Анатоль Багатыроў

Анатоль Багатыроў
Дата нараджэньня	31 ліпеня (13 жніўня) 1913
Месца нараджэньня	Віцебск, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	19 верасьня 2003(2003-09-19) (90 гадоў)
Месца сьмерці	Менск, Беларусь
Месца пахаваньня	Усходнія могілкі
Грамадзянства	Беларусь
Месца вучобы	Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі (1937)
Занятак	кампазытар, музычны пэдагог, сьпявак
Гады дзейнасьці	1930-я — 1960-я
Сябра ў	Саюз кампазытараў СССР[d]
Жанры	опэра, сымфонія
Узнагароды	Ганаровы грамадзянін Віцебску[d]
Анатоль Багатыроў у Вікісховішчы

Анато́ль Багатыро́ў (31 ліпеня (13 жніўня паводле новага стылю) 1913, Віцебск — 13 верасьня 2003, Менск) — беларускі кампазытар, пэдагог і грамадзкі дзяяч. Прафэсар (1960). Народны артыст БССР (1968). Ганаровы грамадзянін Віцебску (2002).

Жыцьцяпіс

У 1937 годзе скончыў Беларускую кансэрваторыю па класу В.Залатарова. У 1938—1949 гадох — старшыня праўленьня Саюза кампазытараў БССР. У 1938—1959 гадох — дэпутат Вярхоўнага Савета БССР. З 1948 году выкладаў у кансэрваторыі кампазыцыю. Выхаваў больш за 30 кампазытараў, сярод якіх Я.Глебаў, І. Лучанок, Дз. Смольскі). У 1948—1962 гадох — рэктар Беларускай кансэрваторыі.

Творчасьць

Належаў да першага пакаленьня беларускіх кампазытараў, творчасьці якіх фармавалася ў рэчышчы савецкага музычнага мастацтва. Кампазытарскаму мысьленьню Багатырова ўласьцівыя шырокі вобразны дыяпазон, схільнасьць да ўвасабленьня глыбока жыцьцёвых канцэпцый, дэмакратычная накіраванасьць. Тэмы сучаснасьці, гуманістычнай ідэі ўвасоблены ў музыцы Багатырова яснай, пераканаўчай музычнай мовай, заснаванай на беларускай народнай песеннасьці. Нацыянальныя рысы выяўляюцца ў мэласе, рытміцы, ладавых формах. Музыкальная тканіна твораў звычайна прасякнута разьвітымі мэладычнымі ўтварэньнямі, якія фарміруюць поліфанізаваную фактуру. Для твораў характэрнае працяглае дынамічнае разьвіцьцё тэматычнага матэрыялу, вытокі якога знаходзяцца ў фальклёрных жанрах (баляда, жніўныя песьні і інш.). Творчай манеры ўласьцівая эпічнасьць выказваньня. Узьнёслая філязофская лірыка, псыхалягічная паглыбленасьць характэрныя для камэрна-інструмэнтальнай і камэрна-вакальнай творчасьці Багатырова. Хорам і апрацоўкам народных песень уласьцівая выразная кантылена, заснаваная на народна-песенных прынцыпах разьвіцьця.

Анатоль Багатыроў і Янка Купала

Пазнаёміўся з Я.Купалам ў сьнежні 1934 году на вечарыне-канцэрце беларускай музыкі ў Доме пісьменьнікаў. Купала зацікавіўся аўтарскім выкананьнем на фартэпіяна «Варыяцый» на тэму беларускай народнай песьні і запрасіў кампазытара дамоў. На тэксты вершаў «Восень» і «Сонцу», якія Купала падараваў пад час сустрэчы, напісаў рамансы. Наведваў дом Купалы, сустракаўся зь ім ў Доме пісьменьнікаў і на творчых вечарынах. У дакладзе «Айчынная вайна і беларуская інтэлігенцыя» на сэсіі АН БССР за некалькі месяцаў да сваёй гібелі (Казань, 12 сакавіка 1942 году) Купала гаварыў пра майстэрства Багатырова ў апрацоўцы народнай музыкі і посьпех яго опэры «У пушчах Палесься». Напісаў шматлікія хоры на вершы Я.Купалы. Аўтар успамінаў пра Купалу (часопіс «Полымя», 1982, №6).

Музычныя творы

• опэры «У пушчах Палесься» (1939), «Надзея Дурава» (1946),
• кантаты «Казка пра Мядзьведзіху» (1937), «Ленінградцы» (1942), «Беларускім партызанам» (1942), «Беларусь» (1949), «Беларускія песьні» (1967), «Малюнкі роднага краю»,
• араторыя «Бітва за Беларусь»,
• дзьве сымфоніі (1946 і 1947),
• канцэрт для віяланчэлі з аркэстрам (1962),
• канцэрт для кантрабаса з аркэстрам (1964),
• пьесы для віяланчэлі, фартэпіяна,
• харавыя творы,
• вакальныя цыклы на вершы Я.Купалы, Г.Ахматавай, М.Лермантава, У.Шэксьпіра,
• музыка да драматычных спэктакляў,
• каля 100 харавых і вакальных апрацоўкаў беларускіх народных песень.

Літаратура

• Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5-і т.. Т. 1./ Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал.рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1984. — 727 с, 40 л. іл.: Артыкул «Багатыроў» / Аўтар — Т. А. Дубкова. — С. 253.
• Янка Купала: Энцыкл. даведнік / БелСЭ; Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн., БелСЭ, 1986. — 727 с, 26 л. іл.; Артыкул «Багатыроў» / Аўтар — Дз. М.Жураўлёў. — С. 57.
• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.2: Аршыца — Беларусцы / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1996.
• Дубкова Т. А. Анатоль Багатыроў. — Мн., 1972.
• Дубкова Т. А. Сімфоніі А.Багатырова. — У яе кн.: Беларуская сімфонія. — Мн., 1977.
• Нисневич С. Г. Опера «В пущах Полесья» А.Богатырёва. — У кн. Белорусское искусство. — Мн., 1957.
• Ваданосава Ф. «Музыка — блізкая сястра Купалавай паэзіі…»: Творчыя стасункі Янкі Купалы і Анатоля Багатырова / Часопіс «Роднае слова», 2002, №2.

Вонкавыя спасылкі

• Анатоль Багатыроў / Прыдзьвінскі край: гісторыя і сучаснасьць(недаступная спасылка) / Віцебская абласная бібліятэка
• Анатоль Васільевіч Багатыроў / Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі
• Анатоль Васільевіч Багатыроў / Белмузфонд(недаступная спасылка)
• Анатоль Васільевіч Багатыроў / Хор.by
• Настаўнік / samiosobie.info(недаступная спасылка)
• «Вось як трэба пісаць музыку!» / Газэта Зьвязда, 13 жніўня 2003 году(недаступная спасылка)