Iron Man (film)

Iron Man

Logo filmu
Gatunek	superbohaterski fantastyka naukowa akcja
Rok produkcji	2008
Data premiery	14 kwietnia 2008 30 kwietnia 2008 (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	126 minut
Reżyseria	Jon Favreau
Scenariusz	Arthur Marcum Matthew Hollaway Mark Ferqus Hawk Ostby
Główne role	Robert Downey Jr. Terrence Howard Jeff Bridges Shaun Toub Gwyneth Paltrow
Muzyka	Ramin Djawadi
Zdjęcia	Matthew Libatique
Scenografia	J. Michael Riva
Kostiumy	Laura Jean Shannon
Montaż	Dan Lebental
Produkcja	Avi Arad Kevin Feige
Wytwórnia	Marvel Studios
Dystrybucja	Paramount Pictures
Budżet	140 000 000 USD
Przychody brutto	585 366 247 USD
Strona internetowa

Chronologia

Produkcja

– Iron Man (2008) Incredible Hulk (2008)

Wydarzenia

Kapitan Marvel (2019) Iron Man (2008) Iron Man 2 (2010)

Seria Iron Man

– Iron Man (2008) Iron Man 2 (2010)

Iron Man – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2008 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym pseudonimie wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadał Jon Favreau na podstawie scenariusza Arthura Marcuma i Matthew Hollawaya oraz Marka Ferqusa i Hawka Ostby’ego. W tytułową rolę zagrał Robert Downey Jr., a obok niego w głównych rolach wystąpili: Terrence Howard, Jeff Bridges, Shaun Toub i Gwyneth Paltrow.

Główny bohater, Tony Stark, przemysłowiec i inżynier, buduje bojowy egzoszkielet wspomagany i staje się korzystającym z tego pancerza superbohaterem zwanym „Iron Manem”.

Iron Man wchodzi w skład I Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to pierwszy film należący do tej franczyzy i tworzy on jej pierwszy rozdział zatytułowany Saga Nieskończoności. Powstały jego dwie kontynuacje: Iron Man 2 z 2010 i Iron Man 3 z 2013 roku.

Światowa premiera filmu miała miejsce 14 kwietnia 2008 roku w Sydney. W Polsce zadebiutował on 30 kwietnia tego samego roku. Przy budżecie 140 milionów dolarów Iron Man zarobił ponad 585 milionów dolarów. Film otrzymał również pozytywne oceny od krytyków, a w 2022 roku został wprowadzony do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych jako film „znaczący kulturowo, historycznie bądź estetycznie”.

Streszczenie

Geniusz, miliarder i playboy, Tony Stark, który odziedziczył po ojcu firmę zbrojeniową Stark Industries, znajduje się razem z przyjacielem, pułkownikiem Jamesem Rhodesem, w bazie wojskowej w Afganistanie, gdzie prezentuje swój najnowszy pocisk – „Jerycho”. Konwój, którym przewożony jest Stark, wpada w zasadzkę. Tony zostaje ciężko ranny, schwytany i uwięziony w jaskini przez grupę terrorystyczną Dziesięć Pierścieni. Współwięzień, Ho Yinsen, wszczepia mu w klatkę piersiową elektromagnes, aby ten blokował odłamkom granatu dostęp do serca. Lider Dziesięciu Pierścieni, Raza, oferuje Starkowi wolność w zamian za budowę pocisku „Jerycho” .

Stark i Yinsen, którzy zdają sobie sprawę, że Raza nie dotrzyma umowy, potajemnie budują miniaturową wersję źródła energii zwanego reaktorem łukowym do zasilania elektromagnesu Starka i zbroję do pomocy w ucieczce. Kiedy zbroja jest bliska ukończenia, członkowie Dziesięciu Pierścieni odkrywają zamiary Starka i atakują warsztat. Yinsen poświęca życie, aby dać Starkowi czas na założenie zbroi. Opancerzony Stark wydostaje się z jaskini, podpala broń należącą do Dziesięciu Pierścieni i odlatuje. Awaryjnie ląduje na pustyni, gdzie zostaje odnaleziony przez Rhodesa, i wraca do domu. Na konferencji prasowej informuje, że Stark Industries nie będzie już zajmować się produkcją broni. Przyjaciel jego ojca i dyrektor przedsiębiorstwa, Obadiah Stane, ostrzega Starka, że ta decyzja może zniszczyć firmę. W domu Stark buduje ulepszone wersje zbroi i reaktora, nie zdradzając szczegółów Stane’owi .

