Franciszek Pieczka
Franciszek Maksymilian Pieczka (ur. 18 stycznia 1928 w Godowie, zm. 23 września 2022 w Warszawie) – polski aktor filmowy, teatralny, telewizyjny i radiowy. Kawaler Orderu Orła Białego.
Franciszek Pieczka (2017) | |
Imię i nazwisko |
Franciszek Maksymilian Pieczka |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Zawód | |
Współmałżonek |
Henryka Pieczka |
Lata aktywności |
1954–2022 |
Zespół artystyczny | |
Teatr Powszechny w Warszawie (1974–2014) | |
Odznaczenia | |
| |
Odtwórca blisko 450 ról dramatycznych i komediowych, w tym Gustlika w serialu Czterej pancerni i pies (1966–1970). Współpracował z Krzysztofem Kieślowskim, Wojciechem Jerzym Hasem, Andrzejem Wajdą, Jerzym Kawalerowiczem, Janem Jakubem Kolskim czy Kazimierzem Kutzem. Występował m.in. w spektaklach Konrada Swinarskiego, Jerzego Jarockiego i Zygmunta Huebnera. Jako aktor dubbingowy użyczył głosu postaciom z filmów animowanych i aktorskich, w tym Mateuszowi Cuthbertowi w Ani z Zielonego Wzgórza (1979) i Świętemu Mikołajowi w Opowieściach z Narnii: Lwie, Czarownicy i starej szafie (2005).
W plebiscycie „Polityki” na najważniejszych polskich aktorów XX wieku zajął 10. miejsce[1].
Życiorys
edytujWczesne lata
edytujUrodził się i wychowywał w Godowie, wsi położonej w powiecie wodzisławskim na Górnym Śląsku jako najmłodszy z sześciorga rodzeństwa[2]. Był synem Walerii[3] (Waleski; z domu Popek)[4] i Franciszka (seniora), który brał udział w powstaniach śląskich na ziemi wodzisławskiej[5].
Uczęszczał do szkoły w Godowie. Ponieważ ojciec aktora był kościelnym, to Franciszek przez pewien czas grywał na organach w miejscowym kościele, pracował na roli[6] i wypasał krowy na łąkach położonych wzdłuż Olzy i jej dopływów, Leśnicy i Piotrówki. Od najmłodszych lat interesował się kinem. Chodził pieszo na seanse kinowe do oddalonego o kilka kilometrów Wodzisławia Śląskiego, a później (po jej przyłączeniu do Polski w 1938) również do pobliskiej Zawady[7]. Po II wojnie światowej pracował jako górnik dołowy, przeżywając w pracy oberwanie się stropu chodnika. Następnie, za namową ojca rozpoczął studia na politechnice w Gliwicach, jednak ostatecznie po miesiącu nauki wybrał studia aktorskie[1]. W 1954 uzyskał dyplom Wydziału Aktorskiego PWST w Warszawie.
Kariera
edytujZaraz po ukończeniu studiów, w sezonie 1954/1955 został zaangażowany do Teatru Dolnośląskiego w Jeleniej Górze, gdzie 5 czerwca 1954 zadebiutował w roli Majstra w Szekspirze pilnie poszukiwanym Heinara Kipphardta w reż. Tadeusza Żuchniewskiego. Następnie grał postać Wiśniewskiego w przedstawieniu Chwasty Janusza Warmińskiego w reż. Tadeusza Żuchniewskiego (1954), Adama w spektaklu Dom na Twardej Kazimierza Korcelliego w reż. Tadeusza Żuchniewskiego (1955) oraz wcielił się w rolę Jana Kantego Doręby – towarzysza pancernego w komedii Aleksandra Fredry Gwałtu, co się dzieje! w reż. Kazimierza Czyńskiego (1955).
Potem, mimo propozycji Arnolda Szyfmana angażu do Teatru Polskiego w Warszawie, przeniósł się do prowadzonego przez Krystynę Skuszankę Teatru Ludowego w Nowej Hucie, gdzie występował w latach 1955–1964. W tym czasie grał role m.in. Senatora w Dziadach, Horodniczego w Rewizorze, Kisiela w Geniuszu sierocym, Dżuma w Stanie oblężenia czy Lenniego w Myszach i ludziach. Następnie był aktorem Starego Teatru w Krakowie, prowadzonego przez Zygmunta Hubnera, gdzie szczególnie cenił sobie rolę Woyzecka. W 1969 przeniósł się do warszawskiego Teatru Dramatycznego (rola Marchołta w utworze Jana Kasprowicza)[1]. W latach 1975–2015 aktor Teatru Powszechnego w Warszawie.
