Dywizjon artylerii konnej (II RP)

Grupa rekonstrukcyjna artylerii konnej w czasie defilady w 2006 roku

Armata wz. 02 po przekalibrowaniu stanowiła podstawowe uzbrojenie dywizjonów

Artyleria konna w marszu

Dywizjon artylerii konnej (dak) – pododdział artylerii konnej Wojska Polskiego II RP.

W latach 1921-1924 w Wojsku Polskim funkcjonowało dziesięć brygad jazdy. W każdej brygadzie był jeden dywizjon artylerii konnej. Dywizjony oznaczone były kolejnymi numerami rzymskimi, od I do X. Numeracja dywizjonów odpowiadała numeracji poszczególnych brygad jazdy.

Po reorganizacji w 1929 roku dywizjony artylerii konnej przeszły pod bezpośrednie rozkazy dowódców brygad kawalerii.

Natomiast liczba baterii w dywizjonach została dostosowana do liczby pułków w brygadach kawalerii.

Dywizjony artylerii konnej: 1,9,11 i 13 składały się z czterech baterii każdy, a pozostałe tj.: 2,3,4,5,6,7,10 i 14 z trzech baterii. Wszystkie baterie posiadały cztery armaty kalibru 75 mm wzór 02/06.

Żołnierze na czapkach nosili czarne otoki

Organizacja dak na stopie wojennej

• poczet dowódcy dywizjonu
• pluton zwiadowczy
• pluton łączności
• 3 (4) x bateria artylerii
• pluton gospodarczy
• drużyna pionierów
• kolumna amunicyjna

Trzybateryjny dywizjon wg etatów wojennych liczył:

• 791 oficer, podoficerów i kanonierów
• 902 konie
• 12 armat (w każdej baterii znajdowały się cztery armaty w dwóch plutonach po dwie w każdym z nich)
• 12 jaszczy amunicyjnych
• 1 ckm

Dywizjon czterobateryjny wg etatów wojennych liczył:

• 32 oficerów

1. dowódca
2. adiutant
3. oficer zwiadowczy
4. oficer obserwacyjny
5. oficer łącznikowy
6. oficer broni
7. oficer gospodarczy
8. oficer żywnościowy
9. lekarz medycyny
10. lekarz weterynarii
11. dowódca baterii x 3 (4)
12. oficer zwiadowczy baterii x 3 (4)
13. oficer ogniowy baterii x 3 (4)
14. dowódca plutonu x 6 (8)
15. dowódca plutonu łączności
16. dowódca kolumny amunicyjnej

• 956 podoficerów i kanonierów
• 1125 koni

Odznaka pamiątkowa artylerii konnej

Odznaka pamiątkowa

Od 20 maja 1922 dla wszystkich dywizjonów wprowadzona została odznaka pamiątkowa artylerii konnej. Zatwierdzona została Dziennikiem Rozkazów MSWojsk. z 20 maja 1922 była wspólna dla wszystkich dywizjonów. Opracował ją por. Witold Grabowski, choć do autorstwa przyznawał się także kpt. Kazimierz Pacewicz.

Odznaka symbolizuje trzy okresy istnienia artylerii konnej: Księstwa Warszawskiego, Królestwa Polskiego i Polski odrodzonej.

Przyjęto formę krzyża maltańskiego – odznaczenia które posiadał Włodzimierz Potocki – dowódca pierwszej baterii artylerii konnej Księstwa Warszawskiego. Centralny element odznaki, orzełek, wsparty na dwóch skrzyżowanych lufach armatnich nawiązywał do orła z czapek artylerzystów Królestwa Polskiego, a Polskę niepodległą symbolizował czarno-amarantowy, później czarno-czerwony proporczyk. Całość uzupełniono datami 1809, 1918.

Lista dywizjonów artylerii konnej II RP

• 1 Dywizjon Artylerii Konnej im. gen. Józefa Bema – Warszawa
• 2 Dywizjon Artylerii Konnej im. gen. Józefa Sowińskiego – Dubno
• 3 Lubelski Dywizjon Artylerii Konnej im. płk. Włodzimierza Potockiego – Podbrodzie
• 4 Dywizjon Artylerii Konnej – Suwałki
• 5 Dywizjon Artylerii Konnej – Oświęcim
• 6 Dywizjon Artylerii Konnej im gen. Romana Sołtyka – Stanisławów
• 7 Dywizjon Artylerii Konnej – Poznań
• 8 Dywizjon Artylerii Konnej – Białystok
• 9 Dywizjon Artylerii Konnej – Baranowicze
• 10 Dywizjon Artylerii Konnej – Jarosław
• 11 Dywizjon Artylerii Konnej – Bydgoszcz
• 13 Dywizjon Artylerii Konnej – Brody
• 14 Dywizjon Artylerii Konnej – Białystok

Bibliografia

• Andrzej Wilczkowski: Anatomia Boju: Wołyńska Brygada Kawalerii pod Mokrą, 1 września 1939. il. Andrzej Klein. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1992. ISBN 83-2180634-1. Brak numerów stron w książce
• Jan Przemsza – Zieliński, Wrześniowa księga chwały kawalerii polskiej Wydawnictwo Bellona.