Przejdź do zawartości

Warszawa

Z Wikisłownika – wolnego słownika wielojęzycznego
Podobna pisownia Podobna pisownia: warszawa

Warszawa (język polski)

[edytuj]
Warszawa (1.1)
Warszawa (1.1)
samochód marki Warszawa (1.4)
wymowa:
IPA[varˈʃava], AS[varšava], ?/i ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

(1.1) geogr. stolica Polski, największe polskie miasto; zob. też Warszawa w Wikipedii
(1.2) geogr. toponim, nazwa kilku wsi i osad w Polsce
(1.3) geogr. góra na południowym Spitsbergenie, na zachodnim skraju Gór Piłsudskiego[1]; zob. też Warszawa (szczyt) w Wikipedii
(1.4) mot. marka polskiego samochodu produkowanego w latach 1951-1973; zob. też FSO Warszawa w Wikipedii
(1.5) przen. polit. rząd, władze Polski
odmiana:
(1.1-5)
przykłady:
(1.1) Warszawa leży nad Wisłą.
(1.1) A w nocy w Warszawie z każdej z ulic, z każdej z bram / Ze stadionów, mostów, bruków słychać ciepły szept / To Warszawa / Za mnie modli się Warszawa[2].
(1.4) Samochody marki Warszawa produkowano w stolicy.
(1.5) Ostatecznie decyzję podejmie Warszawa.
składnia:
kolokacje:
(1.1) być / bywać / zamieszkać / mieszkać / pomieszkiwać / żyć / pracować / urodzić się / umrzeć / osiedlać się / osiedlić się w Warszawie • wyjeżdżać / wyjechać / jechać / dojechać / udać się / wprowadzać się / wprowadzić się do Warszawy • przyjeżdżać / przyjechać / jechać / wyprowadzać się / wyprowadzić się z Warszawy • być / stać się mieszkańcem / mieszkanką Warszawy • mieszkaniec / mieszkanka Warszawy • droga / ulica / plac / dom / budynek / mieszkanie / siedziba w Warszawie • pochodzić z Warszawy • przeprowadzać się / przeprowadzić się do Warszawy • flaga / herb Warszawy
(1.3) zdobyć Warszawę • wejść na Warszawę
(1.4) samochód marki Warszawa
synonimy:
(1.1) miasto stołeczne Warszawa; skr. W-wa, Wawa; peryfr. syreni gród
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
(1.1) Mazowsze
(1.3) Góry Piłsudskiego
meronimy:
(1.1) Bemowo, Białołęka, Bielany, Mokotów, Ochota, Praga, Rembertów, Śródmieście, Targówek, Ursus, Ursynów, Wawer, Wesoła, Wilanów, Włochy, Wola, Żoliborz
wyrazy pokrewne:
rzecz. warszawa ż, warszawiak m, warszawianin m, warszawianka ż, warszawista m, warszawistka ż, warszawka ż, Warszawka ż, warszawskość ż, varsaviana nmos
przym. warszawski, podwarszawski
związki frazeologiczne:
będziesz ty z Litwy albo Kijowa, gdy masz co w mieszku, Warszawa schowachoć Warszawa ciasna, ale jasnado Warszawy po buty, do Krakowa po żonękto nie umie kraść i oszukiwać, nie ma się po co w Warszawie znajdywaćlepiej w nocy na wsi niż w dzień w Warszawieposzła bieda do Warszawy, i tam nie ma wielkiej sławyWarszawa nie Podlasie, kupiłem ja, kup i waszewszystkiego w Warszawie dostanie, tylko ojca i matki nie dostanieWarszawa matka, Kraków ojciecWarszawy nie zadziwiszw Warszawie taki zwyczaj: kiedy nie masz, nie pożyczajw Warszawie, w Krakowie i we Lwowie, kto bez grosza, głodu się dowie
etymologia:
(1.1) W źródłach podobne brzmienie od XIV wieku. W XIV-XV w. miała różne brzmienia: Warszewa, Warszowa, Varschewia, Warschouia. W dzisiejszej postaci od XV w., a powszechnie od XVI w. Nazwa pochodzi od imienia rycerza Warsza (z rodu Rawów), do którego należała wieś. Imię to pochodzi od imion złożonych typu Warcisław, *Wrocisław[3][4] lub nawet Wrocław[5]. Zarówno imię, jak i nazwę Warszawa można też łączyć z pniem *vṛch- (*vъrch-)[5].
Legenda o Warsie i Sawie jest niepoprawną etymologią ludową, zwłaszcza że Sawa było imieniem męskim. Błędne jest też wywodzenie formy Warszawa od zawołania „warz (= gotuj), Ewo”, wynikającej z innej legendy[6].
uwagi:
zob. też Warszawa (ujednoznacznienie) w Wikipedii
(1.1) w gwarach mazurskich pojawiały się także nazwy Warsawa, Warsiawa, Warsęga i Warsięga[5]
(1.4) gdy mowa o samochodzie tej marki, używa się rzeczownika pisanego od małej litery warszawa
tłumaczenia:
źródła:
  1. publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata, oprac. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Warszawa 2013, ISBN 978-83-254-1988-2.
  2. Paweł Domagała, Warszawa.
  3. Hasło „Warszawa” w: Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2.
  4. Aleksander Janowski: Warszawa. Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera, 1930, s. 37. Cytat: Jakie było jego imię, można snuć przypuszczenie, że brzmiało ono Warsz, a sadyba jego miała nazwę dzierżawczą „Warszowa”, jak np. chata kowala – to kowalowa, łąka Łukasza – Łukaszowa itp. Wniosek taki ma poważne potwierdzenie w tem, że wszystkie łacińskie dokumenty używają formy „Varsovia”, nie zaś Varsavia, a francuskie brzmienie nazwy dzisiejszej stolicy jest do dziś Varsovie, nie zaś Varsavie. Imię Warsz jest to skrót od Warcisław, jak Janusz od Janisław, lub Bogusz od Bogusław.
  5. 5,0 5,1 5,2 Kazimierz Nitsch, W sprawie nazwy: Warszawa, „Język Polski” nr 10/1913, s. 300.
  6. Kazimierz Nitsch, Język polski w szkole, „Język Polski” nr 5/1913, s. 156.
Warszawa (1.1)
wymowa:
Dania: [vαˈsja·va]
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki, nazwa własna

(1.1) geogr. Warszawa
odmiana:
(1.1) D. Warszawas
przykłady:
(1.1) Warszawa har været Polens hovedstad siden 1596.Warszawa jest stolicą Polski od 1596 roku.
składnia:
kolokacje:
(1.1) Warszawapagtenwarszawapagtland
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
pol. Warszawa
uwagi:
źródła:
Warszawa (1.1)
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, nazwa własna

(1.1) geogr. Warszawa
odmiana:
przykłady:
składnia:
kolokacje:
(1.1) WarszawapaktenUkład Warszawski
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
pol. Warszawa
uwagi:
źródła:
Warszawa (1.1)
wymowa:
znaczenia:

rzeczownik, nazwa własna

(1.1) geogr. Warszawa
odmiana:
(1.1) nieodm.
przykłady:
składnia:
kolokacje:
(1.1) Warszawaupproretpowstanie warszawskieWarszawapaktenUkład Warszawski
synonimy:
antonimy:
hiperonimy:
hiponimy:
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
związki frazeologiczne:
etymologia:
pol. Warszawa
uwagi:
inna pisownia: Varsjava, Warsau
zobacz też: stolice krajów Europy w języku szwedzkim
źródła: