Фатыйх Сибәгатуллин
| Фатыйх Сибәгатуллин | |
|---|---|
 | |
| Туган телдә исем | Фатих Саубан улы Сибәгатуллин |
| Туган | 1 май 1950 Апаз, Арча районы, Татарстан АССР, РСФСР, СССР |
| Үлгән | 24 июнь 2022 (72 яшь) Мәскәү, Россия |
| Яшәгән урын | Иптәшлек урамы[1] |
| Ватандашлыгы |  Россия |
| Әлма-матер | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе |
| Һөнәре | язучы, сәясәтче, РФ Дәүләт думасы депутаты |
| Эш бирүче | Казан дәүләт ветеринария медицинасы академиясе |
| Сәяси фирка | Бердәм Русия һәм Советлар Берлеге коммунистик фиркасе |
| Гыйльми дәрәҗә: | ветеринария фәннәре докторы[d] |
Фатыйх Сәүбән улы Сибәгатуллин (1950 елның 1 мае, СССР, РСФСР, ТАССР, Кызыл Юл районы, Апаз ― 2022 елның 24 июне, РФ, Мәскәү) ― РФ атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре, Фән һәм техника өлкәсендә РФ Дәүләт бүләге лауреаты (1997), ветеринария фәннәре докторы, Халыклар дуслыгы ордены һ.б. бик күп төрле бүләкләр иясе.
Тәрҗемәи хәле
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Фатыйх Сәүбән улы Сибәгатуллин 1950 нче елның 1 маенда Татарстан АССР Кызыл Юл (хәзерге Арча) районының Апаз авылында туган.
1973 нче елда Казан ветеринария институтын, 1983 нче елда Сарытау югары партия мәктәбен тәмамлаган.
1966 нчы елда хезмәт юлын Арча районының “Ватан” совхозында эшче буларак башлый.
1973-1974 нче елларда – Яшел Үзән районының “Бишнә” совхозында баш ветеринария табибы.
1974-1976 нчы елларда Балтач районының Чапаев исемендәге колхозы ветеринария табибы.
1976-1980 нче елларда Балтач районының “Правда” колхозы рәисе.
Партия һәм дәүләт эшчәнлеге
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1980-1983 нче елларда КПССның Балтач район комитеты икенче секретаре.
1983-1984 нче елларда Арча район Советы башкарма комитеты рәисе.
1984 нче елдан КПССның Мамадыш райкомы беренче секретаре.
1991-1995 нче елларда ТР авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министры.
1995-1996 нчы елларда Премьер министр урынбасары һәм азык-төлек министры.
1996 нчы елдан Нурлат районы һәм шәһәре хакимияте башлыгы.
2008 нче елда РФ Дәүләт Думасына депутат итеп сайлана.
Фатыйх Сибәгатуллин һәм спорт
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Танылган көрәшче һәм татар милли көрәше энтузиасты буларак Ф.Сибәгатуллин республикада спортны үстерүгә зур игътибар бирә. Берничә ел милли спорт төрләре буенча Татарстан Республикасы Федерациясе рәисе булып тора. Нурлатта нәселле атлар заводына нигез сала. Монда үстерелгән аргамаклар Россия һәм Татарстан күләмендәге ярышларда җиңүле чыгышлар ясыйлар. Шулай итеп, инде югалып бара торган бу милли спорт төрен торгызуга да бәһаләп бетермәслек зур өлеш кертә.
Бүләкләре, мактаулы исемнәре, иҗтимагый эшчәнлеге
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Н. Э. Бауман исемендәге Казан дәүләт ветеринар медицина академиясе профессоры, Татарстан Республикасы Фәннәр академиясе әгъзасы, татарлар тарихы буенча күп кенә монографияләр, китаплар шул исәптән тарихи-публицистик китаплар сериясе авторы («От Аттилы до Президента», «Великие татары – строители и защитники Государства Российского», «Татары и евреи»)
Ф.Сибәгатуллин хәйриячелек эшчәнлегенә зур игътибар бирә, үзенең туган ягын, аның кешеләрен дә онытмый. Аның хисабына туган авылы Апазда өр-яңа мәһабәт мәчет төзелә. Авылдашлары аңа Ф.Сибәгатуллинның әтисе Сәүбән исемен бирәләр.