Podczas imprezy charytatywnej Stark Industries reporterka Christine Everhart informuje Starka, że jego broń, w tym „Jerycho”, została dostarczona Dziesięciu Pierścieniom. Stark dowiaduje się także, iż Stane stara się przejąć firmę. Stark leci w zbroi do Afganistanu i ratuje wioskę Yinsena, Gulmirę, ale w drodze powrotnej zostaje przechwycony przez dwa amerykańskie myśliwce; wyjawia wówczas Rhodesowi swoją tożsamość, prosząc, aby przerwano atak. W tym czasie grupa Dziesięć Pierścieni odnajduje szczątki pierwszej zbroi Starka na pustyni i spotyka się ze Stane’em. Ten ogłusza i zabija Razę i jego ludzi, po czym przejmuje zbroję. Virginia „Pepper” Potts na prośbę Starka włamuje się do systemu komputerowego firmy i odkrywa, że Stane zaopatruje terrorystów w broń i zatrudnił Dziesięć Pierścieni do zabicia Starka. Następnie spotyka się z agentem Philem Coulsonem z T.A.R.C.Z.Y. i informuje go o działaniach Stane’a .

Stane nie potrafi zbudować reaktora łukowego. Wkrada się więc do domu Starka i wyjmuje reaktor z jego piersi. Stark ratuje swoje życie, używając starego reaktora, zachowanego na pamiątkę. Potts i agenci T.A.R.C.Z.Y. próbują aresztować Stane’a, ale ten atakuje ich w zbroi. Stark walczy ze Stane’em i tłumaczy Potts, jak przeciążyć duży reaktor łukowy zasilający firmę. Przeciążenie wywołuje potężną falę elektromagnetyczną. Stark wrzuca Stane’a do reaktora, powodując eksplozję, w wyniku której Stane ginie. Następnego dnia Stark podczas konferencji prasowej ujawnia, że to on jest superbohaterem, którego media nazwały „Iron Manem” .

W scenie po napisach Nick Fury, dyrektor T.A.R.C.Z.Y., odwiedza Starka w domu i mówi mu, że Iron Man nie jest jedynym superbohaterem na świecie i że chce omówić z nim „Inicjatywę Avengers” .

Obsada

• Robert Downey Jr. jako Tony Stark / Iron Man, geniusz, biznesmen, filantrop i playboy, który skonstruował dla siebie serię bojowych pancerzy wspomaganych. Odziedziczył po ojcu majątek i firmę specjalizującą się w przemyśle zbrojeniowym o nazwie Stark Industries.
• Gwyneth Paltrow jako Virginia „Pepper” Potts, osobista asystentka Starka.
• Terrence Howard jako James „Rhodey” Rhodes, oficer sił powietrznych armii Stanów Zjednoczonych, przyjaciel Starka. Jest łącznikiem między Stark Industries a Wojskowym Departamentem ds. Zbrojeń.
• Jeff Bridges jako Obadiah Stane, menadżer Stark Industries, wcześniej był współpracownikiem Howarda Starka, a po jego śmierci prezesem Stark Industries, do czasu pełnoletniości Tony’ego.
• Shaun Toub jako Ho Yinsen, lekarz i naukowiec pochodzącym ze wsi Gulmira, położonej w środkowo-wschodnim Afganistanie.

W filmie ponadto wystąpili: Paul Bettany jako J.A.R.V.I.S., komputerowa sztuczna inteligencja stworzona przez Starka, która zarządza jego posiadłością i zbrojami; Jon Favreau jako Harold „Happy” Hogan, osobisty ochroniarz i szofer Starka; Clark Gregg jako Phil Coulson, agent T.A.R.C.Z.Y.; Leslie Bibb jako Christine Everhat, reporterka Vanity Fair; Faran Tahir jako Raza Hamidmi Al-Wazar, członek grupy terrorystycznej Dziesięć Pierścieni; Bill Smitrovich jako William Gabriel, generał sił powietrznych armii Stanów Zjednoczonych stacjonujący w Afganistanie; Sayed Badreya jako Abu Bakaar, członek Dziesięciu Pierścieni pracujący dla Razy; Peter Billingsley jako William Ginter Riva, naukowiec pracujący w Stark Industries oraz Gerard Sanders, który pojawia się na fotografii jako ojciec Tony’ego, Howard Stark.

