Wikipedia

Generał

stopień generalski
Ten artykuł dotyczy wojska. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Generał – wysoki stopień wojskowy, a także grupa stopni generalskich.

Generał
Wojska Lądowe
Oznaczenie stopnia generała
naramiennik
naramiennik
kurtka nieprzemakalna
kurtka nieprzemakalna
Oznaczenie stopnia generała broni
naramiennik
naramiennik
kurtka nieprzemakalna
kurtka nieprzemakalna
Oznaczenie stopnia generała dywizji
naramiennik
naramiennik
kurtka nieprzemakalna
kurtka nieprzemakalna
Oznaczenie stopnia generała brygady
naramiennik
naramiennik
kurtka nieprzemakalna
kurtka nieprzemakalna
Multimedia w Wikimedia Commons
Flaga generała (na okrętach MW RP)

Etymologia

edytuj

Nazwa pochodzi od łac. generalis („główny, nadrzędny”) i oznaczała początkowo głównego dowódcę wojska lub konkretnego rodzaju broni. W tym znaczeniu stopień generała jako naczelnego dowódcy całych sił zbrojnych państwa zachował się jedynie w Szwajcarii.

Historia

edytuj

Stopień ten, wprowadzony do obiegu w XVI wieku we Francji, występuje w podobnym brzmieniu w większości armii świata. Później generał stał się zwykłym stopniem wojskowym, podzielono go też na kilka – trzy do pięciu – stopni. W części państw poszczególne stopnie generalskie są najwyższymi stopniami wojskowymi, w części wyższym stopniem jest jeszcze marszałek, zwany w niektórych państwach feldmarszałkiem, czyli marszałkiem polowym lub polnym. Oprócz wojsk lądowych, stopień generała został w większości państw przyjęty przez lotnictwo (wyjątek w tym zakresie stanowi Wielka Brytania), natomiast odpowiednikiem generała w marynarce wojennej jest admirał. Termin „generał” używany jest zarówno jako nazwa konkretnego stopnia generała, jak i jako ogólne określenie stopni generalskich.

Osobny artykuł: Generalissimus.

W armiach niektórych krajów, zwłaszcza znajdujących się w stanie wojny albo rządzonych przez dyktatorów, funkcjonował jeszcze jeden stopień wyższy od wszystkich generałów i marszałka: generalissimus. Stopień ten nosił m.in. Józef Stalin.

W Polsce termin pojawił się w XVII wieku, początkowo jako stopień dowódczy wojsk zaciężnych, później także na oznaczenie dowódców artylerii.

Generał w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

edytuj

Generał – początkowo dowódca określonego rodzaju wojsk:

  • Generał artylerii (łac. generalis artileriae magister) ustanowiony przez Władysława IV dla Korony w 1637, dla Litwy w 1638 roku. Początkowo powoływany na czas określonej wojny, istniał już w XVI wieku, po raz pierwszy w bitwie pod Obertynem w 1531 roku zw. starszym nad armatą. W 1539 roku dowództwo artylerii powierzono hetmanowi polnemu, również w tym czasie niestałemu, potem jednak powrócono do pierwotnej koncepcji generała artylerii. Podczas konfederacji gołąbskiej domagano się kadencji dwuletniej dla generała artylerii, jednak urząd pozostał dożywotni. Generał artylerii podlegał hetmanowi wielkiemu, a od 1775 roku Departamentowi Wojskowemu Rady Nieustającej. Zwierzchnik wszystkich zbrojowni i arsenałów, prochowni i odlewni dział (ludwisarni), odpowiedzialny za zaopatrzenie armii i arsenałów w armaty, proch, amunicję, rejestry zaopatrzenia, organizowanie zaprzęgów i taboru artylerii oraz szkolenie artylerzystów. W czasie wojny nierzadko zlecano mu dowództwo innej broni, samodzielnych grup wojska albo członków szyku marszowego lub bojowego. Dysponował funduszem, z którego rozliczał się przed hetmanem. Generał koronny z wydatków wyliczał się też na każdym sejmie, litewski od 1717 roku przedkładał rachunki Trybunałowi Radomskiemu. Nie obejmowały generałów incompatibilitates, nie mogli jedynie sprawować innego urzędu wojskowego. Podwładnymi generała artylerii byli cejgmistrze.
  • Generał piechoty pojawił się w latach 1651–1656.
  • Generałowie inspektorzy – dla ogólnego dozoru jazdy i piechoty: dwóch dla Korony i dwóch dla Litwy, mianowani przez hetmana wielkiego, który wyznaczał im pensję. Pojawili się w pierwszej połowie XVIII wieku za panowania Augusta III. Zadaniem generałów inspektorów były objazdowe wizytacje wszystkich pułków i składanie raportów hetmanowi. Od 1775 r. podlegali Departamentowi Wojskowemu Rady Nieustającej, który zniósł wprawdzie generała litewskiego, lecz pozostałych podniósł w hierarchii przed generałów artylerii i wprowadzając ich do swych sądów.
  • Generał prowiantmagister (lata 70. XVII wieku).
  • Generał chirurg wojskowy (początkowo urząd niestały, lata 70. XVII wieku)
  • Generał audytor (1673 r. – doradca hetmana w sprawach sądowych dla wojsk cudzoziemskiego autoramentu).