Po raz pierwszy dostał rolę filmową u Andrzeja Wajdy w Pokoleniu (1954). Następnie zagrał w Matce Joannie od Aniołów Jerzego Kawalerowicza (1960) i Rękopisie znalezionym w Saragossie Wojciecha Jerzego Hasa (1964). Z uwagi na obowiązki sceniczne zrezygnował z roli Wokulskiego w Lalce Wojciecha Jerzego Hasa[1]. Prawdziwym przełomem w jego ekranowej karierze była rola mocarnego Gustlika Jelenia, poczciwego ładowniczego i działonowego czołgu „Rudy” w serialu Czterej pancerni i pies (1966–1970), dzięki której – wspólnie z Januszem Gajosem, Włodzimierzem Pressem i Romanem Wilhelmim – zaskarbił sobie wielką sympatię wśród widzów. Tytułowa kreacja człowieka nadwrażliwego, o duszy dziecka, przez otoczenie uznawanego za półgłówka, żyjącego w harmonii z otaczającą go przyrodą w filmie psychologiczno-poetyckim Witolde Leszczyńskiego Żywot Mateusza (1967) przyniosła mu „Srebrnego Hugo” za najlepszą kreację męską na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Chicago i nagrodę „Polne Kwiaty” w plebiscycie widzów Wielkopolski. Jako przywódca górników Hubert Siersza w filmie historycznym Kazimierza Kutza Perła w koronie (1971) otrzymał nagrodę na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie. Wkrótce zagrał Czepca w Weselu Andrzeja Wajdy (1972), proboszcza w Chłopach Jana Rybkowskiego (1973), starego Kiemlicza w Potopie Jerzego Hoffmana (1973–1974), Müllera w Ziemi obiecanej (1974), dziada, Pana Boga w śnie Kaziuka w Konopielce Witolde Leszczyńskiego (1981) i karczmarza Taga w Austerii (1982).
Za tytułową kreację w Jańciu Wodniku (1993) został obsypany nagrodami, m.in. na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni oraz na Międzynarodowym Festiwal Filmów Słowiańskich i Prawosławnych w Moskwie. Występował w takich filmach jak Dwa księżyce Andrzeja Barańskiego (1993), Szabla od komendanta Jana Jakuba Kolskiego (1995) czy Historia kina w Popielawach Kolskiego (1998). W adaptacji powieści Henryka Sienkiewicza Quo vadis (2001) w reż. Jerzego Kawalerowicza wcielił się w postać nowotestamentowego Piotra Apostoła. W 2008 stworzył kreację Ala Lewisa w przedstawieniu Słoneczni chłopcy Neila Simona w reżyserii Macieja Wojtyszki, na deskach Teatru Powszechnego, za którą otrzymał nagrodę im. Cypriana Norwida.
Za poszczególne role, a także wkład w rozwój sztuki teatralnej i filmowej był wielokrotnie nagradzany i odznaczany[8].
Franciszek Pieczka był honorowym obywatelem gminy Godów (tytuł honorowego obywatela został przyznany w drodze uchwały nr XIX/165/08 Rady Gminy Godów z dnia 26 czerwca 2008 r.)[9].
W 2016 wspomógł akcję walki ze smogiem na rodzinnym Górnym Śląsku, występując w klipie filmowym pt. Nie truj sąsiada! nagranym wspólnie z miastem Wodzisław Śląski[10].
11 listopada 2017 został odznaczony najwyższym polskim odznaczeniem państwowym, Orderem Orła Białego[11].
Franciszek Pieczka jest bohaterem dwóch książek Dariusza Domańskiego – wydanej w roku 2013 przez Gminę Godów publikacji pt. Franciszek Pieczka – Mateusz – Woyzeck – Jańcio Wodnik oraz książki z serii „Portrety Przyjaciół D. Domańskiego” pt. Franciszek Pieczka – Portret Przyjaciela „Odczytać dobro…” (Wydawnictwo Studio ACORD 2024).