Олы хезмәтләре өчен Ф.Сибәгатуллин 1986 елда Халыклар Дуслыгы ордены белән бүләкләнә. 1997 елда аңа Россия Федерациясе хөкүмәтенең фән һәм техника өлкәсендәге премиясе бирелә. Ул Россия Федкрациясенең атказанган авыл хуҗалыгы хезмәткәре. Франция хөкүмәте аның хезмәтләрен «Авыл хуҗалыгы рыцаре» ордены белән бәяли.
Ф.Сибәгатуллин 11-13 чакырылыш Татарстан Республикасы Дәүләт Советы депутаты. Күп мәртәбә Балтач, Арча, Мамадыш, Нурлат район Советлары депутаты итеп сайланган.
Вафаты
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]2022 елның 24 июнендә Мәскәүдә 72 яшендә вафат [2].
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ бирелмәләр нигезе
- ↑ Фатих Сибагатуллин вафат. Татар-информ, 24.06.2022
Әдәбият
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Зыятдинов. Б. Рәхмәт сиңа, Хәсәншәех! Казань, “Иделл-Пресс”.-2006-431 бит.
- Бөек Тукай Ватаны син, Арча. Казан: “Яңалиф” нәшерияты.-2009.- 344 бит.
- Татар энциклопедия сүзлеге. Казан: Татар энциклопедиясе институты.-2002.-829 бит.
- Хезмәт тәме Созидатель/Сост. Г.Ризванов.-Казань, “Иделл-Пресс”, 2005-416 с.
Тышкы сылтамалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү] Тематик сайтлар |
|---|
Моны да карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү].png){kind=small}
| Федераль Мәҗлестә Татарстан вәкилләре | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Дәүләт Думасы депутатлары   |
| ||||||||||||||||
Федерация Советы әгъзалары |
| ||||||||||||||||
 |  | |
|---|---|---|
| А | ||
| Ә | ||
| Б | ||
| В | ||
| Г | ||
| Д | ||
| Җ | ||
| З | ||
| И | ||
| К | ||
| Л | ||
| М | Әхмәт Мазһаров • Фоат Мансуров • Марта Мартьянова • Наил Мәганов • Илдус Мәстүкев • Наил Мәһдиев • Анастасий (Меткин) • Айдар Метшин • Илсур Метшин • Рәис Миңнеханов • Рифкать Миңнеханов • Рөстәм Миңнеханов • Роберт Миңнуллин • Туфан Миңнуллин • Валерий Миронченко • Равил Моратов • Алексей Морозов • Шаһинур Мостафин • Рузия Мотыйгуллина • Рәүфәл Мөхәммәтҗанов • Гүзәл Мөхәммәтҗанова • Фәрит М. Мөхәммәтшин • Фәрит Х. Мөхәммәтшин • | |
| Н | ||
| П | ||
| С | ||
| Т | ||
| У | ||
| Ф | ||
| Х | ||
| Ч | ||
| Ш | ||
| Я | ||
| Президентлары | Рифкать Миңнеханов (2023-гамәлдә) • Мәгъсүм Сәлахов (2014―2023) • Әхмәт Мазһаров (2006–2014) • Мансур Хәсәнов (1992–2006) |
|---|---|
| Фәнни-тикшеренү оешмалары | Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институты • А.Х.Халиков исемендәге Археология институты • Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты • Шиһабетдин Мәрҗани исемендәге Тарих институты • Экология һәм җир асты байлыкларыннан файдалану проблемалары институты • Гамәли эзләнүләр институты • Гамәли семиотика институты • Исламны өйрәнү үзәге • Гаилә һәм демография үзәге |
