Mikołaj I Romanow: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Zmiana nazwy kategorii: Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Aleksandra Newskiego → Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) (przy użyciu QRC) |
Nie podano opisu zmian |
||
| (Nie pokazano 40 wersji utworzonych przez 31 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Władca infobox |
{{Władca infobox |
||
|władca = Mikołaj I |
|władca = Mikołaj I Romanow |
||
|imiona = |
|imiona = {{k|ru|Николай I Романов}} |
||
|grafika = Franz Kr%C3%BCger - Portrait of Emperor Nicholas I - WGA12289.jpg |
|||
|tytulatura = Cesarz i samodzierżawca wszechrosyjski, moskiewski, kijowski, włodzimierski, nowogrodzki, car kazański, car astrachański, król polski, car syberyjski, car Chersonezu Taurydzkiego, pan Pskowa i wielki książę smoleński, litewski, wołyński, podolski i fiński, książę estoński, inflancki, kurlandzki i semigalski, żmudzki, białostocki, karelski, twerski, jugorski, permski, wiacki, bułgarski i innych; pan i wielki książę Niżnego Nowogrodu, czernihowski, riazański, połocki, rostowski, jarosławski, biełozierski, udorski, obdorski, kondyjski, witebski, mścisławski, całej Północy zwycięzca, pan Jeveru, kartalińskiej i kabardyńskiej ziemi oraz obwodu Armenii, czerkaskich i górskich książąt i innych pan i zdobywca, następca tronu Norwegii, książę Szlezwiku-Holsztyna, Stormarn, Dithmarschen i Oldenburga, etc. etc. |
|||
|grafika = Franz_Kr%C3%BCger_-_Portrait_of_Emperor_Nicholas_I_-_WGA12289.jpg |
|||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = |
||
|herb = Coat_of_Arms_of_the_Russian_Empire_1828.png |
|herb = Coat_of_Arms_of_the_Russian_Empire_1828.png |
||
|opis herbu = Herb Rosji w 1828 r. Dwugłowy orzeł tłem dla małych herbów wybranych części imperium. [[Orzeł Biały]] na lewym skrzydle |
|||
| ⚫ | |||
|faksymile = |
|faksymile = |
||
|opis faksymile = |
|opis faksymile = |
||
|dewiza = |
|dewiza = |
||
|1. tytuł = [[Władcy Rosji|Cesarz Rosji]] |
|1. tytuł = [[Władcy Rosji|Cesarz Rosji]] |
||
|1. sukcesja = |
|||
|1. od = [[1 grudnia]] [[1825]] |
|1. od = [[1 grudnia]] [[1825]] |
||
|1. do = [[2 marca]] [[1855]] |
|1. do = [[2 marca]] [[1855]] |
||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
|2. od = [[1 grudnia]] [[1825]] |
|2. od = [[1 grudnia]] [[1825]] |
||
|2. do = [[2 marca]] [[1855]] |
|2. do = [[2 marca]] [[1855]] |
||
|2. jako = |
|||
|2. kogo = |
|||
|2. koronacja = 24 maja 1829 |
|2. koronacja = 24 maja 1829 |
||
|2. poprzednik = [[Aleksander I Romanow]] |
|2. poprzednik = [[Aleksander I Romanow]] |
||
| Linia 25: | Linia 27: | ||
|3. od = [[1 grudnia]] [[1825]] |
|3. od = [[1 grudnia]] [[1825]] |
||
|3. do = [[2 marca]] [[1855]] |
|3. do = [[2 marca]] [[1855]] |
||
|3. jako = |
|||
|3. kogo = |
|||
|3. koronacja = |
|3. koronacja = |
||
|3. poprzednik = [[Aleksander I Romanow|Aleksander I Pawłowicz]] |
|3. poprzednik = [[Aleksander I Romanow|Aleksander I Pawłowicz]] |
||
| Linia 34: | Linia 38: | ||
|miejsce śmierci = [[Petersburg]] |
|miejsce śmierci = [[Petersburg]] |
||
|przyczyna śmierci = Zapalenie płuc |
|przyczyna śmierci = Zapalenie płuc |
||
|data pogrzebu = 21 lutego |
|data pogrzebu = 21 lutego 1855 |
||
|miejsce spoczynku = Sobór Pietropawłowski, Sankt Petersburg |
|miejsce spoczynku = Sobór Pietropawłowski, Sankt Petersburg |
||
|ojciec = [[Paweł I Romanow]] |
|ojciec = [[Paweł I Romanow]] |
||
| Linia 43: | Linia 47: | ||
|1. związek od = |
|1. związek od = |
||
|1. związek do = |
|1. związek do = |
||
|1. dzieci = [[Aleksander II Romanow|Aleksander II]],<br />[[Konstanty Romanow (1827–1892)|Konstanty]],<br />[[Mikołaj Romanow (1831–1891)| |
|1. dzieci = [[Aleksander II Romanow|Aleksander II]],<br />[[Konstanty Romanow (1827–1892)|Konstanty]],<br />[[Mikołaj Romanow (1831–1891)|Mikołaj]],<br />[[Michał Romanow (1832–1909)|Michał]],<br />[[Olga Romanowa (królowa Wirtembergii)|Olga Wirtemberska]],<br />[[Maria Romanowa (1819–1876)|Maria Leuchtenberska]],<br />[[Aleksandra Nikołajewna Romanowa|Aleksandra Heska]] |
||
|moneta = |
|||
| ⚫ | |odznaczenia = {{order|OŚAP}} {{order|OŚAN}} {{order|CiKOOB}} {{order|ŚA|1}} {{order|CiKOŚSt|1}} {{order|ŚJ|I1}} {{order|OŚW|1}} {{order|OOB}} {{order|PL-OŚS|3}} {{order|VM|KW}} {{order|OWW|KW}} {{order|OS}} {{order|ODŚ}} {{order|OZR|H}} {{order|OP}} {{order|OCO}} {{order|OŚSA|KW}} {{order|OŚJ}} {{order|OSFiZ|KW}} [[Plik:Reale e militare ordine di San Giorgio della Riunione.png|40px]] {{order|OŚH}} {{order|ODKR}} {{order|OKWW|KW}} {{order|OZWW}} {{order|OZWKF}} {{order|OWB}} {{order|OLZ}} {{order|OLH}} {{order|OSB}} {{order|OAN}} {{order|OA}} |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |odznaczenia = {{order|OŚAP}} {{order|OŚAN}} {{order|CiKOOB}} {{order|ŚA|1}} {{order|CiKOŚSt|1}} {{order|ŚJ|I1}} {{order|OŚW|1}} {{order|OOB}} {{order|PL-OŚS|3}} {{order|VM|KW}} {{order|OWW|KW}} {{order|OS}} {{order|ODŚ}} {{order|OZR|H}} {{order|OP}} {{order|OCO}} {{order|OŚSA|KW}} {{order|OŚJ}} {{order|OSFiZ|KW}} [[Plik:Reale e militare ordine di San Giorgio della Riunione.png|40px]] {{order|OŚH}} {{order|ODKR}} {{order|OKWW|KW}} {{order|OZWW}} {{order|OZWKF}} {{order|OWB}} {{order|OLZ}} {{order|OLH}} {{order|OSB}} {{order|OAN}} {{order|OA}}{{order|ODiZKPFL}} |
||
|commons = Category:Nicholas I of Russia |
|commons = Category:Nicholas I of Russia |
||
|wikiźródła = |
|wikiźródła = |
||
|wikicytaty = |
|wikicytaty = |
||
}} |
}} |
||
[[Plik:Emperor Nicholas I annouces to his guard outbreak of November Uprising in Poland.PNG|thumb|240px|Cesarz Mikołaj I powiadamia swoją gwardię o wybuchu powstania w Polsce w 1830 roku]] |
[[Plik:Emperor Nicholas I annouces to his guard outbreak of November Uprising in Poland.PNG|thumb|240px|Cesarz Mikołaj I powiadamia swoją gwardię o wybuchu powstania w Polsce w 1830 roku]] |
||
{{Wikicytaty|dopełniacz=z Mikołaja I}} |
{{Wikicytaty|dopełniacz=z Mikołaja I}} |
||
| Linia 56: | Linia 61: | ||
{{Wikiźródła|Uchwała Sejmu o bezkrólewiu i niepodległości Polski oraz o powołaniu Rządu Narodowego|Uchwała Sejmu o bezkrólewiu i niepodległości Polski oraz o powołaniu Rządu Narodowego (1831)}} |
{{Wikiźródła|Uchwała Sejmu o bezkrólewiu i niepodległości Polski oraz o powołaniu Rządu Narodowego|Uchwała Sejmu o bezkrólewiu i niepodległości Polski oraz o powołaniu Rządu Narodowego (1831)}} |
||
{{Wikiźródła|Manifest Mikołaja I do Rosjan i armii rosyjskiej z okazji zakończenia wojny przeciwko Polsce (18 października 1831)|Manifest Mikołaja I do Rosjan i armii rosyjskiej z okazji zakończenia wojny przeciwko Polsce (18 października 1831)|right}} |
{{Wikiźródła|Manifest Mikołaja I do Rosjan i armii rosyjskiej z okazji zakończenia wojny przeciwko Polsce (18 października 1831)|Manifest Mikołaja I do Rosjan i armii rosyjskiej z okazji zakończenia wojny przeciwko Polsce (18 października 1831)|right}} |
||
'''Mikołaj I |
'''Mikołaj I Romanow''' ({{w języku|ru|Николай I Павлович}}; ur. {{data|1796-07-06}} w [[Carskie Sioło|Carskim Siole]], zm. {{data|1855-03-02}} w [[Petersburg]]u) – [[Władcy Rosji|cesarz]] [[Imperium Rosyjskie]]go i m.in. [[Władcy Finlandii|wielki książę Finlandii]] od [[1 grudnia]] [[1825]] (koronowany na cesarza 3 września 1826), w latach 1825–1831(1855) [[król Polski]] ([[Detronizacja|zdetronizowany]] w 1831 przez [[Sejm (powstanie listopadowe)|Sejm Królestwa Polskiego]]; nie przestał używać tytułu); brat [[Aleksander I Romanow|Aleksandra I]] (1777–1825), trzeci syn [[Paweł I Romanow|Pawła I]] (1754–1801), z dynastii [[Romanowowie|Romanowów]]. |