Życie osobiste
edytujŻoną aktora przez 50 lat była Henryka z d. Witkowska (od 17 lipca 1955[12]), która zmarła w 2004[2]. Publicznie przyznawał się do swojej wiary katolickiej, często udzielał wywiadów tygodnikowi „Gość Niedzielny”[13].
Śmierć
edytujZmarł 23 września 2022 w Warszawie[14][15]. 29 września 2022 po mszy świętej w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Warszawie, został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu w Aleksandrowie[16]. Uroczystości miały charakter państwowy, uczestniczył w nich prezydent RP Andrzej Duda[17].
Na cmentarzu w Aleksandrowie pożegnali wielkiego aktora Franciszka Pieczkę: dr Józef Musioł – prezes Towarzystwa Przyjaciół Śląska w Warszawie, Daniel Olbrychski, Krzysztof Kumor, Jerzy Fedorowicz, Mariusz Adamczyk, Dariusz Domański.
Filmografia
edytujFilmy fabularne | |||
Rok | Tytuł | Reżyser | Rola |
1954 | Pokolenie | Andrzej Wajda | Niemiec na patrolu |
1957 | Zagubione uczucia | Jerzy Zarzycki | mężczyzna z trąbą na krakowskim dworcu |
1958 | Kalosze szczęścia | Antoni Bohdziewicz | pielęgniarz ze szpitala psychiatrycznego |
1960 | Matka Joanna od Aniołów | Jerzy Kawalerowicz | Odryn |
1961 | Zaduszki | Tadeusz Konwicki | Heniutek |
1961 | Kwiecień | Witold Lesiewicz | strzelec Anklewicz |
1962 | Szpital | Janusz Majewski | kolejarz |
1962 | Nad rzeką | Janusz Kubik | partyzant |
1962 | Drugi brzeg | Zbigniew Kuźmiński | Stefan Majewski |
1963 | Zacne grzechy | Mieczysław Waśkowski | Eustachy Topór herbu Topór |
1963 | Skąpani w ogniu | Jerzy Passendorfer | Józef Poczobutt |
1963 | Ich dzień powszedni | Aleksander Ścibor-Rylski | Danysz, adorator Michaśki |
1964 | Życie raz jeszcze | Janusz Morgenstern | współwięzień Grajewskiego |
1964 | Rękopis znaleziony w Saragossie | Wojciech Jerzy Has | opętany Paszeko |
1964 | Późne popołudnie | Aleksander Ścibor-Rylski | Janusz, sublokator Siankowej |
1965 | Walkower | Jerzy Skolimowski | organizator zawodów |
1965 | Bigos | Sylwester Szyszko | Franek Lalik |
1966 | Gdzie jest trzeci król | Ryszard Ber | Marczak, konserwator obrazów |
1966 | Chudy i inni | Henryk Kluba | Tomasz Waliczek „Kosa” |
1967 | Żywot Mateusza | Witold Leszczyński | Matis |
1967 | Słońce wschodzi raz na dzień | Henryk Kluba | Haratyk |
1968 | Tramp oder der einzige und unvergleichliche Lenny Jacobsen | Peter Lilienthal | Joseph |
1969 | Urząd | Janusz Majewski | proboszcz z San Sisto |
1970 | Przystań | Paweł Komorowski | Muraszko |
1970 | Legenda | Sylwester Chęciński | proboszcz |
1970 | Hydrozagadka | Andrzej Kondratiuk | marynarz |
1970 | Dziura w ziemi | Andrzej Kondratiuk | ksiądz |
1970 | Dzięcioł | Jerzy Gruza | dubbing Edek Zdziebko, pracownik supersamu |
1970 | Album polski | Jan Rybkowski | kolejarz Franek, ojczym Anny |
1971 | Punkt wyjścia | Jerzy Sztwiertnia | Jerzy |
1971 | Przez dziewięć mostów | Ryszard Ber | ojciec |
1971 | Perła w koronie | Kazimierz Kutz | Hubert Siersza |
1971 | Wyzwolenie | Jurij Ozierow | sierżant Pełka |
1971 | Kłopotliwy gość | Jerzy Ziarnik | tajniak „uśmiechnięty” |
1971 | Kareta | Zdzisław Leśniak | rewolwerowiec |
1971 | Beczka Amontillado | Leon Jeannot | Fortunato |
1972 | Wesele | Andrzej Wajda | Czepiec |
1972 | Szklana kula | Stanisław Różewicz | „Król Życia” (żebrak) |
1972 | Kaprysy Łazarza | Janusz Zaorski | sołtys Franek |
