Przejdź do zawartości

Łęczna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Pomocnik2 (dyskusja | edycje) o 13:28, 10 lis 2024. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Ten artykuł dotyczy miasta w województwie lubelskim. Zobacz też: inne znaczenia nazwy Łęczna.
Łęczna
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Łęczyński ratusz
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

łęczyński

Gmina

Łęczna

Aglomeracja

lubelska

Prawa miejskie

7 stycznia 1467[1]

Burmistrz

Leszek Włodarski[2][3]

Powierzchnia

19 km²

Populacja (31.12.2022)
• liczba ludności
• gęstość


17 500[4]
990,5 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 81

Kod pocztowy

21-010

Tablice rejestracyjne

LLE[5][6]

Położenie na mapie gminy Łęczna
Mapa konturowa gminy Łęczna, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łęczna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Łęczna”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Łęczna”
Położenie na mapie powiatu łęczyńskiego
Mapa konturowa powiatu łęczyńskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Łęczna”
Ziemia51°18′06″N 22°52′45″E/51,301667 22,879167
TERC (TERYT)

0610034

SIMC

0956388

Hasło promocyjne: Łączy nas energia
Urząd miejski
pl. Kościuszki 5
21-010 Łęczna
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Łęczna – miasto we wschodniej Polsce, w centrum województwa lubelskiego, w powiecie łęczyńskim, siedziba powiatu łęczyńskiego i gminy miejsko-wiejskiej Łęczna. Położone na Wyżynie Lubelskiej w widłach dwóch rzek: Wieprza, która wyznacza jego zachodnią granicę i Świnki, będącą północną granicą miasta. Stanowi część aglomeracji lubelskiej.

Według danych GUS z 30 czerwca 2024 r. miasto miało 17 500 mieszkańców[7].

Położenie

Łęczna położona jest na skraju historycznej Małopolski, początkowo należała do ziemi sandomierskiej[8], a następnie do ziemi lubelskiej. Od 1474 r. należała do województwa lubelskiego. Prywatne miasto szlacheckie położone było w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[9]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do małego woj. lubelskiego.

Łęczna jest siedzibą władz gminy miejsko-wiejskiej Łęczna oraz powiatu łęczyńskiego.

Podział administracyjny

Łęczna składa się z ośmiu osiedli:

  • Stare Miasto
  • os. Pasternik
  • Śródmieście
  • os. Samsonowicza
  • os. Niepodległości
  • os. Bobrowniki
  • os. kol.Trębaczów

Środowisko naturalne

Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie na mapie Polski

Łęczna leży na styku trzech różnych jednostek fizycznogeograficznych, których naturalne granice wyznaczają rzeki Wieprz i Świnka.

Tereny po wschodniej stronie Wieprza należą do makroregionu Polesia Lubelskiego, na północ od rzeczki Świnki jest to obszar Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego, na południe jest to Kotlina Dorohucka. Na zachód od doliny Wieprza rozpościera się Równina Łuszczowska należąca do makroregionu Wyżyny Lubelskiej[10][11].

Geologia

Złożoność budowy geologicznej rejonu Łęcznej, zwłaszcza zróżnicowanie ukształtowania powierzchni podłoża utworów czwartorzędowych zbudowanych ze skład kredowych, znajduje swoje odbicie w rzeźbie powierzchni terenu. Najważniejszą formą podłoża w dorzeczu środkowego Wieprza jest wał kredowy Lublin-Łęczna. W poprzek tego wału przebija się rzeka Wieprz młodą doliną przełomową między Ciechankami Krzesimowskimi na południu, a Kijanami na północy. Zbocza są strome, a ich wysokość dochodzi na północ od Łęcznej – do dwudziestu kilku metrów. W zboczach przełomu odsłaniają się skały kredowe. Dno doliny jest na tym odcinku bardzo wąskie, osiąga zaledwie 200-300 metrów szerokości. Doliny rozcinają liczne wąwozy.

Na południe i wschód od Ciechanek Krzesimowskich cechy morfologiczne doliny Wieprza ulegają zmianie. Rzeka na tym odcinku silnie meandruje, a sama dolina jest znacznie szersza – od kilkuset metrów do ok. 2 kilometrów. Zbocza doliny zaznaczają się bardzo wyraźnie i mają znaczne nachylenie.

Drugim elementem kształtującym strukturę przestrzenną tego obszaru jest dolina rzeki Świnki. Wcina się ona na głębokość ok. kilku do kilkunastu metrów. Dno jej charakteryzuje się niewielką szerokością 50–150 metrów. Zbocza doliny są strome, porozcinane licznymi wąwozami i suchymi dolinkami. U podnóży zboczy występują źródła.

Obydwie doliny wyraźnie zaznaczają się w rzeźbie rejonu Łęcznej. Oprócz walorów estetyczno-krajobrazowych, stanowią one obszary, gdzie występują liczne cenne zbiorowiska roślinne, wykształcone w ekosystemach łąkowych, bagiennych, torfowiskowych i leśnych oraz miejsca retencji wód, dzięki czemu w bardzo dużej mierze kształtują warunki wodne i bioklimatyczne całego obszaru.

Przeważającymi formami rzeźby okolic Łęcznej są równiny denudacyjne płaskie lub lekko faliste, zbudowane z różnych utworów. Na zachód od przełomu zbudowane są ze skał kredowych. Na wschód – powierzchnia kredy zanurza się gwałtownie pod utwory czwartorzędowe i obszar między dolinami Wieprza i Świnki stanowią równiny zbudowane z utworów lessopodobnych, o zróżnicowanej miąższości, uzależnionej od podłoża kredowego.

