Przejdź do zawartości

Konklawe 1513

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Konklawe 1513
Ilustracja
Daty i miejsce
4–11 marca 1513
Kaplica Sykstyńska, Rzym
Główne postacie
Dziekan

Raffaele Sansoni Riario

Kamerling

Raffaele Sansoni Riario

Protoprezbiter

Tamás Bakócz

Protodiakon

Giovanni de’ Medici (do wyboru 11 marca)
Alessandro Farnese (w dniu 11 marca)

Wybory
Liczba głosowań

2

Liczba elektorów
• uczestnicy
• nieobecni


25
6

Liczba nieelektorów

4

Wybrany papież
Zdjęcie papieża
Giovanni de’ Medici
Przybrane imię: Leon X

Konklawe 4 – 11 marca 1513 – konklawe, które odbyło się po śmierci Juliusza II i wyniosło na tron papieski Leona X.

Śmierć Juliusza II

[edytuj | edytuj kod]

Papież Juliusz II zmarł 21 lutego 1513. Włochy od blisko dwu dziesięcioleci były areną wojny, którą toczyły – w zmieniających się konfiguracjach sojuszniczych – Francja, Hiszpania i państwa włoskie. Juliusz II był przeciwnikiem Francuzów i dwa lata przed śmiercią utworzył Ligę Świętą przeciwko Francji. Polityka ta wywołała sprzeciw grupy profrancusko nastawionych kardynałów, którzy w 1511 zwołali sobór do Pizy, będący w opozycji do papieża. W odpowiedzi papież ekskomunikował pięciu kardynałów i zwołał własny sobór. Krótko po jego otwarciu zmarł. Ponadto rosło zagrożenie ze strony Imperium osmańskiego, zwłaszcza dla Węgier[1].

14 stycznia 1505 Juliusz II wydał bullę unieważniającą wybór papieża w drodze świętokupstwa[2].

Lista uczestników

[edytuj | edytuj kod]

Kolegium Kardynalskie liczyło 31 pełnoprawnych kardynałów, z czego w konklawe wzięło udział 25[3]:

Wśród elektorów było dziewiętnastu Włochów, dwóch Hiszpanów, Francuz, Niemiec, Węgier i Anglik. Trzynastu z nich mianował Juliusz II, dziesięciu – Aleksander VI, a po jednym – Innocenty VIII (Medici) i Sykstus IV (Riario).

Nieobecni

[edytuj | edytuj kod]

Sześciu elektorów nie przybyło na konklawe (trzech Francuzów, Włoch, Hiszpan i Niemiec):

Trzech z nich mianował Aleksander VI, trzech Juliusz II.

Ponadto czterech innych kardynałów – inicjatorów schizmatyckiego soboru w Pizie, mimo ich próśb, nie zostało dopuszczonych do udziału w konklawe z uwagi na ciążące na nich ekskomuniki. Byli to: Bernardino Lopez de Carvajal, Federico di Sanseverino, Guillaume Briçonnet i René de Prie.

Kandydaci na papieża

[edytuj | edytuj kod]

Wedle powszechnej opinii największe szanse na tiarę miało mieć dwóch najbogatszych kardynałów: Domenico Grimani i Tamás Bakócz, a w dalszej kolejności Riario i Fieschi. Pozycja Grimaniego wydawała się tym silniejsza, że miał on oficjalne poparcie swej ojczyzny, Republiki Wenecji, a ponadto cieszył się powszechnym szacunkiem z uwagi na prawe i cnotliwe życie. Z kolei przeciwko ambitnemu Bakóczowi zdawało się przemawiać wyłącznie jego węgierskie pochodzenie. W rzeczywistości jednak, po niedawnym potwierdzeniu przez Sobór Laterański V bulli przeciwko symonii, szanse bogatych purpuratów były mniejsze niż kiedykolwiek w ciągu poprzednich stu lat, gdyż nikt nie miał ochoty dawać pretekstu do oskarżeń o świętokupstwo i tym samym kwestionowania legalności wyboru. Ponadto Grimaniemu bardzo mocno sprzeciwiali się Hieronim de Vich, ambasador Hiszpanii, oraz hrabia Carpi, ambasador cesarza. Kandydatem popieranym przez cesarza był Adriano Castelli, podczas gdy Hiszpania sprzyjała kardynałowi Riario. Za papabile uważano też Mediciego i Carretto da Finale, których szanowano jako ludzi prawych i co do których nie było żadnych podejrzeń o niemoralne życie, co w ówczesnym Świętym Kolegium wcale nie było regułą[5].

