ایسلند

Lýðveldið Ísland ایسلند
ملی شعار: ندانه
ملی سرود: حمد ِخونِش
ایسلند ِموقعیت
نیشتنگا (و گتترین شهر)		ریکیاویک غربی′۵۶°۲۱ شمالی′۰۸°۶۴
رسمی زوون		ایسلندی (رسمی زوون)
حکومت ِنوع		چن‌حزبی ِجمهوری
حاکمون نوع  • رئیس جمهور • نخست وزیر		اولافور راگنار گریمسون یوهانا سیگورداردوتیر
موارد منجر به تشکیل دانمارک جه سِره‌یی حکومِت حاکمیتِ حق جمهوری		۱ فوریه ۱۹۰۴ ۱ دسامبر ۱۹۱۸ ۱۷ ژوئن ۱۹۴۴ میلادی
گتی
-	گتی	۱۰۳٬۰۰۰کیلومتر مربع (۱۰۷ام)
-	‌ئو‌ (٪)	۲٫۷
جمعیت
-	سرشماری	۳۱۳٬۳۷۶  (۱۷۲ام)
-	جمعیت انبسی	۱٫۳‎/km۲‏ (۱۹۵ام)
جی‌دی‌پی	(تخمین ۲۰۰۶)
-	مجموع	۱۲٬۱۷۲ میلیارد دلار (۱۳۲ام)
-	سرانه	۴۰٬۲۷۷ دلار (۲۰۰۵ میلادی) (۵ام)
اچ‌دی‌آی (۲۰۰۷)		۰٫۹۶۸ (بالا) (اول)
پول یکا		کرون (ISK)
اینترنتی دامنه		.is
تلفن پیش‌شماره		+۳۵۴
ایسلند ِموقعیت

ایسلند ِجمهوری اروپای ِشمالی‌­ترین کشور هسته که شه اتا جزیروئه که اطلس اوقیانوس ِشمال دَره و شمالی قطب جه نزدیکه. ایسلند ِنیشتنگا (=پایتخت) و گت‌ترین شهر نوم ریکیاویک هسته و این کشور دله ۳۲۰ هزار نفر زندگی کانّه. این کشور ِپول ِیکا نوم کرون هسته و ونه رسمی زوون ایسلندی هسته که اتا نوردیک ِزوون هسته. این کشور ِ۹۳٫۳۶ درصد شه نژاد ره ایسلندی دونّه که اتی ژرمنی نژاد هسته. ایسلند ِمردِمون ِفرهنگ نوردیک ِکشورون جه نزدیکه. حدوداً ۸۸ درصد این کشور دله مسیحیت و پروتستان په‌روو هَستنه.

ایسلند دله قرن نوزَّهُم ناسیونالیسم خله بیّه و ۱ دسامبر سال ۱۹۱۸ این کشور دانمارک جه سِوا بیّه ولی وشون ِشاهون اتا خاندان جه بینه و هِدی جه مربوط بینه. جهونی جنگ دوم دله، هم‌اِتَنده رابطه هم دانمارک جه قطع بیّه و سال ۱۹۴۴ ایسلند دله جمهوری اعلام بیّه. دهه‌ئون ۱۹۵۰ و ۱۹۷۰ ایسلند چنبار بریتانیا جه ماهی‌گیری ِحق وسّه اختلاف پیدا هاکِرده و کاد جنگون (Cod wars) ره پیش بیارده که سه‌بار اتفاق دَکِتنه: اولین صوه ۱۹۵۸، دومین دفعه ۱۹۷۳-۱۹۷۲ و آخرین صوه ۱۹۷۶-۱۹۷۵.

ایسلند تا قرن بیستم جهون ِفقیرترین کشورون جه بی‌یه ولی جهونی جنگ دوم ِتموم بیّن په بتونِسته ماهی‌گیری و مارشال طرح کومِک جه رشد هاکِنه و تا دههٔ ۱۹۹۰ اتا پولدار ِکشور بیّه و حتی ونه کار اتجا بَرِسی‌یه که اِسا ونه انسانی توسعه‌ی شاخص اولین رُتبه ره دِنیا دله دانّه. ایسلند دله مالیات کم هَسته و بازارون آزادِنه.

