Przejdź do zawartości

nakręcać

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego

nakręcać (język polski)

[edytuj]
taśma nakręcana (1.2) na szpulę
zabawka, którą się nakręca (1.3)
kamerzysta nakręca (1.4) ujęcie
wymowa:
?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. nakręcić)

(1.1) kręcąc mocować coś na gwintowanym przedmiocie[1]
(1.2) okręcać lub nawijać coś wokół czegoś[1]
(1.3) uruchamiać jakieś urządzenie (lub podtrzymywać jego działanie), kręcąc pokrętłem naciągającym sprężynę wewnątrz tego urządzenia[1]
(1.4) film. realizować film[1]
(1.5) przen. pot. powodować wzrost lub nasilenie się czegoś[1]
(1.6) przen. pot. wpływać na kogoś, sprawiając że nabiera więcej chęci i energii do działania[2]

czasownik zwrotny niedokonany nakręcać się (dk. nakręcić się)

(2.1) być mocowanym na gwintowanym przedmiocie poprzez kręcenie
(2.2) być okręcanym lub nawijanym na coś[3]
(2.3) być uruchomianym przez naciąganie sprężyny[3]
(2.4) przen. pot. wzrastać lub nasilać się[3]
(2.5) przen. pot. nabierać coraz więcej zaangażowania emocjonalnego[3]
odmiana:
(1.1-6) [4] koniugacja I
(2.1-5) koniugacja I
przykłady:
(1.1) Talerz szlifierski należy nakręcać na wrzeciono napędowe zawsze ręcznie.
(1.2) W gitarze jest zawsze kilka kołków stroikowych, na które nakręca się struny.
(1.3) Klasyczne metronomy z wahadłem trzeba od czasu do czasu nakręcać, zaś do elektronicznych potrzeba tylko baterii.
(1.3) Rzecki postrzegał świat jako świat marionetek, które lubił nakręcać podczas urządzania wystawy sklepowej.
(1.4) W tym miejscu nakręcano ujęcie z dwoma mężczyznami pijącymi wino na ławce.
(1.4) Wojskowi amerykańscy robili sobie zdjęcia i nakręcali filmy pokazujące, jak pastwią się nad więźniami […][5].
(1.5) Trzeba pamiętać o tym, że nakręcając spiralę emocji nigdy nie wiadomo, co znajdzie się na jej końcu.
(1.5) Błędne koło, w jakim tkwi autorka, nakręca tylko jej egocentryzm i skupienie się na sobie, na kochaniu tylko siebie
(1.6) Pani jest uśmiechnięta i energiczna, czym nakręca uczniów do nauki.
(2.1) Zakupiona nakrętka wygląda dobrze, lecz nie nakręca się na oryginalną ośkę.
(2.2) Od tego zależy, jak szybko żyłka będzie nakręcać się na szpulę.
(2.2) Moje włosy nakręcają się najlepiej zaraz po umyciu.
(2.3) Zegarek automatyczny nakręca się sam podczas noszenia na ręku.
(2.4) Wtedy ludzie zaczną więcej kupować i gospodarka będzie się nakręcać.
(2.5) Nie nakręcam się na ten film, bo z reguły wolę książkową wersję, niż ekranizacje.
składnia:
(1.1) nakręcać + B. (coś) + na + B. (coś)
(1.2) nakręcać + B. (coś) + na + B. (coś)
(1.3) nakręcać + B. (coś)
(1.4) nakręcać + B. (coś)
(1.5) nakręcać + B. (coś)
(1.6) nakręcać + B. (kogoś) + do + D. (czegoś)
(2.5) nakręcać się + na + B. (coś)
kolokacje:
(1.1) nakręcać nakrętkę
(1.2) nakręcać struny • nakręcać włosy na lokówkę / wałki / papiloty
(1.3) nakręcać zegar / budzik / zabawkę
(1.4) nakręcać film / scenę / ujęcie
(1.5) nakręcać koniunkturę / inflację / popyt / sprzedaż / biznes • nakręcać spiralę jakąś (np. inflacyjną / płacową) • nakręcać spiralę czegoś (np. przemocy / nienawiści / strachu)
(1.6) nakręcać do działania
synonimy:
(1.1) przykręcać
(1.2) okręcać, nawijać
(1.4) kręcić, filmować
(1.5) wzmagać, nasilać, potęgować
(1.6) stymulować, mobilizować, motywować, pobudzać
(2.2) okręcać się, nawijać się
(2.4) wzmagać się, nasilać się, potęgować się
(2.5) pobudzać się, zapalać się, podpalać się
antonimy:
hiperonimy:
(1.1) mocować
(1.3) uruchamiać
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. nakręcenie n, nakręcanie n, nakrętka ż, kręcenie n, zakręt m, krętek m, zakrętka ż
czas. kręcić ndk., nakręcić dk., zakręcać ndk., zakręcić dk., skręcać ndk., skręcić dk.
przym. nakręcany, kręty, nakrętkowy
przysł. nakręcająco, kręto
związki frazeologiczne:
nakręcać makaron na uszynakręcać numer
etymologia:
pol. na- + kręcić + -ać
uwagi:
tłumaczenia:
źródła:
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „nakręcać” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „nakręcać” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „nakręcać się” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
  4. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło „nakręcać” w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Zbigniew Bronk, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online.
  5. Trybuna, nr 03.04, Warszawa, 2005 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.