Andalusiet: verschil tussen versies
k taalfoutje verbeterd |
k Link naar doorverwijspagina Mineraal gewijzigd in Mineraal (geologie) met DisamAssist. |
||
(6 tussenliggende versies door 6 gebruikers niet weergegeven) | |||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox mineraal |
{{Infobox mineraal |
||
| naam = Andalusiet |
| naam = Andalusiet |
||
| afbeelding = |
| afbeelding = Andalusite - Malacheta, Minas Gerais, Brazil.jpg |
||
| formule = Al<sub>2</sub>SiO<sub>5</sub> |
| formule = Al<sub>2</sub>SiO<sub>5</sub> |
||
| streep = Wit |
| streep = Wit |
||
Regel 12: | Regel 12: | ||
| splijting = duidelijk volgens [110], slecht volgens [010] |
| splijting = duidelijk volgens [110], slecht volgens [010] |
||
| habitus = |
| habitus = |
||
| kristalstelsel = [[ |
| kristalstelsel = [[Orthorombisch kristalstelsel|Orthorombisch]] |
||
| kristalklasse = |
| kristalklasse = |
||
| kristalvlakken = |
| kristalvlakken = |
||
Regel 29: | Regel 29: | ||
}} |
}} |
||
Het [[mineraal]] '''andalusiet''' is een [[aluminium]]-[[silicaat]] met de [[chemische formule]] Al<sub>2</sub>SiO<sub>5</sub>. Het behoort tot de groep van de [[nesosilicaat|nesosilicaten]]. |
Het [[Mineraal (geologie)|mineraal]] '''andalusiet''' is een [[aluminium]]-[[silicaat]] met de [[chemische formule]] Al<sub>2</sub>SiO<sub>5</sub>. Het behoort tot de groep van de [[nesosilicaat|nesosilicaten]]. |
||
== Eigenschappen == |
== Eigenschappen == |
||
Het donkergroene, grijze, bruine of rode mineraal heeft een duidelijke [[splijting (kristal)|splijting]] volgens kristalvlak [110] en een slechte splijting volgens [010], een witte [[streepkleur]] en een glasglans. Het kristalstelsel is [[ |
Het donkergroene, grijze, bruine of rode mineraal heeft een duidelijke [[splijting (kristal)|splijting]] volgens kristalvlak [110] en een slechte splijting volgens [010], een witte [[streepkleur]] en een glasglans. Het kristalstelsel is [[Orthorombisch kristalstelsel|orthorombisch]], de gemiddelde [[soortelijke massa|dichtheid]] is 3,15 en de [[Hardheidsschaal van Mohs|hardheid]] is 6,5 tot 7. Andalusiet is noch [[magnetisme|magnetisch]], noch [[radioactiviteit|radioactief]]. |
||
De variëteit '''chiastoliet''' bevat gewoonlijk donkere insluitsels van [[koolstof]] of [[kleimineraal|kleimineralen]] die een ''X'' of een [[kruis (constructie)|kruis]] vormen. |
De variëteit '''chiastoliet''' bevat gewoonlijk donkere insluitsels van [[koolstof]] of [[kleimineraal|kleimineralen]] die een ''X'' of een [[kruis (constructie)|kruis]] vormen. |
||
Regel 41: | Regel 41: | ||
Andalusiet is een zeer veelvoorkomend mineraal als onderdeel van vele [[gesteente]]n. Het komt onder andere voor in [[metamorf gesteente|gemetamorfoseerde]] [[sedimentair gesteente|sedimentaire gesteenten]]. Het is ook, samen met de andere aluminiumsilicaten [[sillimaniet]] en [[kyaniet]] een indicatief mineraal voor de diepte en temperatuur waarbij een gesteente metamorfose ondergaan heeft. Andalusiet is gewoonlijk stabiel bij temperaturen beneden de 500 °[[Celsius]] en bij drukken lager dan 0,3 GPa (gigaPascal). De druk en temperatuur zijn gerelateerd waardoor bij hoge temperatuur (800 °C) een lagere druk (0,1 GPa) nodig is om uit andalusiet sillimaniet te vormen. Bij temperaturen beneden 600 °C en drukken hoger dan 0,3 GPa wordt juist kyaniet uit andalusiet gevormd. |
Andalusiet is een zeer veelvoorkomend mineraal als onderdeel van vele [[gesteente]]n. Het komt onder andere voor in [[metamorf gesteente|gemetamorfoseerde]] [[sedimentair gesteente|sedimentaire gesteenten]]. Het is ook, samen met de andere aluminiumsilicaten [[sillimaniet]] en [[kyaniet]] een indicatief mineraal voor de diepte en temperatuur waarbij een gesteente metamorfose ondergaan heeft. Andalusiet is gewoonlijk stabiel bij temperaturen beneden de 500 °[[Celsius]] en bij drukken lager dan 0,3 GPa (gigaPascal). De druk en temperatuur zijn gerelateerd waardoor bij hoge temperatuur (800 °C) een lagere druk (0,1 GPa) nodig is om uit andalusiet sillimaniet te vormen. Bij temperaturen beneden 600 °C en drukken hoger dan 0,3 GPa wordt juist kyaniet uit andalusiet gevormd. |
||
Andalusiet komt voor in de [[zand]]fractie van Nederlandse [[Kwartair]]e rivier[[sediment]]en. In de [[zware-mineraalanalyse]] zoals dat in Nederland bij de [[Rijks Geologische Dienst]] gedurende de tweede helft van de twintigste eeuw |