ایسلند ِگَتی (=مساحت) ۱۰۳٬۰۰۰ کیلومتر مربع هسته و ونه جمعیت ویشته جنوب‌غرب دله دَرنه. این کشور ِبِنه ات‌خله فعّال ِآتشفشون دانّه و همینسه اونجه زمین‌گرمایی جه خله استفاده کانّه.

اولین آدِمونی که ایسلند دله ساکن بَیینه نروژ جه سال ۸۷۴ بمو بینه. اینگولفور آرنارسون، اتا نروژی بی‌یه که شه قبیله و تیر-طایفه ره شه هِمراه اینجه مستقر هاکِرده. اینتی بی‌یه که ایسلند ۱۲۶۲ تا ۱۹۱۸ نروژ ِسامون دله حیساب بی‌یه و این سال جه دانمارک وه ره شه سامون دله حیساب بیارده. سال ۱۹۱۸ ایسلند اتا سِوا کشور بیی‌یه.

ایسلند کم‌جمعیت‌ترین کشوری هسته که ناتو دله دَره و تنها عضوی هسته که دائمی ارتش ندانّه. ایسلند ِکشور هَنتا اروپا اتحادیه دله دَنی‌یه ولی شینگتن ِاتحاد دله دَره.

تاریخ

اولیه آدمون

ایسلند زارا ماقبل تاریخ ندارنه. وایکینگ‌ها دوره اینتا جزیره ره نورس مردم کشف هکردنه. حدود 1130 میلادی اتا کتاب، Íslendingabók نومی، بنویشتنه که وشون تاریخچه ره تا 870-930 میلادی سِراق دِنه. اتی کتاب قرن دوازهم میلادی جه دره که ونه نوم Landnámabók هسته و اینتا دله بنویشتوئه که اولین شهری که ایسلند دله بساتنه و ونه دله ساکن بینه، سال 874 میلادی نروژی مردمون ِدَس بساته بیّه و اولین خانواده‌ای که بمونه، ریکاویک دله منزل هکردنه و اونجه اولین بازار کم‌کم بساته بیّه. این کتاب دله چارصدتا شهر ره نوم وَرنه که این گدر نروژی مهاجرون بمونه و بساتنه تا زمین‌صاحاب بوون. زمین‌شناسی و باستان‌شناسی ِکشفیات هم دیار هاکردنه که ایسلندِ جزیره اقلاً حدود 870 میلادی آدمون ِمنزل‌هکرد بی‌یه. ایسلندی زوون هم زوون‌شناسون ره سراق دنه که این مردمون حدود قرن 9 و 10 نروژِ غربی شهرون جا سیوا بینه.

البته ایسلند پیش‌تر هم وجود داشته و بعضی اروپایی‌ئون وه ره اشناسینه. پیتاس، اتا یونانی کاشف که قرن چاروم پیش از میلاد دیّه، اتا جزیره ره نوم وَرنه که Thule نوم دارنه و شیش شوئندروز ونه بریتانیا جه شمال‌طرفی ئو دله بوری تا ونجه برسی. ایرلندی ماهی‌گیرون هم اینتا جزیره ره اشناسینه و ایرلندِ بعضی مسیحی راهبون شینه اونجه که تیناری خدا ره پرستش هاکنن ولی زمونی که وایکینگ‌ها رُش هکتنه، این راهبون جزیره جه بوردنه که کافرون جا اتجا دنی‌بون.

اولیه تمدن

ایسلندِ تازه‌بمو وایکینگ‌ها اتا اساطیری دین په‌روو بینه که اودین، ثور و دیگر خدائون ره پرستینه. این جزیره دله سلطنتی حکومت وجود نداشته. وقتی مهاجرون بموئن در کامل بی‌یه، اتا مِیلس، آلسینگ، بساتنه که مردمون ونه دله جمع بینه و قانون یشتنه یا قوانین ره اصلاح کردنه. اونجه دادگاه و قضایی تصمیم هم گیتنه و وشون ِمذهبی ملّائون (گودر) هم میلس دله صاحب‌مقوم بینه. هر کشاورزی وسّه اتا گودر (ملّا) دست‌بن دوو ولی تونسته شه خدا ره انتخاب هاکنه و شه گودر ره اینتی عوض هاکنه. هچکی جزیره دله اجرایی قدرت نداشته و حکومت این معنی جا وجود نداشته.