||
== Sukcesja tronu == |
== Sukcesja tronu == |
||
| Linia 67: | Linia 72: | ||
Cesarz Mikołaj I przerażony szlacheckim spiskiem dekabrystów rozbudował administrację państwową, której celem miało być utrzymanie społeczeństwa w ryzach wiernopoddaństwa. Powstały nowe ministerstwa i komitety opiniodawcze, rozbudowano system policyjny, m.in. utworzono [[III Oddział Kancelarii Osobistej Jego Cesarskiej Mości|III Oddział Kancelarii Osobistej]] – tajną policję, zajmującą się inwigilacją działaczy społecznych, uczonych i artystów. Wprowadzony został podział szlachty na grupy o określonych kompetencjach i przywilejach, uregulowano w szczegółach stosunki między szlachtą ziemiańską a poddanymi chłopami itp. Mikołaj I był przeciwnikiem emancypacji warstw niższych, wydał zakaz przyjmowania do szkół średnich i wyższych młodzieży nieszlacheckiej. Był też przeciwnikiem zniesienia ustroju pańszczyźnianego w Rosji, co stawało się już powszechne w zachodniej Europie. Wprowadził jednak pewne reformy, ograniczające wszechwładzę obszarników nad służbą dworską i poddanymi chłopami, umożliwiając im uwolnienie się od poddaństwa przez wykup lub w drodze umowy. |
Cesarz Mikołaj I przerażony szlacheckim spiskiem dekabrystów rozbudował administrację państwową, której celem miało być utrzymanie społeczeństwa w ryzach wiernopoddaństwa. Powstały nowe ministerstwa i komitety opiniodawcze, rozbudowano system policyjny, m.in. utworzono [[III Oddział Kancelarii Osobistej Jego Cesarskiej Mości|III Oddział Kancelarii Osobistej]] – tajną policję, zajmującą się inwigilacją działaczy społecznych, uczonych i artystów. Wprowadzony został podział szlachty na grupy o określonych kompetencjach i przywilejach, uregulowano w szczegółach stosunki między szlachtą ziemiańską a poddanymi chłopami itp. Mikołaj I był przeciwnikiem emancypacji warstw niższych, wydał zakaz przyjmowania do szkół średnich i wyższych młodzieży nieszlacheckiej. Był też przeciwnikiem zniesienia ustroju pańszczyźnianego w Rosji, co stawało się już powszechne w zachodniej Europie. Wprowadził jednak pewne reformy, ograniczające wszechwładzę obszarników nad służbą dworską i poddanymi chłopami, umożliwiając im uwolnienie się od poddaństwa przez wykup lub w drodze umowy. |
||
{{Osobny artykuł|Ukaz czerwcowy}} |
{{Osobny artykuł|Ukaz czerwcowy}} |
||
Sukcesem |
Sukcesem zakończyły się [[kodyfikacja]] praw w całym Cesarstwie Rosyjskim i reforma finansowa. Natomiast bardzo rygorystyczna [[cenzura]] ograniczała możliwości rozwoju piśmiennictwa i nauki, negatywnie oddziaływała też na rozwój oświaty i szkolnictwa. Przy czym głównym celem cenzury było uniemożliwienie publikacji wszelkich myśli republikańskich oraz krytyki władzy, lub [[Rosyjski Kościół Prawosławny|Cerkwi prawosławnej]]. Mimo to dochodziło w Rosji do licznych buntów i rozruchów, zwłaszcza ludności chłopskiej, związanych z klęskami przyrody, epidemiami, przesiedleniami itp. |
||
== Polityka zagraniczna == |
== Polityka zagraniczna == |
||
W polityce zagranicznej Mikołaj I skierował swe działania przede wszystkim na [[ |
W polityce zagranicznej Mikołaj I skierował swe działania przede wszystkim na [[Półwysep Bałkański]]. W 1826 r. Rosja i [[Wielka Brytania]] podpisały w Petersburgu układ o wywarciu presji na [[Turcja|Turcję]] celem przyznania [[Grecja|Grecji]] autonomii. Do układu przyłączyła się także [[Francja]]. Turcja odrzuciła warunki układu, ale zobowiązała się do przestrzegania autonomii [[Serbia|Serbii]], [[Hospodarstwo Mołdawskie|Mołdawii]] i [[Wołoszczyzna|Wołoszczyzny]] oraz zgodziła na swobodny przepływ statków rosyjskich z [[Morze Czarne|Morza Czarnego]] na [[Morze Śródziemne]] i uprzywilejowanie kupców rosyjskich. |
||
== Wojny w Azji == |
== Wojny w Azji == |
||
Korzystając z zaangażowania się Rosji na [[ |
Korzystając z zaangażowania się Rosji na [[Półwysep Bałkański|Bałkanach]], [[Władcy Persji|szach Persji]] [[Fath Ali Szah Kadżar]] rozpoczął w 1826 r. podbój ziem zagarniętych przez Rosję na [[Kaukaz (region)|Kaukazie]]. Po początkowych sukcesach wojsk perskich, zostały one jednakże rozbite przez rosyjski [[korpus interwencyjny]] feldmarszałka [[Iwan Paskiewicz|Iwana Paskiewicza]], który wkroczył następnie na terytorium [[Iran|Persji]], zajmując cały [[Azerbejdżan]] i [[Armenia|Armenię]]. W zawartym w 1826 r. układzie pokojowym przypadły one Rosji, a ponadto Persja zmuszona została do zapłacenia dużej [[Kontrybucja|kontrybucji]], likwidacji swej floty wojennej na [[Morze Kaspijskie|Morzu Kaspijskim]] i przyznania [[przywilej]]ów handlowych Rosji. |
||
Równocześnie nastąpiła poprawa w stosunkach Turcji z mocarstwami zachodnimi, które były zainteresowane w utrzymaniu silnego państwa tureckiego, jako przeciwwagi dla Rosji we wschodniej części basenu [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]]. Zaangażowały się one jedynie w sprawę niepodległości Grecji, której południowa część zajęta została przez francuski desant morski. Turcy wycofali się wówczas bez walk z [[Peloponez]]u. Natomiast stawili twardy opór w swych twierdzach wojskom rosyjskim, które po szybkim opanowaniu [[Księstwa naddunajskie|naddunajskich księstw]] Mołdawii i Wołoszczyzny, parły wzdłuż wschodnich wybrzeży Bułgarii w kierunku tureckiej stolicy, [[Stambuł]]u. |
Równocześnie nastąpiła poprawa w stosunkach Turcji z mocarstwami zachodnimi, które były zainteresowane w utrzymaniu silnego państwa tureckiego, jako przeciwwagi dla Rosji we wschodniej części basenu [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]]. Zaangażowały się one jedynie w sprawę niepodległości Grecji, której południowa część zajęta została przez francuski desant morski. Turcy wycofali się wówczas bez walk z [[Peloponez]]u. Natomiast stawili twardy opór w swych twierdzach wojskom rosyjskim, które po szybkim opanowaniu [[Księstwa naddunajskie|naddunajskich księstw]] Mołdawii i Wołoszczyzny, parły wzdłuż wschodnich wybrzeży Bułgarii w kierunku tureckiej stolicy, [[Stambuł]]u. |
||
| Linia 79: | Linia 84: | ||
Rosjanie z dużym powodzeniem uderzyli wówczas na Turcję na Zakaukaziu, rozpoczynając [[Wojna rosyjsko-turecka (1828–1829)|wojnę rosyjsko-turecką]]. Wojna zakończyła się w sierpniu 1829 roku, po zajęciu [[Edirne|Adrianopola]] i dotarciu Rosjan na odległość kilkudziesięciu kilometrów od [[Stambuł]]u. Mogli go zająć i w ten sposób doprowadzić do upadku Turcji. Jednakże, wobec dezaprobaty mocarstw zachodnich, Mikołaj I zaproponował Turkom pokój, jaki skwapliwie przyjęli. Zgodnie z [[Traktat adrianopolski (1829)|zawartym w Adrianopolu traktatem]], Rosja powiększyła się o terytorium na północ od delty [[Dunaj]]u oraz o tereny [[Abchazja|Abchazji]] na wschodnim wybrzeżu Morza Czarnego; Księstwa Mołdawii i Wołoskie przeszły pod protektorat cesarski i powstało niepodległe [[Królestwo Grecji (1832–1924)|Królestwo Grecji]]. |
