Powiat oławski

powiat oławski
	powiat
	; Dąb Słowianin we wsi Dębina
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Data powstania	1 stycznia 1999
TERC	0215
Siedziba	Oława
Starosta	Marek Szponar
Powierzchnia (2024)	524,11 km²
Populacja (2023); • liczba ludności	; 77 428
• gęstość	148 os./km²
Urbanizacja	62,2%
Nr kierunkowy	71
Kod pocztowy (2024)	55-2XX
Tablice rejestracyjne	DOA
	Adres urzędu:ul. 3 Maja 1; 55-200 Oława
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	1
Liczba gmin miejsko-wiejskich	1
Liczba gmin wiejskich	2
Liczba sołectw	73
Liczba miejscowości	77
	Położenie na mapie województwa;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Powiat oławski – powiat w Polsce, położony we wschodniej części województwa dolnośląskiego, utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Oława.

Geografia

Powiat oławski obejmuje swoim terytorium fragmenty 3 mezoregionów: Pradoliny Wrocławskiej, Równiny Wrocławskiej i Równiny Oleśnickiej. Nizinny teren powiatu charakteryzuje się rzędnymi od 125–130 m n.p.m. w dolinach rzek do 170 m n.p.m. w miejscowości Gaj Oławski.

Na północy powiatu występują gleby rdzawe i bielicowe oraz w niewielkim stopniu gleby murszowe i murszowate, na południowym zachodzie czarne ziemie, na pozostałym obszarze gleby brunatne właściwe i płowe, a w dolinach rzek mady.

Podział administracyjny

Powiat oławski powstał 1 stycznia 1999 roku wskutek reformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami^[1].

Został stworzony z części znoszonego województwa wrocławskiego^[2]^[3]. Terytorium powiatu zostało określone w kształcie zbliżonym do tego, jaki posiadał on przed swoją likwidacją w 1975 roku^[4]^[5]^[6]; jedynie należąca do niego wówczas gmina Czernica została włączona w skład powiatu wrocławskiego^[3].

Z powiatem oławskim graniczą jednostki^[7]:

powiat oleśnicki od północy,
powiat namysłowski w województwie opolskim od wschodu,
powiat brzeski w województwie opolskim od południowego wschodu,
powiat strzeliński od południa,
powiat wrocławski od północnego zachodu.

W skład powiatu wchodzą 4 gminy: 1 miejska, 1 miejsko-wiejska oraz 2 wiejskie. Na jego terenie położone są dwa miasta: Jelcz-Laskowice oraz Oława^[8].


Gmina^[8]				Pow. (2024)^[9]	Ludność (2023)^[9]	Siedziba^[10]
TERYT	Typ	Nazwa		Pow. (2024)^[9]	Ludność (2023)^[9]	Siedziba^[10]
0215011	miejska		Oława	27,36	33 166	—
0215022	wiejska		Domaniów	94,50	4914	Domaniów
0215033	miejsko-wiejska		Jelcz-Laskowice	167,65	23 712	Jelcz-Laskowice
0215042	wiejska		Oława	234,60	15 636	Oława

W historii powiatu doszło do jednej zmiany granic: w 2023 roku w granice gminy Domaniów włączono część wsi Ośno o powierzchni 6,03 ha z gminy Wiązów w powiecie strzelińskim^[11] (pierwsza, nieudana próba tej zmiany została podjęta w 2014 roku^[12]).

Pokrycie terenu

Powiat oławski według danych z 2024 roku zajmował powierzchnię 524,11 km², co stanowiło 2,63% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 277. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[13]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty rolne (69,3%) oraz leśne (20,6%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 8,4% terenów, zaś pod wodami znajdowało się ich 1,3%^[14].

**Pokrycie terenu w powiecie oławskim**
stan na 1 stycznia 2024 r.^[14]

Demografia

Liczba mieszkańców w powiecie oławskim w latach 1998–2022
Źródło: Bank Danych Lokalnych^[15]. Stan w dniu 31 grudnia.

Według stanu z dnia 31 grudnia 2023 roku w powiecie oławskim zamieszkiwało 77 428 mieszkańców: 39 784 kobiet (51,4% ludności) i 37 644 mężczyzn (48,6%), czyli 2,69% ludności województwa dolnośląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 148 osób na km². Pod względem ludności powiat oławski zajął w 2024 roku 127. lokatę wśród 314 powiatów Polski^[13].