W rolach cameo pojawili się: twórca komiksów Marvela, Stan Lee jako Hugh Hefner; gitarzysta Rage Against the Machine, Tom Morello jako jeden z terrorystów; Jim Cramer zagrał samego siebie, a w scenie po napisach Samuel L. Jackson pojawił się jako Nick Fury, dyrektor T.A.R.C.Z.Y.

Robert Downey Jr.
(Tony Stark / Iron Man)

Terrence Howard
(James „Rhodey” Rhodes)

Jeff Bridges
(Obadiah Stane)

Shaun Toub
(Ho Yinsen)

Gwyneth Paltrow
(Virginia „Pepper” Potts)

Produkcja

Rozwój projektu

Jon Favreau, reżyser filmu i odtwórca roli Happy’ego Hogana

W 1990 roku Universal Studios zakupiło prawa filmowe do postaci Iron Mana. Studio zatrudniło Stuarta Gordona do wyreżyserowania niskobudżetowego filmu na podstawie scenariusza Edwarda Neumeiera. W 1996 roku 20th Century Fox odkupiło prawa do ekranizacji. W tym czasie Tom Cruise i Nicolas Cage byli rozważani do zagrania tytułowej roli. Jeff Vintar i Stan Lee rozpoczęli prace nad scenariuszem, a w 1999 roku Jeffrey Caine został zatrudniony do jego poprawienia. Później stanowisko reżysera i scenarzysty zaproponowano Quentinowi Tarantino. W 1999 roku Fox odsprzedał New Line Cinema prawa do ekranizacji z powodu zbyt dużej ilości projektów filmowych na podstawie superbohaterów z komiksów Marvela. Od 2000 roku nad scenariuszem pracowali między innymi: Ted Elliott i Terry Rossio; Tim McCanlies; Alfred Gough, Miles Millar i David Hayter; David S. Goyer i Mark Protosevich. W 2004 roku Nick Cassavetes został zatrudniony na stanowisku reżysera na podstawie scenariusza Gougha, Millara i Haytera. Premierę zaplanowano na 2006 rok.

W 2005 roku prawa do ekranizacji powróciły Marvel Studios, które rozpoczęło projekt od początku i poinformowano, że będzie to pierwsza niezależna produkcja studia. W kwietniu 2006 roku ujawniono, że Jon Favreau został zatrudniony na stanowisku reżysera oraz że Arthur Marcum i Matt Holloway napiszą scenariusz. Również Mark Fergus i Hawk Ostby zostali zatrudnieni do napisania innej wersji scenariusza. Ostatecznie Favreau połączył obie wersje, a John August doszlifował scenariusz. Przy pracach nad scenariuszem doradzali również scenarzyści komiksów: Mark Millar, Brian Michael Bendis, Joe Quesada, Tom Brevoort, Axel Alonso i Ralph Macchio. oraz

Favreau miał problem z wybraniem głównego złoczyńcy w filmie. Największy przeciwnik Iron Mana, Mandaryn był dla Marka Millara za mało realistyczny. Stwierdził on, że będzie on lepszy przy kolejnych filmach. Zamiana złoczyńcy z Mandaryna na Stane’a została dokonana po obsadzeniu Jeffa Bridgesa w tej roli, który w początkowych założeniach miał być antagonistą w sequelu.

Casting

We wrześniu 2006 roku poinformowano, że Robert Downey Jr. zagra tytułowego bohatera. Przed napisaniem scenariusza Jon Favreau zaproponował rolę Samowi Rockwellowi, ale ostatecznie się z tej propozycji wycofał. Rockwell później otrzymał angaż do filmu Iron Man 2 jako Justin Hammer. W następnym miesiącu Terrence Howard dołączył do obsady jako James Rhodes. Studio rozważało do tej roli również Dona Cheadle’, który ostatecznie zastąpił Howarda w kolejnych produkcjach franczyzy. W styczniu 2007 roku poinformowano, że Gwyneth Paltrow zagra Pepper Potts, a w lutym ujawniono, że do obsady dołączyli Jeff Bridges i Shaun Toub.

Zdjęcia i postprodukcja

Terrence Howard na planie w bazie Edwards Air Force Base

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się w 12 marca 2007 roku w Playa Vista Stages w Los Angeles. W pierwszych tygodniach zdjęć zrealizowano tam sceny niewoli Starka w Afganistanie, które nakręcono również w Lone Pine i Olanchi. W drugiej połowie kwietnia nakręcono sceny w bazie wojskowej Edwards Air Force Base. W czerwcu zrealizowano zdjęcia w Las Vegas. Prace na planie zakończyły się 25 czerwca. Za zdjęcia odpowiadał Matthew Libatique. Scenografią zajął się J. Michael Riva, a kostiumy zaprojektowała Laura Jean Shannon. Jon Favreau nie wybrał wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych na miejsce akcji, żeby odróżnić się od wielu innych filmów o superbohaterach.