Na północny zachód od Łęcznej powierzchnię kredy pokrywają niewielkiej miąższości osady pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego. Z glin zwałowych oraz piasków zbudowane są płaskie równiny, natomiast z osadów pylastych, piaszczystych i piaszczysto-żwirowych – wały o łagodnych zboczach i rozległych płaskich powierzchniach grzbietowych.

Charakterystyczną cechą równin jest występowanie licznych zagłębień bezodpływowych o różnej genezie[10][11].

Gleba

Przeważają gleby w I-II klasie bonitacyjnej. W najbliższym sąsiedztwie Łęcznej jedynie na północny zachód od miasta w kierunku Zawieprzyc występują gleby słabsze klasy IV i V[10][11].

Klimat

Średnie wartości temperatur i opadów w Łęcznej[12]
Miesiąc Sty Lut Mar Kwi Maj Czer Lip Sie Wrz Paź Lis Gru Rocznie
Śr. temperatura [°C] –4,9 -4,1 1,4 8,7 13,6 16,7 18,4 17,7 13,5 8,7 2,8 -2,2 7,52
Opady [mm] 23 26 28 38 54 71 75 65 49 34 36 32 531

Wody

Wody zarówno powierzchniowo otwarte, jak i podziemne oraz retencjonowane w dnach dolin i obniżeń, na obszarach łąkowych i w torfowiskach. Łęczna i jej okolicy leżą w całości w zlewni Wieprza i jego dopływów, z których największą rolę odgrywa Świnka. Tereny położone na północ i północny wschód oraz jezioro Dratów znajdują się w zasięgu oddziaływania Kanału Wieprz-Krzna. Wody podziemne o znacznych zasobach i kwalifikacji wód pitnych występują w szczelinach i spękaniach utworów kredowych w podłożu całego terenu, a także w utworach czwartorzędowych wypełniających doliny większych rzek.

Wody retencjonowane w torfowiskach w obrębie rozległych obniżeń wokół jeziora Dratów w dnach dolin mają bezpośredni wpływ na kształtowanie się reżimu termiczno-wilgotnościowego powietrza i gleb w najbliższym sąsiedztwie. Kształtują pośrednio warunki bioklimatyczne i hydrologiczne całego regionu[10][11].

Przyroda

Najcenniejsze walory biotyczne w okolicy Łęcznej występują w obrębie doliny Wieprza i Świnki w ekosystemach leśnych, łąkowo-bagiennych, torfowiskowych i lokalnie murawowych w obrębie skarp. Liczne zespoły roślinności naturalnej bądź w niewielkim stopniu przekształconej.

Fragmenty zboczy doliny Wieprza z roślinnością kserotermiczną (Witanów, Ciechanki), rzadkie okazy roślinności łęgowej (Zakrzów, Łańcuchów).

Fragment doliny Wieprza (od Milejowa do Zawieprzyc na północy) z unikatowymi zespołami roślinności łąkowej, bagiennej, zaroślowej i leśnej.

Dwa parki dworskie (Łęczna i Ciechanki) z licznymi gatunkami drzew egzotycznych i sędziwych. W parku w Łęcznej 8 pomników przyrody[10][11].

Historia

Widok na miasto od strony północnej z lat 30. XX w. – olej – Paweł Brodzisz
Łęczna ul. Nowokościelna z lat 50. XX w. – olej – Paweł Brodzisz
Łęczna, widok na kościół, lata 50. XX w. – olej – Paweł Brodzisz
Łęczna, plac Kanałowy, lata 50. XX w. – olej – Paweł Brodzisz[13]
 Zobacz też: Kalendarium historii Łęcznej.
Wikipedia:Weryfikowalność
Ta sekcja od 2012-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Najstarsze wiadomości o początkach dzisiejszej Łęcznej w źródłach historycznych zaczynają się z rokiem 1252, niemniej jednak pierwszy wielki przełom w dziejach osady dokonał się w 1462 roku, po tym jak Zbigniew z Łęcznej odsprzedał własną, przekazywaną z pokolenia na pokolenie posiadłość, rodzinie magnaterii polskiej – Tęczyńskim. W niedalekiej przyszłości – 7 stycznia 1467, Jan z Tęczyna, przywódca „oligarchów małopolskich” i kasztelan krakowski, zyskał od Kazimierza Jagiellończyka pełnomocnictwo na formę organizacyjno-prawną miasta wzorowaną prawem magdeburskim. Podmiot lokujący obdarzył utworzoną osadę miejską – królewską prerogatywą robienia dwóch jarmarków[14][15].

Aktywnością polskiego rodu magnackiego Firlejów, następnych właścicieli Łęcznej[16] – w 1582 król Stefan Batory uprzywilejował miejscowość możliwością organizowania dwóch następnych jarmarków. Akcesoryjne dni handlu, a mianowicie w czerwcu, w dniu uroczystości liturgicznej w Kościele katolickim z okazji święta Bożego Ciała i w grudniu na św. Mikołaja oraz sprzyjające usytuowanie na ruchliwym szlaku handlowym w kierunku Rusi i Litwy, niezależnie od pożarów nękających Łęczną w XVI w., dały impuls do szybkiego rozwoju miasta[14][15].