Wskaźnik urbanizacji wyniósł 62,2%; w miastach w tym dniu mieszkało 48 170 osób, zaś na wsi 29 258 osób^[15].

**Sytuacja demograficzna w powiecie oławskim**
stan na 31 grudnia 2023 r.^[15]

**Piramida wieku mieszkańców powiatu oławskiego**
stan na 31 grudnia 2023 r.^[15]

Gospodarka

W końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 1,7 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 4,4% do aktywnych zawodowo^[16].

Oświata i służba zdrowia

W powiecie działa 35 placówek wychowania przedszkolnego (w tym 9 samodzielnych), 28 szkół podstawowych, 9 szkół gimnazjalnych, 4 zasadnicze szkoły zawodowe, 7 szkół technicznych i zawodowych oraz 4 licea ogólnokształcące. Dodatkowo działa 1 szkoła pomaturalna i 3 szkoły dla dorosłych. Na terenie powiatu zlokalizowanych jest 16 bibliotek wraz z filiami.
Powiatowa służba zdrowia obejmuje 1 szpital ogólny, 10 przychodni, 2 ośrodki zdrowia, 15 miejskich i 21 wiejskich praktyk lekarskich oraz 21 aptek i punktów aptecznych.

Transport

Powiat oławski leży w ważnym ciągu komunikacyjnym lądowym i wodnym o znaczeniu europejskim. Przez powiat przebiegają fragmenty autostrady A4 (E40), dróg krajowych 39 i 94 oraz dróg wojewódzkich 346, 396, 403 i 455, a także fragmenty linii kolejowych 132, 277 i 292 oraz nieczynnej 304. Odra przepływająca przez powiat wchodzi w skład Odrzańskiej Drogi Wodnej.

Ochrona przyrody

Na terenie powiatu znajduje się 5 rezerwatów przyrody: 1 florystyczny Łacha Jelcz oraz 4 leśne: Grodzisko Ryczyńskie, Kanigóra, Leśna Woda i Zwierzyniec. Utworzono 1 użytek ekologiczny „Zimowitowa Łąka”. Zarejestrowano 21 pomników przyrody, 11 chroniących pojedyncze drzewa (8 dębów szypułkowych, 2 lipy drobnolistne i 1 tulipanowca amerykańskiego), 8 chroniących grupy drzew (6 grup dębów szypułkowych, 1 grupę lip drobnolistnych i 1 grupę platanów klonolistnych) oraz 2 chroniące głazy narzutowe^[17]. W powiecie znajdują się także fragmenty 2 obszarów Natura 2000: Lasy Grędzińskie i Grądy w Dolinie Odry^[18].

Starostowie oławscy

Na podstawie źródła^[19]:

Stanisław Kałuża (12 listopada 1998 – 26 listopada 2002)
Maria Polakowska (26 listopada 2002 – 6 grudnia 2006)
Marek Szponar (6 grudnia 2006 – 30 listopada 2010)
Zdzisław Brezdeń (30 listopada 2010 – 10 sierpnia 2023)
Mirosław Kulesza (10 sierpnia 2023 – 7 maja 2024)^[20]
Marek Szponar (od 7 maja 2024)^[21]

Przypisy

↑ Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).
↑ Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 216.
↑ Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-10-07] (pol.).
↑ Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-10-07] (pol.).
↑ Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-07] (pol.).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-10-07] (pol.).
↑ Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2022 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (Dz.U. z 2022 r. poz. 1597)
↑ Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie połączenia gmin, ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy [online], Rządowe Centrum Legislacji, 29 lipca 2014, s. 19-20 [dostęp 2024-10-07] (pol.).
↑ ^a ^b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-10-07] (pol.).
↑ ^a ^b Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. oławski). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-07] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-10-07] (pol.).
↑ GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-15] (pol.).
↑ Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody. [dostęp 2011-03-28].
↑ Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000. [dostęp 2011-03-28].
↑ Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 27. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-03-05].
↑ Kim jest nowy starosta Mirosław Kulesza?. tuolawa.pl, 18 sierpnia 2023. [dostęp 2024-03-05].
↑ PiS po 14 latach traci władzę w powiecie oławskim. Jest nowy starosta. tuwroclaw.com, 7 maja 2024. [dostęp 2024-09-02].

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona Starostwa Powiatowego

[1] Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).

[2] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).

[rozp_powiaty-3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).

[4] Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 216.

[5] Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-10-07] (pol.).

[6] Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie, Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-10-07] (pol.).

[7] Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-07] (pol.).

[TERYT-8] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).

