Władysław Dec (żołnierz)
![]() Władysław Dec (przed 1934) | |
![]() | |
Data i miejsce urodzenia |
13 lutego 1898 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1916–1961 |
Siły zbrojne |
|
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca batalionu piechoty |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca | |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Władysław Dec[a] (ur. 13 lutego 1898 w Sokołowie Małopolskim, zm. 21 listopada 1965 w Warszawie) – pułkownik dyplomowany Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Władysław Dec urodził się 13 lutego 1898 roku w Sokołowie Małopolskim, w chłopskiej rodzinie Macieja i Julii z domu Kisiel. Ukończył szkołę powszechną, następnie seminarium nauczycielskiej w Rzeszowie[2], gdzie w 1916 zdał maturę. W tym samym roku został powołany w stopniu podporucznika piechoty do wojsk austriackich. Walczył na froncie austriacko-rosyjskim, w Galicji i na Ukrainie.
W listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego i rozpoczął służbę w 11 pułku piechoty formującym się w Zagłębiu Dąbrowskim. W pułku tym pełnił funkcję dowódcy kompanii. Od 14 maja 1920 dowodził 2 kompanią batalionu zapasowego Wojsk Wartowniczych i Etapowych Nr III w Kielcach[3]. W chwili wybuchu I powstania śląskiego wraz z innymi oddziałami tego pułku wziął udział w walkach z niemieckimi oddziałami Grenschutzu, a następnie brał udział w ochronie granicy ze Śląskiem i przejmowaniu Śląska od Niemców. Po zakończeniu działań wojennych, pełni służbę liniową w oddziałach piechoty.
W latach 1927–1929 był słuchaczem Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu kursu i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, otrzymał przydział służbowy do 23 Dywizji Piechoty na stanowisko oficera sztabu[4]. W trakcie studiów, 19 marca 1928 awansował na kapitana w korpusie oficerów piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia tego roku i 23 lokatą[5].
Następnie został awansowany do stopnia majora i skierowany na staż liniowy do 81 pułku Strzelców Grodzieńskich. Później otrzymał przydział do Departamentu Dowodzenia Ogólnego Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie, w którym pełnił służbę do września 1939 roku.
10 września 1939 został mianowany kwatermistrzem Grupy „Stryj” generała brygady Stefana Dembińskiego wchodzącej w skład Armii „Karpaty”. W składzie tej grupy brał udział w kampanii wrześniowej, a następnie 21 września 1939 wraz z resztkami grupy przekroczył granicę węgierską i został internowany.
W listopadzie 1939 przedostał się przez Jugosławię i Włochy do Francji, gdzie otrzymał przydział do formującej się w obozie wojskowym Camp de Coëtquidan 1 Dywizji Grenadierów. W grudniu 1939 roku został dowódcą II batalionu 2 pułku grenadierów Wielkopolskich, funkcję tę pełnił do lutego 1940, kiedy został skierowany na kurs dowódców batalionów do Centrum Wyszkolenia Armii Francuskiej.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/W%C5%82adys%C5%82aw_Dec_%28%C5%BCo%C5%82nierz%29.jpg/160px-W%C5%82adys%C5%82aw_Dec_%28%C5%BCo%C5%82nierz%29.jpg)
Po ukończeniu kursu został dowódcą II batalionu Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich i wziął udział w bitwie o Narwik. Po wycofaniu wojsk alianckich z Norwegii znalazł się wraz z dowodzonym przez siebie batalionem w Wielkiej Brytanii.