Na początku i w połowie XVII w., w konsekwencji poczynań podkomorzego lubelskiego Adama Noskowskiego, właściciela ziemskiego między innymi dóbr Łęczna[17], społeczeństwo Łęcznej i jej okolic[18] doświadczyło etapu rekordowej dynamizacji. W 1647 roku, stosownie do petycji Noskowskiego, król Władysława IV dokumentował pozwolenie na trzy nowe jarmarki, które odbywały się w święto: 22 lipca – św. Marii Magdaleny, 2 maja – św. Zygmunta i 11 listopada – św. Marcina. W tamtym czasie wymurowano cały szereg obiekt budowlany istniejących do dziś (mansjonaria, Kościół św. Marii Magdaleny w Łęcznej, synagoga). W XVII wieku przekonstruowano położony na wzgórzu zamkowym w widłach rzeki Wieprz i Świnki zamek obronny[19][14][15].

Wojny piętnujące Rzeczpospolitą od połowy XVII w., a także epidemie (w 1693 – niemalże wyludnienie miejscowości i w 1710 – intensyfikacja dżumy) to czynniki regresu w życiu miasta. Mimo że w 1723 roku Łęcznie rozdysponowano niebywałe przywileje targowe, a z Lublina przeniesiono tu targi bydła i koni to nie osiągnięto oczekiwanego ożywienia, i, na domiar złego, pożary w latach 1746–1761 były przyczyną ruiny miasta[14][15].

Po jakimś czasie, gdy biskup diecezjalny płocki należący do konfederacji Czartoryskich i elektor Stanisława Augusta Poniatowskiego Hieronim Szeptycki – właściciel miasta od 1766 roku[20], doczekał się od króla świadectwa dawnych przywilejów i prawo organizowania kolejnego dwutygodniowego jarmarku na św. Idziego, Łęczna przezwyciężyła trudną sytuację. Targi spotężniały do międzynarodowych[14][15].

Tłumnie dojeżdżały tu osoby prowadzące kupiecką działalność gospodarczą, jak i inni rzemieślnicy z Ukrainy, Mołdawii, Niemiec, a nawet Austrii. Łęczna – licząca w 1797 roku zaledwie 348 domów i 1510 mieszkańców, do której w trakcie jarmarków przybywało naście tysięcy ludzi, przypędzano niespełna 30 tys. wołów i 10 tys. koni, a obroty sięgały szacunkowo 12 mln zł – nie mając innego wyboru, cywilizowała[14][15].

W XIX w. urealnił się proces ograniczenia jarmarków łęczyńskich, w jeszcze dalszej kolejności utrata dawnej świetności miasta i innych zniszczeń powstałych wskutek ujemnego wzrost gospodarczego Rzeczypospolitej, zmagań niepodległościowych, ukierunkowania infrastruktury transportu kolejowego i lądowych dróg kołowych nie uwzględniających miejscowości oraz seryjnych pożarów w 1846 i 1881. W pierwszej połowie XX wieku Łęczna to zaledwie przynależni do Lubelszczyzny, mieszkańcy żyjący z dnia na dzień[14][15].

Budynek synagogi w Łęcznej wykonany w technice linorytu. Odbitka wykonana czarną farbą drukarską. Prezentuje wschodnią i południową ścianę budynku. Grafika powstała na podstawie archiwalnego wyglądu synagogi w latach 30. XX w.
"Łęczna, Synagoga lata 30. XX w.", linoryt, papier, 20x30,5 cm, 2017 r., autor Paweł Brodzisz.

Podczas okupacji hitlerowskiej, 7 stycznia 1940 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 3000 Żydów. 9 października 1943 roku zostali wywiezieni do obozu zagłady w Bełżcu i Trawnikach[21].

W XX w. Łęczna była miastem o charakterze rolniczo-handlowym. W latach 60. Państwowy Instytut Geologiczny odkrył w rejonie Łęcznej złoża węgla kamiennego. W 1975 r. w pobliżu miasta, w Bogdance, podjęto budowę pierwszej w Lubelskim Zagłębiu Węglowym „pilotującej” kopalni, a Łęczną wytypowano na stolicę powstającego Zagłębia.

Od stycznia 1999 r. Łęczna po raz pierwszy w historii została siedzibą powiatu[22].

Włodarze Łęcznej na przestrzeni lat

Burmistrzowie:

  • 1811–1816: Mikołaj Śmielski[23]
  • 1816–Jan Bosakiewicz (p.o.)
  • 1817–Jan Kocurzyński (jako zastępca, p.o.)
  • 1817–1823: Grzegorz Grabowiecki (w latach 1817–1819 jako zastępca, od 1825 r. do śmierci 9 stycznia 1836 r. burmistrz Puchaczowa)
  • 1823–1824: Kasper Włoszczewski (jako zastępca, 1824–1828 burmistrz Zamościa, 1828–1830 – burmistrz Kozienic, 1843–1844 – burmistrz Końskowoli)
  • 1825–1831: Stanisław Kawecki
  • 1831–1832: Marcin Zakrzewski
  • 1832–1839: Adam Schybille (w 1839 r. przeniesiony na urząd burmistrza Horodła, które piastował do śmierci w 1852 r., ponadto w 1840 i 1842 r. pełnił obowiązki burmistrza Hrubieszowa)
  • 1839–1855: Augustyn Marenicz (p.o., w 1838 r. był zastępcą burmistrza Komarowa, zaś w 1839 r. Horodła, w 1856 r. powołany na urząd burmistrza Lubartowa, zaś w kwietniu 1860 r. – burmistrza Białej)
  • 1855–1858: Ludwik Dornsztein (1858 – 1859 burmistrz Markuszowa)
  • 1858–1874: Jan Brzyski (1850 – 1858? p.o. burmistrza Markuszowa)
  • 1874–1876: Bronisław Dudziński (1876 – 1879 burmistrz Biłgoraja)
  • 1876–1881: Apolon Kurowski
  • 1881–1883: Ludwik Izenberg (Inzeberger)
  • 1883–1912: Wojciech Antoni Nowakowski
  • 1912–1915: Wasilij Dobrynin
  • ...
  • 1992–2000: Jerzy Blicharski[24] (złożył rezygnację, po czym wystartował jeszcze w wyborach w 2002 r.)
  • 2002–2018: Teodor Kosiarski
  • 2018–...: Leszek Włodarski[25]

Architektura

Rynek I
Rynek III

Rynki

Miasto posiada charakterystyczny układ urbanistyczny Starego Miasta z trzema rynkami, który kształtował się od XV do początku XIX wieku[26].  

Zabudowa Starego Miasta

W czasach odrodzenia stawiano liczne karczmy, pensjonaty i domy zajezdne – te ostatnie z XIX w. zachowały się m.in. przy ul. 3 maja 26 i 36 oraz placu Kanałowym 18 i 26.&nbsp.

Zabytki

Kościół św. Marii Magdaleny
Klasycystyczny Ratusz
Duża Synagoga
  • Zespół dworsko-parkowy na Podzamczu – na terenie zespołu dworsko-pałacowego znajduje się łęczyński zamek, XIX-wieczny dwór, oficyna, spichlerz i liczne pomniki przyrody.
  • Zamek w Łęcznej
  • Kościół św. Marii Magdaleny w Łęcznej – renesansowy rzymskokatolicki kościół parafialny wybudowany w latach 1618–1631.
  • Dzwonnica przykościelna – późnobarokowa dzwonnica postawiona na planie czworokąta. Wybudowana po 1781 r., a przed 1805 r. W 1805 r. wyposażona była w cztery dzwony. W 1959 r. dzwonnica wyposażona została w trzy nowe dzwony, a dodatkowy czwarty zamontowano w 1966 r.
  • Mansjonaria w Łęcznej – późnobarokowy budynek mansjonarii wybudowany około 1639 roku.
  • Budynek dawnej plebanii – drewniany budynek dawnej plebanii zbudowany około 1858 roku przez księdza proboszcza Bolesława Wrześniewskiego.
  • Duża Synagoga – synagoga znajdująca się przy ulicy Bożniczej 19. Jest obecnie jedną z najlepiej zachowanych synagog w województwie lubelskim.
  • Mała Synagoga – synagoga znajdująca się przy ulicy Bożniczej 21.
  • Ratusz – zabytkowy klasycystyczny budynek wybudowany w 1888 roku z przeznaczeniem na odwach.
  • Dom z podcieniami – murowany, otynkowany dom z cegły przy ul. Krasnostawskiej 4 wybudowany w połowie XIX w. Postawiony na planie prostokąta, dwutraktowy. Wzdłuż elewacji frontowej podcień, wsparty pierwotnie na słupach drewnianych, obecnie na murowanych[27].
  • Domy zajezdne – 4 domy usytuowane przy ul. 3 Maja 26 i 37 oraz przy pl. Kanałowym 18 i 26. Przykład architektury miasta z XIX w. Domy drewniane, o czterospadowych dachach, z dużą sienią zajezdną – stanowiącą ponad jedną trzecią część powierzchni domu. W okresie jarmarków łęczyńskich pełniły role kwater mieszkalnych i stancji[27].
  • Kramy sukienne z XIX w.[28]
  • Cmentarz żydowski w Łęcznej

Demografia

 Osobny artykuł: Ludność Łęcznej.

Według danych z 26 czerwca 2015 r. miasto miało 23 883 mieszkańców[29].

  • Piramida wieku mieszkańców Łęcznej w 2014 roku[30].

Symbole

Herb Łęcznej
Flaga Łęcznej
  • Herb – herbem Łęcznej jest czarny dzik ze srebrnymi kłami w polu czerwonym.
  • Chorągiew – chorągiew miasta składa się z dwóch poziomych stref: górnej czarnej oraz dolnej czerwonej, pośrodku której umieszcza się srebrny pas szerokości jednej dziewiątej obu stref.
  • Flaga – flaga miasta jest uroczystą odmianą chorągwi miasta. Na środku jej górnej strefy umieszczony jest herb miasta.
  • Sztandar – sztandar miasta stanowi uroczystą odmianę chorągwi miasta i składa się z dwóch płatów wielkości 70x70 cm, obszytych złotymi frędzlami, z trzech stron nie przylegających do drzewca. Z prawej (głównej) strony, czarnej ze srebrnym pasem szerokości 10 cm, znajdującym się od strony lewej (od drzewca), umieszcza się pośrodku herb miasta oraz srebrny napis majuskulny: MIASTO ŁĘCZNA. Z lewej strony czerwonej znajdować się będzie herb Rzeczypospolitej Polskiej, z tym, że głowa orła zwrócona będzie do drzewca. W prawym dolnym rogu strony głównej oraz lewym strony lewej umieszczony jest w skos herb województwa. Drzewce sztandaru jest zakończone godłem Miasta wykonanym z metalu.
  • Pieczęć – pieczęć miasta zawiera herb miasta wraz z rozmieszczonym wokół niego napisem majuskulnym MIASTO ŁĘCZNA.
  • Hejnał – został przekazany 26 kwietnia 1995 roku przez Ryszarda Boguckiego dyrektora Zespołu Szkół Muzycznych I i II stopnia w Łęcznej. Miejski hejnał odgrywany jest codziennie o godzinie 12:00 z miejscowego ratusza oraz grany przez trębacza podczas ważnych uroczystości miejskich i narodowo-patriotycznych.