Generał – dowódca wyższych jednostek wojskowych, początkowo w cudzoziemskim autoramencie, najpierw w piechocie i dragonii:

  • generałowie majorowie
  • generałowie lejtnanci (od końca XVII w.) starsi od generałów majorów.

W czasach stanisławowskich generałowie lejtnanci byli dowódcami dywizji, a generałowie majorowie ich zastępcami, zaś dowódcy brygad kawalerii narodowej – brygadierzy – zostali zrównani z generałami majorami. Istnieli też generałowie majorowie ziemiańscy, którzy dowodzili pospolitym ruszeniem swojej ziemi (powiatu).

W 1790 roku wraz z ożywieniem urzędu pisarzy polnych otrzymali oni stopień generała lejtnanta, najwyższy z wówczas istniejących.

Członkami sztabu generalnego w dobie I Rzeczypospolitej byli ludzie sprawujący następujące urzędy wojskowe (odpowiadające częściowo funkcji generała): hetman wielki koronny, hetman wielki litewski, hetman polny koronny, hetman polny litewski, strażnik wielki koronny i strażnik wielki litewski, strażnik polny koronny i strażnik polny litewski, pisarz polny koronny i pisarz polny litewski, oboźny wielki koronny i oboźny wielki litewski, oboźny polny koronny i oboźny polny litewski oraz regimentarze.

Poza wojskowością pojęcia "generał" w dobie Rzeczypospolitej szlacheckiej używano także na określenie instytucji i urzędów cywilnych.

Generał w okresie zaborów

edytuj

W okresie Księstwa Warszawskiego istnieli generałowie dywizji i generałowie brygady dowodzący jednostkami (dywizje, brygady) złożonymi z jednego rodzaju wojska.

W Królestwie Polskim funkcjonował ponadto stopień generała "broni" dowodzącego danym korpusem, przy czym generał jazdy był starszy (ważniejszy) od generała piechoty (nie było generała artylerii).[potrzebny przypis]

Generał w Wojsku Polskim II RP

edytuj

27 marca 1919 Minister Spraw Wojskowych, generał porucznik Józef Leśniewski „w celu ustalenia nomenklatury tytułów oficerskich” ustalił następujące nazwy w Wojsku Polskim dla generałów:

  • generał broni (generał piechoty, kawalerii, artylerii),
  • generał porucznik,
  • generał podporucznik.

Jednocześnie zastrzegł, że stopień generała porucznika zastępuje stopień generała dywizji, a stopień generała podporucznika winien być stosowany zamiast stopnia generała brygady lub generała majora[1]. Oficerom posiadającym stopień generała porucznika lub generała podporucznika pełniącym służbę w wojskach technicznych lub służbach bądź w Korpusie Morskim Marynarki Wojennej przysługiwał tytuł:

  • generała porucznika Korpusu Sądowego lub generała podporucznika Korpusu Sądowego,
  • generała porucznika lekarza lub generała podporucznika lekarza,
  • generała porucznika intendenta lub generała podporucznika intendenta,
  • generała porucznika marynarki lub generała podporucznika marynarki.

