İçeriğe atla

Simurrum

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Simurrum Krallığı
Simurrum Krallığı
𒋛𒈬𒌨𒊑𒅎
MÖ 3. Milenyum-MÖ 2. Milenyum
Mezopotamya bölgesindeki Simurrum toprakları
Mezopotamya bölgesindeki Simurrum toprakları
Yaygın dil(ler)Akadca
HükûmetMonarşi
Tarihî dönemErken Tunç Çağı
• Kuruluşu
MÖ 3. Milenyum
• Dağılışı
MÖ 2. Milenyum
Günümüzdeki durumuIrak

Simurrum (Akadca: 𒋛𒈬𒌨𒊑𒅎: Si-mu-ur-ri-im)[1] MÖ 2000'den MÖ 1500'e kadar, Akad İmparatorluğu'ndan III. Ur 'a kadar olan dönemde Mezopotamya bölgesinin önemli bir şehir devletidir. Simurrum Krallığı, Eski Babil döneminden sonra kayıtlardan kaybolmuştur.[2] Eski Babil döneminde adının Zabban olduğu ve Adad'ın önemli bir kült merkezi olduğu düşünülmektedir.[3][4] Lullubi Krallığı'nın komşusu ve bazen de müttefikiydi.[5]

Tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Simurrum Kralı İddin-Sin, bir yay ve baltayla silahlanmış bir şekilde düşmanı eziyor (y. MÖ 2000)

Simurrum Krallığı, Mezopotamya bölgesinin kuzeydoğu kesiminde Hurri şehir devletleri kuşağının bir parçası gibi görünmektedir.[2][6] III. Ur yöneticileriyle sık sık çatışma halindeydiler.[2][7]

Simurrum'un birkaç kralı (𒈗, Akadca'da Šàr, " Şar " olarak telaffuz edilir )[8] bilinmektedir, örneğin İddin-Sin ve oğlu Zabazuna.[2][9] Çeşitli yazıtlar, onların Kral İşbi-Erra (y. 1953 – y. 1920 BCE).[7] Narām-Sîn'e Karşı Büyük İsyan'da bahsi geçen bir diğer kral ise m Pu-ut-ti-ma-da-al'dı.[10]

Birkaç yazıt, Simurrum'un oldukça güçlü olduğunu öne sürmekte ve Zagros bölgesi etrafındaki çatışmalara ışık tutmaktadır; buna bir örnek de yakınlardaki Lullubi Krallığı'nın Anubanini kaya kabartmasıdır.[2] Simurrum'un dört yazıtı ve bir kabartması (şu anda İsrail Müzesi'nde) Irak'taki Ranya yakınlarındaki Bitwata'da ve biri de İran'daki Serpol Zehab'da tespit edilmiştir.[7][11][12]

Akad Dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Simurrunlar Akad İmparatorluğu ile düzenli olarak çatışmalara giriyorlardı. Akad'lı Sargon'un dört yıllık hükümdarlarının adları, Elam, Mari, Simurrum ve Uru'a'ya (bir Elam şehir devleti) karşı yaptığı seferleri anlatır:[13][14]

  1. Sargon'un Simurrum'a gittiği yıl
  2. Sargon'un Uru'a'yı yok ettiği yıl
  3. Uru'a'nın yok edildiği yıl
  4. Sargon'un Elam'ı yok ettiği yıl
  5. Mari'nin yok edildiği yıl
    — Sargon'un bilinen hükümdarlık yılı adları.[14][15][16]

Akad İmparatorluğu'nun hükümdarlığı sırasında bilinmeyen bir yıl, Akad Kralı Naram-Sin'in "Naram-Sin'in Kirasheniwe'de Simurrum'a karşı zafer kazandığı ve Simurrum valisi Baba ile Arame'nin ensi'si Dubul'u esir aldığı yıl" olarak kaydedilmiştir.[17][18] Arame'nin Eşnunna ile bağlantılı olduğu bilinmektedir. Eski bir Babil mektubunda da Simurrum'un Eşnunna ile ilişkilendirildiği belirtilmesi, Simurrum'un o şehrin bölgesinde olduğunu gösteriyor.[19]

Akad İmparatorluğu'nun Gutiler'in eline geçmesinden sonra Lullubiler ve Simurrumlar, Guti hükümdarı Erridu-Pizir'e karşı isyan etmişlerdir. Erridupizir'in yazıtlarına göre:

Simurrum kralı Ka-Nisba, Simurrum ve Lullubi halkını isyana kışkırttı. [Düşman Lullubi]'nin generali Amnili... ülkeyi [isyan ettirdi]... Gutium ve dört tarafın kralı olan kudretli Erridu-pizir, onunla [karşı karşıya gelmek için] acele etti... Tek bir günde Mummum Dağı'ndaki Urbillum geçidini ele geçirdi. Ayrıca, Nirishuha'yı ele geçirdi.