Rosjanie z dużym powodzeniem uderzyli wówczas na Turcję na Zakaukaziu, rozpoczynając [[Wojna rosyjsko-turecka (1828–1829)|wojnę rosyjsko-turecką]]. Wojna zakończyła się w sierpniu 1829 roku, po zajęciu [[Edirne|Adrianopola]] i dotarciu Rosjan na odległość kilkudziesięciu kilometrów od [[Stambuł]]u. Mogli go zająć i w ten sposób doprowadzić do upadku Turcji. Jednakże, wobec dezaprobaty mocarstw zachodnich, Mikołaj I zaproponował Turkom pokój, jaki skwapliwie przyjęli. Zgodnie z [[Traktat adrianopolski (1829)|zawartym w Adrianopolu traktatem]], Rosja powiększyła się o terytorium na północ od delty [[Dunaj]]u oraz o tereny [[Abchazja|Abchazji]] na wschodnim wybrzeżu Morza Czarnego; Księstwa Mołdawii i Wołoskie przeszły pod protektorat cesarski i powstało niepodległe [[Królestwo Grecji (1832–1924)|Królestwo Grecji]]. |
||
Niezależnie od wojen w rejonie Kaukazu z Turcją i Persją, Rosjanie mieli też spore problemy z podporządkowaniem sobie niektórych górskich plemion kaukaskich, w szczególności [[Osetyjczycy|Osetyjczyków]], [[Czeczeni|Czeczenów]] oraz ludów [[Dagestan]]u. Najdłużej, bo aż 30 lat, swoją wojnę z Rosją prowadzili islamscy Czeczeni. [[Imam Szamil]], charyzmatyczny przywódca powstańców, opanował w latach czterdziestych XIX w. prawie całą [[Czeczenia|Czeczenię]] i północny [[Dagestan]]. Tak zwany [[Imamat Kaukaski]] upadł dopiero w [[1859]] roku, po tym, jak Imam Szamil zraził do siebie górali kaukaskich i został zamknięty przez oblegające [[żołnierz]]y [[Armia Imperium Rosyjskiego| |
Niezależnie od wojen w rejonie Kaukazu z Turcją i Persją, Rosjanie mieli też spore problemy z podporządkowaniem sobie niektórych górskich plemion kaukaskich, w szczególności [[Osetyjczycy|Osetyjczyków]], [[Czeczeni|Czeczenów]] oraz ludów [[Dagestan]]u. Najdłużej, bo aż 30 lat, swoją wojnę z Rosją prowadzili islamscy Czeczeni. [[Szamil|Imam Szamil]], charyzmatyczny przywódca powstańców, opanował w latach czterdziestych XIX w. prawie całą [[Czeczenia|Czeczenię]] i północny [[Dagestan]]. Tak zwany [[Imamat Kaukaski]] upadł dopiero w [[1859]] roku, po tym, jak Imam Szamil zraził do siebie górali kaukaskich i został zamknięty przez oblegające [[żołnierz]]y [[Armia Imperium Rosyjskiego|Armie Imperium Rosyjskiego]] w pozbawionych dostępu do pożywienia kryjówkach górskich. |
||
== Polityka europejska == |
== Polityka europejska == |
||
{{osobny artykuł|Uchwała Sejmu o detronizacji Mikołaja I}} |
|||
W 1830 r. uwagę cesarza Mikołaja I zaabsorbowały [[Rewolucja|rewolucje]] społeczno-republikańskie we Francji i Belgii. Zaplanował nawet wysłanie korpusu wojskowego przeciwko buntownikom, zgodnie zresztą z postanowieniami [[Święte Przymierze|Świętego Przymierza]] z 1815 r. Do [[Interwencja zbrojna|interwencji]] tej jednak nie doszło z powodu wybuchu [[Powstanie listopadowe|powstania listopadowego]] w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]]. [[Sejm (powstanie listopadowe)|Sejm Królestwa Polskiego]] [[Uchwała Sejmu o detronizacji Mikołaja I|Uchwałą o detronizacji Mikołaja I]] z [[25 stycznia]] 1831 formalnie pozbawił Mikołaja I tronu Polski okupowanej. Do stłumienia powstania skierowana została z Zakaukazia 115 tysięczna armia feldmarszałka [[Iwan Dybicz Zabałkański|Iwana Dybicza]]. Gdy umarł on w trakcie wojny na [[Cholera|cholerę]], zastąpił go feldmarszałek [[Iwan Paskiewicz]], który potem został [[Namiestnik (Królestwo Polskie)|namiestnikiem Królestwa Polskiego]]. Po początkowych niepowodzeniach, Rosjanie dzięki swej przewadze, odnieśli duże zwycięstwo w [[Bitwa pod Ostrołęką (1831)|bitwie pod Ostrołęką]], po czym przy pomocy [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]] przeszli przez [[Wisła|Wisłę]] w rejonie [[Toruń|Torunia]] i okrążyli [[Warszawa|Warszawę]] od zachodu. |
W 1830 r. uwagę cesarza Mikołaja I zaabsorbowały [[Rewolucja|rewolucje]] społeczno-republikańskie we Francji i Belgii. Zaplanował nawet wysłanie korpusu wojskowego przeciwko buntownikom, zgodnie zresztą z postanowieniami [[Święte Przymierze|Świętego Przymierza]] z 1815 r. Do [[Interwencja zbrojna|interwencji]] tej jednak nie doszło z powodu wybuchu [[Powstanie listopadowe|powstania listopadowego]] w [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwie Polskim]]. [[Sejm (powstanie listopadowe)|Sejm Królestwa Polskiego]] [[Uchwała Sejmu o detronizacji Mikołaja I|Uchwałą o detronizacji Mikołaja I]] z [[25 stycznia]] 1831 formalnie pozbawił Mikołaja I tronu Polski okupowanej. Do stłumienia powstania skierowana została z Zakaukazia 115 tysięczna armia feldmarszałka [[Iwan Dybicz Zabałkański|Iwana Dybicza]]. Gdy umarł on w trakcie wojny na [[Cholera|cholerę]], zastąpił go feldmarszałek [[Iwan Paskiewicz]], który potem został [[Namiestnik (Królestwo Polskie)|namiestnikiem Królestwa Polskiego]]. Po początkowych niepowodzeniach, Rosjanie dzięki swej przewadze, odnieśli duże zwycięstwo w [[Bitwa pod Ostrołęką (1831)|bitwie pod Ostrołęką]], po czym przy pomocy [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]] przeszli przez [[Wisła|Wisłę]] w rejonie [[Toruń|Torunia]] i okrążyli [[Warszawa|Warszawę]] od zachodu. [[Obrona Warszawy (1831)|Warszawa skapitulowała]], a po niej także pozostałe jeszcze, rozproszone punkty oporu w Królestwie Polskim. Nastąpiły wtedy represje wobec uczestników powstania, konfiskaty ich majątków, zaś w 1832 wprowadzony został [[Statut Organiczny dla Królestwa Polskiego]], włączający ziemie Królestwa Polskiego do Cesarstwa Rosyjskiego. |
||
Po dokonanej konfiskacie zbiorów sztuki [[Eustachy Kajetan Sapieha|Eustachego Kajetana Sapiehy]] w [[Dereczyn]]ie, cesarz Mikołaj I rozkazał zniszczyć lub sprzedać na aukcji portrety przedstawiające członków rodziny [[Potoccy herbu Pilawa|Potockich]] i Sapiehów<ref>Janusz Iwaszkiewicz, Rabunek mienia polskiego na Litwie po 1831 r., w: Ateneum Wileńskie r. I, nr 1, Wilno 1923, s. 227.</ref>. |
Po dokonanej konfiskacie zbiorów sztuki [[Eustachy Kajetan Sapieha|Eustachego Kajetana Sapiehy]] w [[Dereczyn]]ie, cesarz Mikołaj I rozkazał zniszczyć lub sprzedać na aukcji portrety przedstawiające członków rodziny [[Potoccy herbu Pilawa|Potockich]] i Sapiehów<ref>Janusz Iwaszkiewicz, Rabunek mienia polskiego na Litwie po 1831 r., w: Ateneum Wileńskie r. I, nr 1, Wilno 1923, s. 227.</ref>. |
||
W 1839 skasowana została [[Unia brzeska|unia kościelna]] w [[Ziemie zabrane|prowincjach zabranych]], a [[Kościół unicki|unitów]] siłą nawracano na [[prawosławie]]. Zamknięte zostały uniwersytety Warszawski i Wileński. |
W 1839 skasowana została [[Unia brzeska|unia kościelna]] w [[Ziemie zabrane|prowincjach zabranych]], a [[Kościół unicki|unitów]] siłą nawracano na [[prawosławie]]. Zamknięte zostały uniwersytety Warszawski i Wileński. |
||
Jeszcze raz [[Armia Imperium Rosyjskiego]] wystąpiła [[Pacyfikacja|pacyfikując]] polskie powstanie w [[Wolne Miasto Kraków|Rzeczypospolitej Krakowskiej]] w 1846 r. Miasto przekazane zostało następnie we władanie [[Monarchia Habsburgów|Monarchii Habsburgów]]. Na dużo większą skalę ''żandarm Europy'' cesarz Mikołaj I pomógł w 1849 r. cesarzowi austriackiemu, posyłając mu 100 tys. żołnierzy rosyjskich dla stłumienia [[Powstanie węgierskie |
Jeszcze raz [[Armia Imperium Rosyjskiego]] wystąpiła [[Pacyfikacja|pacyfikując]] polskie powstanie w [[Wolne Miasto Kraków|Rzeczypospolitej Krakowskiej]] w 1846 r. Miasto przekazane zostało następnie we władanie [[Monarchia Habsburgów|Monarchii Habsburgów]]. Na dużo większą skalę ''żandarm Europy'' cesarz Mikołaj I pomógł w 1849 r. cesarzowi austriackiemu, posyłając mu 100 tys. żołnierzy rosyjskich dla stłumienia [[Powstanie węgierskie (1848–1849)|powstania węgierskiego]] w okresie [[Wiosna Ludów|Wiosny Ludów]]. W 1848 r. po wybuchu [[rewolucji lutowej]] we Francji zerwał stosunki dyplomatyczne z tym państwem{{Fakt|data=2020-08}}. |