Ze względu na nieukończony scenariusz dialogi w filmie były w dużej mierze improwizowane, co zdaniem Favreau sprawiło, że film ma bardziej naturalne brzmienie. Scena po napisach, w której przedstawiony został Nick Fury została napisana przez Briana Michaela Bendisa. Nakręcono wtedy również jej alternatywną wersję, która odnosiła się do postaci Spider-Mana i X-Menów, jednak nie została ona wykorzystana ze względu na to, że prawa do tych postaci posiadały wtedy Sony Pictures i 20th Century Fox. Zbroję Iron Mana, Mark III zaprojektował twórca komiksów Adi Granov razem z Philem Saundersem. Studio Stana Winstona zbudowało 360-kilogramową animatroniczną wersję zbroi Obadiaha Stana na potrzeby symulacji chodu, przy której do poruszenia ramienia potrzebnych było pięciu operatorów.

Montażem zajął się Dan Lebental. Efekty specjalne zostały przygotowane przez Industrial Light & Magic, The Embassy Visual Effects, The Orphanage, Pixel Liberation Front, Lola VFX i Prologue, a odpowiadał za nie John Nelson. Industrial Light & Magic zajęło się większością prac nad efektami specjalnymi. Embassy przygotowało cyfrową wersję zbroi „Mark I”.

Muzyka

Ramin Djawadi, który jako dziecko był fanem postaci Iron Mana, został zatrudniony do skomponowania muzyki do filmu. Początkowo miał ją skomponować współpracujący z Jonem Favreau przy innych produkcjach John Debney. Favreau postrzegał Iron Mana bardziej jako gwiazdę rocka niż superbohatera, dlatego zadecydował, że w filmie będzie dominować muzyka heavymetalowa. Djawadi skomponował ścieżkę dźwiękową za gitarze, a następnie przearanżował ją na orkiestrę. Przy aranżacjach pomagał Hans Zimmer i jego firma Remote Control Productions oraz gitarzysta Rage Against the Machine, Tom Morello. Album z muzyką Djawadiego, Iron Man: Original Motion Picture Soundtrack, został wydany 29 kwietnia 2008 roku przez Lions Gate Records.

W filmie wykorzystano również muzykę tytułową Iron Mana z serii animowanej The Marvel Super Heroes z 1966 roku, zaaranżowanej w big-bandowym stylu przez Johna O’Briena i Ricka Bostona. Ponadto w filmie znalazły się również utwory: „Slept On Tony With Dirt” (Ghostface Killah) i „Back in Black” (AC/DC).

Iron Man: Original Motion Picture Soundtrack – 2008
Nr	Tytuł utworu	Autor	Wykonawca	Długość
1.	„Driving With The Top Down”	R. Djawadi		3:10
2.	„Iron Man (2008 version)”	J. Urbont	John O’Brien, Rick Boston	1:05
3.	„Merchant of Death”	R. Djawadi		2:00
4.	„Trinkets To Kill a Prince”	R. Djawadi		3:08
5.	„Mark I”	R. Djawadi		3:54
6.	„Fireman”	R. Djawadi		2:09
7.	„Vacation’s Over”	R. Djawadi		3:35
8.	„Golden Egg”	R. Djawadi		4:13
9.	„Damn Kid”	A. Theodore, Z. Danziger, V. Alfieri	DJ Boborobo	1:13
10.	„Mark II”	R. Djawadi		2:49
11.	„Extra Dry, Extra Olives”	R. Djawadi		1:44
12.	„Iron Man”	R. Djawadi		3:33
13.	„Gulmira”	R. Djawadi		4:06
14.	„Are Those Bullet Holes?”	R. Djawadi		2:00
15.	„Section 16”	R. Djawadi		2:34
16.	„Iron Monger”	R. Djawadi		4:45
17.	„Arc Reaktor”	R. Djawadi		3:56
18.	„Institutionalized”	L. Mayorga, M. Muir	Suicidal Tendencies	3:49
19.	„Iron Man”	J. Urbont		0:21
				54:04