— Yazıt R2:226-7 of Erridupizir.[5]

Bir noktada Simurrum, Gutilerin vasalı haline gelmiş olabilir.[2]

III. Ur Dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

III. Ur İmparatorluğu kentle sık sık çatışma halindeydi. İkinci hükümdar Şulgi'nin bir yıl adı da "Simurrum ve Lullubum'un dokuzuncu kez yok edildiği yıl" şeklindedir. Bu çatışmalardan birinde Şulgi, Sumurrum hükümdarı Tabban-darah'ı esir aldı ve onu Drehem'e sürgüne gönderdi. Sillus-Dagan'ın, III. Ur döneminde hükümdar Amar-Sin zamanında Simurrum valisi olduğu bilinmektedir. .[20][21] Onun bir Amori olduğu ileri sürülmüştür.[22] Drehem'den mühürlerle kendisinden bahseden dört metin bulundu:

"Simurrum valisi Sillus-Dagan: Baş yönetici Alu'nun oğlu Ilak-süqir senin hizmetkarındır."[23]

III. Ur İmparatorluğu'nun son yıllarında Su-Sin'in yönetimi sırasında Mardu Duvarı'nı inşa etmekle görevli bir yönetici "İki dağ arasındaki (bölgeye) haber gönderdiğimde, Mardu'nun dağlarda kamp kurduğu dikkatimi çekti. Simurrum yardımlarına gelmişti. (Bu nedenle) savaşmak için Ebih sıradağları "arasındaki" (bölgeye) gittim" diye rapor etti.[23]

Askeri mücadeleler III. Ur'un son hükümdarı İbbi-Sin zamanına kadar devam etti.[24] Simurrum, III. Ur'un çöküşünden sonra bağımsız hale gelmiş gibi görünüyor.[7]

Turukki hükümdarı Zaziya (Ur III dönemi) bir diğer hükümdarla barış yapmak amacıyla Simurrum hükümdarını teslim etti:

"Zaziya çocuklarını ["torunlarını"] aldı ve onları rehin olarak (ana yaltiti ... usn) Qutu'lu Zazum'a götürdü. [Oraya] haraç taşıdı. Zaziya onu (ittadinsu) Simurrum kralı olan ve (bir zamanlar) Zazum'a katılmış ancak Zaziya'ya kaçmış olan Qutu'lu Zazum'a teslim etti."[25]

Simurrum'un Hükümdarları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Simurrum krallığı veya eyaletinin küçük kralları ve valileri.

Akad Dönemi, Erken Tunç IVA

  • Simurrumlu Ka-Nisba, Simurrum ve Lullubi'yi Guti hükümdarı Erridu-Pizir'e karşı isyana teşvik etti.

Ur III Dönemi - Erken Tunç IVB - İl

  • III. Ur'lu Şulgi yönetimindeki Tabban-darah
  • Ur III'ten Amar-Sin yönetimindeki Sillus-Dagan

Krallık - Orta Tunç I - Bağımsız

Konum

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehrin yerinin İran'da Sirwan Nehri olarak başlayan Diyala Nehri üzerinde olduğu ileri sürülmüştür.[3]

İlk Asur bilimcilerden biri Simurrum'un, "Aşağı Zab'ın sol kıyısındaki ağzından çok da uzak olmayan ve Assur'dan 42 kilometre (26 mil) batısında bulunan Arrapha'ya (Kerkük) Bgiden direkt hat üzerinde bulunan Tell 'Ali"nin yakınında olduğunu" ileri sürmüştür; "Tel Ali'nin güneyindeki bölge arkeologlar tarafından henüz incelenmemiş olsa da, çok sayıda harabe kent ve kanalın bulunduğu" anlaşılmaktadır.[26] Bölgede Orta Asur dönemine ait yirmi beş çivi yazılı tablet bulundu.[27][28]

