1944 сыл

1944 сыл.

Туох буолбута

Тохсунньу

• Тохсунньу 1 — Александр Александров муузыкатыгар аан бастаан ССРС өрөгөйүн ырыата (гиимнэ) тыаһаабыт.
• Тохсунньу 17 — Аан дойду иккис сэриитин кэмигэр Италияҕа түөрт ыйдаах Монте-Кассино кыргыһыыта саҕаламмыт.
• Тохсунньу 22 — Аан дойду иккис сэриитэ: Союзниктар «Шингл» эпэрээһийэни саҕалаабыттар — Анцио уонна Неттуно (Италия) куораттарга саба түспүттэр.
• Тохсунньу 24 — Корсунь-Шевченковскай эпэрээһийэ саҕаламмыт. Бу олунньу 17 күнүгэр диэри буолбут кыргыһыыга Кыһыл аармыйа чаастара 140 тыһыынча киһилээх ньиэмэс чаастарын Украина Корсунь-Шевченсковскай куоратыгар төгүрүйбүттэрэ уонна урусхаллаабыттара.
• Тохсунньу 27 — Ленинград 872 хонуктаах блокаадата толору уһуллубут.

Алтынньы

• Алтынньы 2 — Аан дойду иккис сэриитэ: Ньиэмэстэр Варшаватааҕы өрө турууну хам баттаабыттар.
• Алтынньы 5 — Францияҕа дьахталлар быыбарга кыттар кыахтаммыттар. Аан дойду иккис сэриитэ бүтүүтүгэр дьахталларга маннык быраап Европа дойдуларыттан Швейцарияҕа уонна Лихтенштейҥҥэ эрэ бэриллибэккэ хаалбыта.
• Алтынньы 13 — Аан дойду иккис сэриитэ: Сэбиэскэй аармыйа Риганы ылбыт.

Сэтинньи

• Сэтинньи 1 — Дьокуускайга өрөспүүбүлүкэ куукулатын театра үлэтин саҕалаабыт.
• Сэтинньи 7 — Рихард Зорге диэн сэбиэскэй разведчигы (нуучча-ньиэмэс булкаастаах киһи) дьоппуоннар өлөрбүттэр.
• Сэтинньи 11 — Грецияҕа саҥа драхма киирбит.
• Сэтинньи 12 — Аан дойду иккис сэриитэ: Британия салгын сэбилэниилээх күүстэрэ 29 "Авро Ланкастер" (Avro Lancaster) бомбардировщигы ыытан, "Тирпиц" (Tirpitz) диэн ньиэмэс сүүнэ линкорун Тромсё (Норвегия) аттыгар тимирдибиттэр.
• Сэтинньи 13 — Бельгия бырабыыталыстыбата Утарсыы тэрилтэлэрин сааларын-саадахтарын былдьыыр туһунан быһаарыныы ылыммыт.
• Сэтинньи 14 — Германия диэкки буолбут генерал Андрей Власов Прагаҕа "Арассыыйа норуоттарын босхолуур кэмитиэт" манифеһын ааҕан иһитиннэрбит, бу кэмитиэт бэрэстээтэлинэн талыллыбыт.

• Ахсынньы 22 — Вьетнам норуодунай аармыйата тэриллибит.

Төрөөбүттэр

• Тарбахов Иннокентий Иннокентьевич — биллиилээх асчыт, «Тыгын Дархан» ресторан шеф-повара.
• Тохсунньу 21 — Василий Скрябин — Саха АССР бөдөҥ судаарыстыбаннай уонна уопсастыбаннай диэйэтэлэ, талааннаах салайааччы, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун хаһаайыстыбатын Үтүөлээх үлэһитэ, Мэҥэ-Хаҥалас улууһун Ытык киһитэ.

• Олунньу 9 — Захарова Агафья Еремеевна — филология билимин хандьыдаата.
• Олунньу 23 — Попов Семен Андреевич (Тумат) — бэйиэт, суруйааччы, литератураны ырытааччы.
• Бэс ыйын 28 — П. Г. Петрова, CӨ науукатын үтүөлээх диэйэтэлэ, медицина науукатын дуоктара, профессор
• От ыйын 3 — Соколов Эдуард Дмитриевич (Тулусхан) (03.07.1944—05.08.1996) — суруйааччы
• Атырдьах ыйын 29 — Оконешников Семен Петрович, Арассыыйа үтүөлээх, Саха сирин норуот артыыһа
• Сэтинньи 12 — Нестерова Люция Дмитриевна — бэйиэт, литературовед
• Сэтинньи 25 — Владимир Яковлев — 1996-2003 сылларга Санкт-Петербург губернатора, 2004-2007 сылларга Арассыыйа Экэниэмикэ сайдыытын миниистирэ. Ийэтэ, фиинн дьахтара, Өлүөхүмэҕэ көскө кэлэн олордоҕуна төрөөбүт.
• Ахсынньы 6 — Валентина Николаевна Гаврильева – прозаик суруйааччы
• Ахсынньы 23 — Пестряков Петр Петрович, Саха үтүөлээх артыыһа

Өлбүттэр

• Андреев Ананий Кононович, 1929 - 1931 сыллардаахха Саха АССР Совнаркомын бэрэсэдээтэлэ.
• Достовалов Семён Васильевич (1919—1944) — кыһыл армеец, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Геройа (1945)
• Жадейкин Максим Степанович (1914—1944) — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Геройа (1944).
• Тохсунньу 30 — Тепляков Мартын Пантелеймонович (10.01.1918—30.01.1944) — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Геройа.
• Атырдьах ыйын 23 — Шавкунов Георгий Иванович Сэбиэскэй Союз Геройа.
• Балаҕан ыйын 2 — Шараборин-Кумаров Михаил Терентьевич (1866 - 1944), олоҥхоһут.
• Ахсынньы 23 — Космачёв Михаил Михайлович (1920—23.12.1944) — гвардия старшай сержана, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Сэбиэскэй Сойуус Геройа (1945).