||
=== [[Wojna krymska]] (1853–1856) === |
=== [[Wojna krymska]] (1853–1856) === |
||
Cesarz Mikołaj I chciał do reszty wykorzystać słabość Imperium Osmańskiego (Turcji) chcąc całkowicie opanować [[Morze Czarne]] i rozciągnąć swe wpływy na |
Cesarz Mikołaj I chciał do reszty wykorzystać słabość Imperium Osmańskiego (Turcji) chcąc całkowicie opanować [[Morze Czarne]] i rozciągnąć swe wpływy na Bałkanach. Mocarstwa zachodnie sprzeciwiały się temu. Rosja wysłała do Turcji poselstwo: Turcja miała uznać protektorat Rosji nad ludnością prawosławną w [[Imperium Osmańskie|Imperium Osmańskim]]. Władca czynił z siebie orędownika prawosławia. Rosja chciała również objąć opieką miejsca święte kościoła prawosławnego w [[Palestyna|Palestynie]] (kościół z [[Grota Narodzenia|Grotą Narodzenia]] w [[Betlejem]], [[Bazylika Grobu Świętego|Grób Chrystusa]]). Turcja nie zgodziła się jednak na przyjęcie [[protektorat]]u. Poselstwo wróciło do Rosji zrywając wszelkie stosunki dyplomatyczne z [[Wysoka Porta|Wysoką Portą]]. Po innych zatargach Imperium Osmańskie wypowiedziało Rosji wojnę. Wojna ta została nazwana [[Wojna krymska|wojną krymską]] lub wojną wschodnią. W [[Bitwa pod Synopą|bitwie pod Synopą]] rozbito flotę turecką a podczas niej zginęło ok. 3 000 tureckich marynarzy. Relacje na temat tej "masakry” wzburzyły opinię publiczną w Imperium Brytyjskim i we Francji – co legitymizowało reakcję rządów Francji i Imperium Brytyjskiego. |
||
„Masakra” wzburzyła opinię publiczną w Imperium Brytyjskim i we Francji – wymagała reakcji. |
|||
=== Przebieg === |
=== Przebieg === |
||
W lutym 1854 r. Imperium Brytyjskie i Francja zażądały od Rosjan wycofania się z księstw rumuńskich, a następnie wypowiedziały Rosji wojnę. Trwała ona 2 lata, walki toczyły się cyklami kilkumiesięcznymi i koncentrowały się na oblężeniu [[Sewastopol]]a. Pochłonęła prawie pół miliona żołnierzy, a 2/3 z tego to wynik chorób i braku opieki lekarskiej. Pod względem taktycznym była podobna do wojen napoleońskich. |
W lutym 1854 r. Imperium Brytyjskie i Francja zażądały od Rosjan wycofania się z księstw rumuńskich, a następnie wypowiedziały Rosji wojnę. Trwała ona 2 lata, walki toczyły się cyklami kilkumiesięcznymi i koncentrowały się na oblężeniu [[Sewastopol]]a. Pochłonęła prawie pół miliona żołnierzy, a 2/3 z tego to wynik chorób i braku opieki lekarskiej. Pod względem taktycznym była podobna do wojen napoleońskich. |
||
Pod koniec wojny krymskiej Mikołaj I zmarł w Petersburgu, załamany porażkami swojej armii. Oficjalnie przyjętą przyczyną śmierci było zapalenie płuc, ale niektóre źródła sugerują, że popełnił samobójstwo<ref>A. Chwalba, Historia Powszechna Wiek XIX, PWN, Warszawa 2009, s. 339</ref>. |
|||
=== Znaczenie === |
=== Znaczenie === |
||
| Linia 103: | Linia 109: | ||
# swobodna i bezpieczna żegluga na Dunaju i jego ujściu, |
# swobodna i bezpieczna żegluga na Dunaju i jego ujściu, |
||
# rewizja traktatu z 1841 r. dotyczącego cieśnin tureckich – w interesie równowagi sił w Europie, |
# rewizja traktatu z 1841 r. dotyczącego cieśnin tureckich – w interesie równowagi sił w Europie, |
||
# zastąpienie protektoratu rosyjskiego nad bałkańskimi chrześcijanami przez system gwarancji mocarstw zaakceptowany przez Imperium |
# zastąpienie protektoratu rosyjskiego nad bałkańskimi chrześcijanami przez system gwarancji mocarstw zaakceptowany przez Imperium Osmańskie. |
||
Rosja ostatecznie je przyjęła. |
Rosja ostatecznie je przyjęła. |
||
<br /> |
|||
== Genealogia == |
== Genealogia == |
||
| Linia 173: | Linia 177: | ||
[[Władcy Wirtembergii|książę Wirtembergii]] [[Fryderyk Eugeniusz Wirtemberski]] (1732–1797)<br /> |
[[Władcy Wirtembergii|książę Wirtembergii]] [[Fryderyk Eugeniusz Wirtemberski]] (1732–1797)<br /> |
||
∞ 1753<br /> |
∞ 1753<br /> |
||
[[Fryderyka Dorota Zofia Brandenburg-Schwedt]] (1736–1798) |
[[Fryderyka Dorota Zofia z Brandenburgii-Schwedt|Fryderyka Dorota Zofia Brandenburg-Schwedt]] (1736–1798) |
||
|- |
|- |
||
|'''Rodzice''' |
|'''Rodzice''' |
||
| Linia 184: | Linia 188: | ||
''' Mikołaj I Romanow (1796–1855) ''cesarz Rosji'' ''' |
''' Mikołaj I Romanow (1796–1855) ''cesarz Rosji'' ''' |
||
|} |
|} |
||
# <small>właściwie: Marta Skowrońska córka chłopa.</small> |
# <small>właściwie: Marta Skowrońska, córka chłopa.</small> |
||
# <small>właściwie: księżniczka Zofia Fryderyka Augusta von Anhalt Zerbst.</small> |
# <small>właściwie: księżniczka Zofia Fryderyka Augusta von Anhalt Zerbst.</small> |
||
# <small>właściwie: księżniczka Zofia Dorota Wirtemberska.</small> |
# <small>właściwie: księżniczka Zofia Dorota Wirtemberska.</small> |
||
| Linia 197: | Linia 201: | ||
* wielka księżna [[Maria Romanowa (1819–1876)|Maria Nikołajewna Romanowa]], księżna Leuchtenbergu. |
* wielka księżna [[Maria Romanowa (1819–1876)|Maria Nikołajewna Romanowa]], księżna Leuchtenbergu. |
||
* wielka księżna [[Aleksandra Nikołajewna Romanowa]], [[Elektorat Hesji|księżna Hesji]] |
* wielka księżna [[Aleksandra Nikołajewna Romanowa]], [[Elektorat Hesji|księżna Hesji]] |
||
Mikołaj całe życie szczerze kochał swoją żonę. Podczas pożaru [[Pałac Zimowy|Pałacu Zimowego]] w [[1837]] roku miał ponoć powiedzieć: ''Niech wszystko inne spłonie, tylko uratujcie listy od mojej żony, które pisała do mnie podczas naszego narzeczeństwa''. Dopiero po upływie 25 lat małżeństwa car wdał się w romans z Barbarą Nelidową, damą dworu cesarzowej. Carowa nie mogła już wtedy współżyć z carem; lekarze uważali, że jest zbyt słabego zdrowia i grozi jej [[Zawał mięśnia sercowego|atak serca]]. W [[1845]] roku Mikołaj I płakał, gdy lekarze oznajmili mu, że jego żona powinna wyjechać do [[Palermo]], aby podleczyć swoje zdrowie, miał mówić: ''Zostawcie mi moją żonę''. |
|||
== Bilans panowania == |
== Bilans panowania == |
||
| Linia 202: | Linia 207: | ||
W pierwszej połowie [[XIX wiek]]u miał miejsce dość znaczny [[wzrost gospodarczy]] Rosji. Spowodowany był powiększeniem i specjalizacją rynku krajowego, rozszerzeniem [[Handel|handlu]] zagranicznego i wykorzystaniem osiągnięć technicznych zaczynającej się epoki europejskiej [[Rewolucja przemysłowa|rewolucji przemysłowej]]. Powstały pierwsze większe zakłady [[przemysł]]u włókienniczego w Białymstoku i Łodzi, maszynowego w Petersburgu, Moskwie, na Uralu i w [[Noworosja|Noworosji]], górnictwa węglowego i hutnictwa w Zagłębiu Donieckim, naftowego na Kaukazie, eksploatacji złóż miedzi, srebra i złota na Uralu. W całym Cesarstwie Rosyjskim powstawały manufaktury i zakłady przemysłowe, przerabiające lokalne surowce: cukrownie, browary, gorzelnie, cegielnie, tartaki, huty szkła. Również w [[Rolnictwo|rolnictwie]] uzyskano znaczne postępy, w dużym stopniu dzięki regionalnej specjalizacji w produkcji buraków cukrowych, lnu, ziemniaków, chmielu, tytoniu, winorośli. |
