Przejdź do zawartości

Liu Xiaobo

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Liu Xiaobo
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

28 grudnia 1955
Changchun

Data i miejsce śmierci

13 Lipca 2017
Shenyang

Zawód, zajęcie

pisarz, literaturoznawca, dysydent

Liu Xiaobo
Nazwisko chińskie
Pismo uproszczone

刘晓波

Pismo tradycyjne

劉曉波

Hanyu pinyin

Liú Xiǎobō

Wade-Giles

Liu Hsiao-po

Liu Xiaobo (wym. [ljǒʊ̯ ɕjɑ̀ʊ̯pɔ́]; ur. 28 grudnia 1955 w Changchun[1], zm. 13 lipca 2017[2]) – chiński pisarz i literaturoznawca, dysydent, były profesor Beijing Normal University, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (2010).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W 1989 brał udział w protestach na placu Tian’anmen, za co spędził dwa lata w areszcie. W 1991 został uznany za winnego szerzenia kontrrewolucyjnej propagandy, sąd odstąpił jednak od wymierzenia kary[1]. W 1996 skazany na 3 lata reedukacji przez pracę za zakłócanie porządku społecznego[1].

W 2008 był jednym z sygnatariuszy Karty 08, w której ponad 300 chińskich intelektualistów domagało się wprowadzenia demokracji i zniesienia systemu jednopartyjnego[3]. W grudniu 2008, jeszcze przed upublicznieniem treści Karty, został aresztowany pod zarzutem uprawiania działalności wywrotowej i podżegania do obalenia ustroju państwowego[4]. Był jedynym aresztowanym w związku z jej publikacją[5].

22 grudnia 2009 postawiony przed sądem i 25 grudnia skazany na 11 lat więzienia i 2 lata pozbawienia praw publicznych[5]. Proces i wyrok spotkały się z protestem ze strony m.in. USA i Unii Europejskiej[6]. O uwolnienie Liu apelowali także m.in. Salman Rushdie, Umberto Eco[7] i Dalajlama XIV[8].

8 października 2010 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla[9]. Decyzja ta spotkała się z ostrą krytyką chińskiego rządu, który zarzucił Komitetowi Noblowskiemu brak szacunku dla chińskiego wymiaru sprawiedliwości[10]. Z powodu pobytu w więzieniu Liu Xiaobo nie odebrał nagrody, na wyjazd do Oslo na ceremonię jej wręczenia nie zezwolono również przebywającej w areszcie domowym jego żonie, Liu Xia[11]. W ramach bojkotu Komitetu Noblowskiego władze chińskie ustanowiły własną Pokojową Nagrodę Konfucjusza, którą otrzymał tajwański polityk Lien Chan[12]. Inny chiński dysydent i laureat Nagrody Sacharowa z 1996, Wei Jingsheng, skrytykował przyznanie Nobla Liu Xiaobo, twierdząc jakoby był on w rzeczywistości współpracownikiem reżimu, a nie opozycjonistą[13].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • Liu Xiaobo, Nie mam wrogów, przeł. Piotr Dubicki, Wydawnictwo Dialog, Warszawa 2017.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Case Update: International Community Speaks Out on Liu Xiaobo Verdict [online], Human Rights in China, 30 grudnia 2009 [dostęp 2010-01-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-01-29] (ang.).
  2. Liu Xiaobo: Prominent China dissident dies [online], BBC News, 13 lipca 2017 [dostęp 2017-07-13] (ang.).
  3. China’s Charter 08 [online], The New York Review of Books, 15 stycznia 2009 [dostęp 2010-01-16] (ang.).
  4. Benjamin Kang Lim, China’s top dissident arrested for subversion [online], Reuters, 24 czerwca 2009 [dostęp 2010-01-16] (ang.).
  5. a b Chiński sąd skazał pisarza Liu Xiaobo na 11 lat więzienia [online], Onet.pl, 11 stycznia 2010 [dostęp 2010-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2010-01-17].
  6. U.S., EU urge China to release prominent dissident [online], Reuters, 14 grudnia 2009 [dostęp 2010-01-29] (ang.).
  7. Najbardziej znany obrońca praw człowieka przed sądem [online], polskieradio.pl, 23 grudnia 2009 [dostęp 2010-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2009-12-24].
  8. Jego Świątobliwość Dalajlama zasmucony wyrokiem więzienia dla Liu Xiaobo [online], Dalajlamainfo.pl, 28 grudnia 2009 [dostęp 2010-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2010-01-14].
  9. Pokojowy Nobel dla Liu Xiaobo [online], TVN24.pl, 8 października 2010 [dostęp 2020-02-15] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-10].
  10. Stephanie Ho, Beijing Says Nobel Committee Disrespects China’s Judicial System [online], Voice of America, 12 października 2010 [dostęp 2010-10-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-10-13] (ang.).
  11. „On nie zrobił nic złego. Musi być wolny”. Wręczenie Nagrody Nobla Liu Xiaobo [online], Gazeta.pl, 10 grudnia 2010 [dostęp 2010-12-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-12-12].
  12. Steven Jiang, China to hand out its own peace prize [online], CNN, 8 grudnia 2010 [dostęp 2012-03-20].
  13. Wei Jingsheng, What Today’s Nobel Peace Prize Offers? [online], chinaaffairs.org, 15 grudnia 2010 [dostęp 2012-05-14] (ang.).