Przejdź do zawartości

Pm3

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pm3[1]
Ilustracja
Producent

Borsig
Krupp
Krauss-Maffei

Lata budowy

1939–1941

Układ osi

2'C1'

Wymiary
Masa pustego parowozu

128,6 t

Masa służbowa

179,1 t

Długość

15 100 mm

Długość z tendrem

23 905 mm

Wysokość

4500 mm

Rozstaw osi skrajnych

20 225 mm

Średnica kół napędnych

2000 mm

Średnica kół tocznych

1000 mm
1250 mm

Napęd
Trakcja

parowa

Typ tendra

32D3

Ciśnienie w kotle

16 at

Powierzchnia ogrzewalna kotła

203,4 m²

Powierzchnia przegrzewacza

72,2 m²

Powierzchnia rusztu

3,9 m²

Średnica cylindra

470 mm

Skok tłoka

660 mm

Parametry eksploatacyjne
Prędkość konstrukcyjna

150 km/h

Pm3 – oznaczenie na PKP niemieckiego parowozu ekspresowego z otuliną aerodynamiczną, produkowanego w latach 1939–1941 dla kolei niemieckich (niemiecka seria 0310).

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Parowozy ekspresowe Baureihe 0310 zostały zaprojektowane do prowadzenia szybkich pociągów pasażerskich. Pierwsze dwie lokomotywy zostały przekazane w grudniu 1939 roku, kolejne w latach 1940–1941. Zostało wyprodukowanych 60 parowozów na zamówienie kolei niemieckich. Parowozy produkcji Borsiga (22 sztuki) i Kruppa (18) otrzymywały ciemnoczerwone malowanie otuliny aerodynamicznej, a produkcji Krauss-Maffei (20 sztuk) – ciemnobłękitne[1]. Stacjonowały początkowo w różnych parowozowniach, lecz pod koniec wojny skupione zostały w parowozowniach Wrocław Główny, Poznań i Katowice[1]. Jeden został zniszczony w czasie wojny podczas nalotu w Poznaniu[1].

Po drugiej wojnie światowej dziewięć parowozów oznakowanych jako seria Pm3 było eksploatowanych przez Polskie Koleje Państwowe do prowadzenia ciężkich dalekobieżnych pociągów pasażerskich[2]. Jeden z nich – Pm3-9 pozostał nieczynny[1]. W połowie lat 60. seria została skierowana do przedwczesnego wycofania z uwagi na usterki, przede wszystkim przyspieszone zużycie kotłów, wynikające z własności zastosowanej stali St47K[1]. Ostatnie jeździły do 1966 roku, po czym przejściowo zostały skierowane do służby jako kotły do podgrzewania mazutu[1]. Ostatnia lokomotywa Pm3-3 została skreślona z inwentarza lokomotywowni Olsztyn w maju 1968 roku, lecz faktycznie ostatnie pracowały jako stacjonarne urządzenia techniczne jeszcze do 1972 roku[1]. Jedynym zachowanym na świecie parowozem tej serii w otulinie opływowej jest nieczynny Pm3-5 jako eksponat Muzeum Kolejnictwa w Warszawie (fikcyjnie oznaczony Pm3-3)[1]. Po wojnie koleje Niemiec Zachodnich miały 26 parowozów tej serii, a Niemiec Wschodnich 19[1].

Na kolejach krajów niemieckich lokomotywy zostały na przełomie lat 40. i 50. pozbawione otuliny aerodynamicznej, a pod koniec lat 50. dokonano wymiany kotłów parowych[1]. Na kolejach wschodnioniemieckich parowozy przebudowano na opalanie olejowe[3]. Lokomotywy eksploatowano w Niemczech do 1980 roku. Jeden niemiecki parowóz 03 1010 zachowano jako czynny eksponat zabytkowy[1].

Pięć parowozów używane było po wojnie do połowy lat 50. na kolejach ZSRR[1].

Konstrukcja

[edytuj | edytuj kod]

W parowozach zabudowano całkowite otuliny opływowe. Niewielka część otrzymała pełną otulinę, zakrywającą koła parowozu i tendra, z żaluzjami rewizyjnymi, a większość otulinę z wycięciem sięgającym ponad osie kół napędnych[1]. Podczas wojny jednak cała dolna część otuliny była usuwana dla ułatwienia obsługi[1]. Zastosowanie trzech cylindrów parowych z pojedynczym rozprężaniem pary zapewnia spokojne kursowanie przy wysokich prędkościach. W lokomotywie zamontowano stalowy kocioł parowy konstrukcji Wagnera z przegrzewaczem Schmidta. Kocioł posiadał dwa zawory bezpieczeństwa systemu Ackermanna i podgrzewacz wody Knorra. Zainstalowano jednokomorowy ciśnieniowy hamulec Knorra z dodatkowym hamulcem. Układ hamulcowy był zasilany przez czterocylindrową sprężarkę Knorra. Zastosowano urządzenia trzyczęstotliwościowego systemu samoczynnego hamowania wyprodukowane przez Siemens oraz szybkościomierz. W tendrze parowozu zamontowano łożyska toczne oraz teleskopową pokrywę nad skrzynią węglową[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p Tomasz Roszak. Parowóz Pm3. „Świat Kolei”. 08/2001, s. 12-19. EMI-PRESS. ISSN 1234-5962. (pol.). 
  2. Paweł Terczyński: Atlas parowozów. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2003, s. 33. ISBN 83-901902-8-1.
  3. Robin Garn: Die Baureihe 03.10 der Deutschen Reichsbahn. Berlin: Lok Report-Verlag, 2005. ISBN 978-3-935909-23-5.