15 lutego 1921 Minister Spraw Wojskowych, generał porucznik Kazimierz Sosnkowski zatwierdził nazwy stopni dla oficerów i szeregowych Marynarki Wojennej. Dla oficerów korpusu morskiego wprowadzono między innymi stopnie: admirała, wice-admirała i kontr-admirała[a]. Oficerom korpusu rzeczno-brzegowego i technicznego, przysługiwały w zamian stopni admiralskich, stopnie generalskie:

  • generała marynarki (gen. mar.),
  • generała porucznika (gen. por.),
  • generała podporucznika (gen. ppor.)[2].

5 maja 1922 weszła w życie Ustawa z dnia 23 marca 1922 r. o podstawowych obowiązkach i prawach oficerów Wojsk Polskich[3]. Na mocy tego aktu prawnego utworzony został Korpus Generałów, jako odrębny korpus osobowy oraz ustanowione w tym korpusie stopnie wojskowe:

W 1919 Józef Leśniewski na przykład posiadał stopień generała porucznika[4]. Józef Porzecki posiadał stopień generała majora[5].

Osobne artykuły: Generałowie i admirałowie II Rzeczypospolitej i Tytulatura duchowieństwa wojskowego II RP.

We współczesnym Wojsku Polskim

edytuj

W dzisiejszych SZ RP istnieją cztery stopnie generalskie, które w Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych, Siłach Powietrznych i Wojskach Obrony Terytorialnej, przeznaczone są dla najwyższych dowódców z tych korpusów osobowych:

    generał (dawniej generał armii)
    generał broni
    generał dywizji
    generał brygady

W Marynarce Wojennej odpowiadają im stopnie admiralskie.

Na pierwszy i następne stopnie generalskie mianuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku żołnierza SZ RP wnioskuje o to Minister Obrony Narodowej. W przypadkach innych, np. Straży Granicznej, Minister Spraw Wewnętrznych, a Agencji Wywiadu Szef AW.

Odpowiednikami wojskowych stopni generalskich w innych polskich służbach mundurowych są m.in.[6]:

Generał broni jest stopniem „zbiorczym”, łączącym w sobie stopnie generałów różnych rodzajów „korpusów” broni: np. generała piechoty, generała artylerii, generała kawalerii, generała lotnictwa (występujących w przeszłości w wojsku polskim lub współcześnie w wojskach obcych). Za czasów Królestwa Polskiego, tj. 1815-1831 r., mianem Korpusu Broni określano cały rodzaj broni, gdyż Korpus Piechoty i Korpus Jazdy (Kawalerii) stanowiły najwyższe szczeble dowódcze tych broni.

1 stycznia 2002 roku w Siłach Zbrojnych RP ustanowione zostały stopnie wojskowe „generała” oraz „admirała floty”[7], który odpowiada stopniowi generała broni. W ten sposób stopień admirała pozostał najwyższym stopniem w Marynarce Wojennej RP i stał się odpowiednikiem nowo utworzonego „generała”. Oznakami obu tych stopni wojskowych są między innymi cztery gwiazdki. Wprowadzenie tak nazwanego stopnia generalskiego spotkało się z krytyką, gdyż – jak podkreślano – stanowi on bezpośrednią kalkę z Armii Stanów Zjednoczonych i całkowicie ignoruje polską tradycję nazewnictwa stopni generalskich (tj. * – generał brygady, ** – generał dywizji, *** – generał broni, **** – generał armii):

„Chciałem zwrócić uwagę na problematykę stopni generalskich (...). Chodzi o wprowadzenie nowego stopnia – „generał” z czterema gwiazdkami. Jednocześnie odrzucono istniejący już w PRL stopień „generał armii” argumentując, że kojarzy się on głównie z gen. Jaruzelskim i wynika z radzieckiej tradycji. Otóż to ostatnie stwierdzenie jest błędne, albowiem jest to tytulatura francuska. Tak więc stopień „generał armii” byłby zgodny z obowiązującym w Wojsku Polskim nazewnictwem opartym zresztą na wzorach francuskich (chodzi tylko o nazwy, a nie o wygląd dystynkcji, które są zupełnie inne). Mielibyśmy generała brygady (franc. General de Brigade), generała dywizji (General de Division), generała broni (General de Corps) i generała armii (General de Armee). Natomiast stopień „generał” jako najwyższy w tej hierarchii wywodzi się z systemu niemieckiego, obowiązującego także w Polsce przedrozbiorowej i wtedy układ stopni generalskich powinien wyglądać następująco: brygadier, generał major, generał porucznik i generał. Jest on zresztą wzorem dla wielu współczesnych armii, np. brytyjskiej i amerykańskiej. Co ciekawe, w tej ostatniej najwyższym stopniem generalskim (pięć gwiazdek) jest generał armii (General of the Army) i nie wynika to na pewno z radzieckiej tradycji”.