Źródło[31].

Współpraca międzynarodowa
Miasta partnerskie[32]
Miasto Kraj Data podpisania umowy
Hajdúhadház Węgry Węgry od 1996 r.
Treviolo Włochy Włochy od 1997 r.
Kowel Ukraina Ukraina od 2006 r.

Transport

Transport drogowy

Przez Łęczną przebiegają 4 drogi krajowe i wojewódzkie:

Transport lotniczy

Rada Miejska

Ugrupowanie Kadencja 2002–2006[34] Kadencja 2006–2010[35] Kadencja 2010–2014[36] Kadencja 2014–2018[37]
KWW „Twój samorząd” – 2 3 2
Wspólna Sprawa – 5 6 9
Prawo i Sprawiedliwość – 3 3 2
Platforma Obywatelska – – 3 1
Lepsza Łęczna – – – 6
Łęczna – Wspólna Przyszłość 3 4 3 –
Prawicowe Porozumienie Ziemi Łęczyńskiej 6 4 2 –
Samorządowe Forum Ziemi Łęczyńskiej – – 2 –
Prawica Łęcznej – Powiat – 3 – –
Stowarzyszenie Rozwoju Łęcznej 8 – – –
SLD-UP 4 – – –

Kultura

Stowarzyszenia i instytucje kulturalne

  • Centrum Kultury (ul. Obrońców Pokoju 1)[38]
  • CK-Osiedlowy Dom Kultury (ul. Górnicza 12)[39]
  • Łęczyńskie Stowarzyszenie Twórców Kultury i Sztuki PLAMA – Prezes Maria Majka Zuzańska[40][41]. W ostatnich latach – Stowarzyszenie Plama silnie się rozrasta, a w jego poczet przyjęci są również artyści z innych rejonów kraju[42][43].
  • Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej, które od 1975 r. zajmuje się propagowaniem kultury i dziedzictwa lokalnego – Prezes Eugeniusz Misiewicz[44].
  • Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta w Łęcznej – Biblioteka Główna (ul. Bożniczna 21) – Filia nr 1 (ul. Górnicza 12) – Filia nr 2 (ul. Obrońców Pokoju 1) – Filia nr 3 (ul. Jaśminowa 4)

Łęczyński Odyniec Kultury

Nagroda Burmistrza Łęcznej za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony dóbr kultury. Nagrodę przyznaje Burmistrz Łęcznej po zaopiniowaniu przez Kapitułę Nagrody, którą tworzą: przedstawiciel Komisji Kultury, Sportu, Turystyki i Spraw Młodzieży Rady Miejskiej, dyrektorzy Centrum Kultury i Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej oraz laureaci nagrody z lat ubiegłych[31].

Centrum Kultury w Łęcznej

Laureaci nagrody:

  • 2023 – Maria Perzyńska-Kusiak, poetka[45]
  • 2022 – Chór Cordi Est[46]
  • 2021 – Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej[47], stowarzyszenie
  • 2019 – Roman Kurzępa[48], muzyk, kapelmistrz
  • 2018 – Adam Świeca[31], muzyk
  • 2017 – Mirosław Kozera[31], nauczyciel (przyznano bez akceptacji Kapituły Nagrody)
  • 2016 – Wacław Perzyński[31], regionalista
  • 2015 – Paweł Brodzisz, artysta
  • 2014 – Stanisław Andrzej Winiarski, rzeźbiarz, artysta[31]
  • 2012 – Maria Kieres-Kramek[31], pisarka
  • 2010 – nie przyznano[31]
  • 2009 – Tomasz Gładosz[31]
  • 2008 – Helena Kępka[31], działacz kultury, plastyk
  • 2007 – Eugeniusz Misiewicz[44], regionalista
  • 2006 – Górnicza Orkiestra Dęta Lubelskiego Węgla Bogdanka S.A.[44]
  • 2003 – Maria Majka Zuzańska, artystka
  • 2002 – Grupa Inicjatyw Plastycznych i Fotograficznych PLAMA
  • 2001 – J. Ewa Leśniewska[44]
  • 2000 – Eugeniusz Misiewicz i Piotr Winiarski. Zespół Redakcyjny Merkuriusza Łęczyńskiego[44]
  • 1999 – Górnicza Kapela Podwórkowa Karbon[44]

Teatr

Pierwsze wzmianki o teatrze w Łęcznej pochodzą z lat 1817–1835[49].

W skrzydle ratusza mieści się teatr... a dwie kulissy między ścianami i dwoma sochami do belka pułapowego przybitem z płótna rozpięte, poboczne sceny od widzów zasłaniają.