1973 | Ciemna rzeka | Sylwester Szyszko | wójt Mateusz |
1973 | Chłopi | Jan Rybkowski | proboszcz |
1973–1974 | Potop | Jerzy Hoffman | stary Kiemlicz |
1974 | Ziemia obiecana | Andrzej Wajda | Muller |
1974 | Pełnia nad głowami | Andrzej Czekalski | Andrzej, przewodniczący MRN |
1974 | Gniazdo | Jan Rybkowski | Mrokota |
1975 | Till Eulenspiegel | Rainer Simon | Dziki Kunc Winterstetten |
1975 | Grzech Antoniego Grudy | Jerzy Sztwiertnia | Antoni Gruda |
1976 | Złota kaczka | Jerzy Sztwiertnia | niewidomy żebrak – bajarz |
1976 | Budapeszteńskie opowieści | István Szabó | pasażer w tramwaju |
1976 | Blizna | Krzysztof Kieślowski | Stefan Bednarz, dyrektor kombinatu w Olecku |
1977 | Okrągły tydzień | Tadeusz Kijański | Karol Kostka, dziadek Gustlika |
1978 | Somosierra. 1808 | Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka | Andrzej Niegolewski |
1978 | Die Frau gegenüber | Hans Noever | Simon Schmidt |
1978 | Biały mazur | Wanda Jakubowska | Walery Antoni Wróblewski |
1979 | Wiśnie | Michael Gunther, Gerard Zalewski | Ludwik Grępka |
1979 | Racławice. 1974 | Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka | prezentujący polityczny teatrzyk kukiełkowy |
1979 | Placówka | Zygmunt Skonieczny | Józef Ślimak |
1979 | Paciorki jednego różańca | Kazimierz Kutz | Jerzy, syn Habryków |
1979 | Jadup und Boel | Rainer Simon | |
1979 | Die große Flatter | Marianne Ludcke | pan Warga |
1979 | David | Peter Lilienthal | |
1980 | Wäre die Erde nicht rund? | Iris Gusner | dziadek Johannes Pieczyński |
1980 | Ciosy | Gerard Zalewski | Franciszek |
1981 | Ryś | Stanisław Różewicz | stelmach Alojz |
1981 | Konopielka | Witold Leszczyński | dziad / Pan Bóg w śnie Kaziuka |
1982 | Matka Królów | Janusz Zaorski | węglarz Cyga |
1982 | Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny | Janusz Majewski | poseł Piotr Boratyński |
1982 | Austeria | Jerzy Kawalerowicz | karczmarz Tag |
1983 | Wierna rzeka | Tadeusz Chmielewski | Szczepan |
1983 | Na odsiecz Wiedniowi | Lucyna Smolińska, Mieczysław Sroka | Ibrahim Pasza |
1983 | Fariaho | Roland Graf | Fussberg |
1984 | Trzy młyny | Jerzy Domaradzki | Durczak |
1984 | Sprawa się rypła | Janusz Kidawa | Ludwik Placek |
1984 | La dame blanche de Wieliczka | Jorge Fajardo | |
1985 | Temida | Mariusz Malinowski | Siewka |
1985 | Siekierezada | Witold Leszczyński | leśniczy Bogdański |
1985 | Osobisty pamiętnik grzesznika przez niego samego spisany | Wojciech Jerzy Has | Logan, mąż Rabiny |
1985 | Dziewczęta z Nowolipek | Barbara Sass | Mossakowski, ojciec Bronki |
1985 | Chrześniak | Henryk Bielski | Strzykalski, ojciec chrzestny Purowskiego |
1986 | Wcześnie urodzony | Krzysztof Gruber | Józef Chrobak |
1986 | Rykowisko | Grzegorz Skurski | stary Szałaj, ojciec Wiktora |
1986 | Przyjaciel wesołego diabła | Jerzy Łukaszewicz | Witalis |
1986 | Big Bang | Andrzej Kondratiuk | Stasiek Skrzypek |
1987 | Sławna jak Sarajewo | Janusz Kidawa | Pan Bóg |
1987 | Do domu | Janusz Zaorski | ojciec Szymona |
1988 | Złodziej | Wiesław Helak | ojciec |
1989 | Tutajosok | Judit Elek | ojciec Szymona |
1990 | Życie za życie. Maksymilian Kolbe | Krzysztof Zanussi | Banasik, były sąsiad Jana |
1990 | Potyautasok | Sandor Soth | więzień Mariusz |
1990 | Pogrzeb kartofla | Jan Jakub Kolski | Mateusz Szewczyk |