Arkadiusz Neckowicz, Niespójny system. „Polityka”. nr 39 (2002), s. 36, 28 września 2002. [dostęp 2021-04-09]. 

Insygniami generała są gwiazdki na naramiennikach (odpowiednio od jednej do czterech, w zależności od stopnia) i wężyk generalski (zarówno na naramiennikach, jak i na otoku), lampasy na spodniach, a także proporzec generalski.

Obecnie (listopad 2024) w Wojsku Polskim służy 138 generałów[8], w tym:

  • 93 generałów brygady[9]
  • 33 generałów dywizji[10]
  • 10 generałów broni[11]
  • 2 generałów (czterogwiazdkowych)[12].

Generałowie (czterogwiazdkowi) w SZ PRL i SZ RP

edytuj

Pogrubieniem wyróżniono imiona i nazwiska generałów pełniących obecnie czynną służbę wojskową.

Stopnie generalskie w innych armiach

edytuj

Odpowiedniki polskich stopni generalskich w innych armiach

edytuj
  Polska  
generał brygady
kod NATO
OF-6		  
generał dywizji
kod NATO
OF-7		  
generał broni
kod NATO
OF-8		  
generał (generał armii)
kod NATO
OF-9		  
marszałek
kod NATO
OF-10
  Belgia   fr. Général de Brigade
niderl. Brigade-generaal		   fr. Général-major
niderl. Generaal-majoor		   fr. Lieutenant-général
niderl. Luitenant-generaal		   fr. Général
niderl. Generaal		 –
  Bośnia i Hercegowina   brigadni general   general major   general pukovnik – –
  Bułgaria   бригаден генерал   генерал-майор   генерал-лейтенант   генерал –
  ChRL   starszy pułkownik (大校, dàxiào)[c]   generał major (少将, shǎojiāng)   generał porucznik (中将, zhōngjiāng)   generał (上将, shàngjiāng)   Marszałek ChRL (元帥, yuánshuài)[d]
  Chorwacja   brigadni general[e]   general bojnik   general pukovnik   general zbora   stožerni general
  Czechy   brigádní generál   generálmajor   generálporučík   armádní generál –
  Francja   Général de Brigade[f]
W lotnictwie:
Général de Brigade Aérienne		   Général de Division
W lotnictwie:
Général de Division Aérienne		   Général de Corps d´Armée
W lotnictwie:
Général de Corps Aérien		   Général d´Armée
W lotnictwie:
Général d´Armée Aérienne		   Maréchal de France[g]
  Grecja   Taxiarchos   Ypostratigos   Antistratigos   Stratigos –
  Hiszpania   General de brigada   General de división   Teniente general   General de Ejército   Capitán general[h]
  Iran   سرتیپ دوم پاسدار
  سرتیپ پاسدار		   سرلشکر پاسدار   سپهبد پاسدار   ارتشبد پاسدار –
  Izrael   Tat-Aluf   Aluf   Rav-Aluf – –
  Japonia –   陸将補 (rikushōho)[i]
generał brygady
   陸将 (rikushō)
generał dywizji
  陸上幕僚長たる陸将 (rikujō bakuryōchō taru rikushō)
generał armii
 –
  Kanada  Brigadier-General  Major-General  Lieutenant-General   General –
  KRLD   generał-major (소장)   generał-lejtnant (중장)   generał-pułkownik (상장)   generał armii (대장)   wicemarszałek (차수)
  Marszałek Armii Ludowej (인민군원수)
  Marszałek KRLD (공화국원수)
  Kuba[15]   General de Brigada   General de División   General de Cuerpo de Ejército   General de Ejército[j]   Comandante en Jefe[k]
  Litwa   brigados generolas   generolas majoras   generolas leitenantas   generolas –
  Meksyk[16]   General Brigadier   General de brigada   General de división –
  Mongolia   бригадын генерал   хошууч генерал   дэслэгч генерал   генерал –
  Niemcy[17]   Brigadegeneral   Generalmajor   Generalleutnant   General –
  III Rzesza   Generalmajor   Generalleutnant   General   Generaloberst   Generalfeldmarschall
  Norwegia   Brigadier[l]   Generalmajor   Genralløytnant   General –
  Portugalia   Brigadeiro-general   Major-general   Tenente-general   General   Marechal[m]
  Rosja[18]   generał-major (генерал-майор)[n]   generał-lejtnant (генерал-лейтенант)[o]   generał-pułkownik (генерал-полковник)[p]   generał armii (генерал армии)[q]   Marszałek Federacji Rosyjskiej (Маршал Российской Федерации)[r]
  ZSRR   generał-major (генерал-майор)   generał-lejtnant (генерал-лейтенант)   generał-pułkownik (генерал-полковник)   generał armii (генерал армии)   marszałek rodzaju wojsk (маршал рода войск)
  główny marszałek rodzaju wojsk (главный маршал рода войск)
  Marszałek Związku Radzieckiego (Маршал Советского Союза)[s]
  Rumunia   General de brigada   General maior   General locotenent   General   Mareșal
  Słowacja[19]   Brigádny generál   Generálmajor   Generálporučík   Generál –
  Szwajcaria   Brigadier[t]   Divisionar   Korpskommandant   General[u] –
  Szwecja   Brigadgeneral   Generalmajor   Generallöjtnant   General –
  Turcja[20]   Tuğgeneral   Tümgeneral   Korgeneral   Orgeneral[v]   Mareşal
  Ukraina   бригадний генерал   генерал-майор   генерал-лейтенант   генерал-полковник   генерал армії України[w]
  Wielka Brytania   Brigadier[x]   Major General[y]   Lieutenant General[z]   General   Field Marshal[aa]
  Węgry   Dandártábornok   Vezérőrnagy   Altábornagy   Vezérezredes –
  Włochy[21]   Generale di brigata / Brigadier Generale[ab]   Generale di divisione / Maggior Generale   Generale di corpo d'armata / Tenente Generale   Generale di corpo d'armata con incarichi speciali   Generale[ac]