Promocja

Reżyser i obsada filmu podczas San Diego Comic-Conu w 2007 roku

W lipcu 2006 roku, jeszcze na wczesnym etapie przedprodukcji filmu, Jon Favreau i Avi Arad pojawili się na panelu Marvel Studios na San Diego Comic-Conie. Rok później Favreau, Robert Downey Jr., Terrence Howard i Gwyneth Paltrow wystąpili na panelu studia na tym konwencie, gdzie zaprezentowali publiczności zwiastun filmu. Został on udostępniony 10 września. 3 lutego 2008 roku zaprezentowano spot promujący film podczas Super Bowl XLII, a 28 lutego został pokazany ostateczny zwiastun. 2 maja Sega wydała grę Iron Man. Downey Jr., Howard i Shaun Toub powtarzają swoje role z filmu. Gra została wydana na konsolach: PlayStation 2, PlayStation 3, Wii i Xbox 360, na przenośnych konsolach: PlayStation Portable i Nintendo DS, na system operacyjny Microsoft Windows oraz na telefony komórkowe.

Partnerami promocyjnymi filmu były firmy: Audi, Burger King, LG Electronics, 7-Eleven i Hasbro.

Komiksy powiązane / Przewodniki

17 i 30 września 2008 roku Marvel Comics wydało dwuzeszytowy komiks inspirowany Iron Man: Fast Friends, za którego scenariusz odpowiadał Paul Tobin, a rysunki stworzył Ronan Cliquet. Również 30 września został wydany jednozeszytowy limitowany komiks Iron Man: Security Measures, który był dostępny dla klientów sieci Walmart kupujących film na DVD. 27 stycznia i 24 lutego 2010 roku została wydana adaptacja filmu zatytułowana Iron Man: I Am Iron Man ze scenariuszem Petera Davida i rysunkami Seana Chena.

28 października 2015 roku został wydany cyfrowo Guidebook to the Marvel Cinematic Universe: Marvel’s Iron Man, który zawiera fakty dotyczące filmu, porównania do komiksów oraz informacje produkcyjne . 5 kwietnia 2017 roku udostępniono drukiem wydanie zbiorcze, w którym znalazła się także treść tego przewodnika, zatytułowana Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Avengers Initiative.

Wydanie

Światowa premiera filmu Iron Man miała miejsce 14 kwietnia 2008 roku w Greater Union Theater na George Street w Sydney. W wydarzeniu uczestniczyła obsada i ekipa produkcyjna filmu oraz zaproszeni specjalni goście. Premierze tej towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych.

Dla szerszej widowni film zadebiutował 30 kwietnia 2008 w Belgii, Danii, Francji, Hiszpanii, Norwegii, Meksyku, Brazylii, Singapurze, Korei Południowej, Chinach i w Polsce. Następnego dnia, 1 maja, pojawił się w Niemczech, Izraelu, Holandii, Portugalii, Rosji, Australii, Nowej Zelandii i we Włoszech. Od 2 maja dostępny był w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Austrii, Indiach i Wielkiej Brytanii. W Japonii zadebiutował dopiero 27 września.

Dystrybutorem filmu było Paramount Pictures, a w Polsce United International Pictures. W 2013 roku prawa do dystrybucji zostały odkupione przez The Walt Disney Company.

Film został wydany na nośnikach DVD i Blu-ray 30 września 2008 roku w Stanach Zjednoczonych przez Paramount Home Media Distribution. W Polsce został on wydany 7 października tego samego roku przez Imperial CinePix.

2 kwietnia 2013 roku został wydany również w 10-dyskowej wersji kolekcjonerskiej Marvel Cinematic Universe: Phase One Collection, która zawiera 6 filmów Fazy Pierwszej, a 15 listopada tego samego roku został zawarty w specjalnej edycji zawierającej 23 filmy franczyzy tworzące The Infinity Saga.

Odbiór

Box office

Iron Man mając budżet wynoszący 140 milionów dolarów, zarobił w weekend otwarcia, debiutując w 57 krajach, prawie 97 milionów dolarów, a w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie zarobił wtedy ponad 98 milionów dolarów. Jego łączny przychód z biletów na świecie osiągnął ponad 585 milionów dolarów, z czego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie prawie 320 milionów. Na rynku amerykańskim był to drugi wynik w 2008 roku po Mrocznym rycerzu.

