1718.
(Preusmjereno sa stranice 1718)
- Ovo je članak o godini 1718.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek |
| Decenija: | 1680-e 1690-e 1700-e – 1710-e – 1720-e 1730-e 1740-e |
| Godine: | 1715 1716 1717 – 1718 – 1719 1720 1721 |
| Gregorijanski | 1718.. (MDCCXVIII) |
| Ab urbe condita | 2471. |
| Islamski | 1130–1131. |
| Iranski | 1096–1097. |
| Hebrejski | 5478–5479. |
| Bizantski | 7226–7227. |
| Koptski | 1434–1435. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1773–1774. |
| • Shaka Samvat | 1640–1641. |
| • Kali Yuga | 4819–4820. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4354–4355. |
| • 60 godina | Yang Zemlja Pas (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11718. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1718 (MDCCXVIII) bila je redovna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u utorak po julijanskom kalendaru.
- 3. 2. - Umro kralj Konga Pedro IV, nasleđuje ga Manuel II (do 1743), uvodi se rotacija rivalskih loza.
- 14. 2. (3. 2. po j.k.) - Nakon što se vratio u Rusiju, Aleksej Petrovič je pritvoren, oduzeto mu je prestolonasledstvo, čega se i sam odriče u korist Petra Petroviča - sledi brutalni progon njegovih prijatelja. U ovo vreme osnovana Tajna kancelarija, ruska tajna policija tokom 18. stoleća.
- februar - Bukurešt stradao u požaru, pogodiće ga i glad zbog suše, kao i kuga.
- 12. 3. - Anton Florijan novi knez Lihtenštajna (do 1721).
- 9. 4. - Novi osmanski veliki vezir je Damat Ibrahim-paša Nevšeherlija, do 1730, to vreme je poznato kao Period lala.
- 15. 4. - François-Marie Arouet, poznatiji kao Voltaire, pušten je iz Bastilje nakon 11 meseci.
- april - Iz Varaždinskog generalata javljeno da su se "Vlasi" pobunili i prinudili koprivničkog oberkapetana grofa Kenigsega da im preda originale carskih privilegija, za šta je uhapšen pop Nikola Teodorović Popović, ali ubrzo pušten[1]. Takođe se pominje da je u generalatu došlo do pobune jer je "unijatski vladika dao ubiti na vratima manastira Marče njegovog nepopustljivog pravoslavnog igumana i kad je silom počeo nagoniti narod na uniju"[2].
- 23. 4. - U Rimu osnovana Papinska teološka akademija.
- proleće - Izdata dva mlečanska dukala (7. maja i 4. juna[3]) o crkvenoj jurisdikciji vladike Danila nad pravoslavnim stanovništvom Boke kotorske, pre toga i dukal kojim su riječka i crmnička nahija primljene pod mletački protektorat kao i ranije katunska[4].
- proleće - Bečki Ratni savet izveštava o naseljavanju 700 "turskih Vlaha" u Karlovačkom generalatu, u isto vreme Srbi su se naselili u Tušilović; tokom godine stanovnici hrvatskog Pounja se naseljavaju na novoj, bosanskoj strani, a Srbi iz unutrašnjosti Bosne se naseljavaju na Kozari[5].
- 1. 5. - Španci u današnjem Teksasu grade misiju San Antonio de Valero (kasnije Alamo) i utvrđenje San Antonio de Béxar - osnova današnjeg San Antonija.
- 7. 5. - Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville iz francuske Compagnie du Mississippi osnovao grad La Nouvelle-Orléans - New Orleans - na prostoru Indijanaca Chitimacha.
- maj - Gusarski kapetan Crnobradi je na vrhuncu moći, blokira grad Charleston.
- maj - Veliki severni rat: na Olandskim ostrvima počinju švedsko-ruski pregovori.
- jun - Indijanci Tuscarora potpisali ugovor sa naseljenicima, dobijaju zemlju u današnjem Bertie County, North Carolina.
- jun - Mletačko-osmanski rat: neuspešni mlečansko-crnogorski napad na Ulcinj[6].
- 5. 6. - 12. 7. - U šatorima kod Požarevca se vode zvanični pregovori o miru.
- 3. 7. - Nakon što su prošle godine zauzeli habsburšku Sardiniju, Španci se sada iskrcavaju na savojsku Siciliju, Palermo pada posle četiri dana a ubrzo i ostatak ostrva osim Messine.