30 metre (98 ft) yüksekliğindeki büyük bir höyük olan Qala Shirwana'nın yeri uzunluğunda ve 10-metre (33 ft) daha uzun Diyala nehrinin güney havzasının tepesinde, batı kıyısında, modern Kalar kasabasının yakınında bulunan kalenin Simurrum'un yeri olduğu öne sürülmüştür.[29] Üst höyüğün alanı 5,5 hektardır. Şu anda alan tamamen inşa edilmiş olsa da ilk uydu fotoğrafları, burada 100 hektarlık bir alt şehrin bulunduğunu göstermektedir. MÖ 2. binyıla ait çanak çömlekler genellikle inşaat sırasında bulunmuştur.[30]

Bir diğer karmaşıklık ise, bir şehir devleti çok sayıda askeri esir aldığında, bunların bazen kökenlerinin adını taşıyan kırsal yerleşim yerlerine yerleştirilmesiydi; bu uygulama Yeni Babil zamanlarına kadar devam etmiştir. Örneğin Girsu / Lagaş yakınlarında Lullubu(na) ve Šimurrum adlı yerleşim yerleri mevcuttur.[31]

Karahar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Zardamu'nun silindir mührü

Henüz yeri belirlenemeyen Karaḫar (ayrıca Qarahar ve Harahar) şehri esas olarak III. Ur döneminden bilinmektedir. Birçok metinde Karaḫar ile Simurrum arasında sıkı bir bağ bulunmakta olup, bu iki kentin aynı bölgede olduğu düşünülmektedir. Karaḫar'ın Simurrum ve Eşnunna arasında ve Hamazi ve Pašime yakınlarında, muhtemelen Diyala Nehri'nin bir kolu olan Alwand Nehri üzerinde, Zagros dağ eteklerinde olduğu düşünülmektedir.[32][33] Önemli bir susam üreticisi olduğu bilinmektedir.g[34]

III. Ur döneminin ikinci hükümdarı Sulgi (MÖ 2094-2046 civarı) yıl adları S24'te Karaḫar'ı yendiğini/yok ettiğini bildiriyor "Yıl: Karahar yok edildi", S31'de "Yıl: Karaḫar ikinci kez yenildi" ve S45'te "Yıl: Güçlü adam, Ur kralı, dört çeyreğin kralı Šulgi, tek bir seferde Urbilum, Simurrum, Lullubum ve Karahar'ın kafalarını parçaladı".[35][36][37] III. Ur imparatorluğu döneminde Karaḫar'ın iki ensi'si (valisi) bilinmektedir: Ea-rabi ve Arad-Nanna.[38] III. Ur hanedanının dördüncü hükümdarı Şu-Sin'in (MÖ 2037-2028 civarı) saltanatı sırasında yakınlardaki Pašime şehrinin askeri valisinin bir Arad-Nanna olduğu biliniyor ancak bunun aynı kişi olup olmadığı bilinmiyor.[39] Ayrıca Ur III döneminde Hamazi'nin hükümdarı bir Arad-Nanna idi.[40] Ayrıca Şu-Sin döneminde, bir İr-Nanna'nın "... Usar-Garsana'nın askeri valisi, Basime'nin generali, Sabum ve Gutebum topraklarının valisi, Dimat-Enlila'nın generali, Al-Sü-Sîn'in valisi, Urbillum'un generali, Ham(a)zi ve Karahar'ın valisi, NI.HI'nin generali, Simaski ve Karda topraklarının generali ..." olduğu kaydedilmektedir; bu da bu siyasi yapıların aynı bölgede olduğunu göstermektedir.[33]

III. Ur imparatorluğunun sonuna doğru Karaḫar'ı yöneten bir Tiš-atal (ayrıca Tish-atal/Tehes-atal/Diš-atal/Ankiš-atal) kaydedilmiştir.[41][42] O dönemde Urkish'i bir Tiş-atal da yönetiyordu ancak bunun aynı kişi olup olmadığı bilinmemektedir.[43]