Do największych rynków należały: Wielka Brytania (34,3 miliona), Korea Południowa (25,2 miliona), Australia (19,1 miliona), Francja (19,2 miliona), Meksyk (15,9 miliona), Chiny (15,3 miliona), Brazylia (13,5 miliona), Hiszpania (12 milionów) i Włochy (10,8 miliona). W Polsce w weekend otwarcia film zarobił prawie 250 tysięcy dolarów, a w sumie niecały milion.

Krytyka w mediach

Film spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 94% z 280 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7,7 na 10. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 38 recenzji wyniosła 79 punktów na 100. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A w skali od F do A+.

Todd McCarthy z „Variety” napisał: „W końcu ktoś znalazł sposób jak zarobić pewne pieniądze z filmu o współczesnej wojnie na Bliskim Wschodzie. Wystarczy wysłać tam superbohatera Marvela, aby skopać im tyłki”. Kirk Honeycutt z „The Hollywood Reporter” stwierdził, że: „Iron Man może nie jest pierwszy na liście w stajni Marvel Comics, ale może być kinowym superbohaterem dla nas wszystkich”. A.O. Scott z „The New York Times” ocenił, że jest „niezwykle dobry film o superbohaterze. Albo przynajmniej – bo z pewnością ma swoje problemy – film o superbohaterze, który jest dobry w niezwykły sposób”. Dan Jolin z „Empire Magazine” napisał, że: „Downey Jr i pozostała obsada filmu są tak doskonale dopasowani, że już nie możemy się doczekać, aby kolejnej i lepszej kontynuacji”. Philip French z „The Guardian” stwierdził, że: „Efekty specjalne i tytaniczne bitwy przejmują kontrolę, a narracja i moralny zamęt królują. Szkoda, ponieważ Iron Man zapowiadał się na wczesnych etapach na coś bardziej oryginalnego lub przynajmniej trudniejszego niż większość adaptacji komiksów”. Hugh Hart z magazynu „Wired” pochwalił obsadę i napisał, że: „Downey jest tutaj siłą napędową. Szczery, ale nigdy nieszczęśliwy, zachowuje urok łotra do końca, a Iron Man znajduje serce, nie tracąc przy tym swojej bystrości”. Todd Gilchrist z IGN stwierdził, że: „jest to dokładnie to, czego Marvel chce od swoich nadchodzących adaptacji bez fanaberii, pełnych akcji, prostych przedstawień swoich bohaterów, co oznacza, że wierni fani prawdopodobnie będą usatysfakcjonowani”.

Radosław Buczkowski z Klubu Miłośników Filmu napisał, że „Iron Man jest po prostu niezobowiązującą zabawą, miejscami totalną jazdą bez trzymanki z kilkoma naprawdę widowiskowymi scenami, a wszystko to doprawione sporą ilością stojącego na niezłym poziomie humoru”. Łukasz Muszyński z portalu Filmweb stwierdził, że film: „pozbawiony jest infantylizmu, trzyma dobre tempo i ma dopalacze w postaci skrzących humorem dialogów”. Tomasz Piętowski z serwisu Stopklatka.pl napisał: „Kolejna ekranizacja komiksu odświeża nam bohatera nieco już zapomnianego, który nie utkwił tak silnie w świadomości polskiego odbiorcy, nie stał się też ikoną naszych czasów, jak Superman czy Batman. Film wpisuje się w gatunek typowego kina rozrywkowego, nie należy więc szukać tutaj specjalnych innowacji w doborze środków ani też skomplikowanej treści. Mimo wszystko tytułowy heros to postać pełnokrwista, wiarygodna i ciekawa”.

