عراق

ريپبلڪ آف عراق جمهورية العراق (عربي) کۆماری عێراق (Sorani Kurdish) کۆمارا ئێـراقێ (Kurmanji Kurdish)
جھنڊو نِسبتي نشان
شُعار: 'الله أكبر (عربي) "الله اڪبر" (ھڪ ٻوليءَ کي ٻي ٻوليءَ جي لپيءَ ۾ لکڻ transliteration) "خدا سڀ کان وڏو آهي"
ترانو: "موطيني" "موطني" (انگريزي ٻولي: "My Homeland")
گادي جو هنڌ	بغداد 33°20′N 44°26′E
سڀ کان وڏو شهر	بغداد
دفتري ٻوليون	عربي کردش
مذهب	اسلام
مقامي آبادي	عراقي
حڪومت	فيڊرل پارلياماني آئيني جمهوري رياست
• صدر	بارهم صالح
• وزيراعظم	عادل عبد المهدي
• اسپيڪر	محمد الهلبوسي
• چيف جسٽس	مدحت المحمود
مقننه	Majlis AlNuwwab
خودمختياري يونائيٽيڊ ڪنگڊم کان ورتائين
• بادشاھت جو قيام	3 آڪٽوبر 1932
• جمهوريا قرار ڏنو ويو	14 جولاءِ 1958
• موجوده آئين	15 آڪٽوبر 2005
پکيڙ
• جملي	437٬072 km2 (168٬754 sq mi) (58th)
• پاڻي (%)	1.1
آبادي
• 2016 اندازو	37,202,572 (36th)
•  گھاٽائي	82.7 /km2 (214.2 /sq mi) (125th)
جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد )	2019 لڳ ڀڳ
• ڪل	$612 billion (34 هين)
• في سيڪڙو	$17,952 (76هين)
جِي. ڊي. پي  (رڳو نالي ۾ )	2019 لڳ ڀڳ
• ڪل	$250.070 سؤ ملين (48 هين)

عراق (انگريزي ٻولي: Iraq)، سرڪاري طور تي عراق جي جمهوريه، اولهه ايشيا ۽ وچ اوڀر جي جيو پوليٽيڪل علائقي ۾ هڪ عرب اسلامی ملڪ آهي. چار ڪروڙ سٺ لک (46 ملين) کان مٿي جي آبادي سان، اهو 31هون سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو ملڪ آهي. اها هڪ وفاقي پارلياماني جمهوريه آهي جيڪا 19 گورنريٽ تي مشتمل آهي. عراق جي سرحد اتر ۾ ترڪي، اوڀر ۾ ايران، ڏکڻ اوڀر ۾ فارس جي نار ۽ ڪويت، ڏکڻ ۾ سعودي عرب، ڏکڻ۔اولهه ۾ اردن ۽ اولهه ۾ شام آهي. گاديءَ جو هنڌ ۽ وڏو شهر بغداد آهي. عراقي ماڻهو؛ گهڻو ڪري عرب، گڏوگڏ ڪرد، ترڪمان، اشوري، آرمينيائي، يزدي، منڊي، پارسي ۽ شابڪي نسلن سان مختلف آهن. ساڳئي طرح مختلف جاگرافي ۽ جهنگلي جيوت سان مختلف آهن. گهڻا عراقي مسلمان آهن؛ اقليتي عقيدن ۾ عيسائيت، يزديت، منڊائيزم، يارسانيت ۽ زرتشتي (پارسی) مذھب شامل آهن. عراق جون سرڪاري ٻوليون عربي ۽ کردش آهن. ٻيو، ترڪي، سرت ۽ آرمينيائي ٻوليون پڻ مخصوص علائقن ۾ سڃاتل آهن.