- 7. 7. (26. 6. po j.k.) - Carević Aleksej Petrovič umro u Petropavlovskoj tvrđavi nakon dodatne torture ispitivanja, mada je pre dva dana osuđen na smrt za izdaju.
- 14. 7. - Mletačka vlada potvrdila odluke o slobodi pravoslavne veroispovesti u celoj Dalmaciji (arhimandrit Stefan Ljubibratić dogodine posvećen za episkopa, kada počinje i kampanja katoličkog klera za oduzimanje prava pravoslavcima)[7]. Osnovana Topaljska komunitad (opština) na severozapadu Boke.
- 18. 7. - Španci opsedaju Messinu (do kraja septembra).
- 20. - 22. 7. - Još jedna pomorska bitka kod Matapana, Mlečani porazili osmansku flotu.
- 21. 7. - Požarevački mir - Habsburška Monarhija od Osmanlija uzima Banat i jugoistočni Srem (trajno, do 1918), kao i bosansku Posavinu, Srbiju severno od Zapadne Morave i Malu Vlašku tj. Olteniju (do 1739).
- Granice Austrije: Karpati, Olta, Dunav, Timok do blizu Zaječara, Morava kod Ćićevca sa Stalaćem, Zapadna Morava, sa Čačkom, sa Lešnicom, do Bijeljine, šest do deset kilometara južno od Save, uz Unu do Novoga, sa Furjanom. Venecija gubi Moreju, ostatke na Kreti i Gabelu na Neretvi, potvrđen Imotski i Čačvina. Dubrovnik se okružuje turskim teritorijem, kao zaštitom od Venecije[8], tj. Neum i Sutorina su deo turske Bosne.
- Banat izravno pod Dvorskom komorom kao Temišvarski Banat do 1779[9] (prvi čelnik grof Florimund Mersi), komora je najveći posednik i u Bačkoj, Baranji, Sremu. Sjeverni Banat je uglavnom golema močvara rijeke Aranke-Zlatice, "koja je nalikovala moru", u vezi s močvarom Begeja i Tamiša i plavnim terenom Tise do Titela; u južnom Banatu Alibunarska močvara oko Brzave; dosta močvara i u Bačkoj i Srijemu[10].
- Delovi Srbije pripadaju Banatu tj. Temišvarskoj administraciji: Krajinski okrug, kao i Golubački, Zviški i Homoljski srez Požarevačkog okruga. Ostatak Srbije je Beogradska administracija (Kraljevina Srbija). Srbijom neposredno upravlja car, privremena uprava do 1720 (gen. grof Josif Odvijer)[11]. Zemlja je opustela, u Kragujevačkoj nahiji ima 38 naseljenih prema 160 nenaseljenih sela, u Resavkoj 16 prema 54, na celom području 664 prema 386 nenaseljenih (ili 582 naseljena mjesta sa 3950 gospodarstava)[12]
- Princ Eugen je u Srbiji osnovao srpsku narodnu miliciju, na čelu sa dvojicom oberkapetana: Vuk Isaković-Crnobarac i Staniša Marković-Mlatišuma[13].
- Četiri crnogorske općine, Grbalj, Maini, Pobori i Brajići pripale Mletačkoj republici (razgraničenje završeno 1721), vladika ostaje crkveni poglavar u tim općinama (manastir Stanjevići u Mainama), i nekim naseljima Boke, uz ograničena prava (Crna Gora obuhvaća pet nahija, Katunsku, Pješivačku, Riječku, Lješansku i Crmničku, stvarno slobodna jedino Katunska). Mletački protektorat Crne Gore prestaje [14]. Tokom rata je bilo preseljavanja iz Hercegovine i Crne Gore u Boku, čime je učvršćena pravoslavna srpska većina[15].
- 21. 7. - Sabor istočnih patrijarha u Carigradu prokleo Timoteja, svetogorskog monaha koji je od sultana kupio pećki patrijaršijski presto, i koji je tamo i zaseo - ipak, Porta vraća Mojsija Rajovića tek nakon velikog mita[16]. Pećka patrijaršija nakon Požarevačkog mira ima 22 eparhije (bilo ih je 40 sredinom prošlog veka), manje od polovine pod izravnom jurisdikcijiom[17].
- 27. 7. - Austrija sklopila u Požarevcu prvi trgovinski ugovor sa Turskom: slobodan uvoz austrijske robe osim oružja i municije, Austrija dobija pravo na konzule u većim trgovačkim mjestima. I turski trgovci, pretežno Grci i Cincari, dobijaju povlastice u habsburškim zemljama, "poseban problem u trgovini u XVIII st. u Hrvatskoj"[18].