اتا بومی سره که ونه سر جای چو، واش جه دپوشنی‌یه.

ایسلندِ مِلک این زمون برکت داشته و مردم خجیر زندگی کردنه. وشون چفت و مرتع گو و گسفن وسّه خار بی‌یه و انده گوشت و شیر داشتنه که علاج نیّه. وشون پشم و پارچه هم خوب تولید کردنه. البته شه خِراک و چو ره ویشته وارد کردنه ولی وشون سِره‌ها چو جه بساته نیّه و اتی مخصوص معماری کار وَردنه که چو لازم نووئه.

قرن دهم ِاواخر نروژ ِشاه مسیحی بیّه و مردم ره مزراب دینگو که اینتا دین ره قبول هاکنن. وه مسیحی راهبون ره برسنی‌یه ایسلند که اونجه هم مسیحیت ره تبلیغ هاکنن و اینتی ایسلندی‌ها هم سال 999 یا 1000 میلادی، شه میلس دله تصمیم بیتنه که گرد مسیحی بوون. ایسلندِ مذهبی رهبرون (گودرها) که تاسا بت‌پرستی کردنه، ات‌شوئنه مسیحی‌دین ِملّا بینه و شه وسّه کلیسا بساتنه و دِتا اسقف‌هنیش تشکیل هدانه. گودرها تا قرن سیزهم قدرت داشتنه و ایسلند دله ده نفر که پنج‌تا خانواده جه بینه، تموم جزیره‌ی صاحاب بینه. سال‌های 1262-64 این گودرها رقابت تبدیل به جنگ بیّه و آخرسر میلس دله هنیشتنه و تصمیم بیتنه که نروژ سلطنت دله عضو بوون تا وشون جنگ تموم بوو.

نروژ و دانمارک سلطنت دوره

ایسلند وقتی نروژ ِسامون دله قرار بیته، هنتا شه سیوا اداره بی‌یه و آلسینگ ِمیلس هنتا جلسه یشتنه و بعنوان عدالتِ دادگاه مردم اونجه هر سال جمع بینه. مقاماتی که نروژِ سلطنت اینتا جزیره وسّه انتخاب کرده هم ویشته همون ایسلندِ آدم بینه. سال 1380 میلادی نروژ و دانمارک متحد بَینه ولی ایسلند دله تغییری پیش نمو و وشون هنتا شه باج ره قدیم دستوری رسندینه.

قرن چاردهم اتا نخش اتفاق ایسلندی‌ها وسّه دکته: نروژی تاجرون که ایسلندِ ماهی ره خرینه و وردنه برگن دله روتنه، باعث بینه که انگلیسی ماهی‌گیرون یاد بَیرن که کجه ونه ماهی بئیتن و اینتی بجای این که ایسلندی‌های ماهی ره بخرینن، شه قایق سوار بینه و شینه اونجه ماهی گیتنه. دانمارک سلطنت سعی هاکرده که انگلیسی ماهی‌گیرون دم ره بَیره ولی انده کشتی‌رانی دله قِد نداشته که انگلیس جه درهکفه. اتا دانمارکی فرماندار که خاسته انگلیسی قایق‌های دم ره بیره و وشون جه درگیر بیّه، دعوا دله بمرده و اینتی دانمارک و انگلیس ِمیونه سال‌های 1468-73 اختلافات وجود داشته. قرن شونزدهم انگلیسی‌ها دیگه یاد بئیتنه که بورن آمریکا قاره ور ماهی بَیرن و ایسلند ره ول هاکردنه ولی آلمانی قایقون وشون جا ره پر هاکردنه و ایسلند وَر جه ماهی گیتنه.

