Karajaan Norwégia atawa Kongeriket Norge (Noreg) dina basa Norwégia, mangrupa hiji nagara Nordik di Samenanjung Skandinavia bagian kulon nu tepung wates jeung Swédia, Finlandia, jeung Rusia. Basisirna nu aya di Samudra Atlantik Kalér jeung Laut Barents mangrupa lokasi ti fyord nu kasohor. Svalbard jeung Jan Mayen aya dina kadaulatan Norwégia dumasar kana Traktat Svalbard. Norwégia miboga hiji pulo nu ngaranna Bouvet nu aya di Samudra Atlantik. Norwégia mangrupa nagara kalawan kapadetan populasi nu panghandapna kadua di Éropa. Ibu kotana nyaéta Oslo. Norwégia miboga cadangan minyak bumi, gas alam, mineral, pangan laut, cai tawar nu luas. Norwégia ogé panghasil minyak jeung gas alam per kapita nu panggedéna di luar Wétan Tengah.

Kongeriket Norge
Kongeriket Noreg
Norgga gonagasriika
Bandéra Norwégia Lambang Norwégia
Lagu

Ja, vi elsker
Location of Norwégia
Location of Norwégia
Lokasi  Norwégia  (dark green)

di Europe  (dark grey)  —  [Legenda]

Ibu kota
(jeung kota panggedéna)
Oslo
Basa resmi Norwégia (Bokmål jeung Nynorsk), Sami Kalér
Basa régional Sami Lule, Kven, jeung Sami Kidul
Pamaréntah Monarki konstitusional
 -  Raja Harald V
 -  Perdana Menteri Jonas Gahr Støre
Pawangunan
 -  Unifikasi 872 
 -  Konstitusi 17 Méi 1814 
 -  Pambubaran kahijian ti Swédia 7 Juni 1905 
 -  Réstorasi sanggeus panjajahan Jérman 8 Méi 1945 
Aréa
 -  Total 385.207[1] km² (671)
 mil² 
 -  Cai (%) 5,7%
Populasi
 -  Perkiraan  2024 5.550.203[2] (120)
 -  Sénsus 2001 4.503.436 
 -  Kapadetan 14,4 /km² (213)
 /mil²
GDP (PPP) Perkiraan 2017
 -  Total US$377 miliar (46)
 -  Per kapita US$ 70.665 (3)
HDI  0,966[3] (2022) (2)
Mata uang Krone (NOK)
Zona wanci CET (UTC+1)
 -  Usum panas (DST) CEST (UTC+2)
TLD Internét .no
Kode telepon +47
1 Kaasup Svalbard jeung Jan Mayen

Étimologi

édit

Norwégia biasana disebut Kongeriket Norge (Karajaan Norwégia) dina tulisan Bokmål, lamun Kongeriket Noreg dina tulisan Nyrosk.

Urang Norwégia Lami biasana nyebut Norwégia Noregr, jeung urang patengahan Latihan nyaéta Nor(th)vegia. Sababaraha téks abad patengahan nyebut ngeunaan mitos raja Norr, budak Snær (personifikasi salju), katurunan Fornjót, pangawasa legéndaris Finlandia. Tapi, umumna diasumsikeun ngaran asalna ti urang Norwégia Lami, nu hartina "norðvegr" (di kaléreun jalan). Norwégia ogé miboga istilah austrvegr "lemah di beulah wétan" (Rusia), vestrvegr "lemah di beulah kulon" (Inggris jeung Irlandia), jeung suðrvegr "lemah di beulah kidul" (Méditérania).

Sajarah

édit
 
Leif Ericson manggih Amérika (893).

Jaman Viking miboga karakteristik kalawan paluasan jeung émigrasi ku para palaut Viking. Dumasar kana tradisi, Harald Fairhair (Harald Hårfagre) ngahiji jeung maranéhna wanci 872 M sanggeus Patempuran Hafrsfjord di Stavanger, jadina minangka raja kahiji ti Norwégia ngahiji. Wewengkon Harald utamana basisir Norwégia Kidul.

 
Karajaan Norwégia nalika masa jayana, taun 1265 M.

Harald Fairhair maréntah kalawan tangan nu kiat, jeung ceuk sajarah, loba urang Norwégia ninggalkeun nagarana pikeun hirup di Islandia, Kapulauan Faroe, Lemah Héjo, jeung bagian ti Britania Raya sareng Irlandia. Kota-kota Irlandia ayeuna kawas Dublin, Limerick, jeung Waterford diwangun ku padumuk Norwégia jeung Dénmark.[rujukan?]

Géografi

édit
 
 Artikel utama: Géografi Norwégia.

Norwégia tepung wates jeung Laut Kalér kulon-kidul, jeung Kapuloan Skagerrak di kidul, Laut Norwégia di kulon, sarta Laut Barents di wétan-kalér. Di beulah wétan, Norwégia tepung wates jeung Swédia, Finlandia, jeung Rusia. Titik pangluhurna di Norwégia nyaéta Galdhøpiggen kalawan 2.469 méter.

 
Citra satelit Norwégia basa usum tiis.

Politik

édit
 
 Artikel utama: Politik Norwégia.

Norwégia mangrupa nagara monarki konstitusional nu ngagunakeun sistem pamaréntahan parleménter.

Parleménna, Stortinget, miboga 169 anggota (saméméhna 165, teras ditambih 4 urang dina kaping 12 Séptémber 2005) nu dipilih pikeun jabatan 4 taun. Parlemén ieu kabagi dua dina voting législasi, Odelsting jeung Lagting. Iwal pikeun sababaraha al, Storting boga fungsi minangka parlemén unikameral.

Babagian Administratif

édit

Norwégia dibagi kana 15 county (fylker). Norwégia ogé miboga dua wewengkon téritori, Jan Mayen jeung Svalbard. Aya tilu depéndensi : Pulo Bouvet, Pulo Peter I, jeung Daratan Ratu Maud.

Ieu county di Norwégia:[4]

 
County 2024[4]
Kode County 2024 Ibu kota
3   Oslo Oslo
11   Rogaland Stavanger
15   Møre og Romsdal Molde
18   Nordland Bodø
31   Østfold Sarpsborg
32   Akershus Oslo
33   Buskerud Drammen
34   Innlandet Hamar
39   Vestfold Tønsberg
40   Telemark Skien
42   Agder Kristiansand
46   Vestland Bergen
50   Trøndelag Steinkjer
55   Troms Tromsø
56   Finnmark Vadsø


Tempo ogé

édit

Rujukan

édit
  1. "Arealstatistics for Norway 2020" (dalam Norwegian). Kartverket, mapping directory for Norway. 2019-12-20. Diakses tanggal 2020-03-11.  Archived 2019-06-08 di Wayback Machine
  2. "Population, 2024-01-01". Statistics Norway. 2024-02-21. Diakses tanggal 2024-02-25. 
  3. "2022 Human Development Index Ranking". United Nations Development Programme. 2023-03-13. Diakses tanggal 2024-03-16. 
  4. a b "Fylkesinndelingen fra 2024" (dalam Norwegian). Regjeringen. 2022-07-05. Diakses tanggal 2024-03-01. 

Tumbu kaluar

édit

    Tempo ogé Norwégia di Wikivoyage