Stany Zjednoczone

edytuj

W Siłach Zbrojnych Stanów Zjednoczonych stopnie generalskie są używane przez Wojska Lądowe, Korpus Piechoty Morskiej i Siły Powietrzne.

Kod NATO   US Army Tłumaczenie nazwy Liczba gwiazdek Polski odpowiednik[22]
–   General of the Armies[ad] generał armii (l. mn.) 6 (nieoficjalnie) brak, poza Polską generalissimus
OF-10   General of the Army[ae] generał armii (l. poj.) 5   Marszałek Polski
OF-9   General generał 4   generał
OF-8   Lieutenant General generał porucznik 3   generał broni
OF-7   Major General generał major 2   generał dywizji
OF-6   Brigadier General generał brygadier 1   generał brygady

Zobacz też

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Zachowano oryginalną pisownię stopni wiceadmirała i kontradmirała.
  2. ↑ a b c generał armii
  3. ↑ Starszy pułkownik zwyczajowo dowodzi oddziałem w sile brygady.
  4. ↑ Stopień Marszałka ChRL został zniesiony wraz z pozostałymi stopniami wojskowymi w 1965 roku i nie został przywrócony po ponownym wprowadzeniu stopni.
  5. ↑ Chorwacki brygadier (chorw. brigadir) ma trzy „plecionki”, będące odpowiednikami gwiazdek – o jedną więcej niż pułkownik (chorw. pukovnik); natomiast brigadni general ma jedną i trzy generalskie sznury.
  6. ↑ Général de Brigade ma dwie gwiazdki, brak jednogwiazdkowego generała.
  7. ↑ We współczesnej Francji marszałek nie jest stopniem wojskowym.
  8. ↑ Stopień zarezerwowany dla monarchy.
  9. ↑ Dwa kwiaty chryzantemy (?), brak odpowiednika jednogwiazdkowego generała.
  10. ↑ Stopniem wyższym od kubańskiego czterogwiazdkowego generała (hiszp. General de Ejército) jest odmiennie oznaczony Comandante en Jefe – wódz naczelny – odpowiednik marszałka. Raúl Castro jako naczelny dowódca Kubańskich Sił Zbrojnych nosił stopień General de Ejército.
  11. ↑ Insygnia noszone przez Fidela Castro.
  12. ↑ Norweski brygadier jest jednogwiazdkowym generałem.
  13. ↑ Tylko podczas wojny i honorowo.
  14. ↑ Dowódca dywizji, zastępca dowódcy korpusu.
  15. ↑ Dowódca korpusu, zastępca dowódcy armii.
  16. ↑ Dowódca armii, zastępca dowódcy okręgu (frontu, grupy armii).
  17. ↑ Dowódca okręgu (frontu, grupy armii), wiceminister obrony, minister obrony, szef sztabu generalnego i inne wyższe stanowiska.
  18. ↑ Stopień honorowy, nadawany za szczególne zasługi.
  19. ↑ W ZSRR istniały cztery stopnie generalskie i trzy marszałkowskie: marszałek [rodzaju wojsk], główny marszałek [rodzaju sił zbrojnych], Marszałek Związku Radzieckiego.
  20. ↑ Szwajcarski brygadier jest jednogwiazdkowym generałem.
  21. ↑ Stopień nadawany tylko i wyłącznie w wypadku zagrożenia wojennego. Ostatnim oficerem w tym stopniu był generał Henri Guisan (1874–1960), mianowany podczas II wojny światowej
  22. ↑ Stopniem wyższym od tureckiego czterogwiazdkowego generała (tur. Orgeneral) jest odmiennie oznaczony (brak gwiazdek, złote epolety) Maresal – marszałek.