| Фәнни-методик җитәкчелек астында эшләүче оешмалар | Бөтенроссия куллану күләмен үлчәү[d] фәнни-тикшеренү институты • «Татарстан авыл хуҗалыгы фәнни-тикшеренү институты» (РФА КФҮ) • «Татар агрохимия һәм туфрак белеме фәнни-тикшеренү институты» (РФА КФҮ) • «Татарстан фәнни-техник мәгълүмат үзәге» • «НИИтурбокомпрессор» • «Педагогика, психология һәм социаль проблемалар институты» (РМА[d]) • «Бөтенроссия нефть геологиясе фәнни-тикшеренү институты[d]»ның Казан бүлекчәсе • Перспектив икътисади тикшеренүләр үзәге • Гамәли оптика дәүләт институты • «КНИАТ» Инновацион-технологик үзәге» сәнәгый технологияләр технопаркы • Идел буе углеводород чималы фәнни-тикшеренү институты • Татар агробизнес хезмәткәрләрен әзерләү институты • Үзәк руда булмаган файдалы казылмалар геологиясе фәнни-тикшеренү институты • Нефть ятмаларны эшкәртү ысулларын камилләштерү үзәге • Федераль токсикологик, радиацион һәм биологик иминлек үзәге • «Союзхимпроект» (КНИТУ) • Традицион мәдәниятне үстерү үзәге • «Идел-Чулман дәүләт табигый бисфера тыюлыгы» (РФ Табигый ресурслар һәм экология министрлыгы) • «ТатНИПИнефть» (Татнефть) • Химик продукциясе дәүләт фәнни-тикшеренү институты • ТР Уйлап табучылар һәм рационализаторлар җәмгыяте • «ТИСБИ» идарә институты |
| Басмалары | «Научный Татарстан» журналы • Татар энциклопедиясе (Tatarica) • Татар энциклопедиясе сүзлеге • «Фән»
нәшрияте • «Фәнни Татарстан» журналы |
| Тану ысуллары | Алтын медале • Көмеш медале • Шиһабетдин Мәрҗани премиясе (гуманитар фәннәр) • Хәмид Мөштәри премиясе (математика, механика һәм техник фәннәр) • Гыйлем Камай премиясе (химия) • Владимир Энгелһардт премиясе (биология) • Әбүбәкер Терегулов премиясе (медицина һәм сәламәтлек саклау) • Карл Боль премиясе (ветеринария) • Василий Мосолов премиясе (авыл хуҗалыгы) • Андрей Адо премиясе (аллергология, иммунология һәм гомуми патология) • Виктор Попов премиясе (табигатьне рациональ куллану һәм тирә-як мохитне саклау) • Галимҗан Ибраһимов премиясе (татар телен һәм әдәбиятын өйрәнү) |
| Гуманитар фәннәр бүлеге | Җитәкче: Радик Салихов • Хакыйкый әгъзалар: Искәндәр Гыйләҗев • Мирфатыйх Зәкиев • Дания Заһидуллина • Рүзәл Йосыпов • Рәфыйк Мөхәммәтшин • Наил Вәлиев • Айрат Ситдыйков • Индус Таһиров • Рафаил Хәким • Мөхбир-әгъзалар: Мөхәммәтгали Арсланов • Тәлгать Галиуллин • Ким Миңнуллин • Айнур Тимерханов • Фаяз Хуҗин • Шәрәфле әгъзалар: Хәнисә Алишина • Әлфис Гаязов • Михаил Пиотровский[d] • Фрид Рәшитев • Равил Фәйзуллин • Чит илләрдән әгъзалар: Әкмәлетдин Ихсаноглу[d] • Юлай Шамилоглы |