III. Ur dönemine ait Karahar kralı Zardamu'nun bir mühründe " d Zardamu, ülkesinin güneş tanrısı; tanrı Nergal'in sevgilisi, onun (kişisel) tanrısı; Annunïtum onun annesidir ... kudretli kral, Karahar kralı ve dört tarafın kralı, tanrıça Estar'ın eşi" yazmaktadır. Bunun, onun tanrılaştırılmış biri olarak tanımlandığını ve Akad'ın Naram-Sin gibi büyük yöneticilerin tarzında olduğunu unutulmamalıdır.[33][44][45]

Antika pazarında "Karaḫar kralı Keleš-atal: Balalatum (senin) karındır" yazan bir akik silindir mühür ortaya çıkmıştır.[46]

Eski Babil dönemindeki metinler Karaḫar'ı idari olarak Karaḫar'ı elinde bulundurduğu düşünülen bölgede bulunan Me-Turan'la ilişkilendirmektedir.[32][47]

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Simurrum Krallığı Kralı İddin-Sin, elinde bir balta ve bir yay tutarak düşmanı eziyor (y. MÖ 2000). İsrail Müzesi.
    Simurrum Krallığı Kralı İddin-Sin, elinde bir balta ve bir yay tutarak düşmanı eziyor (y. MÖ 2000). İsrail Müzesi.
  • Simurrum Kralı Iddi-Sin'in Steli. Eski Babil Dönemi'ne aittir. Süleymaniye Valiliği, Karaçatan Köyü'nden. Irak, Süleymaniye Müzesi
    Simurrum Kralı Iddi-Sin'in Steli. Eski Babil Dönemi'ne aittir. Süleymaniye Valiliği, Karaçatan Köyü'nden. Irak, Süleymaniye Müzesi
  • Serpol Zehab, kabartma I. Baltalı sakalsız savaşçı, bir düşmanı çiğniyor. Yukarıda Sundisk. "Zaba(zuna), oğlu ..." ismi okunabilir. Genellikle Lullubiler'in hükümdarı olarak kabul edilir,[48][49] ancak İddin-Sin'in oğlu Simurrum Krallığı'nın hükümdarı da olabilir.[7]
    Serpol Zehab, kabartma I. Baltalı sakalsız savaşçı, bir düşmanı çiğniyor. Yukarıda Sundisk. "Zaba(zuna), oğlu ..." ismi okunabilir. Genellikle Lullubiler'in hükümdarı olarak kabul edilir,[48][49] ancak İddin-Sin'in oğlu Simurrum Krallığı'nın hükümdarı da olabilir.[7]
  • Rölyef taslağı I (çıkarılmış). Baltalı sakalsız savaşçı, bir düşmanı çiğniyor. Üstte Sundisk. "Zaba(zuna), oğlu ..." ismi okunabilir.[48]
    Rölyef taslağı I (çıkarılmış). Baltalı sakalsız savaşçı, bir düşmanı çiğniyor. Üstte Sundisk. "Zaba(zuna), oğlu ..." ismi okunabilir.[48]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Shaffer, Aaron (2003). "Iddi(n)-Sîn, King of Simurrum: A New Rock-Relief Inscription and a Reverential Seal". Zeitschrift für Assyrologie und Vorderasiatische Archäologie. 93 (1). Zeitschrift für Assyoriologie. ss. 7-12. 
  2. ^ a b c d e f Eidem, Jesper (2001). The Shemshāra Archives 1: The Letters. Kgl. Danske Videnskabernes Selskab. s. 24. ISBN 9788778762450. 
  3. ^ a b Frayne, D.R., "On the location of Simurrum" in Crossing Boundaries and Linking Horizons: Studies in Honor of Michael C. Astour, pp. 243-269, 1997
  4. ^ [1] George, A., "The Sanctuary of Adad at Zabban? A Fragment of a Temple List in Three Sub-columns", BiOr. 65, pp. 714–717, 2008
  5. ^ a b Hamblin, William J. (2006). Warfare in the Ancient Near East to 1600 BC. Routledge. ss. 115-116. ISBN 9781134520626. 
  6. ^ [2] Hallo W.W., Simurrum and the Hurrian Frontier, Revue Hittite et Asianique, pp. 71-81, 1978
  7. ^ a b c d e Frayne, Douglas (1990). Old Babylonian Period (2003-1595 BCE). University of Toronto Press. ss. 707-716. ISBN 9780802058737. 
