67P/Czuriumow-Gierasimienko
 Jądro z widocznymi strumieniami wyrzucanego pyłu, 7 lipca 2015 | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
22 października 1969 |
| Elementy orbity | |
| Półoś wielka |
3,4628 au |
| Mimośród |
0,6410 |
| Peryhelium |
1,2432 au |
| Aphelium |
5,6824 au |
| Okres orbitalny |
6,44 lat |
| Nachylenie orbity względem ekliptyki |
7,040° |
| Długość węzła wstępującego |
50,142° |
| Argument peryhelium |
12,786° |
| Moment przejścia przez peryhelium |
2015-08-13.0718 |
| Charakterystyka fizyczna jądra | |
| Średnica |
4 km |
| Masa |
1,0 ± 0,1 ∙ 1013 kg |
| Gęstość |
0,47[1] g/cm3 |
| Okres obrotu wokół własnej osi |
12,4043 h |
| Albedo |
6% |
67P/Czuriumow–Gierasimienko – kometa okresowa należąca do rodziny komet Jowisza, odkryta w 1969 roku. Była celem prowadzonej przez Europejską Agencję Kosmiczną misji Rosetta[2].
Odkrycie
[edytuj | edytuj kod]Kometę 67P odkrył kijowski astronom Klim Czuriumow na zdjęciach komety 32P/Comas Solá, które wykonała 11 września 1969 roku Swietłana Gierasimienko w obserwatorium w Ałmaty. Zauważył on kometę na brzegu fotografii, początkowo stwierdził jednak, że jest to 32P/Comas Solá. Po powrocie do Kijowa, Czuriumow dokładniej przebadał fotografie i 22 października ustalił, że nie może to być kometa 32P, gdyż znajdowała się około 1,8° od oczekiwanej pozycji.
Właściwości fizyczne i orbita
[edytuj | edytuj kod]Jądro komety ma nieregularny kształt składający się z dwóch połączonych ze sobą płatów, mniejszego o wymiarach 2,5 km × 2,5 km × 2,0 km oraz większego – 4,1 km × 3,2 km × 1,3 km, o łącznej objętości około 25 km³[3]. Masa jądra wynosi 1,0 ± 0,1 ∙ 1013 kg (około 10 mld ton)[4]. Średnia gęstość jądra wynosi 0,47 g/cm³, a albedo 6%. Obie części komety mają budowę warstwową, ale o osobnych centrach. Pierwotnie więc powstały dwa odrębne jądra, które następnie zderzyły się z małą prędkością i skleiły[5].
Wśród związków organicznych wykrytych przez sondę Rosetta w otoczce komety odkryto glicynę, najprostszy z 20 aminokwasów białkowych. Była to pierwsza detekcja tego związku w kometach i pierwszy dowód jego istnienia w kosmosie[6]. Stosunek deuteru do wodoru w materii komety 67P jest 3-krotnie większy niż w ziemskich oceanach[1].
Kometa obiega Słońce po orbicie o peryhelium ok. 1,2 au i aphelium ok. 5,7 au, nachylonej do płaszczyzny ekliptyki pod kątem około 7°. Okres obiegu wynosi około 6 lat i 160 dni. Będąc w peryhelium kometa traci masę w tempie 130 kg/s[7].
Po uwzględnieniu czynników wpływających na ruch komety, okazało się, że w XIX i pierwszej połowie XX wieku jej peryhelium zmieniało się w granicach pomiędzy 2,5 a 2,9 au. Kometa przebywała więc stale stosunkowo daleko od Słońca, a jej jądro prawdopodobnie nie uległo znacznym zmianom od początków Układu Słonecznego. W lutym 1959 roku kometa minęła Jowisza w odległości zaledwie 0,052 au (około 8 mln km), co spowodowało zmianę jej orbity: peryhelium z 2,74 do 1,28 au, spłaszczenie orbity z 0,36 do 0,63, a okres obiegu z 8,97 do 6,55 roku. Po 1959 roku nie doszło do kolejnego bliskiego zbliżenia z Jowiszem. Dlatego orbita komety od tego czasu (siedem pojawień) niewiele się zmieniła. Ostatnie przejście przez peryhelium miało miejsce 13 sierpnia 2015 roku[8].
Badania bezpośrednie
[edytuj | edytuj kod]
67P/Czuriumow-Gierasimienko była celem misji sondy Rosetta. 6 sierpnia 2014 roku Rosetta dotarła do komety[9] i po serii manewrów weszła na orbitę wokół tego ciała niebieskiego. Jądro w tym czasie było spokojne, co umożliwiło próbnikowi Philae, uwolnionemu z pokładu sondy Rosetta, pierwsze w historii lądowanie na powierzchni komety, 12 listopada 2014 roku. Znajdowała się ona wtedy w odległości 510 milionów km od Słońca[10]. Nieczynny Philae pozostał na powierzchni jądra, natomiast Rosetta rozbiła się o powierzchnię komety 30 września 2016 roku.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Marek Muciek. Kronika. Styczeń 2015. „Urania – Postępy Astronomii”. 2/2015 (776), s. 7, 2015 marzec-kwiecień. Polskie Towarzystwo Astronomiczne. Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii. ISSN 1689-6009.
- ↑ Małgorzata Królikowska, 67P/Churyumov-Gerasimenko – potential target for the Rosetta mission, „Acta Astronomica”, 53, 2003, s. 195–209, arXiv:astro-ph/0309130.
- ↑ ESA: Press Kit - 12 November 2014 - Landing on a comet. 2014-11-05. [dostęp 2014-11-09]. (ang.).
- ↑ Emily Baldwin: Determining the mass of comet 67P/C-G; European Space Agency, Rosetta Blog. [dostęp 2014-08-23].
- ↑ Marek Muciek. Kronika. Wrzesień 2015. „Urania - Postępy Astronomii”. 6/2015 (780), s. 7, 2015-listopad-grudzień. Polskie Towarzystwo Astronomiczne. Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii. ISSN 1689-6009.
- ↑ Marek Muciek. Kronika , maj 2016. „Urania - Postępy Astronomii”. 784, s. 7, październik 2016. Polskie Towarzystwo Astronomiczne, Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii. ISSN 1689-6009.
- ↑ Moreno, F.; Lara, L. M.; Muñoz, O.; López-Moreno, J. J.; Molina, A. (2004). Dust in Comet 67P/Churyumov-Gerasimenko.
- ↑ Małgorzata Królikowska-Sołtan, Weronika Śliwa. Spotkanie dwóch wędrowców. „Wiedza i Życie”, s. 36, 2014. Warszawa: Prószyński Media. ISSN 0137-8929.
- ↑ Rosetta arrives at comet destination. ESA, 2014-08-06. [dostęp 2014-11-12]. (ang.).
- ↑ Touchdown! Rosetta's Philae probe lands on comet. ESA, 2014-11-12. [dostęp 2014-11-12]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- 67P/Czuriumow-Gierasimienko w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- 67P/Czuriumow-Gierasimienko w bazie Minor Planet Center (ang.)