1990 | Dobry wieczór, panie Wallenberg (God afton, Herr Wallenberg) | Kjell Grede | Papa |
1992 | Szwadron | Juliusz Machulski | Błażej |
1992 | Pograbek | Jan Jakub Kolski | Kaczuba |
1992 | Ördög vigye | Robert Pajer | profesor Jambus Ármin |
1992 | Das Land hinter dem Regenbogen | Herwig Kipping | dziadek |
1993 | Przypadek Pekosińskiego | Grzegorz Królikiewicz | ksiądz Michalski |
1993 | Jańcio Wodnik | Jan Jakub Kolski | Jańcio Wodnik |
1993 | Dwa księżyce | Andrzej Barański | Szulim |
1994 | Díky za každé nové ráno | Milan Šteindler | ojciec Olgi |
1994 | Cudowne miejsce | Jan Jakub Kolski | pustelnik |
1995 | Szabla od komendanta | Jan Jakub Kolski | Kotek |
1995 | Grający z talerza | Jan Jakub Kolski | Marczyk |
1995 | Dzieje mistrza Twardowskiego | Krzysztof Grabowski | pustelnik Albertus |
1998 | Historia kina w Popielawach | Jan Jakub Kolski | Wujo Janek |
1998 | Franciszek Pieczka. Portret na 70-lecie | Krystyna Piaseczna | on sam |
2000 | Syzyfowe prace | Paweł Komorowski | Józef, służący Borowiczów |
2001 | Requiem | Witold Leszczyński | Bartłomiej Grab |
2001 | Quo vadis | Jerzy Kawalerowicz | Piotr Apostoł |
2004 | Cud w Krakowie | Diana Groo | rabin Lewi |
2006 | Jasminum | Jan Jakub Kolski | święty Roch |
2006 | Ósmy dzień tygodnia | Judit Elek | Jeromos |
2007 | Ranczo Wilkowyje | Wojciech Adamczyk | Stanisław Japycz |
2013 | Nie tylko Gustlik | Adam Kraśnicki | on sam |
2014 | Serce, Serduszko i wyprawa na koniec świata | Jan Jakub Kolski | Droselmajer |
2017 | Syn Królowej Śniegu | Robert Wichrowski | Kazimierz |
2018 | Król i aktor | Roman Anusiewicz, Dariusz Domański | on sam |
2018 | Aktor Pana Boga | Mariusz Malec | on sam |
2022 | Hańba | Tomasz Gąsiorowski | on sam |
Seriale telewizyjne | |||
Rok | Tytuł | Reżyser | Rola |
1966–1970 | Czterej pancerni i pies | Konrad Nałęcki, Andrzej Czekalski | Gustlik Jeleń |
1970 | Doktor Ewa | Henryk Kluba | Zalewski, przewodniczący rady narodowej |
1972 | Chłopi | Jan Rybkowski | proboszcz |
1975 | Ziemia obiecana | Andrzej Wajda | Muller, ojciec Mady (odc. 1, 2 i 4) |
1979 | Ród Gąsieniców | Konrad Nałęcki | Franek Gąsienica, syn Pawła (odc. 2 i 3) |
1979 | Ród Gąsieniców | Konrad Nałęcki | Izydor Gąsienica, syn Józka (odc. 6) |
1980 | Królowa Bona | Janusz Majewski | Piotr Boratyński, poseł na Sejm (odc. 9) |
1982 | Blisko, coraz bliżej | Zbigniew Chmielewski | Franciszek Pasternik |
1988 | Przyjaciele wesołego diabła | Jerzy Łukaszewicz | Witalis (odc. 3, 4 i 5) |
1988 | Banda Rudego Pająka | Zbigniew Chmielewski | Józef Koza, dziadek Kozy (dubbing) |
1993−1994 | Bank nie z tej ziemi | różni | św. Piotr zwany „prezesem” |
1998 | Syzyfowe prace | Paweł Komorowski | Józef |
1999 | Przed burzą | Bernd Bohlich | Ferdinand Domberg |
2000 | Słoneczna włócznia | Jerzy Łukaszewicz | Atacamenos (odc. 1) |
2002 | Quo vadis | Jerzy Kawalerowicz | święty Piotr |
2002 | Na dobre i na złe | różni | pułkownik Bończa (odc. 125) |
2007−2009, 2011−2016 | Ranczo | Wojciech Adamczyk | Stanisław Japycz |
2008 | Hotel pod żyrafą i nosorożcem | Marek Stacharski | Franciszek Alba |
Lektor
edytuj- 2020: Falenicka Atlantyda
- 2020: Dialog. Życie zapisane w listach
Dubbing
edytuj- 1979: Ania z Zielonego Wzgórza jako Mateusz Cuthbert