Konklawe

[edytuj | edytuj kod]

Konklawe rozpoczęło się 4 marca mszą do Ducha Świętego, którą celebrował archiprezbiter Świętego Kolegium Tamás Bakócz i w której uczestniczyło 24 kardynałów[6]. Dopiero po mszy, ale jeszcze tego samego dnia, dołączył Adriano di Castello[7]. Dla trzech chorych kardynałów przygotowano specjalne cele, o znacznie bardziej komfortowych warunkach. Byli to Soderini, Sisto della Rovere oraz Medici, który mimo młodego wieku był w bardzo kiepskim stanie z powodu pewnej dość wstydliwej przypadłości (cierpiał na schorzenie odbytu)[8]. Przez pierwszych kilka dni kardynałowie układali tekst kapitulacji wyborczej, który ustalono i podpisano dopiero 9 marca. Jej postanowienia obejmowały kontynuację walki z Turkami i znaczne ograniczenia władzy papieża na rzecz Świętego Kolegium, a także przyznawały liczne przywileje finansowe kardynałom[9]. 10 marca odczytano bullę Juliusza II przeciw symonii i przystąpiono do pierwszego głosowania. Wobec braku zdecydowanego faworyta i wyraźnie zarysowanych podziałów wielu kardynałów postanowiło zagłosować na kandydatów z góry przegranych, licząc na to, że w międzyczasie dojdzie do wyklarowania sytuacji i uzgodnienia właściwego kandydata. O mało nie doprowadziło to do wyboru na papieża niezbyt cenionego, liczącego już ponad 80 lat hiszpańskiego kardynała Jaime Serra, którego nawet teoretycznie nie rozważano jako kandydata do tiary[10]. Wyniki pierwszego głosowania przedstawiały się następująco[11]:

Kandydat Liczba głosów Głosujący
Jaime Serra 13 1. Achille Grassi; 2. Carlo del Carretto; 3. Pietro Accolti; 4. Francesco Soderini; 5. Antonio del Monte 6. Adriano Castello; 7. Francisco Remolins; 8. Marco Vigerio; 9. Raffaele Riario; 10. Domenico Grimani; 11. Tamás Bakócz; 12. Alessandro Farnese; 13. Alfonso Petrucci
Tamás Bakócz 8 1. Achille Grassi; 2. Carlo del Carretto; 3. Antonio del Monte; 4. Adriano Castello; 5. Jaime Serra; 6. Domenico Grimani; 7. Leonardo Grosso; 8. Alessandro Farnese
Leonardo Grosso 8 1. Sisto della Rovere; 2. Robert Guibè; 3. Achille Grassi; 4. Carlo del Carretto; 5. Pietro Accolti; 6. Francesco Soderini; 7. Niccolò Fieschi; 8. Alessandro Farnese
Niccolò Fieschi 7 1. Sisto della Rovere; 2. Carlo del Carretto; 3. Robert Guibè; 4. Bandinello Sauli; 5. Antonio del Monte; 6. Jaime Serra; 7. Marco Vigerio
Antonio del Monte 7 1. Achille Grassi; 2. Giovanni de’ Medici; 3. Sigismondo Gonzaga; 4. Marco Cornaro; 5. Francisco Remolins; 6. Luigi d’Aragona; 7. Alfonso Petrucci
Pietro Accolti 7 1. Achille Grassi; 2. Giovanni de’ Medici; 3. Sigismondo Gonzaga; 4. Marco Cornaro; 5. Francisco Remolins; 6. Luigi d’Aragona; 7. Alfonso Petrucci
Carlo del Carretto 5 1. Sisto della Rovere; 2. Robert Guibè; 3. Pietro Accolti; 4. Niccolò Fieschi; 5. Marco Vigerio
Francesco Soderini 4 1. Robert Guibè; 2. Giovanni de’ Medici; 3. Antonio del Monte; 4. Jaime Serra
Robert Guibè 4 1. Francesco Soderini; 2. Leonardo Grosso; 3. Tamás Bakócz; 4. Niccolò Fieschi
Adriano Castello 3 1. Jaime Serra; 2. Domenico Grimani; 3. Leonardo Grosso
Achille Grassi 3 1. Pietro Accolti; 2. Sigismondo Gonzaga; 3. Leonardo Grosso
Alessandro Farnese 3 1. Raffaele Riario; 2. Domenico Grimani; 3. Tamás Bakócz
Domenico Grimani 2 1. Robert Guibè; 2. Alessandro Farnese
Christopher Bainbridge 2 1. Marco Cornaro; 2. Adriano Castello
Marco Vigerio 1 1. Raffaele Riario
Francisco Remolins 1 1. Adriano Castello
Giovanni de’ Medici 1 1. Matthäus Schinner
Fabrizio del Carretto, prokurator zakonu joannitów w Rzymie 1 1. Christopher Bainbridge

Kardynałowie Raffaele Riario, Sisto della Rovere, Bandinello Sauli, Matthäus Schinner, Luigi d’Aragona, Marco Cornaro, Sigismondo Gonzaga, Alfonso Petrucci oraz wszyscy nieobecni kardynałowie nie otrzymali ani jednego głosu. Fabrizio del Carretto był jedynym nie-kardynałem, na którego oddano głos – poparł go angielski kardynał Christopher Bainbridge.