  8. ^ Shaffer, Aaron (2003). "Iddi(n)-Sîn, King of Simurrum: A New Rock-Relief Inscription and a Reverential Seal". Zeitschrift für Assyrologie und Vorderasiatische Archäologie. 93 (1). Zeitschrift für Assyoriologie. ss. 32-35. 
  9. ^ Seidl, U., Das Relief, in A. Shaffer and N. Wasserman, Iddi(n)-Sin, King of Simurrum: A New Rock Relief Inscription and a Reverential Seal, ZA 93, 39-52, 2003
  10. ^ J. G. Westenholz, "Legends of the Kings of Akkade", Winona Lake, IN: Eisenbrauns, 1997
  11. ^ Osborne, James F. (2014). Approaching Monumentality in Archaeology. SUNY Press. s. 120. ISBN 9781438453255. 
  12. ^ Fouadi, A. H. A., Inscriptions and Reliefs from Bitwata.", Sumer, vol. 34, no. 1-2, pp. 122–29, 1978
  13. ^ "T2K1.htm". cdli-gh.github.io. 
  14. ^ a b Potts, D. T. (2016). The Archaeology of Elam: Formation and Transformation of an Ancient Iranian State (İngilizce). Cambridge University Press. s. 92-93. ISBN 978-1-107-09469-7. 
  15. ^ "Year Names of Sargon". cdli.ox.ac.uk. 
  16. ^ Álvarez-Mon, Javier; Basello, Gian Pietro; Wicks, Yasmina (2018). The Elamite World (İngilizce). Routledge. s. 247. ISBN 978-1-317-32983-1. 
  17. ^ "T2K3.htm". cdli-gh.github.io. 
  18. ^ Cohen, Mark E., "A New Naram-Sin Date Formula.", Journal of Cuneiform Studies, vol. 28, no. 4, pp. 227–32, 1986
  19. ^ Finkelstein, J. J., "Subartu and Subarians in Old Babylonian Sources", Journal of Cuneiform Studies, vol. 9, no. 1, pp. 1–7, 1955
  20. ^ Owen, David I., and S. Graziani, "The royal gift seal of Ṣilluš-Dagan, Governor of Simurrum." Studi sul Vicino Oriente antico dedicati alla memoria di Luigi Cagni 61, pp.815-846, 2000
  21. ^ Collon, Dominique, "The Life and Times of TEḪEŠ-ATAL", Revue d’Assyriologie et d’archéologie Orientale, vol. 84, no. 2, pp. 129–36, 1990
  22. ^ Meijer, Diederik J. W., "Marginal and Steppic Areas as Sources for Archaeological Debate: A Case for “Active Symbiosis” of Town and Country", Constituent, Confederate, and Conquered Space: The Emergence of the Mittani State, edited by Eva Cancik-Kirschbaum, Nicole Brisch and Jesper Eidem, Berlin, Boston: De Gruyter, pp. 163-178, 2014
  23. ^ a b Frayne, Douglas, "Šū-Sîn", in Ur III Period (2112-2004 BC), Toronto: University of Toronto Press, pp. 285-360, 1997
  24. ^ Jacobsen, Thorkild., "The Reign of Ibbī-Suen.". Journal of Cuneiform Studies, vol. 7, no. 2, 1953
  25. ^ Sasson, Jack M., "Scruples: Extradition in the Mari Archives", Wiener Zeitschrift Für Die Kunde Des Morgenlandes, vol. 97, pp. 453–73, 2007
  26. ^ [3] Albright, W. F., "Notes on the Topography of Ancient Mesopotamia", Journal of the American Oriental Society, vol. 46, pp. 220–30, 1926
  27. ^ Ismail, Bahijah Kh., and J. Nicholas Postgate, "A Middle Assyrian Flock-Master's Archive from Tell Ali", Iraq, vol. 70, pp. 147–78, 2008
  28. ^ Ismail, Bahijah Kh., "Informationen iiber Tontafeln aus Tell-Ali", in H. Klengel (ed.), Gesellschaft und Kultu im alten Vorderasien, Schriften zur Geschichte und Kultur des alten Orients 15, Berlin, 1982
  29. ^ [4] Casana, Jesse, and Claudia Glatz, "The land behind the land behind Baghdad: archaeological landscapes of the upper Diyala (Sirwan) river valley", Iraq, vol. 79, pp. 47–69, 2017