- U isto vreme i Veneciji je carina smanjena na 3%. Ipak, počinje njeno slabljenje[19].
- 2. 8. - Londonski ugovor: stvoren je Četvorni savez, Sveto Rimsko Carstvo se pridružilo Velikoj Britaniji, Francuskoj i Nizozemskoj. Šalju ultimatum Španiji, tražeći povlačenje njenih trupa sa Sicilije i Sardinije; britanska flota je prije toga iskrcala manje austrijske kontingente na sjeverni dio Sicilije. Prema londonskom sporazumu, Savojski vladar Viktor Amadeus II razmenjuje sa carem Karlom VI Siciliju za Sardiniju[20] (potvrđeno 1720).
- 11. 8. - Bitka kod rta Passaro u kojoj britanska flota razbija špansku flotu kraj obala Sicilije.
- 26. 8. - Pariskom parlamentu (apelacionom sudu) ograničeno pravo prigovora na kraljevske edikte (droit de remontrance) nakon što je protestovao zbog depresijacije novca radi smanjenja dugova zaostalih od Luja XIV.
- 10. 9. - Car, kao ugarski kralj Karlo III, prenio i na Srbe u Srbiji "sve sloboštine i povlastice, što je darovao istom [srpskom] narodu u ostalim... nasljednim zemljama", Srbi žele jedan sabor (sobranije) i jednog mitropolita a carske vlasti bi odvojene Beogradsku i Karlovačku mitropoliju[21] Karlo III potvrdio mitropolita Mojsija Petrovića, priznao autokefalnost Beogradske mitropolije[22].
- septembar - Dok boravi u Beču, mitropolit Mojsije moli ruskog poslanika da ruski car pošalje Srbima po jednog učitelja za slovenski i grčki jezik[23].
- septembar - Tahir-paša Mahmudbegović iz Peći zatražio ferman da krene u istrebljenje razbojnika; ubrzo zatim dukađinski sandžak je dat Mehmed-paši iz Đakovice a Tahir-paša se "ne pominje među živima". Raja, naročito iz vučitrnskog sandžaka, seli se na sever[24].
- septembar - Bitka na rijeci Saluen: Džungari uništili kinesku ćingovsku ekspediciju prema Lhasi.
- 30. 9. - Španci zauzeli Messinu nakon opsade.
.jpg)
- 15. 10. - Bitka kod Milazza: Španci porazili austrijske snage koje su prešle iz Italije, ali ostaje im mostobran.
- 28. 10. - Švedski kralj vodi još jednu kampanju u Norvešku (tada pod danskom krunom).
- 11. 11. - Katastrofalna eksplozija baruta u staroj tvrđavi mletačkog Krfa, stradao i kapetan Andrea Pisani, duždev brat, sa svojim štabom, stotine mrtvih i mnoge gradske zgrade uništene.
- novembar - Daniel Gottlieb Messerschmidt dobio od Petra Velikog ukaz za istraživanje Sibira.
- 18. 11. - U pariškoj Comédie-Française izvedena tragedija Edip, prvo djelo koje je Voltaire objavio pod tim pseudonimom.
- 22. 11. - Kapetan Crnobradi stradao u okršaju sa Kraljevskom mornaricom kod mesta Ocracoke, North Carolina.
- 5. 12. - Razotkrivena Cellamareova urota: španjolski veleposlanik u Francuskoj je rotio da Filip II. Orleanski, regent Luju XV, bude zamjenjen dečakovim stricem, španjolskim kraljem Filipom V, u čemu su mu pomagali regentovi protivnici.
- 10. 12. - Pirat Stede Bonnet obešen u Charleston, South Carolina.
- 11. 12. (30. 11. po j.k.) - Veliki sjeverni rat: švedska vojska prekida opsadu Fredrikstena i počinje povlačenje iz Norveške nakon što je njen komandant, kralj Karl XII, ubijen hicem iz puške prilikom inspekcije trupa. Naslediće ga sestra Ulrika Eleonora, obećava da će poštovati parlament (regentkinja 1718-20, kraljica supružnica 1720-41). U švedsko-finskoj istoriji počinje "Doba slobode" (do 1772).
- 12. 12. - Britanci vraćaju Bahame pod svoju kontrolu, gde se ranijih godina nalazilo gusarsko utočište, tzv. Republika Pirata.
- 17. 12. - Velika Britanija formalno objavljuje rat Španiji, koji će kasnije postati poznat kao Rat Četvornog saveza.
