Ararat
39°42′N 44°17′E/39,700000 44,283333
.jpg) Mały i Wielki Ararat | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
5137[1] m n.p.m. |
| Wybitność |
3611 m |
| Pierwsze wejście |
1829 |
Położenie na mapie Turcji  | |
Położenie na mapie Armenii  | |
| 39°42′N 44°17′E/39,700000 44,283333
| |
Góra Ararat (orm. Արարատ, hebr. אררט, tur. Ağrı, pers. آرارات) – masyw wulkaniczny leżący w centrum Wyżyny Armeńskiej między jeziorami Wan i Sewan, na terytorium Turcji, 32 km od granicy z Armenią i 16 km od granicy z Iranem.
Masyw górski zajmuje powierzchnię ok. 1000 km² i składa się z dwóch szczytów: Wielkiego – 5137 m n.p.m. i Małego Araratu 3896 m n.p.m. Na obydwu wierzchołkach zalegają lodowce. Wyższy wierzchołek wznosi się ponad 3000–4400 metrów względem otaczających górę równin – to wysokość względna większa niż w przypadku Mount Everestu.[potrzebny przypis]
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Według jednej z licznych wersji, nazwa góry pochodzi od Ary – bożka z epoki brązu. Ara był bogiem śmierci oraz odrodzenia. Góra została nazwana na jego cześć ze względu na zmiany zachodzące na stokach pomiędzy „martwą” zimą a „żywą” wiosną[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Po ludobójstwie Ormian w roku 1915, tereny wokół Araratu zamieszkane są przez napływową ludność turecką i kurdyjską.
Pierwszego wejścia na szczyt dokonali Friedrich Parrot i Chaczatur Abowian w 1829 r. Pierwszym Polakiem (i jednym z pierwszych Europejczyków), który wszedł na szczyt Araratu (18 sierpnia 1850) był Józef Chodźko – polski topograf i geodeta w służbie rosyjskiej. Pierwszą kobietą, która zdobyła Ararat była Julia Młokosiewicz (sierpień 1889), córka Ludwika Młokosiewicza[2]. III polskiego wejścia na biblijny wierzchołek, drogą od południa, dokonali dopiero w 1967 r. Andrzej Kuś, Andrzej Mróz, Maciej Popko i Jerzy Tuszyński[3].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Góra znajduje się w strefie zmilitaryzowanej (pod koniec lat 50., po wejściu Turcji do NATO, Amerykanie zbudowali w masywie stację radarową). Wejście na Ararat wymaga uzyskania zezwolenia i możliwe jest tylko w zorganizowanej grupie[4].
W kulturze
[edytuj | edytuj kod]W Biblii góry Ararat (które utożsamia się z górami Urartu[5][6]) wskazane są jako miejsce spoczynku Arki Noego po Potopie. W hinduskich wersjach opowieści o Potopie arka osiada na szczytach Himalajów.
Góra Ararat, w języku urzędowym nazywana Masis (Մասիս), jest symbolem Armenii, wyeksponowanym pośrodku jej godła i częstym motywem w sztuce. Góra, położona na historycznie ormiańskich terenach, chociaż obecnie poza terytorium kraju, jest głęboko zakorzeniona w świadomości Ormian. Jest obecna w ich literaturze i sztuce. Ararat jest widoczny ze stolicy Armenii – Erywania[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Frank Viviano. Odrodzenie Armenii. „National Geographic”. 3/2004. s. 24–45.
- ↑ S. Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich, Warszawa 1933, s. 312.
- ↑ Paczkowski Andrzej: Lato alpinistyczne 1967, w: "Wierchy" R. 36 (1967), Kraków 1968, s. 246-248
- ↑ Maciej Golan: Wyprawa na Ararat, świętą górę Ormian. Rzeczpospolita, 6 maja 2009. [dostęp 2009-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 września 2015)].
- ↑ Martin L. West, Wschodnie oblicze Helikonu: pierwiastki zachodnioazjatyckie w greckiej poezji i micie, Kraków: Homini, 2006, s. 636.
- ↑ M. Chahin, The Kingdom of Armenia: A History, Richmond: Curzon Press, 2001, s. 54.