| Социаль-икътисади һәм хокук фәннәре бүлеге | Җитәкче: Роза Әхмәдиева • Хакыйкый әгъзалар: Илшат Гафуров • Михаил Щелкунов • Анатолий Краснов • Фәрит Мөхәммәтшин • Марат Сафиуллин • Җәүдәт Сөләйманов • Мидхәт Фарукшин • Александр Яковенко[d] • Мөхбир-әгъзалар: Роза Әхмәдиева • Флүр Баһаутдинов • Валерьян Габделхаков • Елизавета Демидова-Петрова • Рәдиф Җамалетдинов • Сергей Киселев • Газиз Мингалиев • Вадим Хоменко • Сәлимҗан Шәрипов[d] • Шәрәфле әгъзалар: Руслан Гринберг[d] • Талия Хәбриева • Касыйм Йосыпов |
| Медицина һәм биология фәннәре бүлеге | Җитәкче: Альберт Ризванов • Хакыйкый әгъзалар: Рәсим Абдрахманов • Динә Гайнетдинова • Альберт Галәвич • Рамил Гәрәев • Ольга Ильинская • Игорь Игнатьев • Андрей Киясов • Марс Михайлов • Алексей Созинов • Альберт Суфианов • Игорь Тарчевский • Рөстәм Хәйруллин • Мөхбир-әгъзалар: Сергей Бойчук • Гөлнар Ваһапова • Илгиз Гатауллин • Хәйдәр Гафаров • Венера Латыйпова • Станислав Мальцев • Эльмира Минһаҗева • Илдус Низамов • Марина Патяшина • Альберт Ризванов • Сергей Рыжкин • Динара Садыйкова • Рифгать Шәһидуллин • Шәрәфле әгъзалар: Ринат Акчурин • Ренад Жданов • Фёдор Севрюков[d] • Чит илләрдән әгъзалар: Абдулла Аббас[d] • Клаус Теодор Прайсснер[d] • Элизабет Танзи[d] • Ганс Хогерзайл[d] |
| Авыл хуҗалыгы фәннәре бүлеге | Җитәкче: Айрат Вәлиев • Хакыйкый әгъзалар: Анатолий Краснов • Марсель Таһиров • Җәүдәт Фәйзрахманов • Мөхбир-әгъзалар: Айрат Вәлиев • Роберт Ильязов • Фәнүзә Кадыйрова • Харис Мусин[d] • Рөстәм Равилов • Радик Сафин • Рөстәм Сәхәпов • Шәрәфле әгъзалар: Нәҗип Мәҗитов[d] • Феофан Самуилов • Чит илләрдән әгъзалар: Камиль Окйай Сындыр[d] |
| Математика, механика һәм машина белеме[d] фәннәре бүлеге | Җитәкче: Рәшит Низамов • Хакыйкый әгъзалар: Марат Арсланов[d] • Геннадий Дегтярёв • Юрий Гортышов • Илдус Закиров • Рифкать Миңнеханов • • Виталий Паймушин[d] • Ирек Фәхретдинов • Мөхбир-әгъзалар: Фәрит Әбләев • Фаил Әхмәдиев • Семён Насыйров[d] • Игорь Попов • Альфред Сөләйманов • Ибраһим Хисамиев • Шәрәфле әгъзалар: Станислав Васильев • Юрий Ершов[d] • Роберт Нигъмәтуллин • Рафаил Йосыпов • Чит илләрдән әгъзалар: |
| Физика, энергетика[d] һәм Җир турында фәннәр бүлеге | Җитәкче: Наил Кашапов[d] • Хакыйкый әгъзалар: Айрат Абдуллин • Илфан Бикмаев • Альберт Гыйльметдинов • Равил Ибәтуллин • Әхәт Ильясов • Ренат Мөслимов • Валерий Песошин • Кев Салихов • Роальд Сәгъдиев • Мәкъзүм Сәләхов • Наил Сәхибуллин • Рәис Хисамов • Ленар Таһиров • Мөхбир-әгъзалар: Линар Әминов • Анастас Бохараев • Владимир Иванов • Адель Надеев • Морат Таһиров • Борис Тимеркәев • Шәрәфле әгъзалар: Илдар Габитов • Марат Гыйльфанов • Михаил Залиханов[d] • Игорь Колодезников • Ирина Ларочкина • Илдус Мәстүкев • Рәшит Сөнәев • Шәфәгать Тәхәветдинов • Чит илләрдән әгъзалар: Любитц Вольфганг[d] • Клаус Мёбиус[de] • Юрген Хенниг[d] • Уве Айххофф[de] |