W pierwszej połowie [[XIX wiek]]u miał miejsce dość znaczny [[wzrost gospodarczy]] Rosji. Spowodowany był powiększeniem i specjalizacją rynku krajowego, rozszerzeniem [[Handel|handlu]] zagranicznego i wykorzystaniem osiągnięć technicznych zaczynającej się epoki europejskiej [[Rewolucja przemysłowa|rewolucji przemysłowej]]. Powstały pierwsze większe zakłady [[przemysł]]u włókienniczego w Białymstoku i Łodzi, maszynowego w Petersburgu, Moskwie, na Uralu i w [[Noworosja|Noworosji]], górnictwa węglowego i hutnictwa w Zagłębiu Donieckim, naftowego na Kaukazie, eksploatacji złóż miedzi, srebra i złota na Uralu. W całym Cesarstwie Rosyjskim powstawały manufaktury i zakłady przemysłowe, przerabiające lokalne surowce: cukrownie, browary, gorzelnie, cegielnie, tartaki, huty szkła. Również w [[Rolnictwo|rolnictwie]] uzyskano znaczne postępy, w dużym stopniu dzięki regionalnej specjalizacji w produkcji buraków cukrowych, lnu, ziemniaków, chmielu, tytoniu, winorośli. |
||
Szybko rozwijała się też [[nauka]] i wszystkie dziedziny [[Kultura|kultury]]. Naukowcy rosyjscy przeprowadzili wiele ekspedycji odkrywczych w azjatyckiej części Rosji i w świecie, zorganizowali również wiele wypraw morskich dookoła świata, odkrywając m.in. [[Antarktyda|Antarktydę]]. W tych wyprawach, zwłaszcza do północnej i środkowej Azji, duży udział mieli Polacy, m.in.[[Józef Kowalewski]], [[Jan Prosper Witkiewicz|Jan Prosper Witkiewicz „Batyr”]]. W nauce działali: twórca geometrii nieeuklidesowej [[Nikołaj Łobaczewski]], astronom [[Friedrich Georg Wilhelm Struve|Wasilij Jakowlewicz Struwe]]. W literaturze i sztuce czynni byli powieściopisarze [[Nikołaj Karamzin]], [[Nikołaj Gogol]], [[Iwan Niekrasow]], bajkopisarz [[Iwan Kryłow]], komediopisarz [[Aleksandr Gribojedow]], poeci [[ |
Szybko rozwijała się też [[nauka]] i wszystkie dziedziny [[Kultura|kultury]]. Naukowcy rosyjscy przeprowadzili wiele ekspedycji odkrywczych w azjatyckiej części Rosji i w świecie, zorganizowali również wiele wypraw morskich dookoła świata, odkrywając m.in. [[Antarktyda|Antarktydę]]. W tych wyprawach, zwłaszcza do północnej i środkowej Azji, duży udział mieli Polacy, m.in. [[Józef Kowalewski]], [[Jan Prosper Witkiewicz|Jan Prosper Witkiewicz „Batyr”]]. W nauce działali: twórca geometrii nieeuklidesowej [[Nikołaj Łobaczewski]], astronom [[Friedrich Georg Wilhelm Struve|Wasilij Jakowlewicz Struwe]]. W literaturze i sztuce czynni byli powieściopisarze [[Nikołaj Karamzin]], [[Nikołaj Gogol]], [[Iwan Niekrasow]], bajkopisarz [[Iwan Kryłow]], komediopisarz [[Aleksandr Gribojedow]], poeci [[Aleksandr Puszkin]] i [[Michaił Lermontow]], kompozytor [[Michaił Glinka]]. [[Adam Mickiewicz]] po ingerencji rosyjskiej [[Cenzura|cenzury]] w ''[[Konrad Wallenrod (powieść poetycka)|Konradzie Wallenrodzie]]'', w przedmowie do drugiego wydania nazwał Mikołaja I ''Ojcem tylu ludów''<ref>[[Ludwik Bazylow]], Polacy w Petersburgu, 1984, ss. 138–139.</ref>. |
||
Stolica Petersburg wzbogaciła się o wiele reprezentacyjnych pałaców, soborów, teatrów, budynków administracyjnych. Moskwa z rozmachem odbudowana została po pożarze w czasie wojny z [[Napoleon Bonaparte|Napoleonem I Bonaparte]]. Rozbudowały się także znacznie miasta, zwłaszcza siedziby guberni. |
Stolica Petersburg wzbogaciła się o wiele reprezentacyjnych pałaców, soborów, teatrów, budynków administracyjnych. Moskwa z rozmachem odbudowana została po pożarze w czasie wojny z [[Napoleon Bonaparte|Napoleonem I Bonaparte]]. Rozbudowały się także znacznie miasta, zwłaszcza siedziby guberni. |
||
| Linia 211: | Linia 216: | ||
; Wielki mistrz rosyjskich orderów<ref name=jhf>Johann Heinrich Friedrich Berlien: ''[https://books.google.dk/books?id=-BAZAAAAYAAJ&hl=pl&source=gbs_navlinks_s Der Elephanten-Orden und seine Ritter]''. Kopenhaga: Berlingschen Officin, 1846, s. 160</ref> |
; Wielki mistrz rosyjskich orderów<ref name=jhf>Johann Heinrich Friedrich Berlien: ''[https://books.google.dk/books?id=-BAZAAAAYAAJ&hl=pl&source=gbs_navlinks_s Der Elephanten-Orden und seine Ritter]''. Kopenhaga: Berlingschen Officin, 1846, s. 160</ref> |
||
* [[Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania]] |
* [[Order Świętego Andrzeja (Imperium Rosyjskie)|Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania]] |
||
* [[Order Świętego Aleksandra Newskiego]] |
* [[Order Świętego Aleksandra Newskiego]] |
||
* [[Order Orła Białego ( |
* [[Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie)|Order Orła Białego]] (od 1831 włączony do odznaczeń ros.) |
||
* [[Order Świętej Anny]] |
* [[Order Świętej Anny]] |
||
* [[Order Świętego Stanisława ( |
* [[Order Świętego Stanisława (Imperium Rosyjskie)|Order Świętego Stanisława]] (od 1831 włączony do odznaczeń ros.) |
||
* [[Order Świętego Jerzego ( |
* [[Order Świętego Jerzego (Imperium Rosyjskie)|Order Świętego Jerzego]] |
||
* [[Order Świętego Włodzimierza]] |
* [[Order Świętego Włodzimierza]] |
||
; Ordery zagraniczne{{r|jhf}} |
; Ordery zagraniczne{{r|jhf}} |
||
| Linia 228: | Linia 233: | ||
* [[Order Świętego Januarego]] (Sycylia) |
* [[Order Świętego Januarego]] (Sycylia) |
||
* [[Order Świętego Ferdynanda (Sycylia)]] |
* [[Order Świętego Ferdynanda (Sycylia)]] |
||
* [[Order Wojskowy Świętego Jerzego od Połączenia]] (Sycylia) |
* [[Order Świętego Jerzego od Połączenia|Order Wojskowy Świętego Jerzego od Połączenia]] (Sycylia) |
||
* [[Order Świętego Huberta]] (Bawaria) |
* [[Order Świętego Huberta]] (Bawaria) |
||
* [[Order Korony Rucianej]] (Saksonia) |
* [[Order Korony Rucianej]] (Saksonia) |
||
| Linia 247: | Linia 252: | ||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
<references> |
|||
{{Przypisy| |
|||
<ref name="order8">{{Cytuj stronę|imię = Federico |nazwisko=Bona| praca= Blasonario subalpino | tytuł = I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata| url= http://www.blasonariosubalpino.it/Appendice08.html|język=it}}</ref> |
<ref name="order8">{{Cytuj stronę|imię = Federico |nazwisko=Bona| praca= Blasonario subalpino | tytuł = I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata| url= http://www.blasonariosubalpino.it/Appendice08.html|język=it}}</ref> |
||
</references> |
|||
}} |
|||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{Cytuj|autor = [[W. Bruce Lincoln]]; |tytuł = Mikołaj I |data = 1988 |isbn = 83-06-01610-6 |inni = Henryk Krzeczkowski (tłum.); Wiktoria Śliwowska (przedm.) |miejsce = Warszawa |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |oclc = 749528522 |
* {{Cytuj|autor = [[W. Bruce Lincoln]]; |tytuł = Mikołaj I |data = 1988 |isbn = 83-06-01610-6 |inni = Henryk Krzeczkowski (tłum.); Wiktoria Śliwowska (przedm.) |miejsce = Warszawa |wydawca = Państwowy Instytut Wydawniczy |oclc = 749528522}} |
||
* [[Wiktoria Śliwowska]], ''Mikołaj I i jego czasy: 1825–1855'', Warszawa, Wiedza Powszechna, 1965. |
* [[Wiktoria Śliwowska]], ''Mikołaj I i jego czasy: 1825–1855'', Warszawa, Wiedza Powszechna, 1965. |
||
* W.A. Serczyk, Poczet władców Rosji – Romanowowie, Londyn 1992 |
* W.A. Serczyk, Poczet władców Rosji – Romanowowie, Londyn 1992 |
||
== Linki zewnętrzne == |
|||
* [https://polona.pl/search/?query=author:Miko%C5%82aj_I_cesarz&filters=creator:%22Miko%C5%82aj_I_(cesarz_Rosji_;_1796--1855)%22,creator:%22Miko%C5%82aj__I__(cesarz_Rosji_;__1796--1855)%22,creator:%22Miko%C5%82aj_I_(cesarz_Rosji_;_1796--1855)_Autor%22,creator:%22Miko%C5%82aj_I_(cesarz_Rosji_;_1796--1855).%22,public:1,hasTextContent:0&advanced=1 Mikołaj I Romanow – dokumenty] w bibliotece [[Polona]] |
