Վիքիպեդիա:Արտաքին հղումներ
 |
Այս էջը Հայերեն Վիքիպեդիայի կանոնակարգ է։ Այն հիմնականում սահմանում է չափանիշներ, որոնց խմբագրողները պետք է փորձեն հետևել, չնայած միշտ ընդունվում է առողջ բանականությունը և միշտ կարող են լինել բացառություններ։ Այս էջում բոլոր փոփոխությունները պետք է լինեն համաձայնեցված։ Եթե ունեք առաջարկներ սույն կանոնակարգի վերաբերյալ, կարող եք թողնել այն էջի քննարկման էջում։ |
 |
Կարճ ասած՝ Արտաքին հղումներ պետք է տրվի միայն այն աղբյուրներից, որոնք իրոք արժանի են, գտնվում են հանրային սեփականությունում և ուղղակիորեն կապված են հոդվածի թեմային։ |
Արտաքին հղումներ կարող են տանել Վիքիպեդիայի հոդվածներից Վիքիպեդիայից դուրս գտնվող կայքէջերին։ Սակայն Վիքիպեդիայի նպատակը չէ ստեղծել հոդվածի թեմային առնչվող կայքերի հղումների հավաքածու։ Արտաքին հղումը կարող է ավելացվել միայն, եթե դրա ահրաժեշտությունն անվիճելիորեն արդարացված է. իսկ դա որոշելու համար պետք է առաջնորդվել առողջ տրամաբանությամբ և այս կանոնակարգում սահմանված կետերով։ Արդարացված լինելու հանագամանքը ապացուցելու պարտավորությունն ընկնում է արտաքին հղումն ավելացնել ցանկացող մասնակցի վրա։
Արդարացված արտաքին հղումներ կարող են, օրինակ, համարվել հոդվածի նյութի վերաբերյալ ճշգրիտ և վստահելի հետազոտական ու (հանրա)գիտարանային տեղեկություններ տրամադրող էջերը։
Ցանկացած արտաքին հղում, պետք է համապատասխանեցվի Հայերեն Վիքիպեդիայի ոճական ու ձևավորման չափանիշներ, մասնավորապես՝ բոլոր հղումները պետք է մակագրված լինեն հայերենով, եթե կայքը օտար լեզվով է՝ համապատասխան կաղապարով պետք է նշել կայքի լեզուն։
Նախնական դիտողություններ
[խմբագրել կոդը]- Հղումներ դեպի այլ Վիքիմեդիա հիմնադրամի նախագծեր և Վիքիպեդիայի օտարալեզու հոդվածներ չեն համարվում «արտաքին»։
- Արտաքին հղումներ սովորաբար չպետք են օգտագործվեն հոդվածի տեքստում, անհրաժեշտ հղումներ տեղադրվում են բացառապես հատուկ բաժնում հոդվածի վերջում։
- Արտաքին հղումների թիվն չպետք է գերազանցի նվազագույնը։
- Հղումը պետք է անմիջականորեն հանգեցնի հոդվածի կապված թեմային էջին։
Կիրառվող սահմանափակումներ
[խմբագրել կոդը]- Չի թույլատրվում տեղադրել արտաքին հղումներ դեպի կայքեր, որոնք համակարգված և նպատակային տեղադրում են հեղինակային իրավունք խախտող նյութեր։
- Տեղական կամ համաշխարհային Սպամ ցուցակներում գրանցված կայքեր։
Արտաքին հղումներ օբյեկտների ընտրում
[խմբագրել կոդը]Արտաքին հղում ավելացնելուց առաջ պետք է հաշվի առնել հետևյալ ասպեկտները.