همین گدر ایسلند مردم انده جنگل‌ها ره بزونه و ونه چو ره بروتنه که دیگه جنگل ِدار تموم بیّه. زمین ِخاک شه کیفیت ره از دست هدا و هوا هم سردته بیّه و دیگه نتونستنه غلات دکارن. وشون ِگو و گسفن هم دیگه خراک نداشتنه. کلیسا این گدر ویشته زمین‌ها ره صاحاب بی‌یه. قرن پونزدهم طاعون دکته و دِ صوه ایسلند مردم ره کورکاشم هاکرده. طاعون نصف جمیعت ره بکوشته.

ایسلند نقشه که سال 1590 بکشینه.

زمونی که دهه 1530، مارتین لوتر ِاصلاحات رُش هکته، دانمارک پروتستان بیّه ولی ایسلندی‌ها جدید مذهب دیم‌به‌دیم هرستانه. تا سال 1550 بکشی‌یه که هر دِ اسقف‌هنیشت که ایسلند دله دیینه، پروتستان بوون. اصلاحات په، زمین‌هایی که وشون مالکیت ایسلندی صومعه‌ئون و کلیسا دست دیّه، مصادره بَینه و سلطنتی خزانه وشون ره شه وسّه بیته. تاجرونی که آلمان جه إمونه ایسلند هم غیرقانونی بینه و ایسلندِ تجارت ره دانمارکی‌ها انحصاری هاکردنه. دِ قرن این قانون دمباله داشته و فقط دانمارکی تاجرونی که شاه ره باج هدا بوئن، تونستنه ایسلند دله تجارت هاکنن. سال 1787 این قانون ات‌که تغییر هاکرده و دیگه تاجرون باج ندانه ولی تا 1855 هم خارجی تاجرون حق نداشتنه ایسلند جه تجارت هاکنن.

سال 1661 فردریک سوم، دانمارکِ شاه، اساسی قانون ره تغییر هدا و شه قدرت ره ویشته هاکرده و مطلق سلطنت بساته. اینتا قانون ایسلند ره هم شامل بی‌یه ولی ایسلند انده دور بی‌یه که شاه وشون ره کار نداشته و وشون شه هرتی خاستنه، میلس تشکیل دانه و شه قانون ره اجرا کردنه. دانمارکِ بوروکراتیک دولت باعث بیّه که ایسلندِ نیشتگا دله بازار بوو و ریکاویک دله، که تا اون گدر روستا ره موندسته، اتا نخ‌ریسی کارخنه بساتنه. در عرض نیم قرن، ایسلندِ دِتا اسقف‌هنیشت متحد بینه و ریکاویک عملاً جزیره‌ی مرکز بیّه. آلسینگ ِمِیلس ره سال 1800 رقد بدانه و ونه جا، ریکاویک دله اتا دادگاه بساتنه. دانمارک ِفرماندار هم چن سال پئی‌ته شهر دله ساکن بیّه. این زمون ریکاویک 300 نفر جمیعت داشته. سال 1703 اولین سرشماری دله ایسلند 50358 نفر جمیعت داشته و اکثراً کشاورز بینه و خله‌شون ماهی‌گیری هم کردنه ولی کم‌کم مقامات ماهی‌گیری ره شه وسّه انحصاری هکردنه.

قرن هیژدهم کشور دله قحطی دکته. آتشفشون ِچکل جا تش راست بیّه و دهه 1780 سردی باعث بیّه که یک‌پنجم جمیعت بمردنه. ایسلند دله مردم حکومت ره خله کار ناشتنه و زمونی که نروژ و سوئد خاستنه دانمارک جه سیوا بوون، ایسلندی‌ها چنین خاسته‌ئونی مطرح نکردنه.

