Zbawiciel świata
_Salvator_Mundi_circa_1500.jpg)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania |
1510–1515 |
| Medium |
olej na drewnie |
| Wymiary |
66 × 47 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Zbawiciel świata (łac. Salvator Mundi) – obraz olejny[1] namalowany w latach 1510–1515[2] na desce przez Leonarda da Vinci dla króla Francji Ludwika XII[1].
Istnieją dwie wersje obrazu: Zbawiciel świata z Abu Zabi oraz Zbawiciel świata (ex de Ganay), przypisywany Leonardowi i jego współpracownikom[3].
Zbawiciel świata z Abu Zabi
[edytuj | edytuj kod]Zbawiciel świata z Abu Zabi przedstawia Jezusa z prawą ręką wzniesioną do błogosławieństwa, a w drugiej trzymającego kulę z kwarcu, symbolizującą Ziemię. Kula nie załamuje światła ani nie zniekształca obrazu. Wśród ekspertów trwają dyskusje, czy Leonardo świadomie tak namalował kulę, czy dopuścił się błędu, pomimo dużej wiedzy z zakres optyki[4]. Motyw ten był wówczas popularny w malarstwie francuskim i flamandzkim[5]. Jest on ubrany w tradycyjnie przypisywane mu szaty w barwach czerwonej i błękitnej[6]. Zbawiciel świata to obraz olejny, namalowany na desce orzechowej[7]. o wymiarach ok. 60 na 40 cm[6].
Obraz mógł zamówić Ludwik XII i jego żona Anna Bretońska między 1508 a 1513 rokiem[8]. O obrazie mógł wspominać uczeń Leonarda Giacomo Caprotti w swoim spisie majątku[9]. Data powstania obrazu jest sporna[10].
Po śmierci żony Ludwika XII Anny Bretońskiej, obraz został podarowany zakonowi w jej rodzinnym Nantes[11]. W 1650 roku królowa Anglii Henryka Maria de France oglądała obraz i zamówiła u Václava Hollara grawerowaną kopię[11][9]. W 1990 roku obraz kupił brytyjski kolekcjoner baron de Lareinty[9][11]. Wówczas przypuszczono, że obraz namalował Giovanni Boltraffio[2]. Uważano również, że w 1900 roku sprzedano kopię wykonanej przez Boltraffia kopii[12].
W 1902 roku obraz zakupiła hrabina de Béhague. Kolejnymi właścicielami byli siostrzeniec hrabiny i jego syn[5], markiz[1] Jean Louis de Ganay[5]. W 1958 roku obraz na aukcji w domu aukcyjnym Sotheby’s nabył sir Francis Cook[1], który zapłacił za niego niecałe 100 dolarów[12].
Od 2005 roku obraz był własnością marszanda Roberta Simona z Nowego Jorku[13]. Obraz kupił za 10 tys. dolarów. Później obraz nabył Szwajcar Yves Bouvier[14] za niecałe 80 milionów dolarów[15]. Następnie Szwajcar sprzedał dzieło Rosjaninowi Dmitrijowi Rybołowlewowi[14] za 127 milionów dolarów[2]. 15 listopada 2017 roku obraz został wystawiony na aukcji przez ówczesnego właściciela, rosyjskiego miliardera, w nowojorskim domu aukcyjnym Christie’s[14]. Został sprzedany za kwotę 400 mln dolarów (razem z premią dla sprzedającego w wysokości 50,3 mln dolarów)[2], co czyni Zbawiciela świata dziełem sztuki sprzedanym za największą sumę w historii[14][16].
Przez długi czas uważano, że obraz jest kopią pracy namalowanej przez Giovanniego Boltraffia, jednego z uczniów Leonarda. Podczas prac przygotowawczych do uruchomienia monograficznej wystawy prac Leonarda w National Portrait Gallery w Londynie organizatorzy zwrócili się do czterech włoskich specjalistów od malarstwa Leonarda da Vinci o ekspertyzę dotyczącą autorstwa pracy. Po odrestaurowaniu, usunięciu przeróbek i oczyszczeniu obrazu[6] w lipcu 2011 roku ogłoszono, że obraz bezsprzecznie jest autorstwa Leonarda da Vinci, co spowodowało wzrost jego wartości do 120 milionów funtów[1]. W 2021 roku kuratorzy muzeum Prado orzekli, że obraz nie został namalowany przez Leonarda[17].
Po raz pierwszy obraz został wystawiony w okresie od 9 listopada 2011 do 5 lutego 2012 roku w ramach wystawy Leonardo da Vinci – malarz na dworze mediolańskim w London National Gallery[6].
Obecnie obraz należy do księcia koronnego Arabii Saudyjskiej Muhammada ibn Salmana[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e To może być rekord świata. Da Vinci za 120 mln funtów. Tvn24.pl, 2011-07-03. [dostęp 2011-07-03]. (pol.).
- ↑ a b c d Vezzosi 2019 ↓, s. 61.
- ↑ Vezzosi 2019 ↓, s. 61, 63.
- ↑ Vezzosi 2019 ↓, s. 64.
- ↑ a b c Salvator Mundi. lairweb.org.nz. [dostęp 2011-07-03]. (ang.).
- ↑ a b c d Nieznany obraz Leonarda da Vinci będzie na wystawie w Londynie [online], Nowa Trybuna Opolska, 3 lipca 2011 [dostęp 2011-07-04] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-17] (pol.).
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 472.
- ↑ Vezzosi 2019 ↓, s. 63.
- ↑ a b c Isaacson 2019 ↓, s. 469.
- ↑ Vezzosi 2019 ↓, s. 65.
- ↑ a b c d Salvator Mundi. Leonardo’s lost Painting?. Italian Renaissance Art.com. [dostęp 2011-07-03]. (ang.).
- ↑ a b Isaacson 2019 ↓, s. 471.
- ↑ Vezzosi 2019 ↓, s. 62.
- ↑ a b c d Najdroższy obraz świata, poszedł za 450 milionów dol. Tajemniczy kupiec nabył go przez telefon [online], Wiadomości – Gazeta.pl [dostęp 2017-11-16] (pol.).
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 473.
- ↑ Leonardo Da Vinci’s Salvator Mundi Sold For More Than $450 Million, Breaking World Record.
- ↑ Najdroższy obraz świata to jednak nie dzieło Leonarda da Vinci? Jest decyzja. rp.pl, 2011-11-12. [dostęp 2023-10-20].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Walter Isaacson: Leonardo da Vinci. Kraków: Insignis Media, 2019. ISBN 978-83-66071-41-4.
- Alessandro Vezzosi: Leonardo da Vinci. Malarstwo: nowe spojrzenie. Kielce: Jedność, 2019. ISBN 978-83-8144-143-8.
| Dzieła znane współcześnie | |
|---|---|
| Zaginione obrazy |