Zaskakujące wyniki pierwszego głosowania skłoniły elektorów do poszukiwania kompromisu. W toku negocjacji 10 marca szybko okazało się, że liczą się tylko dwaj kandydaci: Riario i Medici. 52-letniego kamerlinga popierali w większości starsi kardynałowie (m.in. Bakócz), natomiast niespełna 38-letni Medici miał poparcie frakcji „młodych”, której trzon tworzyli Sauli, Cornaro, Aragona, Petrucci, Gonzaga, del Monte i Schinner. Decydujące dla wyniku konklawe okazało się przekonanie kilku starszych elektorów (zwł. Soderiniego i Castello) do kandydatury Medyceusza. Ważnym argumentem był zły stan zdrowia kandydata, który zdawał się gwarantować, że mimo młodego wieku nie będzie on panował nazbyt długo. Ponadto liczono, że papież z potężnego rodu książęcego będzie w stanie opierać się obcym mocarstwom takim jak Francja, Hiszpania czy Cesarstwo, które ingerowały w sprawy Włoch. Widząc, że większość jego zwolenników przeszła na stronę Medyceusza, Riario uznał swą porażkę i sam udzielił poparcia młodszemu kontrkandydatowi[12].

Wybór Leona X

[edytuj | edytuj kod]

11 marca kardynał Medici został wybrany na papieża, otrzymując głosy wszystkich elektorów z wyjątkiem własnego i – być może – prymasa Węgier, który był jednym z jego największych oponentów na tym konklawe[13]. Elekt przybrał imię Leon X.

Leon X był ostatnim papieżem, który w chwili wyboru nie miał święceń kapłańskich. 15 marca 1513 został wyświęcony na kapłana, a dwa dni później konsekrowany na biskupa przez biskupa Ostii Raffaele Riario. 19 marca protodiakon Farnese koronował nowego papieża na schodach bazyliki watykańskiej[14].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ O pontyfikacie Juliusza II zob. Pastor, T. 6, s. 210 i nast.
  2. ↑ Cum tam divino.
  3. ↑ The Cardinals of the Holy Roman Church
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Od XIV do XVI wieku (a sporadycznie nawet i jeszcze później) rozpowszechniony był zwyczaj nazywania kardynałów (nawet w oficjalnych dokumentach) nie według ich imion i nazwisk, lecz według pseudonimów nawiązujących najczęściej do miejsca pochodzenia, diecezji lub kościoła tytularnego danego kardynała.
  5. ↑ Pastor, s. 16-17; Sede Vacante 1513.
  6. ↑ Pastor, s. 19; Sede Vacante 1513.
  7. ↑ Pastor, s. 19.
  8. ↑ Pastor, s. 18.
  9. ↑ Pastor, s. 19-21; Sede Vacante 1513.
  10. ↑ Pastor, s. 21; Sede Vacante 1513.
  11. ↑ Jean Godefroy: Lettres du roi Louis XII et du cardinal Georges d’Amboise: depuis 1504 à 1514. Bruksela: 1712, s. 68-70.; por. Pastor, s. 21; Zgodnie z ówczesnymi regułami elektorzy mogli na kartkach do głosowania wskazywać po kilku kandydatów, z zaznaczeniem kolejności preferencji.
  12. ↑ Pastor, s. 22-24.
  13. ↑ por. Pastor, s. 24-25.
  14. ↑ Sede Vacante 1513

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Ludwig von Pastor: History of the Popes. T. 7. Londyn: 1908. (ang.).
  • Konrad Eubel: Hierarchia Catholica. T. III. Münster: 1935. (łac.).

Uzupełniające źródła internetowe

[edytuj | edytuj kod]
Papieskie elekcje i konklawe
XI wiek
XII wiek
XIII wiek
XIV wiek
XV wiek
XVI wiek
XVII wiek
XVIII wiek
XIX wiek
XX wiek
XXI wiek

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Konklawe_1513&oldid=69239034”