|||
{{Władcy Rosji}} |
{{Władcy Rosji}} |
||
{{Władcy Finlandii}} |
{{Władcy Finlandii}} |
||
{{Władcy ziem polskich w czasie zaborów}} |
{{Władcy ziem polskich w czasie zaborów}} |
||
{{Rusyfikacja}} |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
| Linia 297: | Linia 306: | ||
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Ludwika]] |
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Ludwika]] |
||
[[Kategoria:Władcy Finlandii]] |
[[Kategoria:Władcy Finlandii]] |
||
[[Kategoria:Władcy |
[[Kategoria:Władcy ziem polskich okresu zaborów]] |
||
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Domowym i Zasługi Księcia Piotra Fryderyka Ludwika]] |
|||
Aktualna wersja na dzień 18:09, 7 paź 2024
| |
 Herb Rosji w 1828 r. Dwugłowy orzeł tłem dla małych herbów wybranych części imperium. Orzeł Biały na lewym skrzydle | |
| Cesarz Rosji | |
| Okres | |
|---|---|
| Koronacja | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Król Polski | |
| Okres | |
| Koronacja |
24 maja 1829 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Wielki książę Finlandii | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
Zapalenie płuc |
| Data pogrzebu |
21 lutego 1855 |
| Miejsce spoczynku |
Sobór Pietropawłowski, Sankt Petersburg |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Dzieci |
Aleksander II, |
| Odznaczenia | |
                              
| |
Mikołaj I Romanow (ros. Николай I Павлович; ur. 25 czerwca?/6 lipca 1796 w Carskim Siole, zm. 18 lutego?/2 marca 1855 w Petersburgu) – cesarz Imperium Rosyjskiego i m.in. wielki książę Finlandii od 1 grudnia 1825 (koronowany na cesarza 3 września 1826), w latach 1825–1831(1855) król Polski (zdetronizowany w 1831 przez Sejm Królestwa Polskiego; nie przestał używać tytułu); brat Aleksandra I (1777–1825), trzeci syn Pawła I (1754–1801), z dynastii Romanowów.
Sukcesja tronu
[edytuj | edytuj kod]Wobec bezpotomności zmarłego Aleksandra I, jego dziedzicznym następcą powinien być drugi co do wieku brat Konstanty, będący wówczas naczelnym wodzem w Królestwie Polskim. Po jego odmowie został nim kolejny brat, Mikołaj I. Wcześniej Aleksander I wydał tajny manifest, w którym wyrażał wolę, aby tron po nim objął nie Konstanty, a właśnie Mikołaj, choć dotąd nie był szykowany do sprawowania władzy i otrzymał wykształcenie wojskowo-inżynieryjne. Miał charakter gwałtowny i despotyczny.
Spisek dekabrystów
[edytuj | edytuj kod]Swe rządy Mikołaj I rozpoczął od stłumienia powstania „dekabrystów”. Tak nazwano później rozgałęziony spisek oficerów szlacheckich, którzy zamierzali obalić despotyczną, policyjną władzę cara i wprowadzić rządy konstytucyjne, gwarantujące szersze swobody obywatelskie. Spisek został jednak zdradzony i skończyło się na nieudanej próbie przewrotu wojskowego w Petersburgu w grudniu (stąd nazwa ruchu) 1825 r. Aresztowano kilkuset przywódców i działaczy spisku, pięciu z nich powieszono, większość zesłana została na katorgę na Sybir. Dekabryści byli pierwszymi rewolucjonistami, którzy wystąpili w sposób zorganizowany i zbrojnie przeciwko panowaniu feudalno-pańszczyźnianego caratu w Rosji.
Reformy państwa
[edytuj | edytuj kod]Cesarz Mikołaj I przerażony szlacheckim spiskiem dekabrystów rozbudował administrację państwową, której celem miało być utrzymanie społeczeństwa w ryzach wiernopoddaństwa. Powstały nowe ministerstwa i komitety opiniodawcze, rozbudowano system policyjny, m.in. utworzono III Oddział Kancelarii Osobistej – tajną policję, zajmującą się inwigilacją działaczy społecznych, uczonych i artystów. Wprowadzony został podział szlachty na grupy o określonych kompetencjach i przywilejach, uregulowano w szczegółach stosunki między szlachtą ziemiańską a poddanymi chłopami itp. Mikołaj I był przeciwnikiem emancypacji warstw niższych, wydał zakaz przyjmowania do szkół średnich i wyższych młodzieży nieszlacheckiej. Był też przeciwnikiem zniesienia ustroju pańszczyźnianego w Rosji, co stawało się już powszechne w zachodniej Europie. Wprowadził jednak pewne reformy, ograniczające wszechwładzę obszarników nad służbą dworską i poddanymi chłopami, umożliwiając im uwolnienie się od poddaństwa przez wykup lub w drodze umowy.
Sukcesem zakończyły się kodyfikacja praw w całym Cesarstwie Rosyjskim i reforma finansowa. Natomiast bardzo rygorystyczna cenzura ograniczała możliwości rozwoju piśmiennictwa i nauki, negatywnie oddziaływała też na rozwój oświaty i szkolnictwa. Przy czym głównym celem cenzury było uniemożliwienie publikacji wszelkich myśli republikańskich oraz krytyki władzy, lub Cerkwi prawosławnej. Mimo to dochodziło w Rosji do licznych buntów i rozruchów, zwłaszcza ludności chłopskiej, związanych z klęskami przyrody, epidemiami, przesiedleniami itp.
Polityka zagraniczna
[edytuj | edytuj kod]W polityce zagranicznej Mikołaj I skierował swe działania przede wszystkim na Półwysep Bałkański. W 1826 r. Rosja i Wielka Brytania podpisały w Petersburgu układ o wywarciu presji na Turcję celem przyznania Grecji autonomii. Do układu przyłączyła się także Francja. Turcja odrzuciła warunki układu, ale zobowiązała się do przestrzegania autonomii Serbii, Mołdawii i Wołoszczyzny oraz zgodziła na swobodny przepływ statków rosyjskich z Morza Czarnego na Morze Śródziemne i uprzywilejowanie kupców rosyjskich.
Wojny w Azji
[edytuj | edytuj kod]Korzystając z zaangażowania się Rosji na Bałkanach, szach Persji Fath Ali Szah Kadżar rozpoczął w 1826 r. podbój ziem zagarniętych przez Rosję na Kaukazie. Po początkowych sukcesach wojsk perskich, zostały one jednakże rozbite przez rosyjski korpus interwencyjny feldmarszałka Iwana Paskiewicza, który wkroczył następnie na terytorium Persji, zajmując cały Azerbejdżan i Armenię. W zawartym w 1826 r. układzie pokojowym przypadły one Rosji, a ponadto Persja zmuszona została do zapłacenia dużej kontrybucji, likwidacji swej floty wojennej na Morzu Kaspijskim i przyznania przywilejów handlowych Rosji.
Równocześnie nastąpiła poprawa w stosunkach Turcji z mocarstwami zachodnimi, które były zainteresowane w utrzymaniu silnego państwa tureckiego, jako przeciwwagi dla Rosji we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. Zaangażowały się one jedynie w sprawę niepodległości Grecji, której południowa część zajęta została przez francuski desant morski. Turcy wycofali się wówczas bez walk z Peloponezu. Natomiast stawili twardy opór w swych twierdzach wojskom rosyjskim, które po szybkim opanowaniu naddunajskich księstw Mołdawii i Wołoszczyzny, parły wzdłuż wschodnich wybrzeży Bułgarii w kierunku tureckiej stolicy, Stambułu.
Rosjanie z dużym powodzeniem uderzyli wówczas na Turcję na Zakaukaziu, rozpoczynając wojnę rosyjsko-turecką. Wojna zakończyła się w sierpniu 1829 roku, po zajęciu Adrianopola i dotarciu Rosjan na odległość kilkudziesięciu kilometrów od Stambułu. Mogli go zająć i w ten sposób doprowadzić do upadku Turcji. Jednakże, wobec dezaprobaty mocarstw zachodnich, Mikołaj I zaproponował Turkom pokój, jaki skwapliwie przyjęli. Zgodnie z zawartym w Adrianopolu traktatem, Rosja powiększyła się o terytorium na północ od delty Dunaju oraz o tereny Abchazji na wschodnim wybrzeżu Morza Czarnego; Księstwa Mołdawii i Wołoskie przeszły pod protektorat cesarski i powstało niepodległe Królestwo Grecji.