- ընդունելի է հոդվածի տեսանկյունից, սույն (գործնական կիրառումը, բարձր որակ, տեղեկատվական բովանդակությունը, ճշգրտված փաստեր և այլն),
- Կայքի հեշտ մուտքի հնարավորությունը,
- Հղումների կիրառելիությունը, նկարագրության ճշտությունը և հակիրճությունը
Յուրաքանչյուր հաջորդ հղումը պետք է ավելացվի ավելի խստացրած պահանջներով։
Առավել նպատակահարմար հղումներ
[խմբագրել կոդը]- Կազմակերպությունների, անձերի, վեբ ռեսուրսների և այլն հոդվածներում պետք է ավելացնել հղում իրենց պաշտոնական կայքում (եթե առկա է)։
- Գրքերի, երաժշտության և այլն մասին հոդվածներ պետք են պարունակեն հղում դեպի կայքում, որտեղ տեղադրված է հոդվածի առարկայի պատճեն (եթե դա չի հակասում Անպատշաճ հղումներ բաժնի ոչ մի կետին)։ Որևէ հղում դեպի արտադրանքի վաճառքի կայքում ցանկալի չի և դրա ներկայությունը պետք է հիմնավորված լինի որևէ այլընտրանքների բացակայությամբ։
- Խորհուրդ է տրվում տրամադրել հղումներ դեպի չեզոք և ճշգրիտ էական փաստացի նյութեր, որոնք հնարավոր չի ընդգրկվել հոդվածում (առնչվող հեղինակային իրավունքի հիմքերով, կամ այն պատճառով, կամ իրենց չափից դուրս մանրամասնության)։ Ավելի հարմար է նման նյութեր օգտագործել հոդվածում (լիովին վերամշակված, եթե դրանք տարածվում են ոչ ազատ արտոնագրով, և հղում դեպի նրանց պետք է տեղափոխել հոդված, դարձնելով ծանոթագրություն։
- Հղումներ դեպի այլ համապատասխան բովանդակության նյութեր, բայց ոչ պիտանի է հանրագիտարանից ձևաչափով, օրինակ. հարցազրույցներ, մամուլի տեսություն, և այլն։
Հնարավոր ընդունելի հղումներ
[խմբագրել կոդը]- Երաժշտական ալբոմների, ֆիլմերի, գրքերի և այլ հեղինակային աշխատանքների մասին հոդվածներում հղումներ դեպի փորձագետների ակնարկներ և մեկնաբանություններ։
- Երբեմն թույլատրելի է տեղադրել հղում դեպի հոդվածի թեմայի վերաբերյալ արժանահավատ աղբյուրներից ստացած տեղեկություններ պարունակող կայքը, նույնիսկ եթե կայքը լիովին չի համապատասխանում անհրաժեշտ չափանիշներին։ Օրինակ դեպի ամենահայտնի կամ խոշոր ֆան-կայք, (նշումով «երկրպագուներին կայքը»)։
Հղումներ դեպի հեղինակային իրավունքի խախտման նկատվող կայքեր
[խմբագրել կոդը]Հեղինակային նյութերի տեղադրման օրենքի խախտման փաստը չի ազդում հղումների թույլտվության վրա։ Սակայն միշտ նախընտրելի է ամենաքիչ օրենքի խախտման հարցեր պարունակող հղումը։
Անընդունելի հղումներ
[խմբագրել կոդը]Այս բաժնում տրված նշումներ չեն վերաբերվում հղումներին դեպի համապատասխան հոդվածների նվիրված ինչպես նաև կազմակերպությունների պաշտոնական, անձերի և այլ Առավել նպատակահարմար հղումներ բաժնում նշված կայքեր։ Օրինակ. եթե հոդվածի թեման ունի պաշտոնական կայք, հղում դեպի այն պետք է ներկա լինի, նույնիսկ, եթե կայքը կարող է պարունակել փաստացի սխալ նյութեր։
Հոդվածներում չի թույլատրվում.