عراق هڪ وفاقي پارلياماني جمهوريه ملڪ آهي. صدر رياست جو سربراه آهي ۽ وزيراعظم حڪومت جو سربراهه آهي. آئين ٻن بااختيار ادارن، نمائندن جي ڪائونسل ۽ ڪائونسل آف يونين لاء مهيا ڪري ٿو. عدليه، انتظاميه ۽ قانون سازيءَ کان آزاد ۽ خودمختيار آهي. عراق هڪ اڀرندڙ وچولي طاقت سمجهي وڃي ٿو. هڪ اسٽريٽجڪ مقام سان ۽ گڏيل قومن جو هڪ باني ميمبر، اوپيڪ ۽ گڏوگڏ عرب ليگ، او آءِ سي، نان الائنڊ موومينٽ ۽ آءِ ايم ايف جو ميمبر آھی. ملڪ وٽ وينزويلا ۽ سعودي عرب کان پوءِ دنيا جو ٽيون وڏو تيل جو ذخيرو آهي ۽ تيل ۽ گئس جي صنعت جو هڪ اهم مرڪز آهي. ان جي آزادي کان وٺي، عراق کي اهم معاشي ۽ فوجي ترقي ۽ جنگين سميت مختصر عدم استحڪام جي منتر جو تجربو ڪيو آهي.

تعارف

عراق جون سرحدون اوڀر ۾ ايران (ڪوردستان صوبو)، ڏکڻ اوڀر ۾ ڪويت، ڏکڻ ۾ سعودي عرب، ڏکڻ اولھ ۾ اردن، اولھ ۾ شام ۽ اتر ۾ ترڪي سان لڳن ٿيون. ڏکڻ اوڀر ۾ ايران ۽ ڪويت جي سرحدن جي وچان ٿوري حصي سان ايراني نار به لڳيس ٿو. بغداد عراق جو گادي جو هنڌ ۽ وڏي ۾ وڏو شهر آهي. قومن جي لحاظ کان هتي گھڻائي عربن ۽ ڪردن جي آهي، جڏهن ته ڪجهه تعداد ۾ اسيري، آرمينيائي، ترڪمان ۽ ٻيون قومون به رهن ٿيون. عراق جي ڪل آبادي تقريبن ساڍا ٽي ڪروڙ آهي، جنهن جو 95 سيڪڙو ماڻهو مسلمان آهن. مسلمانن کان علاوه هتي عيسائي ۽ يزدي وغيره به رهن ٿا.

عراق جو جھنڊو

تاريخ

هاڻاڪو عراق پهرين عالمي جنگ کان پوءِ سلطنت عثمانيه جي ورهائجڻ جي نتيجي ۾ 1920ع ۾ برطانوي سلطنت جي حصي ۾ آيو. 1932ع ۾ عراق برطانيه کان آزادي حاصل ڪئي. هتي 1968ع کان وٺي 2003ع تائين بعث پارٽي جي حڪومت رهي. 2003ع ۾ آمريڪا ۽ ان جي اتحادين عراق تي حملو ڪيو، جنهن جي نتيجي ۾ صدام حسين، جيڪو ان وقت بعث پارٽي جو سربراھ ۽ عراق جو صدر هيو، کي هٽايو ويو. آمريڪا ۽ ان جي اتحادين 2011ع ۾ عراق خالي ڪيو. آمريڪا جي وڃڻ کان پوءِ عراق ۾ گھرو ويڙھ شروع ٿي وئي. هن وقت عراق جو ڪجهه حصو آمريڪا جي د‍ؤر ۾ ڪرايل اليڪشن جي نتيجي ۾ منتخب ٿيل حڪومت جي اثر هيٺ آهي، جڏهن ته ڪجهه حصي تي ڪردن جو ۽ ڪجهه حصي تي داعش نالي دهشتگرد تنظيم جو قبضو آهي.

جاگرافي

عراق جي وچان ٻه درياھ فرات ۽ دجله وهن ٿا، جيڪي ايراني نار ۾ ڇوڙ ڪرڻ کان پهرين ملي هڪ ٿي وڃن ٿا. انهن ٻنهي جي وچ وارو علائقو ڏاڍو سر سبز ۽ زرخيز آهي. باقي علائقو ريگستاني اٿس. ٻنهي ندين جي وچ واري علائقي کي ميسوپوٽيميا به چيو ويندو آهي. ميسوپوٽيميا تمام پراڻو تاريخي خطو ۽ تهذيبن جو گھر رهيو آهي. سميري، اسيري ۽ بابلي تهذيبون هتان سان ئي تعلق رکنديون هيون. بعد ۾ هي علائقو ساساني، رومي، اسلامي، منگول، صفوي ۽ عثماني سلطنتن جو به حصو رهيو.