Niezależnie od wojen w rejonie Kaukazu z Turcją i Persją, Rosjanie mieli też spore problemy z podporządkowaniem sobie niektórych górskich plemion kaukaskich, w szczególności Osetyjczyków, Czeczenów oraz ludów Dagestanu. Najdłużej, bo aż 30 lat, swoją wojnę z Rosją prowadzili islamscy Czeczeni. Imam Szamil, charyzmatyczny przywódca powstańców, opanował w latach czterdziestych XIX w. prawie całą Czeczenię i północny Dagestan. Tak zwany Imamat Kaukaski upadł dopiero w 1859 roku, po tym, jak Imam Szamil zraził do siebie górali kaukaskich i został zamknięty przez oblegające żołnierzy Armie Imperium Rosyjskiego w pozbawionych dostępu do pożywienia kryjówkach górskich.
Polityka europejska
[edytuj | edytuj kod]W 1830 r. uwagę cesarza Mikołaja I zaabsorbowały rewolucje społeczno-republikańskie we Francji i Belgii. Zaplanował nawet wysłanie korpusu wojskowego przeciwko buntownikom, zgodnie zresztą z postanowieniami Świętego Przymierza z 1815 r. Do interwencji tej jednak nie doszło z powodu wybuchu powstania listopadowego w Królestwie Polskim. Sejm Królestwa Polskiego Uchwałą o detronizacji Mikołaja I z 25 stycznia 1831 formalnie pozbawił Mikołaja I tronu Polski okupowanej. Do stłumienia powstania skierowana została z Zakaukazia 115 tysięczna armia feldmarszałka Iwana Dybicza. Gdy umarł on w trakcie wojny na cholerę, zastąpił go feldmarszałek Iwan Paskiewicz, który potem został namiestnikiem Królestwa Polskiego. Po początkowych niepowodzeniach, Rosjanie dzięki swej przewadze, odnieśli duże zwycięstwo w bitwie pod Ostrołęką, po czym przy pomocy Królestwa Prus przeszli przez Wisłę w rejonie Torunia i okrążyli Warszawę od zachodu. Warszawa skapitulowała, a po niej także pozostałe jeszcze, rozproszone punkty oporu w Królestwie Polskim. Nastąpiły wtedy represje wobec uczestników powstania, konfiskaty ich majątków, zaś w 1832 wprowadzony został Statut Organiczny dla Królestwa Polskiego, włączający ziemie Królestwa Polskiego do Cesarstwa Rosyjskiego. Po dokonanej konfiskacie zbiorów sztuki Eustachego Kajetana Sapiehy w Dereczynie, cesarz Mikołaj I rozkazał zniszczyć lub sprzedać na aukcji portrety przedstawiające członków rodziny Potockich i Sapiehów[1].
W 1839 skasowana została unia kościelna w prowincjach zabranych, a unitów siłą nawracano na prawosławie. Zamknięte zostały uniwersytety Warszawski i Wileński.
Jeszcze raz Armia Imperium Rosyjskiego wystąpiła pacyfikując polskie powstanie w Rzeczypospolitej Krakowskiej w 1846 r. Miasto przekazane zostało następnie we władanie Monarchii Habsburgów. Na dużo większą skalę żandarm Europy cesarz Mikołaj I pomógł w 1849 r. cesarzowi austriackiemu, posyłając mu 100 tys. żołnierzy rosyjskich dla stłumienia powstania węgierskiego w okresie Wiosny Ludów. W 1848 r. po wybuchu rewolucji lutowej we Francji zerwał stosunki dyplomatyczne z tym państwem[potrzebny przypis].
Wojna krymska (1853–1856)
[edytuj | edytuj kod]Cesarz Mikołaj I chciał do reszty wykorzystać słabość Imperium Osmańskiego (Turcji) chcąc całkowicie opanować Morze Czarne i rozciągnąć swe wpływy na Bałkanach. Mocarstwa zachodnie sprzeciwiały się temu. Rosja wysłała do Turcji poselstwo: Turcja miała uznać protektorat Rosji nad ludnością prawosławną w Imperium Osmańskim. Władca czynił z siebie orędownika prawosławia. Rosja chciała również objąć opieką miejsca święte kościoła prawosławnego w Palestynie (kościół z Grotą Narodzenia w Betlejem, Grób Chrystusa). Turcja nie zgodziła się jednak na przyjęcie protektoratu. Poselstwo wróciło do Rosji zrywając wszelkie stosunki dyplomatyczne z Wysoką Portą. Po innych zatargach Imperium Osmańskie wypowiedziało Rosji wojnę. Wojna ta została nazwana wojną krymską lub wojną wschodnią. W bitwie pod Synopą rozbito flotę turecką a podczas niej zginęło ok. 3 000 tureckich marynarzy. Relacje na temat tej "masakry” wzburzyły opinię publiczną w Imperium Brytyjskim i we Francji – co legitymizowało reakcję rządów Francji i Imperium Brytyjskiego.
Przebieg
[edytuj | edytuj kod]W lutym 1854 r. Imperium Brytyjskie i Francja zażądały od Rosjan wycofania się z księstw rumuńskich, a następnie wypowiedziały Rosji wojnę. Trwała ona 2 lata, walki toczyły się cyklami kilkumiesięcznymi i koncentrowały się na oblężeniu Sewastopola. Pochłonęła prawie pół miliona żołnierzy, a 2/3 z tego to wynik chorób i braku opieki lekarskiej. Pod względem taktycznym była podobna do wojen napoleońskich.
Pod koniec wojny krymskiej Mikołaj I zmarł w Petersburgu, załamany porażkami swojej armii. Oficjalnie przyjętą przyczyną śmierci było zapalenie płuc, ale niektóre źródła sugerują, że popełnił samobójstwo[2].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Cele Wielkiej Brytanii: osłabienie potęgi Rosji, zniszczenie Sewastopola i imperialnej marynarki rosyjskiej. Finlandia zwrócona Szwecji, oswobodzenie Królestwa Polskiego, księstwa rumuńskie oddane Monarchii Habsburgów, jednocześnie rezygnującej z Lombardii i Wenecji, Krym i Gruzja odstąpione Turcji. Austria i Prusy zawarły krótkotrwały sojusz. W kwietniu 1854 r. na spotkaniu franc.-bryt.-austr.-pruskim w Wiedniu zaczęto ustalać warunki do rokowań pokojowych z Rosją – tzw. Cztery Punkty:
- potrzeba zastąpienia protektoratu rosyjskiego w Serbii i księstwach rumuńskich kolektywną gwarancją wielkich mocarstw,
- swobodna i bezpieczna żegluga na Dunaju i jego ujściu,
- rewizja traktatu z 1841 r. dotyczącego cieśnin tureckich – w interesie równowagi sił w Europie,
- zastąpienie protektoratu rosyjskiego nad bałkańskimi chrześcijanami przez system gwarancji mocarstw zaakceptowany przez Imperium Osmańskie.
Rosja ostatecznie je przyjęła.
Genealogia
[edytuj | edytuj kod]| Prapradziadkowie |
książę |
cesarz Rosji |
książę |
książę |
książę Wirtembergii |
książę |
margrabia |
król Prus |
| Pradziadkowie |
książę Holstein-Gottorp |
książę Anhalt-Zerbst |
książę Wirtembergii |
margrabia | ||||
| Dziadkowie |
cesarz Rosji Piotr III Romanow (1728–1762) |
książę Wirtembergii Fryderyk Eugeniusz Wirtemberski (1732–1797) | ||||||
| Rodzice |
cesarz Rosji | |||||||
|
Mikołaj I Romanow (1796–1855) cesarz Rosji | ||||||||
- właściwie: Marta Skowrońska, córka chłopa.
- właściwie: księżniczka Zofia Fryderyka Augusta von Anhalt Zerbst.
- właściwie: księżniczka Zofia Dorota Wirtemberska.
Małżeństwo i potomstwo
[edytuj | edytuj kod]W Sankt Petersburgu, w lipcu 1817 roku poślubił Charlottę Hohenzollern, księżniczkę pruską, której po przejściu na prawosławie nadano imię Aleksandra Fiodorowna. Z tego związku urodziło się dziesięcioro potomstwa, m.in.:
- car Aleksander II,
- wielki książę Konstanty Mikołajewicz,
- wielki książę Mikołaj Mikołajewicz (starszy),
- wielki książę Michał Mikołajewicz,
- wielka księżna Olga Nikołajewna Romanowa, królowa Wirtembergii,
- wielka księżna Maria Nikołajewna Romanowa, księżna Leuchtenbergu.
- wielka księżna Aleksandra Nikołajewna Romanowa, księżna Hesji
Mikołaj całe życie szczerze kochał swoją żonę. Podczas pożaru Pałacu Zimowego w 1837 roku miał ponoć powiedzieć: Niech wszystko inne spłonie, tylko uratujcie listy od mojej żony, które pisała do mnie podczas naszego narzeczeństwa. Dopiero po upływie 25 lat małżeństwa car wdał się w romans z Barbarą Nelidową, damą dworu cesarzowej. Carowa nie mogła już wtedy współżyć z carem; lekarze uważali, że jest zbyt słabego zdrowia i grozi jej atak serca. W 1845 roku Mikołaj I płakał, gdy lekarze oznajmili mu, że jego żona powinna wyjechać do Palermo, aby podleczyć swoje zdrowie, miał mówić: Zostawcie mi moją żonę.