Filmy realizowane w Łęcznej

Media

  • Pojezierze – miesięcznik informacyjno-publicystyczny, nakład 12 000 egz[51].
  • Merkuriusz Łęczyński – rocznik, wydawany od 1985 roku[52]
  • Ziemia Łęczyńska – wydawnictwo Samorządu Powiatu Łęczyńskiego[53]
  • Studia Łęczyńskie – Czasopismo[54]
  • Tygodnik Powiatowy – tygodnik informacyjny, nakład 6000 egz. (wydawany w latach 2000–2010)[55].
  • Wspólnota Łęczyńska – tygodnik informacyjny[56]

Turystyka

Informacja Turystyczna

Lokalne Centrum Informacji Turystycznej znajduje się na parterze budynku Starostwa Powiatowego w Łęcznej przy al. Jana Pawła II 95a, czynne jest od poniedziałku do piątku w godz. 7.00–15.00, wtorek w godz. 8.00–16.00. W punkcie można uzyskać informacje na temat atrakcji turystycznych, bazy noclegowej i gastronomicznej, oferty kulturalnej oraz zaopatrzyć się w bezpłatne materiały promocyjne. Niezbędne turystom informacje udostępniane są również na prowadzonej przez Lokalne Centrum Informacji Turystycznej stronie internetowej Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego[57].

Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie

Łęczna stanowi punkt wypadowy na Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie, krainę 68 jezior o powierzchni powyżej 1 ha, tworzących razem powierzchnię 2726 ha. Większość jezior ma regularny, zbliżony do koła zarys linii brzegowej, różnią się natomiast pod względem biologicznym. Istnieją tu jeziora eutroficzne (zasobne w ryby) oraz dystroficzne (zanikowe). Niską trofią charakteryzuje się 1-2 jeziora, które można określić jako mezotroficzne. Wraz z różnorodnością wód występuje bogactwo flory i fauny, a na zróżnicowanym terenie zachowały się siedliska lęgowe i bytowe rzadkich gatunków ptaków.

Muzeum regionalne w Łęcznej
 Osobny artykuł: Muzeum Regionalne w Łęcznej.

Nieistniejące muzeum w Łęcznej. Budynek synagogi, w którym znajdowała się siedziba Muzeum Regionalnego (oddziału zamiejscowego Muzeum Lubelskiego), został decyzją Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich oddany Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. 30 kwietnia 2014 r. muzeum odwiedzili ostatni zwiedzający.

Izba Regionalna w Łęcznej.

Izba regionalna Izba regionalna prowadzona przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej mieści się przy ulicy Tysiąclecia 10 w Łęcznej. W izbie są prezentowane zbiory eksponatów związanych z Ziemią Łęczyńską. W skład kolekcji wchodzą przedmioty pozyskane przez Towarzystwo od darczyńców, w tym od mieszkańców Łęcznej i okolic. W izbie można obejrzeć m.in. przedmioty codziennego użytku, monety, książki, obrazy, zabytkowe kafle, urządzenia domowe[58]. Izba czynna jest w środy w godz. 13.00–15.00 (zwiedzanie bezpłatne).

Dolina dinozaurów

Łęczyńska Dolina dinozaurów znajduje się w Podzamczu k. Łęcznej. Tworzy ją 8 betonowych rzeźb wielkości od 2 do 8 m. Jej pomysłodawcą i twórcą jest lokalny rzeźbiarz Bogumił Brodzisz. Pierwsze figury powstały w połowie lat 70. XX w. – ostatnie w 2013 r.[59][60][61][62][63][64][65][66]

Szlaki turystyczne

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół św. Barbary w Łęcznej

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące wspólnoty:

Sport i rekreacja

Stadion drużyny Górnik Łęczna

Klub GKS Górnik Łęczna

Klub sportowy założony 20 września 1979 roku z inicjatywy pracowników Kombinatu Budownictwa Górniczego Wschód[68].

Sekcje

Górnik Łęczna

 Osobny artykuł: Górnik Łęczna.

Klub piłkarski mężczyzn (jednosekcyjny) z siedzibą w Łęcznej, założony 20 września 1979, jako sekcja piłki nożnej GKS Górnik Łęczna. 1 stycznia 2007 nastąpiło oddzielenie męskiej sekcji piłkarskiej od wielosekcyjnego GKS Górnik Łęczna.

Ludzie związani z Łęczną

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Łęczną.
 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Łęcznej.

