HMS E19

HMS E19
	; HMS E19 w Tallinnie
	Historia
Stocznia	Vickers, Barrow-in-Furness
Położenie stępki	27 listopada 1914
Wodowanie	13 maja 1915
	Royal Navy
Wejście do służby	12 lipca 1915
Wycofanie ze służby	3 kwietnia 1918
Los okrętu	samozatopienie
	Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	678 ton (wynurzony),; 820 ton (zanurzony)
Długość	55 metrów
Zanurzenie	4,6 metra
	Napęd
	dwa spalinowe silniki diesla 1600 KM, dwa silniki elektryczne 840 KM
Prędkość	15,25 węzłów na powierzchni; 10,25 węzłów zanurzony
Zasięg	5600 km przy 10 węzłach
	Uzbrojenie
	pięć wyrzutni torpedowych 450 mm, armata 76 mm
Załoga	30

HMS E19 – brytyjski okręt podwodny typu E. Zbudowany w latach 1914–1915 w Vickers, Barrow-in-Furness. Okręt został wodowany 13 maja 1915 roku i rozpoczął służbę w Royal Navy 12 lipca 1915.

W październiku 1915 przedarł się na Morze Bałtyckie, aby być podstawą tworzonej brytyjskiej Flotylli Bałtyckiej (Baltic Flotilla) stacjonującej w Tallinnie, wchodzącej w skład Floty Bałtyckiej. Jako pierwszy z Floty Bałtyckiej zatopił niemiecki okręt. 11 października 1915 roku dowodzony przez swojego pierwszego dowódcę, Lieutenant-Commandera Francisa Cromie^[a], E19 zatopił cztery niemieckie jednostki. Pierwszy był 75-metrowy SMS „Walther Leonhardt” (2100 ton), wiozący stal ze Szwecji. Po zajęciu statku przez załogę E19, załoga transportowca została załadowana do łodzi ratunkowych, a „Walther Leonhardt” wysadzony w powietrze. Parę godzin później Cromie zauważył kolejny transportowiec, SMS "Germania", który został zaatakowany i osiadł na mieliźnie u wybrzeży Szwecji. Pomimo założenia ładunków wybuchowych statek nie został zatopiony, tylko uszkodzony. Po południu E19 zaatakował 100-metrowy SMS „Gutrune” (5000 ton). Po dokonaniu abordażu, załoga została załadowana na łodzie ratunkowe, a niemiecki statek zatopiony poprzez otworzenie zaworów w przegrodach dennych oraz pompach. Wkrótce po tym kolejna niemiecka jednostka, SMS „Director Reppenhagen” (1560 ton), została zatopiona w ten sam sposób. Czwartą ofiarą E19 był 120-metrowy parowiec SMS „Nicimedia”^[1]. Zatopienie w ciągu jednego dnia czterech statków odbyło się bez wystrzelenia ani jednej torpedy oraz bez strat ludzkich po stronie wroga.

7 listopada 1915 roku E19 dwiema torpedami zatopił niemiecki okręt, lekki krążownik SMS „Undine” (3100 ton).

Po podpisaniu układu pokojowego pomiędzy Rosją a Cesarstwem Niemieckim, w czasie wojny domowej w Finlandii, siły niemieckie – Ostsee-Division – wylądowały w Hanko i w błyskawicznym tempie dotarły do Helsinek. Stacjonujące w obrębie Zatoki Fińskiej brytyjskie okręty podwodne zostały odcięte od możliwości wyjścia z zatoki. Aby nie oddać okrętu w ręce wroga, załoga zatopiła E19 około 1,5 mili od latarni morskiej Grohara, u wejścia do portu w Helsinkach^[2]^[b].

Uwagi

↑ Kapitan Cromie był dowódcą E19 do maja 1917 roku. Następnie pozostał w Rosji, gdzie został przydzielony do ambasady brytyjskiej w Petersburgu. 31 sierpnia 1918 roku został zastrzelony przez agentów Czeka, gdy bronił ambasady przed zajęciem przez bolszewików.
↑ Tak samo postąpiły załogi innych okrętów podwodnych operujących w tym rejonie: HMS C26, HMS C27, HMS C35, HMS E1, HMS E8 oraz HMS E9.

Przypisy

↑ The Submarine Massacre of 1915. Nordic Underwater Archaeology, lipiec 2012. [dostęp 2013-01-13]. (ang.).
↑ Ian W Hillbeck: THE HMS E19. Submarines Association, Barrow-in-Furness Branch. [dostęp 2013-01-13]. (ang.).

Bibliografia

Robert Hutchinson: Jane's Submarines: War Beneath the Waves from 1776 to the Present Day. Londyn: HarperCollins, 2001, s. 44. ISBN 978-0-00-710558-8. (ang.).
Innes McCartney: British Submarines of World War I. Oxford: Osprey Publishing Ltd., 2008. ISBN 978-1-84603-334-6. (ang.).

Linki zewnętrzne

Okręty podwodne typu E. battleships-cruisers.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. na stronie internetowej Battlecruisers.co.uk
HMS E19, Submarines Association, Barrow-in-Furness Branch
E Class Coastal Submarine. britsub.x10.mx. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-21)].
Forces War Records: Unit History: HMS E19

[1] Kapitan Cromie był dowódcą E19 do maja 1917 roku. Następnie pozostał w Rosji, gdzie został przydzielony do ambasady brytyjskiej w Petersburgu. 31 sierpnia 1918 roku został zastrzelony przez agentów Czeka, gdy bronił ambasady przed zajęciem przez bolszewików.

[4] Tak samo postąpiły załogi innych okrętów podwodnych operujących w tym rejonie: HMS C26, HMS C27, HMS C35, HMS E1, HMS E8 oraz HMS E9.

[2] The Submarine Massacre of 1915. Nordic Underwater Archaeology, lipiec 2012. [dostęp 2013-01-13]. (ang.).

[3] Ian W Hillbeck: THE HMS E19. Submarines Association, Barrow-in-Furness Branch. [dostęp 2013-01-13]. (ang.).

[a]

[1]

[2]

[b]