ایسلند سیواخاهی دوره

دهه 1830 میلادی، دانمارک دله اتا میلس بساتنه که ایسلند فقط دِتا نماینده اونجه داشته. همینسه مردم خاستنه که آلسینگ ِمیلس ره دِباره تشکیل هادن. سال 1845 کریستین هشتم دستور هدا که وشون بخاستی بواشه و این میلس ریکاویک دله جلسه بی‌یشتنه. مقامات و مردِ کشاورزون حق رای داشتنه. سال 1848 کریستین ِجانشین، فردریک هفتم، شه مقوم ِقِد ره کنار بی‌یشته و دستور هدا که دموکراسی دانمارک دله سلطنت ِجا ره بَیره. ایسلند مردم این گدر اتا سیاسی رهبر داشتنه که ونه نوم یون سیگوردسون بی‌یه و کپنهاگ دله دیّه. اینتا مردی گته دانمارک ونه ایسلندِ آزادی ره پس هاده چون ایسلندی‌ها سال 1662 شه بخاستی جا پادشاهی دله عضو بئینه و اسا که پادشاهی دیگه شه قِد ره ندارنه، ونه ایسلندی‌ها شه تصمیم بیرن که سیوا بوون یا دانمارک دله بموندن. سال 1851 اتا مجمع دله هنیشتنه ایسلندی‌ها و دانمارکی‌ها گپ بزونه ولی هیچ‌کمین هئی ره راقاضی دمندانه. سال 1874 ایسلندی‌ها موفق بینه که شه قوانین وسّه شه‌گردونی بیرن و آلسینگ دله قانون بی‌یلن. سی سال دیگه اختلاف دمباله داشته چون ایسلندی‌ها گتنه اجرایی قدرت هم ونه وشون دست دوو ولی دانمارک تا سال 1901 اینتا اجازه ره ندا؛ این سال دانمارکِ پارلمون دله لیبرال‌های حزب رأی بیارده و وشون ایسلندی‌ها جه بتتر بینه. اینتی سال 1904 شه اولین سروزیر ره ایسلند دله انتخاب هاکردنه.

قرن نوزدهم ایسلند دله اقتیصادی مشکلات زیاد بی‌یه. جمیعت انده زیاد بی‌یه که خاک دیگه وشون ره وسی نکرده و کشاورزی جوابگو نیّه. خله مردمون کوچ ره گیتنه، وردنه شمالی آمریکا. حدود 15000 نفر سال‌های 1870 تا 1914 بوردنه کانادا وری.

سره‌خنگی حکومت دوره (1818-1904) ایسلند دله پیشرفت دوره بی‌یه: ماهی‌گیرون شه قایق دله موتور کار بی‌یشتنه و اینتی وشون صید ویشته‌تر بیّه. تلگراف سیم ره ایسلند جه ا اروپا هکشینه. مدرسه بوردن اجباری بیّه و سال 1911 ایسلندِ دانشگاه بساته بیّه. ماهی‌گیریِ انحصار تموم بیّه و کارگرون ِجنبش رُش هکته. سال 1915 مردها و زنانی که مالک نئینه، حق پیدا هاکردنه که چنتا شرط جه، دولتی مقوم پیدا هاکنن و استخدام بوون. دانمارک و ایسلندِ اختلافات هم ادامه داشته و ایسلندی سیاستمدارون شه اختیارات وسّه چنه کشینه. وشون اول دسامبر 1918 موفق بینه که ایسلند ره اتا مستقل کشور هاکنن که ونه سلطنت دانمارک جه اتا بی‌یه ولی کشور سیوا بیّه. (اسایِ اسکاتلند دستوری) این توافق‌نومه 25 ساله بی‌یه و هر طرف حق داشته که پیمون ره از بین بَوِره ولی اگر تا 1943 جدیدِ توافق نکرد بوئن، اینتا توافق‌نومه لغو بی‌یه. تا اون تاریخ، ایسلند فقط خارجی امور دله دانمارکِ تبعیت ره کرده و باقی چیزون ره شه تصمیم گیته.

دهه 1920 ایسلند حزبون استقلال‌خاهی ره کنار بی‌یشتنه و طبقاتی اختلافات وسّه هئی جا دعوا کتنه. ایسپانیا دله‌یی جنگ باعث بیّه که ماهی بازار خراب بوو و دهه 1930 اتا گتِ رکود ایسلندِ اقتیصاد ره خراب هکرده. بیکاری و مریضی هم وضعیت ره بدته‌تر کردنه و جهونی جنگ دوم این گدرها برسی‌یه. آوریل 1940 نازی آلمان دانمارک ره بیته و اینتی ایسلند ِاتحاد بُوسّه. یک ماه بعد، انگلیسی‌ها ایسلند ره بیتنه و 1941 هدانه آمریکای متحد ایالات ره و آمریکایی‌ها 60000 سرباز ره بیاردنه جزیره دله. اینتی ایسلندی‌ها وسّه درآمد پیدا بیّه و ات‌که وشون وضع ره بتتر هاکرده.