| Химия һәм химик технологияләр[d] бүлеге | Җитәкче: Рифгать Шәһидуллин • Хакыйкый әгъзалар: Сергей Дьяконов • Әхмәт Мазһаров • Рафинат Яруллин • Мөхбир-әгъзалар: Вильям Барабанов • Эльвира Батыева • Фаат Гарифуллин • Герман Дьяконов • Марат Җиһаншин • Александр Копылов • Лилия Никитина • Геннадий Романов • Исмәгыйль Хөснетдинов • Сергей Юшко • Шәрәфле әгъзалар: Александр Берлин • Ренад Сәгъдиев • Илшат Теләшев • Чит илләрдән әгъзалар: Владимир Агабеков[d] |
| Хәтер | Яхъя Абдуллин • Сәйяр Айдаров • Вячеслав Алемасов • Николай Алёшин • Жорес Алфёров • Борис Арбузов • Азат Әхмәдуллин • Наил Әхмәтов • Габделхан Әхтәмҗан • Илдар Бәдриев • Шәүкәт Биктимеров • Әгъдәс Борһанов • Эдвард Дж. Бюргер[en] • Солтан Вәлиев • Камил Вәлиев • Гадел Вахитов • Леонид Волгин[d] • Билсур Габделхәев • Илшат Гайсин • Владимир Галкин • Фуат Ганиев • Мәхмүт Гәрәев • Рауис Гәрәев • Миркасыйм Госманов • Үзбәк Госманов • Марат Гыймадиев • Гали Даутов • Надир Дәүләт • Анатолий Дрегалин • Владимир Ефимов[d] • Габдулла Җиһаншин • Мәкъсүт Зарипов • Лидия Зарипова • Диләвер Зөбәеров • Азат Зыятдинов • Борис Иванов • Виктор Иванов • Владимир Иванов • Газыйм Идрисов • Зинфәр Исмәгыйлев • Әбрар Кәримуллин • Петр Кирпичников • Василий Киршин • Сергей Кляшторный[d] • Юрий Кожевников • Александр Коновалов • Юрий Коноплёв • Аркадий Кузнецов • Инна Лещинская • Василий Лихачев • Валерий Лузгин • Валерий Лунин[d] • Фёдор Мадякин • Валерий Максимов • Фоат Мансуров • Герман Марченко • Мирза Мәхмүтов • Туфан Миңнуллин • Сергей Михайлов • Әзһәр Мөхәммәдиев • Данияр Мөштәри • Рәфыйк Нәфыйков • Энгель Неттевич[d] • Рәшид Нугаев • Илдус Нуретдинов • Аркадий Пудовик • Габделхәмит Равилов • Александр Рябов • Илдар Салихов • Ренат Сәйфуллин[d] • Марсель Сәлимҗанов • Ибраһим Сафин • Фатыйх Сибәгатуллин • Тәлгат Сираҗетдинов • Эдуард Ситдыйков • Всеволод Талантов • Илтөзәр Терегулов • Валентин Тронов • Диләрә Тумашева • Алексей Тунаков • Владимир Федотов • Иштван Фодор[d] • Сәламбәк Хаҗиев • Альфред Халиков • Илдус Хәйбуллин • Филзә Хәмидуллин • Мансур Хәсәнов • Теодор Хелльбрюгге[d] • Шамил Чабдаров • Ягъсуф Шәфыйков • Томас Штрайль • Нил Юзиев • Алмаз Юлдашев • Фәйзерахман Юнысов • Разил Вәлиев |
 |
Бу мәкаләнең сыйфатын арттырыр өчен түбәндәгеләрне эшләргә кирәк?:
|
- 1 май көнне туганнар
- 1950 елда туганнар
- Арча районында туганнар
- 24 июнь көнне вафатлар
- 2022 елда вафатлар
- Мәскәүдә вафатлар
- Әлифба буенча шәхесләр
- Татарстанның фән һәм техника өлкәсендәге Дәүләт бүләге лауреатлары
- Татарстан Республикасы каршындагы казанышлары өчен ордены кавалерлары
- «Мәдәнияттәге казанышлар өчен» билгесе (Татарстан) белән бүләкләнүчеләр