Квадратура (астраномія)

Квадратура — у астраноміі такая канфігурацыя Месяца ці верхняй планеты (гэта значыць планеты, больш аддаленай ад Сонца, чым Зямля) адносна Зямлі і Сонца, калі вугал планета-Зямля-Сонца роўны 90°. Калі свяціла пры гэтым знаходзіцца на ўсход ад Сонца, канфігурацыя называецца ўсходняй квадратурай, на захад — заходняй квадратурай. Ва ўсходняй квадратуре рознасць экліптычных даўгот Сонца і свяціла складае -90°, у заходняй — +90°.

Месяцавыя квадратуры

Месяц у момант сваёй усходняй квадратуры знаходзіцца ў першай чвэрці, у момант заходняй квадратуры - у апошняй чвэрці, калі бачная частка Месяца асветлена Сонцам напалову. Прылівы ў гэтыя моманты (так званыя квадратурныя прылівы) маюць мінімальную амплітуду, бо хвалі месяцавых і сонечных прыліваў пры гэтым змяшчэнні Месяца і Сонца знаходзяцца ў проціфазе.

Часам вылучаюць таксама паўквадратуры, калі вугал паміж планетай (Месяцам) і Сонцам складае 45°, і паўтарачныя квадратуры (135 °). Для ніжніх планет магчымыя толькі паўквадратуры, рэальна такая канфігурацыя ўзнікае толькі ў Венеры (паблізу ўсходняй ці заходняй элангацыях, якая дасягае 48°), а таксама ў астэроідаў, якія рухаюцца паміж арбіты Зямлі і Венеры.

Гл. таксама

Канфігурацыя

Літаратура

БСЭ — «Конфигурации планет»