Od 25 czerwca 1940 roku do 12 lipca 1941 roku dowodził 1 batalionem Strzelców Podhalańskich. We wrześniu 1942 został szefem wydziału organizacyjno-kwatermistrzowskiego sztabu 1 Dywizji Pancernej. W listopadzie 1943 roku został mianowany zastępcą dowódcy 3 Brygady Strzelców. W składzie 3 Brygady Strzelców bierze udział w walkach w Normandii, a następnie przeszedł szlak bojowy 1 Dywizji Pancernej przez Francję, Belgię i Holandię. 1 września 1944 został awansowany do stopnia pułkownika[2]. W styczniu 1945 roku został dowódcą 3 Brygady Strzelców i wraz z nią uczestniczył w walkach w północnej Holandii i Niemczech.
Po zakończeniu II wojny światowej brał udział w okupacji Niemiec, a następnie po demobilizacji w lipcu 1947 wrócił do Polski. Po powrocie początkowo pracował jako nauczyciel w gimnazjum w Celestynowie a od 1948 w Spółdzielni Wydawniczej „Wiedza” w Warszawie i Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa”.
W 1957 roku został powołany do służby czynnej i przydzielony do Biura Historycznego Wojska Polskiego, gdzie prowadził badania nad dziejami Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz był twórcą zakładu zajmującego się tą problematyką. W 1961 roku przeszedł na emeryturę. Zmarł 21 listopada 1965 w Warszawie, po ciężkiej i długotrwałej chorobie[2]. Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 2A-2-11)[6].
Wydał wspomnienia: Narwik i Falaise wyd. MON, wyd. I (1957).
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Od 1921 był mężem Marii z Ciepielowskich (zm. 1941), siostry Władysława Ciepielowskiego, z którą mieli dwie córki: Zdzisławę i Danutę[7].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4708 (1921)[8]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
- Medal Niepodległości (2 sierpnia 1931)[9]
- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1935)[10]
- Kawaler Orderu Leopolda (Belgia)
- Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)
- Krzyż Wojenny (Belgia)
- Krzyż Wojenny (Francja)
- Order Wybitnej Służby (Wielka Brytania)
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W Sokołowie Małopolskim jedna z ulic nosi imię płk. Władysława Deca[7].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Władysław Dec w ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Władysław II Dec”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie ppłk. piech. Władysława I Deca (1894–1946)[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 935.
- ↑ a b c Z żałobnej karty 1965 ↓, s. 398.
- ↑ Dziennik Rozkazów Dowództwa Okręgu Generalnego „Kielce” Nr 58 z 3 lipca 1920 roku, pkt 292.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 15 z 23.08.1929 r.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 6 z 19.03.1928 r.
- ↑ Juliusz Jerzy Malczewski: Cmentarz komunalny (dawny wojskowy) na Powązkach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1975, s. 23.
- ↑ a b Ulica płk. Władysława Deca [online], www.ziemiasokolowska.pl [dostęp 2022-10-10] .
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 3414 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 43, s. 1724)
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 65, poz. 86 „za zasługi w służbie wojskowej”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Władysław Dec 1898–1965. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (36), s. 398–400, 1965. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Dowódcy 3 Brygady Strzelców (PSZ)
- Ludzie urodzeni w Sokołowie Małopolskim
- Majorowie piechoty II Rzeczypospolitej
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Medalem Niepodległości
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie 11 Pułku Piechoty (II RP)
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Oficerowie piechoty Wojska Polskiego we Francji (1939–1940)
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Polacy – Kawalerowie Legii Honorowej
- Polacy – uczestnicy kampanii norweskiej 1940
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Polacy odznaczeni Krzyżem Wojennym (Belgia)
- Polacy odznaczeni Krzyżem Wojennym (Francja)
- Polacy odznaczeni Orderem Leopolda (Belgia)
- Polacy odznaczeni Orderem Wybitnej Służby
- Pracownicy Wojskowego Instytutu Historycznego
- Pułkownicy ludowego Wojska Polskiego
- Pułkownicy piechoty Polskich Sił Zbrojnych
- Uczestnicy I powstania śląskiego
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Urodzeni w 1898
- Zmarli w 1965
- Żołnierze Wojska Polskiego internowani na Węgrzech w czasie II wojny światowej