  23. ↑ Generał armii Ukrainy, mimo nazwy, ma oznaczenia typowe dla marszałka: do 2016 – jedna gwiazdka, większa od generalskich, na wzór marszałkowskiej z czasów ZSRR, i złoty tryzub w złotym wieńcu; obecnie dwie skrzyżowane buławy i złoty tryzub.
  24. ↑ Stopień brygadiera (ang. Brigadier: korona i trzy romby) ma oznaczenie analogiczne do pułkownika (ang. Colonel: korona i dwa romby) mimo to według klasyfikacji NATO brytyjski brygadier odpowiada generałowi brygady, OF-6.
  25. ↑ Romb, pałasz skrzyżowany z laską marszałkowską (głównodowodzącego).
  26. ↑ Korona, pałasz i laska marszałkowska (głównodowodzącego).
  27. ↑ Najwyższy stopień to Field Marshal (marszałek polny). W lotnictwie występują następujące stopnie odpowiadające stopniom generalskim (oznaczane dwoma szerokimi czarnymi paskami rozdzielonymi szerokim srebrnym): Air Commodore, Air Vice-Marshal, Air Marshal, Air Chief Marshal, Marshal of the Royal Air Force (marszałek lotnictwa).
  28. ↑ We włoskich wojskach lądowych między pułkownikiem a generałem brygady (wł. Generale di brigata / Brigadier Generale) występują jeszcze dwa stopnie: colonello comandante di corpo i colonnello che grado superiore („pułkownik tymczasowo w randze generała brygady”).
  29. ↑ Stopień zarezerwowany dla Szefa Sztabu Obrony Włoch.
  30. ↑ Stopień Wojsk Lądowych, Siły Powietrzne i Korpus Piechoty Morskiej odpowiednika nie mają. Tytuł ten w historii otrzymali tylko George Washington (pośmiertnie) i John Pershing. Nie istnieją oficjalne oznaczenia stopnia. Usytuowanie tego stopnia w hierarchii jest zresztą niejasne. Mianowicie gen. Pershing otrzymał po I wojnie światowej ten stopień jako stopień honorowy odpowiadający stopniowi marszałka; jako oznaczenie stopnia nosił 4 złote gwiazdki (podczas gdy posiadacz stopnia generała nosił 4 srebrne gwiazdki); sama nazwa stopnia pierwotnie miała brzmieć General of the Army (analogicznie do stopnia Admiral of the Navy przyznanego admirałowi Deweyowi), ale zmieniono ją na General of the Armies, ponieważ w skład wojsk podległych we Francji Pershingowi wchodziły także jednostki Korpusu Piechoty Morskiej, a nie tylko Wojsk Lądowych (ang. Army). Kiedy w 1944 r. utworzono stopień General of the Army (oznaczony 5 srebrnymi gwiazdkami), nie zadbano o jego jednoznaczne usytuowanie w hierarchii (nieoficjalnie uznawano oba stopnie za równorzędne, ale z racji tego, że gen. Pershing dłużej nosił swój stopień, przyznano mu starszeństwo). W 1945 r. pojawiła się propozycja utworzenia wyższych normalnych niehonorowych stopni General of the Armies i Admiral of the Navy, które miały być oznaczone 6 srebrnymi gwiazdkami i miały odpowiadać stopniowi generalissimusa; stopnie te mieli otrzymać gen. Douglas MacArthur i adm. Chester Nimitz – wynikało to z przygotowań do inwazji na Japonię. Po kapitulacji Japonii zrezygnowano z tego zamiaru. Gen. Pershing do śmierci w 1948 r. odmawiał noszenia 5 lub 6 srebrnych gwiazdek zamiast 4 złotych. W 1976 prezydent Gerald Ford zadecydował o przyznaniu Waszyngtonowi pośmiertnie stopnia General of the Armies, ale równocześnie nie określono, jakie oznaczenie będzie stosowane (4 złote czy 6 srebrnych gwiazdek).