- Հղումներ դեպի կայքեր, որ տեղադրում են չստուգված կամ անարժանահավատ, օգտվողներին ընդունակ շփոթեցնող, կասկածելի արժեքի տեղեկատվության նյութեր։
- Հղումներ դեպի կայքեր, որոնց միջոցով կարող են իրականացվել ինքնակամ փորձեր տեղադրել վնասակար ծրագրային ապահովագրություն (վնասակար ծրագիր) այցելուների համակարգիչներին։
- Հղումներ, որոնց տեղադրումը իր հիմնական նպատակ ունի որևէ կայքի առաջխաղացումը, հղումներ դեպի առևտրային կայքեր (որոնց առաջնային նպատակն է ապրանքների կամ ծառայությունների վաճառք), կայքեր գովազդի անընդունելի մեծ ծավալով այսինքն, ամեն ինչ, որ ընկնում է «սպամ» ձևակերպման տակ։
- Հղումներ դեպի կայքեր, որոնք գումար են գանձում կամ պահանջում են այցելուների գրանցումը, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ հոդվածը նվիրված է սույն կայքին։
- Հղումներ դեպի Վիքիպեդիայի այցելուների զգալի մասին անհասանելի կայքերի, օրինակ, զարգացած որոշակի բրաուզերի համար կամ մատչելի միայն որոշակի երկրում։
- Հղումներ դեպի էջերը, որոնք պարունակում են որոնման տեղեկատվություն որոնիչների միջոցով, որոնման հավաքագրող կամ RSS թարմացվող բովանդակություն։
- Հղումներ դեպի քննարկում համայնքների, չատերի, ֆորումների, խմբերի և հասցեատերերի ցուցակների կայքեր, բացառությամբ հոդվածի թեմայի ասպարեզում մեծ ավանդ ունեցողներից։
- Հղումներ դեպի տեղեկատվական և ժամանցային պորտալներ, որոնք չեն պարունակում որևէ հանրագիտարանային տեղեկություն և դեպի հայտարությունների կայքեր։
- Հղումներ դեպի կայքեր, որոնք անմիջական կապված չեն հոդվածի առարկայի հետ։
- Հղումներ դեպի արտադրողներ, մատակարարների, վաճառողների կամ գնորդների ցուցակներ որևէ ապրանքի կամ ծառայության մասին այս ապրանքի կամ ծառայության մասին հոդվածում։
- Հղումներ դեպի տեղեկատվություն որոնման համակարգեր, որոնք արդեն կառուցված են այս կամ այն կերպ որոնման Վիքիպեդիայի գործիքներին։ Օրինակ. հղում դեպի գիրք գրվում է ISBN գործիքով։
- Հղումներ դեպի նյութեր, որոնք տեղադրված են համացանցում ժամանակավոր հիմունքներով։
- Հղումներ դեպի Վիքիպեդիայի նյութերի բովանդակության պատճենացնող էջեր։
Վերահղումներ
[խմբագրել կոդը]Պետք է խուսափել վերահղումային արտաքին հղումներից։ Նույն պատճառով չի թուլատրվում տեղադրել հղումներ դեպի փրոքսի-հասցե։ Բոլոր դեպքերում նախընտրելի է տեղադրել աղբյուրի ուղղակի հասցեն։
Մուլտիմեդիա և նիղքեր
[խմբագրել կոդը]Նախընտրելի են հղումներ դեպի էջեր սովորական ձևաչափերով` HTML, txt և այլն, որոնք իր հերթին պարունակում են հղումներ։
Հղումներ դեպի վիդեոհոսթինգ և այլ նմանատիպ կայքեր
[խմբագրել կոդը]Չկա արգելք հղումներին դեպի վիդեոհոսթինգ և նման կայքերին, սակայն հաճախ, բայց ոչ բոլոր այդպիսի հղումներ խախտում են հեղինակային իրավունքներ։ Յուրաքանչյուր դեպքում նրանց ընդունելության հարցը պետք է որոշվի առանձին։
Օտար լեզուներով էջերի հղումներ
[խմբագրել կոդը]Հայերեն Վիքիպեդիայում նախընտրելի են հղումներ դեպի հայերեն լեզվով կայքեր։ Հղում դեպի օտարալեզու արտաքին աղբյուր պետք է նշված լինի համապատասխան կաղապարով։
Արտաքին հղումներ և տարբեր տեսակետներ
[խմբագրել կոդը]Հոդվածներում, որտեղ ներկայացված են այս կամ այն հարցի տարբեր տեսակետներ, արտաքին հղումների քանակը, որն արտացոլում է որևէ կարծիքներից մեկը, չպետք է զգալիորեն գերազանցի հղումների քանակը, վերաբերող այլ համարժեք, հավասար և ընդհանուր մոտեցումներին։ Պետք չի նաև առաջարկել մարգինալ, հազվագյուտ, քիչ նշանակություն տեսակետներ ներկայացնող հղումների անհամաչափ քանակը։
Ինչպես ավելացնել արտաքին հղումներ
[խմբագրել կոդը]- Որոշ խորհուրդներ կան Ինչպես խմբագրել էջը էջում