  30. ^ [5] Glatz, Claudia, and Jesse Casana, "Of highland-lowland borderlands: Local societies and foreign power in the Zagros-Mesopotamian interface", Journal of Anthropological Archaeology 44, pp. 127-147, 2016
  31. ^ Steinkeller, Piotr, "Corvée labor in Ur III times", From the 21st Century BC to the 21st Century AD 10 (2013), pp. 327-424, 2018
  32. ^ a b Ghobadizadeh, Hamzeh and Sallaberger, Walther, "Šulgi in the Kuhdasht Plain: Bricks from a Battle Monument at the Crossroads of Western Pish-e Kuh and the Localisation of Kimaš and Ḫurti", Zeitschrift für Assyriologie und vorderasiatische Archäologie, vol. 113, no. 1, pp. 3-33, 2023
  33. ^ a b c Frayne, Douglas, "Šulgi", Ur III Period (2112-2004 BC), Toronto: University of Toronto Press, pp. 91-234, 1997
  34. ^ Maekawa, Kazuya, "Agricultural Production of the Girsu-Lagaš Institution at Susa During the Ur III Period", Susa and Elam II. Brill, pp. 48-80, 2023
  35. ^ Al-Mutawalli, Nawala, Sallaberger, Walther and Shalkham, Ali Ubeid, "The Cuneiform Documents from the Iraqi Excavation at Drehem", Zeitschrift für Assyriologie und vorderasiatische Archäologie, vol. 107, no. 2, pp. 151-217, 2017
  36. ^ [6] Hallo, William W., "Simurrum and the Hurrian frontier", Revue hittite et asianique 36.1, pp. 71-83, 1978
  37. ^ [7] Lafont, Bertrand, "The Army of the Kings of Ur: The Textual Evidence", Cuneiform Digital Library Journal 2009 (5), 2009
  38. ^ Owen, David I., "Transliterations, Translations, and Brief Comments", The Nesbit Tablets, University Park, USA: Penn State University Press, pp. 13-110, 2016
  39. ^ [8] Pitts, Audrey, "The Cult of the Deified King in Ur III Mesopotamia", Doctoral dissertation, Harvard University, Graduate School of Arts & Sciences, 2015
  40. ^ [9] Khwshnaw, Ardalan, "A New Light on the Hamazi Kingdom", Twejer Journal 5.3, pp. 1315-1340, 2022
  41. ^ Collon, Dominique, "The life and times of teḫeš-atal", Revue d'Assyriologie et d'archéologie orientale 84.2, pp. 129-136, 1990
  42. ^ Lambert, W. G., "Near Eastern Seals in the Gulbenkian Museum of Oriental Art, University of Durham", Iraq, vol. 41, no. 1, pp. 1–45, 1979
  43. ^ Dalley, Stephanie, "Old Babylonian Tablets from Nineveh; And Possible Pieces of Early Gilgamesh Epic", Iraq, vol. 63, pp. 155–67, 2001
  44. ^ Sollberger, Edmond, "Two New Seal-Inscriptions", Anatolian Studies 30, pp. 63-65, 1980
  45. ^ Steinkeller, Piotr, "The Divine Rulers of Akkade and Ur: Toward a Definition of the Deification of Kings in Babylonia", History, Texts and Art in Early Babylonia: Three Essays, Berlin, Boston: De Gruyter, pp. 107-157, 2017
  46. ^ [10] Földi, Zsombor J., "Gleanings from the Antiquities Market: A Contribution to the Electronic Text Corpus of Sumerian Royal Inscriptions", Cuneiform Digital Library Bulletin 2013.3, 2013
  47. ^ Guichard, M., "Guerre et diplomatie: lettres d’Iluni roi d’Ešnunna d’une collection privée", Semitica 58, pp. 17–59, 2016
  48. ^ a b Osborne, James F. (2014). Approaching Monumentality in Archaeology (İngilizce). SUNY Press. ss. 123-124. ISBN 9781438453255. 
  49. ^ Osborne, James F. (2014). Approaching Monumentality in Archaeology (İngilizce). SUNY Press. ss. 123-124. ISBN 9781438453255. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Simurrum&oldid=33955702" sayfasından alınmıştır