Przypisy

  1. ↑ Emil Horoch, Łęczna. Studia z dziejów miasta, Łęczna 1989.
  2. ↑ „Leszek Włodarski – Burmistrz Łęcznej” – Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego BIP – Informacje osobowe – Urząd Miejski w Łęcznej. [online], lubelskie.pl, 16 października 2023 [dostęp 2024-11-07] (pol.).
  3. ↑ „Burmistrz Łęcznej – Leszek Włodarski” – Pracownicy i Referaty Urzędu – Kierownictwo Urzędu – Urząd Miejski w Łęcznej. [online], leczna.pl, 16 października 2023 [dostęp 2024-11-07] (pol.).
  4. ↑ Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2024 r. (stan w dniu 30.06) – Główny Urząd Statystyczny [online], stat.gov.pl [dostęp 2024-06-30].
  5. ↑ Oznaczenia polskich tablic rejestracyjnych. [online], ekspertcar.pl, 16 października 2020 [dostęp 2024-11-07] (pol.).
  6. ↑ Łęczna – Tablice rejestracyjne – Rejestracja LLE. [online], forumsamochodowe.pl, 16 października 2023 [dostęp 2024-11-07] (pol.).
  7. ↑ Wyniki badań bieżących – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-07-19].
  8. ↑ Łęczna – Karta Dziedzictwa Kulturowego. shtetlroutes.eu. [dostęp 2020-12-02]. (pol.).
  9. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
  10. ↑ a b c d e Łęczna – miasto przyszłości Maria Zgorzelska, Andrzej Lubiatowski.
  11. ↑ a b c d e J. Kondracki: Regiony fizycznogeograficzne Polski. Wydawnictwo UW, 1977.
  12. ↑ Historia pogody dla Łęcznej. [dostęp 2015-04-30]. (ang.).
  13. ↑ Łęczna – Karta Dziedzictwa Kulturowego. [online], shtetlroutes.eu, 20 maja 2022 [dostęp 2024-10-31] (pol.).
  14. ↑ a b c d e f g „Łęczna – Historia”. [online], leczna.pl, 16 października 2023 [dostęp 2024-11-07] (pol.).
  15. ↑ a b c d e f g „POWIAT ŁĘCZYŃSKI” – Wydawca: Starostwo Powiatowe w Łęcznej – Wydawnictwo ukazało się dzięki finansowemu wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie i Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – ISBN 83-91493-8-4. [online], powiatleczynski.pl, 12 sierpnia 2006 [dostęp 2024-11-08] (pol.).
  16. ↑ „Łęczna – Polskie zamki”. [online], zamki.pl, 5 listopada 2024 [dostęp 2024-11-10] (pol.).
  17. ↑ Leśniewska 2017 ↓, s. 272–273.
  18. ↑ Leśniewska 2017 ↓, s. 277.
  19. ↑ Jolanta Michalak-Ścibior. Zamek w Łęcznej. „Merkuriusz Łęczyński”, s. 31,32, 1996. Łęczna. ISSN 1233-8885. 
  20. ↑ Instytut Historii PAN – BIBLIOGRAFIA HISTORII POLSKIEJ – Ksiądz Hieronim Antoni Szeptycki [1700–1772] i jego spadkobiercy – dziedzice "Państwa Łęczyńskiego". W: Merkuriusz Łęczyński. – Nr 30: 2017, 10–15. [online], ihpan.edu.pl, 16 października 2017 [dostęp 2024-11-09] (pol.).
  21. ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 669.
  22. ↑ „Historia powiatu”. [online], powiatleczynski.pl, 12 czerwca 1998 [dostęp 2024-11-10] (pol.).
  23. ↑ Monika Bogusz, Burmistrzowie Łęcznej w okresie zaboru rosyjskiego, „Merkuriusz Łęczyński nr 30”, 2017.
  24. ↑ Znikający burmistrz, „Przegląd”, 15 lutego 2004 [dostęp 2018-10-23] (pol.).
  25. ↑ Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2018-10-23].
  26. ↑ a b c d Powiat łęczyński – strona interenetowa. [dostęp 2015-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-06)]. (pol.).
  27. ↑ a b Powiat Łęczyński – domy zajezdne.. [dostęp 2015-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-15)]. (pol.).
  28. ↑ Portal wiedzy onet.pl – Łęczna. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2015-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-15)]. (pol.).
  29. ↑ Dziennik Wschodni, Zamość większy od Chełma. Lublin znów chudszy. Miasta wciąż się wyludniają – Dziennik Wschodni, „Dziennik Wschodni” [dostęp 2016-10-11].
  30. ↑ Łęczna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  31. ↑ a b c d e f g h i j Łęczna On-Line – serwis Urzędu Miejskiego. Urząd Miejski w Łęcznej. [dostęp 2015-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-13)]. (pol.).
  32. ↑ Mista_partnerskie. Urząd Miasta Łęczna. [dostęp 2012-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-04)].
  33. ↑ Dziennik Wschodni – Szpital w Łęcznej: Lądowisko dla helikopterów, komora i nowy OIOM [online] [dostęp 2015-04-10] (pol.).
  34. ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe [online], wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2017-04-25].
  35. ↑ Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2017-04-25].
  36. ↑ Dituel Sp., Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo lubelskie – Powiat łęczyński – gm. Łęczna [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2017-04-25].
  37. ↑ PKW | Samorząd 2014 [online], samorzad2014.pkw.gov.pl [dostęp 2017-04-25].