روز 17 ژوئن 1944 ایسلند دله آلسینگ تصمیم بیته که دانمارک جه رسماً سیوا بوو و این روز ره اسا ایسلند دله جشن گیرنه. اون روز تاسا ایسلند اتا جمهوری هسته.

مستقل ایسلند دوره

جهونی جنگ دوم ایسلند دله برکت داشته و اینتا کشور اقتیصاد ره بتتر هکرده. وشون اتا رفاه دولت بساتنه و کشورِ تولید و مصرف بالایی درشی‌یه. وشون شه کشتی‌رانی صنعت ره بتتر هاکردنه و بیکاری دم ره بیتنه. یخ‌بزه ماهی ِصنعت هم وشون ِاصلی صادرات بیّه. دهه 1940 هوایی رفت-رُش و اینترنت ِبموئن باعث بینه که اینتا کشور خارجی کشورون جه ویشته مرتبط بوو. سال 2006 آمار دله، ایسلند بالاترین اینترنتِ نفوذ آمار ره دارنه.

دهه 1990 خارجی سرمایه‌گذارون ایسلند دله زیاد بینه. این روش باعث بیّه که دهه‌ئون 1990 و 2000 جهونی بازار ِنوسان، ایسلندِ اقتیصاد ره ضعیف هاکنه و وشون ِملی پول قِد دخاته و کشور تا ورشکستگی حد برسی‌یه. وشون آخرسر دِ میلیارد وام پول بین‌المللی صندخ جه قرض هایتنه که شه مشکلات ره حل هاکنن.

سیاست

ایسلند ِپارلمون (آلسینگ) ساختمون

ایسلند ِحکومت پارلمونی ِجمهوری هسته که اتا مجلس ویشته ندانّه، نماینده‌ئون هم هر چار سال انتخاب وانّه. این مجلس ِنوم آلسینگی هسته که سال ۱۸۴۵ بساته بیّه و فقط تونِسته دانمارکی شائون ره مشورت هاده. میون سال‌های ۹۳۰ تا ۱۷۹۹ میلادی اتا ملی ِمجمع ایسلند دله دَیی‌یه که آلسینگی ره اونتا جه اتّا دونّه. همینسه ایسلند ره «قدیمی‌ترین پارلمونی دمکراسی» دونّه.

ایسلند اولین کشوری بی‌یه که سال ۱۹۸۰ میلادی اتا زن ونه رییس‌جمهور بیّه. زنان این کشور دله قدیم تاسا شه وسّه حزبون قدرتمندی دارنه و پارلمون و سیاسی مقومات ره شه دَس گیرنه.

جوغرافی

کشور ایسلند ۱۰۲٫۸۱۹ کیلومتر مربع جه اروپایِ دومین گتِ جزیره هسته. این کشور اتا گتِ جزیره و چنتا پچوک‌ته جزیره جه بساته وانه. این جزایر اطلس اوقیانوس دله درنه و شمالی یخ بزه قطب جه هم نزدیک هستنه.

این جزیره قبلاً وجود نداشته و اتا آتش‌فشان که ئو بـِن دَیّه، فوران هاکرده و وه ره بوجود بیارده و بعدها نروژیون وه ره کشف هاکردنه.

مردم و فرهنگ

ایسلند دین – ۲۰۱۲
دین			درصد
ایسلندی پروتستان			۷۶٫۸۱%
دیگه پروتستان			۵٫۶۹%
کاتولیکون			۳٫۲۷%
دیگه مسیحیون			۲٫۲۸%
غیرمسیحی			۰٫۹%
آتائیسم			۴٫۹۴%
نامَیِّن			۶٫۱%

ایسلند ِکشور ۳۱۳٬۳۷۶ نفر جمعیت دانّه که وشون ِسِنِّ میونگین ۳۴٬۵ سال هسته. زنان این کشور دله ۸۲٫۶۲ سال زندگی وسّه امید دارنه و مردان ۷۸٫۳۳ سال.