Andalusiet komt voor in de [[zand]]fractie van Nederlandse [[Kwartair]]e rivier[[sediment]]en. In de [[zware-mineraalanalyse]] zoals dat in Nederland bij de [[Rijks Geologische Dienst]] gedurende de tweede helft van de twintigste eeuw plaatsvond, wordt het mineraal ingedeeld bij de zogenoemde stabiele groep.<ref>{{nl}} {{Aut|Zonneveld, J.I.S.}}, 1947. ''Het Kwartair van het Peelgebied en naaste omgeving. Een sedimentpetrologische studie.'' Mededelingen Geologische Stichting, Serie C-IV-3: 1-223.</ref> |
||
== Zie ook == |
== Zie ook == |
||
Regel 53: | Regel 53: | ||
{{Appendix|2= |
{{Appendix|2= |
||
---- |
|||
{{References}} |
{{References}} |
||
}} |
}} |
||
Regel 60: | Regel 59: | ||
[[Categorie:Nesosilicaat]] |
[[Categorie:Nesosilicaat]] |
||
[[Categorie:Aluminiumhoudend mineraal]] |
[[Categorie:Aluminiumhoudend mineraal]] |
||
[[ar:أندلوسايت]] |
|||
[[bg:Андалусит]] |
|||
[[bs:Andaluzit]] |
|||
[[de:Andalusit]] |
|||
[[en:Andalusite]] |
|||
[[eo:Andaluzito]] |
|||
[[es:Andalucita]] |
|||
[[et:Andalusiit]] |
|||
[[eu:Andaluzita]] |
|||
[[fa:آندالوزیت]] |
|||
[[fi:Andalusiitti]] |
|||
[[fr:Andalousite]] |
|||
[[gl:Andalucita]] |
|||
[[he:אנדלוזיט]] |
|||
[[hr:Andaluzit]] |
|||
[[hu:Andalúzit]] |
|||
[[it:Andalusite]] |
|||
[[ja:紅柱石]] |
|||
[[kk:Андалузит]] |
|||
[[lt:Andalūzitas]] |
|||
[[no:Andalusitt]] |
|||
[[pl:Andaluzyt]] |
|||
[[pt:Andaluzita]] |
|||
[[ro:Andaluzit]] |
|||
[[ru:Андалузит]] |
|||
[[sh:Andaluzit]] |
|||
[[sr:Андалузит]] |
|||
[[sv:Andalusit]] |
|||
[[uk:Андалузит]] |
|||
[[vi:Andalusit]] |
|||
[[zh:红柱石]] |
Huidige versie van 5 mei 2021 om 14:37
Andalusiet | ||||
---|---|---|---|---|
![]() | ||||
Mineraal | ||||
Chemische formule | Al2SiO5 | |||
Kleur | Bruin, grijs, groen, roze, violette en rode variëteiten | |||
Streepkleur | Wit | |||
Hardheid | 6,5 - 7 | |||
Gemiddelde dichtheid | 3,15 kg/dm3 | |||
Opaciteit | Doorzichtig tot doorschijnend | |||
Splijting | duidelijk volgens [110], slecht volgens [010] | |||
Kristaloptiek | ||||
Kristalstelsel | Orthorombisch | |||
Brekingsindices | 1,641 - 1,648 | |||
Overige eigenschappen | ||||
Radioactiviteit | geen | |||
Magnetisme | geen | |||
Lijst van mineralen | ||||
|
Het mineraal andalusiet is een aluminium-silicaat met de chemische formule Al2SiO5. Het behoort tot de groep van de nesosilicaten.
Eigenschappen
[bewerken | brontekst bewerken]Het donkergroene, grijze, bruine of rode mineraal heeft een duidelijke splijting volgens kristalvlak [110] en een slechte splijting volgens [010], een witte streepkleur en een glasglans. Het kristalstelsel is orthorombisch, de gemiddelde dichtheid is 3,15 en de hardheid is 6,5 tot 7. Andalusiet is noch magnetisch, noch radioactief. De variëteit chiastoliet bevat gewoonlijk donkere insluitsels van koolstof of kleimineralen die een X of een kruis vormen.
Naam
[bewerken | brontekst bewerken]Andalusiet is genoemd naar het gebied waar het het eerst beschreven werd, Andalusië, Spanje in 1789. De naam van de variëteit chiastoliet is afgeleid van de Griekse letter chi, die in de vorm van een "kruis" geschreven wordt.
Voorkomen
[bewerken | brontekst bewerken]Andalusiet is een zeer veelvoorkomend mineraal als onderdeel van vele gesteenten. Het komt onder andere voor in gemetamorfoseerde sedimentaire gesteenten. Het is ook, samen met de andere aluminiumsilicaten sillimaniet en kyaniet een indicatief mineraal voor de diepte en temperatuur waarbij een gesteente metamorfose ondergaan heeft. Andalusiet is gewoonlijk stabiel bij temperaturen beneden de 500 °Celsius en bij drukken lager dan 0,3 GPa (gigaPascal). De druk en temperatuur zijn gerelateerd waardoor bij hoge temperatuur (800 °C) een lagere druk (0,1 GPa) nodig is om uit andalusiet sillimaniet te vormen. Bij temperaturen beneden 600 °C en drukken hoger dan 0,3 GPa wordt juist kyaniet uit andalusiet gevormd.
Andalusiet komt voor in de zandfractie van Nederlandse Kwartaire riviersedimenten. In de zware-mineraalanalyse zoals dat in Nederland bij de Rijks Geologische Dienst gedurende de tweede helft van de twintigste eeuw plaatsvond, wordt het mineraal ingedeeld bij de zogenoemde stabiele groep.[1]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ (nl) Zonneveld, J.I.S., 1947. Het Kwartair van het Peelgebied en naaste omgeving. Een sedimentpetrologische studie. Mededelingen Geologische Stichting, Serie C-IV-3: 1-223.