  38. ↑ NIP 7131815189 CENTRUM KULTURY ŁĘCZNA.
  39. ↑ Centrum Kultury w Łęcznej – WYSTAWA MALARSTWA – KWIATY.
  40. ↑ Galeria Sztuki PO DRODZE – Tychy – GOLDEN EUROPE. goldeneurope.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (pol.).
  41. ↑ KRS 0000199557 ŁĘCZYŃSKIE STOWARZYSZENIE TWÓRCÓW KULTURY I SZTUKI PLAMA.
  42. ↑ Henryk Jan Dominiak | Wielkopolski Związek Artystów Rzeźbiarzy.
  43. ↑ Henryk Jan Dominiak artysta rzeźbiarz, złotnik, grafik, malarz.
  44. ↑ a b c d e f towarzystwoleczna.pl.
  45. ↑ Odyniec kultury przyznany | Łęczna - serwis Urzędu Miejskiego w Łęcznej [online], leczna.pl [dostęp 2024-11-01] (pol.).
  46. ↑ Łęczyński Odyniec Kultury dla Chóru Cordi Est [online], Tuba Łęcznej - Aktualności. Łęczna - Informacje, Aktualności, Wydarzenia, Wiadomości, 24 maja 2022 [dostęp 2023-03-22] (pol.).
  47. ↑ Łęczyński Odyniec Kultury przyznany | Łęczna – serwis Urzędu Miejskiego w Łęcznej [online], leczna.pl [dostęp 2021-07-02] (pol.).
  48. ↑ Łęczyński Odyniec Kultury za rok 2019 przyznany | Łęczna – serwis Urzędu Miejskiego w Łęcznej [online], leczna.pl [dostęp 2020-08-03] (pol.).
  49. ↑ Ewa Leśniewska. Ciekawostki historyczne. „Merkuriusz Łęczyński”, s. 23, 1985. Łęczna. 
  50. ↑ FilmWeb.pl – Rok pierwszy. [dostęp 2015-04-10]. (pol.).
  51. ↑ e-pojezierze – Prezentacja pojezierza. [dostęp 2015-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-15)]. (pol.).
  52. ↑ Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej – Merkuriusz. [dostęp 2015-04-10]. (pol.).
  53. ↑ Czasopismo – „Ziemia Łęczyńska” : wydawnictwo Samorządu Powiatu Łęczyńskiego / Starostwo Powiatowe w Łęcznej – Biblioteka Narodowa W: Magazyn Czasopism. [online], bn.org.pl, 5 sierpnia 2006 [dostęp 2024-11-04] (pol.).
  54. ↑ Czasopismo – „Studia Łęczyńskie” – ARCHIWUM PAŃSTWOWE W LUBLINIE. [online], lublin.ap.gov.pl, 4 grudnia 2013 [dostęp 2024-11-04] (pol.).
  55. ↑ leczna24.pl – Koniec łęczyńskiego Tygodnika Powiatowego. leczna24.pl. [dostęp 2015-04-10]. (pol.).
  56. ↑ Czasopismo – „Wspólnota Łęczyńska” : tygodnik lokalny : Łęczna, Spiczyn, Ludwin, Puchaczów, Milejów, Cyców – Biblioteka Narodowa W: Magazyn Czasopism. [online], bn.org.pl, 14 grudnia 2015 [dostęp 2024-11-04] (pol.).
  57. ↑ turystyka-pojezierze.pl. [dostęp 2016-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-03)].
  58. ↑ Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Łęczyńskiej, Łęczna – bazy.ngo.pl – Baza danych organizacji pozarządowych i instytucji.
  59. ↑ Łęczna: Zmarł Bogumił Brodzisz, twórca „Doliny Dinozaurów” na Podzamczu. [online], tubalecznej.pl, 11 marca 2022 [dostęp 2024-10-31] (pol.).
  60. ↑ Łęczna: Zmarł Bogumił Brodzisz. [online], leczna.pl, 11 marca 2022 [dostęp 2024-10-31] (pol.).
  61. ↑ Kurier Lubelski – Łęczna. Prehistoryczny zakątek pod Lublinem. Zobacz zdjęcia ze spaceru po Dolinie Dinozaurów. [online], kurierlubelski.pl, 25 marca 2022 [dostęp 2024-10-31] (pol.).
  62. ↑ Melka blogerka – Łęczna: Dolina Dinozaurów i Park Podzamcze. [online], melkablogerka.blogspot.com, 18 marca 2022 [dostęp 2024-10-31] (pol.).
  63. ↑ ZabawkoweDinozaury.pl – Dinozaury Łęczna. [online], zabawkowedinozaury.pl, 12 marca 2024 [dostęp 2024-10-31] (pol.).
  64. ↑ Radio ESKA – To najdziwniejszy park jurajski w Polsce. Znajdziecie go w woj. lubelskim. Zobacz zdjęcia. [online], eska.pl, 14 sierpnia 2024 [dostęp 2024-10-31] (pol.).
  65. ↑ komoot – Dolina Dinozaurów – Atrakcja – jazda na rowerze. [online], komoot.com, 28 października 2024 [dostęp 2024-10-31] (pol.).
  66. ↑ Mapa Polski Targeo – Dolina Dinozaurów. [online], targeo.pl, 7 marca 2024 [dostęp 2024-10-31] (pol.).
  67. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-08].
  68. ↑ Strona internetowa GKS Górnik Łęczna. [dostęp 2015-04-13].

Bibliografia

  • Regiony fizycznogeograficzne Polski, Wydawnictwo UW, Warszawa 1977, J. Kondracki.

Linki zewnętrzne

Miasta województwa lubelskiego
Miasta powiatowe
Miasta powiatów grodzkich
Miasta powiatów ziemskich
Miasta gminne

Herb województwa lubelskiego

Łęczna
Części miasta wg TERYT
Inne

Herb Łęcznej

Gmina Łęczna
Miasto
Wsie
Kolonie
Osada
Części miasta
  • Fortuna
  • Pasterniak
  • Podole
  • Posiołek
  • Przedmieście
  • Trębaczów
Część wsi
  • Borek
Nieoficjalna
część miasta

Herb gminy

Powiat łęczyński
Miasta
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Herb powiatu łęczyńskiego

Powiat lubartowski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Legenda
Powiat lubelski (1867–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1867–1954 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Łęczna&oldid=75200198”