[gminy_2024-9] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2024-10-07] (pol.).

[10] Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).

[11] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2022 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (Dz.U. z 2022 r. poz. 1597)

[12] Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie połączenia gmin, ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy [online], Rządowe Centrum Legislacji, 29 lipca 2014, s. 19-20 [dostęp 2024-10-07] (pol.).

[pow_2024-13] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2024, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2024-10-07] (pol.).

[pokrycie_terenu-14] Powiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2024 (woj. dolnośląskie, pow. oławski). [online], Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-10-07] (pol.).

[BDL-15] Bank Danych Lokalnych [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2024-10-07] (pol.).

[16] GUS, Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-15] (pol.).

[17] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody. [dostęp 2011-03-28].

[18] Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000. [dostęp 2011-03-28].

[19] Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 27. ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-03-05].

[20] Kim jest nowy starosta Mirosław Kulesza?. tuolawa.pl, 18 sierpnia 2023. [dostęp 2024-03-05].

[21] PiS po 14 latach traci władzę w powiecie oławskim. Jest nowy starosta. tuwroclaw.com, 7 maja 2024. [dostęp 2024-09-02].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

Miasta na prawach powiatu	Jelenia Góra Legnica Wałbrzych Wrocław (siedziba)
Powiaty	bolesławiecki dzierżoniowski głogowski górowski jaworski kamiennogórski karkonoski kłodzki legnicki lubański lubiński lwówecki milicki oleśnicki oławski polkowicki strzeliński średzki świdnicki trzebnicki wałbrzyski wołowski wrocławski ząbkowicki zgorzelecki złotoryjski
Miasta	Wrocław Wałbrzych Legnica Jelenia Góra Lubin Głogów Świdnica Bolesławiec Oleśnica Oława Dzierżoniów Zgorzelec Bielawa Kłodzko Świebodzice Polkowice Jawor Nowa Ruda Lubań Kamienna Góra Bogatynia Jelcz-Laskowice Strzegom Ząbkowice Śląskie Boguszów-Gorce Złotoryja Trzebnica Brzeg Dolny Chojnów Wołów Strzelin Góra Milicz Siechnice Syców Kowary Środa Śląska Kudowa-Zdrój Bystrzyca Kłodzka Oborniki Śląskie Lwówek Śląski Ziębice Chocianów Kąty Wrocławskie Sobótka Pieszyce Żarów Twardogóra Żmigród Gryfów Śląski Polanica-Zdrój Piława Górna Głuszyca Szklarska Poręba Piechowice Lubawka Przemków Pieńsk Ścinawa Szczawno-Zdrój Jaworzyna Śląska Lądek-Zdrój Bolków Bierutów Kamieniec Ząbkowicki Olszyna Karpacz Nowogrodziec Duszniki-Zdrój Leśna Świeradów-Zdrój Zawidów Mieroszów Mirsk Prochowice Wojcieszów Niemcza Węgliniec Wąsosz Złoty Stok Międzylesie Bardo Międzybórz Radków Wiązów Prusice Miękinia Świerzawa Lubomierz Wleń
Inne zagadnienia	Podział administracyjny Herb Flaga

Miasta	Jelcz-Laskowice Oława
Gminy miejskie	Oława
Gminy miejsko-wiejskie	Jelcz-Laskowice
Gminy wiejskie	Domaniów Oława

Przynależność wojewódzka	woj. wrocławskie
Miasta	Oława
Gminy wiejskie (1945–54 i 1973–75)	Bystrzyca (do 1954) Czernica (od 1973) Domaniów Godzikowice (do 1954) Jelcz (do 1954) Kurów (do 1954) Laskowice Oławskie Marcinkowice (do 1954) Oleśnica Mała (do 1954) Oława (od 1973) Polwica (do 1954) Wierzbno (do 1954)
Gromady (1954–72)	Bystrzyca (1954–72) Częstocice (1960–72) Domaniów (1954–72) Gaj Oławski (1954–59) Godzikowice (1954–72) Godzinowice (1960–68) Goszczyna (1954–59) Groblice (1954–68) Jelcz (1954–68) Laskowice Oławskie (1954–72) Marcinkowice (1954–72) Minkowice Oławskie (1954–72) Niwnik (1954–59) Oleśnica Mała (1954–59) Oława (1968–72) Osiek (1954–59) Ośno (1954–72) Owczary (1954–59) Piekary (1954–59) Piskorzów (1954–59) Wierzbno (1954–72)