Nagrody i nominacje

Rok	Ceremonia	Kategoria	Nominowani	Rezultat	Przypis
2008	MTV Movie Awards	Najlepszy, póki co, film lata	Iron Man	Wygrana
	Teen Choice Awards	Ulubiony film akcji / przygodowy	Iron Man	Nominacja
		Ulubiona aktorka filmu akcji	Gwyneth Paltrow	Nominacja
		Ulubiony aktor filmu akcji / filmu przygodowego	Robert Downey Jr.	Nominacja
		Ulubiony czarny charakter	Jeff Bridges	Nominacja
	Scream Awards	Najlepszy film fantastycznonaukowy	Iron Man	Wygrana
		Ultimate Scream	Iron Man	Nominacja
		Najlepszy aktor w filmie lub serialu fantastycznonaukowym	Robert Downey Jr.	Wygrana
		Najlepsza aktorka w filmie lub serialu fantastycznonaukowym	Gwyneth Paltrow	Nominacja
		Najlepszy aktor drugoplanowy	Terrence Howard	Nominacja
		Najlepszy superbohater	Robert Downey Jr.	Nominacja
		Najlepszy czarny charakter	Jeff Bridges	Nominacja
		Najlepsza reżyseria	Jon Favreau	Nominacja
		Najlepszy scenariusz	Arthur Marcum, Matthew Hollaway, Mark Ferqus, Hawk Ostby	Nominacja
		Najlepsza adaptacja komiksu	Iron Man	Nominacja
		Najlepsze efekty specjalne	Iron Man	Nominacja
		Najlepsza kwestia	„I am Iron Man”	Nominacja
		Najlepsza scena walki	Iron Man	Nominacja
	Golden Schmoes Awards	Najlepsz film fantastycznonaukowy	Iron Man	Wygrana
		Najlepsze efekty sepcjalne	Iron Man	Nominacja
		Największa niespodzianka	Iron Man	Wygrana
		Najlepszy aktor	Robert Downey Jr.	Nominacja
		Najfajniejsza postać	Robert Downey Jr. jako Tony Stark / Iron Man	Nominacja
		Najlepszy zwiastu filmowy	Iron Man	Nominacja
		Najlepsze wydnie DVD/Blu-Ray	Iron Man	Nominacja
		Najlepsza scena akcji	Iron Man	Nominacja
	Satellite Awards	Najlepszy montaż	Dan Lebental	Wygrana
		Najlepszy dźwięk	Christopher Boyes	Nominacja
		Najlepsze efekty specjalne	John Nelson, Shane Mahan, Dan Sudick, Ben Snow	Nominacja
	Hollywood Film Awards	Najlepsze efekty specjalne	John Nelson, Ben Snow	Wygrana
	Hollywood Post Alliance Awards	Najlepsza gradacja koloru w filmie	Steven J. Scott	Wygrana
		Najlepszy montaż	Dan Lebental	Nominacja
	Las Vegas Film Critics Society Awards	Najlepsze efekty specjalne	Iron Man	Wygrana
	National Movie Awards	Najlepszy film o superbohaterach	Iron Man	Nominacja
		Najlepszy aktor	Robert Downey Jr.	Nominacja
2009	People’s Choice Awards	Ulubiony film	Iron Man	Nominacja
		Ulubiony aktor	Robert Downey Jr.	Nominacja
		Ulubiony aktor akcji	Robert Downey Jr.	Nominacja
		Ulubiony superbohater	Robert Downey Jr.	Nominacja
	Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych	Najlepszy zespół kaskaderski w filmie	Iron Man	Nominacja
	USC Scripter Awards	USC Libraries 21st Annual Scripter Award	Mark Fergus, Hawk Ostby, Art Marcum, Matt Holloway	Nominacja
	Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej	Najlepsze efekty specjalne	Shane Mahan, John Nelson, Ben Snow	Nominacja
	Grammy Awards	Najlepsza ścieżka muzyczna w filmie kinowym, telewizyjnym lub innej formie wizualnej	Ramin Djawadi	Nominacja
	Nagrody Amerykańskiej Gildii Scenografów	Najlepsza scenografia w filmie fantasy	J. Michael Riva	Nominacja
	Nagrody Amerykańskiej Gildii Kostiumologów	Najlepsze kostiumy w filmie współczesnym	Laura Jean Shannon, Rebecca Gregg	Nominacja
	Irish Film and Television Awards	Najlepszy aktor zagraniczny	Robert Downey Jr.	Wygrana
	VES Awards	Najlepsze efekty specjalnie w filmie, gdzie efekty odgrywają główną rolę	Ben Snow, Hal Hickel, Victoria Alonso, John Nelson	Nominacja
		Najlepszy pojedynczy efekt specjalny	Ben Snow, Wayne Billheimer, Victoria Alonso, John Nelson	Nominacja
		Najlepiej animowana postać w filmie aktorskim	Hal Hickel, Bruce Holcomb, James Tooley, John Walker	Nominacja
		Najlepsze makiety i modele w filmie kinowym	Aaron McBride, Russell Paul, Gerald Gutschmidt, Kenji Yamaguchi	Nominacja
		Najlepiej wykreowane środowisko w filmie kinowym	Jonathan Rothbart, Dav Rauch, Kyle McCulloch, Kent Seki	Nominacja
	Golden Reel Awards	Najlepszy montaż dźwięku w filmie pełnometrażowym – dialogi i technika ADR	Frank E. Eulner, Michael Silvers, Marshall Winn, Karen Spangenberg, Gwendolyn Yates Whittle, John Nutt	Nominacja
		Najlepszy montaż dźwięku w filmie pełnometrażowym – efekty i imitacje dźwiękowe	Christopher Boyes, Frank E. Eulner, Shannon Mills, J.R. Grubbs, Ken Fischer, James Likowski, Robert Shoup, Dennie Thorpe, Jana Vance, Ellen Heuer, Ronni Brown	Nominacja
		Najlepszy montaż muzyki w filmie pełnometrażowym	David Klotz, Shannon Erbe, Tanya Noel Hill	Nominacja
	Nagroda Akademii Filmowej	Najlepsze efekty specjalne	John Nelson, Ben Snow, Dan Sudick, Shane Mahan	Nominacja
		Najlepszy dźwięk	Frank E. Eulner, Christopher Boyes	Nominacja
	Kids’ Choice Awards	Ulubiony film	Iron Man	Nominacja
	Empire Awards	Najlepszy film	Iron Man	Nominacja
		Najelpszy aktor	Robert Downey Jr.	Nominacja
		Najlepszy film fantatycznonaukowy / akcji	Iron Man	Nominacja
	Taurus World Stunt Awards	Najlepsza walka	Iron Man	Wygrana
		Najlepsza koordynacja efektów kaskaderskich	Thomas R. Harper, Phil Neilson, Keith Woulard	Nominacja
		Najlepsza sekwencja z ogniem	Mike Justus, Damien Moreno, Timothy P. Trella	Wygrana
	MTV Movie Awards	Najlepszy film	Iron Man	Nominacja
		Najlepszy aktor	Robert Downey Jr.	Nominacja
	Saturn Awards	Najlepszy film fantastycznonaukowy	Iron Man	Wygrana
		Najlepszy aktor	Robert Downey Jr.	Wygrana
		Najlepsza aktorka	Gwyneth Paltrow	Nominacja
		Najlepszy aktor drugoplanowy	Jeff Bridges	Nominacja
		Najlepsza reżyseria	Jon Favreau	Wygrana
		Najlepszy scenariusz	Mark Fergus, Hawk Ostby, Art Marcum, Matt Holloway	Nominacja
		Najlepsza muzyka	Ramin Djawadi	Nominacja
		Najlepsze efekty specjalne	Iron Man	Nominacja
	Hugo Awards	Najlepsza prezentacja dramatyczna – długa forma	Mark Fergus, Hawk Ostby, Art Marcum, Matt Holloway, Jon Favreau	Nominacja