- 1988: Banda Rudego Pająka jako głos Józefa Kozy
- 1989: bajka Guliwer w Krainie Liliputów jako Guliwer
- 2001: Serce z węgla jako narrator
- 2004: Genesis jako narrator polskiej wersji językowej
- 2005: Opowieści z Narnii: Lew, Czarownica i stara szafa jako Święty Mikołaj
- 2010: Alicja w Krainie Czarów jako Żaberzwłok
- 2015: Gwiezdne wojny: Przebudzenie Mocy jako Lor San Tekka
- 2016: Lego Gwiezdne wojny: Przebudzenie Mocy jako Lor San Tekka
- 2017: Auta 3 jako Sam Ogon
Nagrody i odznaczenia
edytujOdznaczenia
edytuj- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)
- Złoty Krzyż Zasługi (1974)[18]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1975)[19]
- Odznaka Zasłużony Działacz Kultury (1980)
- Medal 40-lecia Polski Ludowej
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (5 stycznia 1998)[20]
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (29 października 2008)[21]
- Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (2011) nadany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego za wybitne zasługi dla kultury narodowej, za osiągnięcia w twórczości artystycznej[22][23], dekoracja miała miejsce 3 maja tego samego roku w czasie uroczystości na Zamku Królewskim z okazji Święta Narodowego 3 Maja[24].
- Odznaka „Honoris Gratia” (2013)[1]
- Śląska Nagroda im. Juliusza Ligonia (2015)[25]
- Lux ex Silesia (2015)[26].
- Order Orła Białego nadany przez prezydenta Andrzeja Dudę w uznaniu znamienitych zasług dla kultury polskiej, za znaczący wkład w rozwój sztuki teatralnej i filmowej (2017)[27][28]
- Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznana przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego za całokształt twórczości (2019)
Nagrody resortowe i filmowe
edytuj- „Srebrny Hugo” na MFF w Chicago za najlepszą kreację męską – za rolę w filmie Żywot Mateusza reżyseria Witold Leszczyński (1969)[29]
- nagroda za pierwszoplanową rolę męską w filmie Perła w koronie na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1972)
- nagroda za pierwszoplanową rolę męską w filmie Słońce wschodzi raz na dzień na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie (1972)
- nagroda za rolę męską w filmie Blizna na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1976)
- „Złoty Ekran” za rok 1984 za rolę w filmie Blisko, coraz bliżej
- nagroda za rolę męską w filmie Jańcio Wodnik na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (1993)
- „Wielki Splendor” (1996)[30]
- Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii Teatr (2009)
- Polska Nagroda Filmowa Orzeł za osiągnięcia życia (2015)[31]
- Wielka Nagroda Festiwalu „Dwa Teatry” w Sopocie za wybitne kreacje aktorskie w Teatrze Polskiego Radia i Telewizji (2018)
- Nagroda im. Przemysława Gintrowskiego (2018)
Upamiętnienie
edytuj- tytuł honorowego obywatela Godowa (2008)[32]
- w Katowicach, w Galerii Artystów na Placu Grunwaldzkim, zostało odsłonęte popiersie Franciszka Pieczki; autorem rzeźby jest Bogumił Burzyński (2023)[33]
- patron Szkoły Podstawowej przy Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Godowie (2023)
- pomnik autorstwa Bogumiła Burzyńskiego w Godowie (2024)[34][35].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Dariusz Domański. Ostatni wywiad Franciszka Pieczki: za mało grałem komedii. „Express Bydgoski”, s. 22-23, 2022-10-28.