- decembar - Petar Veliki uveo "asambleje", prototip dvorjanskog bala (→ ru).
- Ivan V. Drašković obnaša dužnost banskog namjesnika (do 1732, ban 1732-33).
- Na karti se prvi put javlja naziv Gross Kikinda za tamošnji nenaseljen prostor, pustaru (od 15. veka je bilo Kökényd).
- U Parizu počinje gradnja Elizejske palače (do 1722) za grofa d'Évreux.
- James Puckle patentirao "Obrambenu pušku", poznatija kao Puckleova puška, jedan od najranijih "mitraljeza".
- Osnovana Bečka manufaktura porcelana, druga u Evropi nakon Meissenske (radi do 1864).
- Edmond Halley ustanovio vlastito gibanje zvijezda na nebeskoj sferi (za Sirijus, Arktur i Aldeberan).
- Rusi osnovali utvrđenje Semipalatinsk (današnji Semej u Kazahstanu).
- Završene zgrade: palača Weißenstein u Pommersfeldenu, Bavarska; Crkva sv. Kristine u Torinu.
- Abraham de Moivre: The Doctrine of Chances, prvi udžbenik teorije vjerovatnoće (proširena izdanja 1738. i 1756).
- 31. 3. - Mariana Victoria, španjolska infanta, portugalska kraljica († 1781)
- 16. 5. - Maria Gaetana Agnesi, matematičarka, filozofkinja († 1799)
- 5. 6. - Thomas Chippendale, tvorac nameštaja († 1779)
- 14. 9. - Marija Ana, sestra Marije Terezije, holandska guvernerica († 1744)
- 29. 9. - Nikita Ivanovič Panin, ruski državnik († 1783)
- 19. 10. - Victor-François de Broglie, maršal Francuske († 1804)
- 28. 10. - Ignacije Szentmartony, hrvatski isusovac, znanstvenik († 1793)
- 13. 11. - John Montagu, 4th Earl of Sandwich, britanski državnik († 1792)
- Krsto II. Oršić, hrvatski grof, habsburški general († 1782)
- 6. 1. - Giovanni Vincenzo Gravina, literat (* 1664)
- 17. 2. - George William, britanski princ (* 1717)
- 21. 4. - Philippe de La Hire, matematičar, slikar, astronom (* 1640)
- 7. 5. - Marija Modenska, supruga kralja Jamesa II/VII (* 1658)
- 7. 7. - Aleksej Petrovič, ruski carević (* 1690)
- 30. 7. - William Penn, osnivač Pennsylvanije (* 1644)
- 22. 11. - Kapetan Crnobradi, britanski pirat (* ca. 1680)
- 9. 12. - Vincenzo Coronelli, franjevac, enciklopedist (* 1650)
- 10. 12. - Stede Bonnet, "džentlmen pirat" (* 1688)
- 11. 12. - Karl XII, kralj Švedske (* 1682)
- dec.? - Black Caesar, crni pirat
- 28. 12. - Benoîte Rencurel, francuska mističarka (* 1647)
- Marie Grubbe, danska plemkinja (* 1643)
- Sultan bin Saif II, imam Omana
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 186-7
- ↑ Ćorović, Vladimir. Istorija srpskog naroda - Ruski uticaj među Srbima. rastko.rs
- ↑ Stamatović, Mr Aleksandar Kratka istorija Mitropolije Crnogorsko-primorske (1219-1999) - Glava III Mitropolija crnogorska za vrijeme mitropolita Petrovića. rastko.rs
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 36
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 177
- ↑ Historija n. J. II, 1258
- ↑ Istorija s. n. IV-2, 48
- ↑ Historija n. J. II, 833-4
- ↑ Historija n. J. II, 1134
- ↑ Historija n. J. II, 1138
- ↑ Historija n. J. II, 1343-4
- ↑ Historija n. J. II, 1349
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 114
- ↑ Historija n. J. II, 1253, 1258
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 37
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 538
- ↑ Historija n. J. II, 1355
- ↑ Historija n. J. II, 1089
- ↑ Historija n. J. II, 835
- ↑ Setton, 447
- ↑ Historija n. J. II, 1154
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 126
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 133
- ↑ Istorija s. n. IV-1, 102
- Literatura
- Kenneth Meyer Setton. Venice, Austria, and the Turks in the Seventeenth Century. American Philosophical Society; 1991. ISBN 978-0-87169-192-7.
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
- Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-I)