شمال کشورون ِرییس‌جمهورون که سال ۲۰۱۰ هِدی جه عکس بَییتنه؛ یوهانا سیگورداردوتیر (ایسلند ِنخست‌وزیر) وسطی هَسته.

ایسلند ِفرهنگ وایکینگون (قرن نهم گادِر) جه رِسِنه. ایسلندی‌ها شه تیر و تِبار جه افتخار کانّه و شه شجره‌نومه‌ئون ره دارنه که وشون ِتِبار نروژی وایکینگون جه رِسِنه. ایسلندی زوون هم وایکینگون ِزوون یعنی قدیمی نورس جه نزدیک هسته و ایسلندیون بتونّه راحت نورسی قدیمی بنویشته‌ئون (ساگایا واری) ره بَخوندِن.

ایسلند دله فامیلی بصورتی که مُدرن دوره دله باب بیّه، وجود ندانّه و وشون هَنتا عربی کشورون واری شه پییر نوم ره بعنوان فامیلی انتخاب کانّه و همینسه وشون‌هایِ فامیلیِ پسوند «سون» بمعنایِ «وَچه و بِزا» هسته؛ مثلاً گوردسون یعنی گوردِ وچه.

این کشور ِمردمون ِحقوق خله نزدیک هسته و زنان و مردان ِحقوق فرق نَکانده و فیمینیسم خله طرفدار دارنه. سال ۲۰۱۳ گانّه که ایسلند دله، که ارتش هم نِدانّه، جرم و جنایت ِآمار خله کم هَسته و ونه سیاسی-اقتصادی ثبات وه ره اتا باثبات کشور هاکِرده. سال ۲۰۱۳ اولین‌بار وسّه این کشور دله ات نفر پلیس جه مسلحانه درگیری پیدا هاکِرده و اینتی بَمرده.

انرژی

ایسلند دله برق و گاز وسّه اداره‌ای وجود ندارنه و مردم شه نیاز ره ونه شه تأمین هاکنن. چون ایسلند اتا آتش‌فشون سَره کَته، وشون بنه‌یِ گرمی جه ئو ره گرم کانّه و وه ره گرمایشی وسایل دله کار زنّه و ونجه برق تولید کانّه و تموم برق و گازی که کشور دله استفاده وانه همینسه طبیعی هسته و محیط‌زیست وسّه خله خاره. ایسلند تنها کشوری هسته که صد درصد انرژی برق ره اینتی تولید کانده.

تقسیمات

ایسلند هشت‌تا اوستان دانّه که نقشه دله وشون جا مَیـِّن هَسته و وشون ِاطلاعات مرتباً جدول دله دَره:

ایسلند ِاوستان‌ها

نوم	ایسلندی نوم	گِلِکی نوم	نیشتنگا
هوفودبورگارسودید	Höfuðborgarsvæðið	نیشتنگایی منطقه	ریکیاویک
سودورنس	Suðurnes	جنوبی جزیره‌مونا	کِفلاویک
وستورلاند	Vesturland	غرب ِسرزمین	بورگارنس
وست‌فیردیر	Vestfirðir	غربی ئودرّه‌ئون	ایسافیوردور
نوردورلاند وسترا	Norðurland vestra	شرق ِشمالستون	آکوریری
آوستورلاند	Austurland	شرق ِسرزمین	اگیلس‌استادیر
سودورلاند	Suðurland	جنوب ِسرزمین	سلفوس

منابع

• Harlow, Cathy, Iceland, Hunter Publishing Inc, ISBN ۱-۸۴۳۰۶-۱۳۴-۱، pages ۱۶-۱۷.
• Wikipedia contributors, "Iceland," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iceland&oldid=494521229 (accessed May 27, 2012).
• Karlsson, Gunnar , Kristinsson, Valdimar and Matthíasson, Björn. Iceland. britannica.