  31. ↑ Stopień Wojsk Lądowych, w Siłach Powietrznych odpowiednik to General of the Air Force (generał armii powietrznej), Korpus Piechoty Morskiej odpowiednika nie ma.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych z 3 kwietnia 1919 r. Nr 37, poz. 1198.
  2. ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych z 15 lutego 1921 r. Nr 6, poz. 117.
  3. ↑ Dz.U. z 1922 r. nr 32, poz. 256
  4. ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 43 z 17 kwietnia 1919 roku, poz. 1378.
  5. ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 33 z 25.03.1919 r.
  6. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 stycznia 2019 r. w sprawie równorzędności stopni policyjnych, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Służby Celno-Skarbowej, Straży Marszałkowskiej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej i stopni wojskowych ze stopniami służbowymi Straży Granicznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 228).
  7. ↑ Ustawa z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów, ustawy o działach administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. z 2001 r. nr 154, poz. 1800).
  8. ↑ Oraz 10 admirałów, w tym 7 kontradmirałów i 3 wiceadmirałów.
  9. ↑ Ministerstwo Obrony Narodowej – Kadra dowódcza – Generał brygady / Kontradmirał. gov.pl, 2021-12-1. [dostęp 2021-12-30].
  10. ↑ Ministerstwo Obrony Narodowej – Kadra dowódcza – Generał dywizji / Wiceadmirał. gov.pl, 2021-11-22. [dostęp 2021-12-30].
  11. ↑ Ministerstwo Obrony Narodowej – Kadra dowódcza – Generał broni / Admirał floty. gov.pl, 2021-11-22. [dostęp 2021-12-30].
  12. ↑ Ministerstwo Obrony Narodowej – Kadra dowódcza – Generał. gov.pl, 2019-11-12. [dostęp 2021-12-30].
  13. ↑ Zadaniowiec. Ostatni awans generała Wiesława Kukuły [online], TVN24, 9 listopada 2023 [dostęp 2023-11-09] (pol.).
  14. ↑ Prezydent wręczył akty mianowania na stanowiska dowódcze oraz awans generalski [online], Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, 3 maja 2024 [dostęp 2024-05-03] (pol.).
  15. ↑ Grados militares [online], Ministerio de las Fuerzas Armadas Revolucionarias (hiszp.).
  16. ↑ Manual Gráfico para el Uso de Uniformes, Divisas y Equipo del Ejército y Fuerza Aérea Mexicanos, Secretaría de la Defensa Nacional (hiszp.).
  17. ↑ Dienstgradabzeichen Heer [online], Bundeswehr (niem.).
  18. ↑ Сравнение воинских званий. army.armor.kiev.ua. [dostęp 2022-12-09]. (ros.).
  19. ↑ Označenie vojenských hodností príslušníkov Ozbrojených síl Slovenskej republiky od 1.1.2016 | Vojenský historický ústav (VHÚ) [online], vhu.sk [dostęp 2024-04-23] (słow.).
  20. ↑ http://www.kkk.tsk.tr/rutbeler.aspx
  21. ↑ https://web.archive.org/web/20100801094145/http://www.esercito.difesa.it/root/equipaggiamenti/gradi_270906.pdf
  22. ↑ Łukasz Dziamski, Szkic o najwyższych stopniach wojskowych [online], s. 121.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Generał&oldid=75582473”