборніку, як яшчэ адну значную ступень у разьвіцьці ня толькі Купалы-лірыка, але і ўсяе беларускае літаратуры[1].
Крытычныя водгукі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Беларускі пісьменьнік і крытык Альгерд Бульба ў сваёй рэцэнзіі на зборнік, надрукаванай у газэце «Наша Ніва» 21 кастрычніка 1910 году, адзначае ў творах паэта вялікае багацьце фантазіі, формаў, настрояў, здольнасьць гарманічна зьліць у адным вершы думку і пачуцьцё, здабыць «тон родны», «асобны беларускі матыў» зь любой праявы сучаснага жыцьця, з успамінаў і фактаў гісторыі. А. Бульба выказаў глыбока аптымістычную веру ў вялікую будучыню Купалы як нацыянальнага паэта:
|
Ва ўласных самабытных творах Купала не мае роўных сабе… Веру, што далейшай самабытнай творчай працай Янка Купала зойме ў нас адно з першых месц…[2] | 
|
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Янка Купала: Энцыкл. даведнік / БелСЭ; Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1986. — 727 с, 26 л. іл.; Артыкул «Гусляр» / Аўтар — А.Лойка. — С. 177—178; Артыкул «Бульба Альгерд» / Аўтар — І. Саламевіч. — С. 96—97.
- Бульба, А.. Янка Купала «Гусьляр» / Газэта «Наша Ніва». — 21 кастрычніка 1910 году.
- Бярозкін, Р.. Свет Купалы; Звенні. — Мн., 1981. — С. 69—81.
- Лойка, А.. Беларуская паэзія пачатку ХХ стагоддзя. — Мн., 1972. — С. 21—33.
- Лойка, А.. Гісторыя беларускай літаратуры. Дакастрычніцкі перыяд. Ч.2. — Мн., 1980. — С. 103, 108—111, 113.
- Навуменка, І.. Янка Купала. — 2-е выд. — Мн., 1980. — С. 7, 12, 17—18, 20, 24, 43.
- Піятуховіч, М.. Ля вытокаў лірыкі Янкі Купалы. / Працы БДУ. — Мн., 1927. — № 16.
- Шарахоўскі, Я.. Пясняр народных дум. — Мн., 1970. — С. 77—84.
Вонкавыя спасылкі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Зборнік вершаў «Гусьляр» на сайце Архівы Беларусі