Bilans panowania
[edytuj | edytuj kod]
W pierwszej połowie XIX wieku miał miejsce dość znaczny wzrost gospodarczy Rosji. Spowodowany był powiększeniem i specjalizacją rynku krajowego, rozszerzeniem handlu zagranicznego i wykorzystaniem osiągnięć technicznych zaczynającej się epoki europejskiej rewolucji przemysłowej. Powstały pierwsze większe zakłady przemysłu włókienniczego w Białymstoku i Łodzi, maszynowego w Petersburgu, Moskwie, na Uralu i w Noworosji, górnictwa węglowego i hutnictwa w Zagłębiu Donieckim, naftowego na Kaukazie, eksploatacji złóż miedzi, srebra i złota na Uralu. W całym Cesarstwie Rosyjskim powstawały manufaktury i zakłady przemysłowe, przerabiające lokalne surowce: cukrownie, browary, gorzelnie, cegielnie, tartaki, huty szkła. Również w rolnictwie uzyskano znaczne postępy, w dużym stopniu dzięki regionalnej specjalizacji w produkcji buraków cukrowych, lnu, ziemniaków, chmielu, tytoniu, winorośli.
Szybko rozwijała się też nauka i wszystkie dziedziny kultury. Naukowcy rosyjscy przeprowadzili wiele ekspedycji odkrywczych w azjatyckiej części Rosji i w świecie, zorganizowali również wiele wypraw morskich dookoła świata, odkrywając m.in. Antarktydę. W tych wyprawach, zwłaszcza do północnej i środkowej Azji, duży udział mieli Polacy, m.in. Józef Kowalewski, Jan Prosper Witkiewicz „Batyr”. W nauce działali: twórca geometrii nieeuklidesowej Nikołaj Łobaczewski, astronom Wasilij Jakowlewicz Struwe. W literaturze i sztuce czynni byli powieściopisarze Nikołaj Karamzin, Nikołaj Gogol, Iwan Niekrasow, bajkopisarz Iwan Kryłow, komediopisarz Aleksandr Gribojedow, poeci Aleksandr Puszkin i Michaił Lermontow, kompozytor Michaił Glinka. Adam Mickiewicz po ingerencji rosyjskiej cenzury w Konradzie Wallenrodzie, w przedmowie do drugiego wydania nazwał Mikołaja I Ojcem tylu ludów[3].
Stolica Petersburg wzbogaciła się o wiele reprezentacyjnych pałaców, soborów, teatrów, budynków administracyjnych. Moskwa z rozmachem odbudowana została po pożarze w czasie wojny z Napoleonem I Bonaparte. Rozbudowały się także znacznie miasta, zwłaszcza siedziby guberni.
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- W Królestwie Polskim
W 1818 został odznaczony polskim Orderem Orła Białego. Jako koronowany na króla polskiego w 1829 był zwierzchnikiem Orderu Orła Białego[4], Orderu Świętego Stanisława[5] i Orderu Wojskowego Polskiego[6].
- Wielki mistrz rosyjskich orderów[7]
- Order Świętego Andrzeja Apostoła Pierwszego Powołania
- Order Świętego Aleksandra Newskiego
- Order Orła Białego (od 1831 włączony do odznaczeń ros.)
- Order Świętej Anny
- Order Świętego Stanisława (od 1831 włączony do odznaczeń ros.)
- Order Świętego Jerzego
- Order Świętego Włodzimierza
- Ordery zagraniczne[7]
- Order Słonia (Dania, 1826)
- Order Ducha Świętego (Francja)
- Order Złotego Runa (Hiszpania)
- Order Podwiązki (Anglia)
- Order Orła Czarnego (Prusy)
- Order Świętego Stefana (Węgry)
- Order Najwyższy Świętego Zwiastowania nadany w 1826 r. przez Karola Feliksa króla Sardynii[8]
- Order Świętego Januarego (Sycylia)
- Order Świętego Ferdynanda (Sycylia)
- Order Wojskowy Świętego Jerzego od Połączenia (Sycylia)
- Order Świętego Huberta (Bawaria)
- Order Korony Rucianej (Saksonia)
- Order Korony (Wirtembergia)
- Order Zasługi Wojskowej (Wirtembergia)
- Order Wierności (Badenia)
- Order Zasługi Wojskowej Karola Fryderyka (Badenia)
- Order Lwa Zeryngeńskiego (Badenia)
- Order Ludwika (Hesja)
- Order Sokoła Białego (Weimar)
- Order Alberta Niedźwiedzia (Saksonia-Anhalt)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Wcielanie dzieci polskich do Armii Imperium Rosyjskiego 1831–1832
- Kasata klasztorów w zaborze rosyjskim
- Koronacja cara Mikołaja I na króla Polski
- Uchwała Sejmu o detronizacji Mikołaja I
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Janusz Iwaszkiewicz, Rabunek mienia polskiego na Litwie po 1831 r., w: Ateneum Wileńskie r. I, nr 1, Wilno 1923, s. 227.
- ↑ A. Chwalba, Historia Powszechna Wiek XIX, PWN, Warszawa 2009, s. 339
- ↑ Ludwik Bazylow, Polacy w Petersburgu, 1984, ss. 138–139.
- ↑ Marta Męclewska (red.): Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705–2008. Zamek Królewski w Warszawie, 2008, s. 285.
- ↑ Praemiando Incitat. Order Świętego Stanisława 1765–1831. Zamek Królewski w Warszawie, 2015, s. 293–295
- ↑ Krzysztof Filipow: Order Virtuti Militari 1792–1945. Warszawa: Bellona, 1990, s. 45–46
- ↑ a b Johann Heinrich Friedrich Berlien: Der Elephanten-Orden und seine Ritter. Kopenhaga: Berlingschen Officin, 1846, s. 160
- ↑ Federico Bona: I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. [w:] Blasonario subalpino [on-line]. (wł.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- W. Bruce Lincoln, Mikołaj I, Henryk Krzeczkowski (tłum.), Wiktoria Śliwowska, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, ISBN 83-06-01610-6, OCLC 749528522.
- Wiktoria Śliwowska, Mikołaj I i jego czasy: 1825–1855, Warszawa, Wiedza Powszechna, 1965.
- W.A. Serczyk, Poczet władców Rosji – Romanowowie, Londyn 1992
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Mikołaj I Romanow – dokumenty w bibliotece Polona
| Władcy państw zaborczych (1772–1918) |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Księstwo Warszawskie (1807-1815) |
| ||||||
| Królestwo Polskie (1815-1917) |
| ||||||
| Królestwo Polskie (1917-1918) |
|
- ISNI: 0000000120961552
- VIAF: 262930742
- ULAN: 500122390
- LCCN: n50047917
- GND: 118588079
- LIBRIS: gdsvwpp00zl2fh3
- BnF: 13573253r
- SUDOC: 052665496
- NLA: 35386256
- NKC: jn20020410003
- BNE: XX1591590
- NTA: 069989699
- BIBSYS: 90638022
- CiNii: DA11863723
- PLWABN: 9810595834205606
- NUKAT: n99006930
- J9U: 987007266075105171
- LNB: 000058170
- ΕΒΕ: 142389
- LIH: LNB:V*262406;=BG
- RISM: people/162943
- Ludzie związani z Petersburgiem
- Odznaczeni Orderem Korony Rucianej
- Odznaczeni Orderem Lwa Zeryngeńskiego
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (Imperium Rosyjskie)
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (Królestwo Kongresowe)
- Odznaczeni Orderem Orła Czarnego
- Odznaczeni Orderem Podwiązki
- Odznaczeni Orderem Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie)
- Odznaczeni Orderem Świętego Andrzeja (Imperium Rosyjskie)
- Odznaczeni Orderem Świętego Huberta
- Odznaczeni Orderem Świętego Ferdynanda (Sycylia)
- Odznaczeni Orderem Świętego Januarego
- Odznaczeni Orderem Świętego Jerzego (Imperium Rosyjskie)
- Odznaczeni Orderem Świętego Stanisława (Imperium Rosyjskie)
- Odznaczeni Orderem Świętego Stanisława I klasy (Królestwo Kongresowe)
- Odznaczeni Orderem Świętego Stefana
- Odznaczeni Orderem Świętej Anny
- Odznaczeni Orderem Virtuti Militari (Królestwo Kongresowe)
- Odznaczeni Orderem Wierności (Badenia)
- Odznaczeni Orderem Świętego Włodzimierza
- Odznaczeni Orderem Wojskowym Wilhelma
- Odznaczeni Orderem Zasługi Wojskowej (Wirtembergia)
- Odznaczeni Orderem Zasługi Wojskowej Karola Fryderyka
- Odznaczeni Orderem Złotego Runa
- Romanowowie
- Rosyjscy arystokraci
- Urodzeni w 1796
- Cesarze Rosji
- Zmarli w 1855
- Odznaczeni Orderem Korony Wirtemberskiej
- Odznaczeni Orderem Sokoła Białego
- Odznaczeni Orderem Alberta Niedźwiedzia
- Odznaczeni Orderem Ludwika
- Władcy Finlandii
- Władcy ziem polskich okresu zaborów
- Odznaczeni Orderem Domowym i Zasługi Księcia Piotra Fryderyka Ludwika