Kontynuacja

W 2008 roku, zaraz po premierze Iron Mana, Marvel Studios zapowiedziało kontynuację. Jeszcze w lipcu poinformowano, że Favreau powróci na stanowisku reżysera, a Justin Theroux zajmie się napisaniem scenariusza. Iron Man 2 zadebiutował w 2010 roku. W tytułowej roli powrócił Robert Downey Jr., a obok niego w głównych rolach wystąpili: Gwyneth Paltrow, Don Cheadle, Scarlett Johansson, Sam Rockwell, Mickey Rourke i Samuel L. Jackson.

W październiku 2010 roku studio oficjalnie zapowiedziało powstanie trzeciej części. W marcu 2011 rok poinformowano, że Shane Black zajmie się on reżyserią i napisze on scenariusz wspólnie z Drew Pearce’em. Iron Man 3 miał premierę w 2013 roku. Downey Jr. ponownie wcielił się w tytułowego superbohatera, a obok niego w głównych rolach wystąpili: Paltrow, Cheadle, Favreau, Guy Pearce, Rebecca Hall, Stephanie Szostak, James Badge Dale i Ben Kingsley.

Downey Jr. ponadto powtórzył rolę Tony’ego Starka / Iron Mana w filmach Avengers z 2012, Avengers: Czas Ultrona z 2015, Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów z 2016, Spider-Man: Homecoming z 2017, Avengers: Wojna bez granic z 2018 i Avengers: Koniec gry z 2019 roku.

Bibliografia

• Mike O’Sullivan: Guidebook to the Marvel Cinematic Universe: Marvel’s Iron Man. [w:] Marvel Entertainment [on-line]. 2015. [dostęp 2015-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-27)].

Linki zewnętrzne

• Iron Man w bazie Filmweb
• Iron Man w bazie IMDb (ang.)