Karabin maszynowy DSzK
.jpg) 12,7 mm karabin maszynowy DSzK wz. 38 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Historia | |
| Prototypy |
1938 |
| Produkcja |
1938 – ?? |
| Dane techniczne | |
| Kaliber |
12,7 mm |
| Nabój | |
| Taśma nabojowa |
metalowa taśma mieszcząca 50 nab.[1] |
| Wymiary | |
| Długość |
1586 mm[1] |
| Długość lufy |
1066 mm[1] |
| Długość linii celowniczej |
1100 mm |
| Masa | |
| broni |
157 kg (karabin na podstawie)[2] |
| karabinu właściwego |
35,5 kg[1] |
| wyposażenia dodatkowego |
9 kg (załadowana taśma 50-nab.) |
| Inne | |
| Prędkość pocz. pocisku |
850 m/s[1] |
| Szybkostrzelność teoretyczna |
550 strz./min[1] |
| Szybkostrzelność praktyczna |
80 strz./min |
| Zasięg skuteczny |
1500–2000 m (do celów naziemnych) |
DSzK wz. 1938 (ros. Дегтярёв – Шпагин – Колесников – крупнокалиберный, ДШК[2]) – wielkokalibrowy karabin maszynowy kalibru 12,7 × 108 mm, konstrukcji radzieckiej, z okresu przed II wojną światową[2].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1930 Wasilij Diegtiariow opracował wkm DK. Jego układ konstrukcyjny, zasada działania, ryglowanie oparte były na innym dziele tego konstruktora – ręcznym karabinie maszynowym DP. Nie była to zbyt udana konstrukcja. Mimo przyjęcia broni w 1934 do uzbrojenia Armii Czerwonej, wyprodukowano niewielką jej liczbę. Ostatecznie karabin został wycofany z uzbrojenia w 1939. Równocześnie trwały prace modernizacyjne podjęte przez G. Szpagina i Kolesnikowa[2]. Pierwszy z nich opracował mechanizm zasilania taśmowego typu bębnowego, a drugi – uniwersalną podstawę kołowo-trójnożną[2]. Broń ta została przyjęta do uzbrojenia w 1938, pod oznaczeniem DSzK (skrót od Diegtiariowa-Szpagina Krupnokalibiernyj – Wielkokalibrowy Diegtiariowa i Szpagina)[1][2].
W 1946 została przyjęta do uzbrojenia odmiana broni oznaczona DSzK wz. 1938/46. Nazywana była ona także DSzKM. Podstawowa zmiana w stosunku do pierwowzoru polegała na zastosowaniu donośnika przesuwakowo-dźwigniowego[1]. Daje on możliwość donoszenia taśmy nabojowej z lewej lub prawej strony broni po odpowiednim przestawieniu elementów.
Służba
[edytuj | edytuj kod]
Wkm DSzK znajdował się w uzbrojeniu armii radzieckiej przez cały okres II wojny światowej. Służył głównie do obrony przeciwlotniczej. Występował w pododdziałach piechoty na podstawie kołowo-trójnożnej (kołowej, rozkładanej na trójnożną). Często był ustawiany na skrzyniach ciężarówek jako „samobieżny”. Montowany był na wieżach czołgów ciężkich IS-2 i IS-3, a także ciężkich dział samobieżnych ISU-122 i ISU-152. W 1943 znalazł się w uzbrojeniu LWP[2]. Wkm-y DSzK pozostały w uzbrojeniu również po zakończeniu wojny - jego licencyjną produkcję podjęto w Zakładach Mechanicznych „Tarnów”[3]. Początkowo był podstawowym typem wielkokalibrowego karabinu maszynowego w armiach Układu Warszawskiego. Stosowany był też w innych państwach zaopatrywanych w uzbrojenie przez ZSRR. Stał się drugim co do popularności na świecie systemem wkm-u po amerykańskim Browning M2. Od połowy lat 50., rozpoczął się proces ich wymiany na nowsze typy wkm-ów (głównie NSW i KPW). Obecnie karabiny maszynowe DSzK i DSzKM zostały wycofane z uzbrojenia przez większość armii. W Europie jest używany przez armie krajów mające na uzbrojeniu starsze czołgi radzieckie (T-54 i T-55) np. Rumunię. W Wojsku Polskim DSzK jest używany w armato-haubicach DANA. DSzK jest nadal popularną bronią w krajach trzeciego świata.
W posiadaniu karabinu są również talibowie, walczący z wojskami koalicji w Afganistanie. Przykładem użycia DSzK przez afgańskich rebeliantów było zestrzelenie amerykańskiego śmigłowca obserwacyjnego typu Kiowa, oraz ostrzelanie polskiego Mi-24 gdzie rannych zostało dwóch członków załogi[4].
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]Karabin działa na zasadzie odprowadzenia gazów prochowych przez boczny otwór w ściance lufy[2]. Komora gazowa posiada regulator z trzema otworami o różnych średnicach. Zasilany jest z metalowej taśmy elastycznej o ogniwach otwartych i pojemności 50 nabojów[2]. Donośnik jest napędzany przez suwadło. Ryglowanie za pomocą rygli symetrycznych, rozchylanych w płaszczyźnie poziomej[2]. Mechanizm uderzeniowy bijnikowy. Bijnik połączony na stałe z suwadłem. Mechanizm spustowy tylko do ognia ciągłego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Martin J. Dougherty: Broń strzelecka od roku 1860 do współczesności. Bremen: MAK, 2010, s. 163–164. ISBN 978-3-939991-73-1.
- ↑ a b c d e f g h i j Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994, s. 61. ISBN 83-86028-01-7.
- ↑ 65 lat dostaw uzbrojenia z Tarnowa [online], MILMAG, 3 czerwca 2018 [dostęp 2022-09-29] (pol.).
- ↑ Zasadzka na zły początek… | Z Afganistanu [online], zafganistanu.pl [dostęp 2017-11-24].