- ↑ a b Tygodnik „Życie na Gorąco” nr 24, 14 czerwca 2012, s. 30–31.
- ↑ Anna Malinowska , Nie Gustlik, nie Japycz, ino synek z Godowa [online], katowice.wyborcza.pl, 19 stycznia 2018 [dostęp 2019-01-22] .
- ↑ „Jestem śląskie dziecko”. Franciszek Pieczka, słynny aktor z Godowa, kończy dziś 91 lat!. nowiny.pl, 2019-01-18. [dostęp 2019-01-22].
- ↑ 100 autorytetów na 100-lecie Niepodległości z Ziemi Wodzisławskiej. A. Marcisz (red.), A. Gruchot (red.). Racibórz: Wydawnictwo Nowiny, 2020, s. 163–166. ISBN 978-83-942375-9-2.
- ↑ A w sercu zawsze Godów. Nowiny.rybnik.pl. [dostęp 2019-01-22].
- ↑ Dariusz Domański, Franciszek Pieczka, Kraków-Godów 2013.
- ↑ Zagrał w ponad stu filmach. Franciszek Pieczka skończył 90 lat [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2021-02-20] .
- ↑ Honorowi obywatele. Godow.pl. [dostęp 2017-05-23].
- ↑ Nie truj sąsiada! – spot z udziałem Franciszka Pieczki w serwisie YouTube
- ↑ Prezydent wręczył Ordery Orła Białego. Wśród uhonorowanych Franciszek Pieczka [online], Onet Kultura, 11 listopada 2017 [dostęp 2020-07-18] (pol.).
- ↑ Nie tylko Gustlik (film). vod.tvp.pl. [dostęp 2023-05-03]. (pol.).
- ↑ Instytut Gość Media , Franciszek Pieczka o Roratach, Drodze Krzyżowej i spotkaniu z Janem... [online], www.gosc.pl, 25 września 2022 [dostęp 2022-09-25] .
- ↑ Nie żyje wybitny aktor Franciszek Pieczka. Miał 94 lata. rp.pl. [dostęp 2022-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
- ↑ Franciszek Pieczka. rejestry-notarialne.pl.
- ↑ Pogrzeb Franciszka Pieczki. Prezydent: polskość i śląskość razem były wtopione w jego duszę. [dostęp 2022-09-29]. (pol.).
- ↑ Ostatnie pożegnanie Franciszka Pieczki. Gwiazdy i politycy przybyli na pogrzeb [online], plejadapl, 29 września 2022 [dostęp 2022-10-03] (pol.).
- ↑ Odznaczenia dla wybitnych twórców i działaczy kultury. „Dziennik Polski”. Nr 175 (9456), s. 2, 26 lipca 1974.
- ↑ Kto jest kim w Polsce 1989, Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, s. 1008–1009.
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 7, poz. 153.
- ↑ Gloria Artis dla Jadwigi Barańskiej i Franciszka Pieczki. Życie Warszawy.pl, 2008-10-29. [dostęp 2012-11-26].
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 32, poz. 384.
- ↑ Prezydent odznaczył ludzi kultury. prezydent.pl, 17 stycznia 2011.
- ↑ Prezydent wręczył odznaczenia na Zamku Królewskim. prezydent.pl, 3 maja 2011. [dostęp 2012-05-12].
- ↑ Relacja z gali wręczenia nagrody im. Juliusza Ligonia. civitaschristiana.pl.
- ↑ Franciszek Pieczka otrzymał nagrodę Lux ex Silesia. wodzislawslaski.naszemiasto.pl. [dostęp 2015-08-18].
- ↑ M.P. z 2018 r. poz. 40.
- ↑ Prezydent wręczył Ordery Orła Białego. prezydent.pl, 2017-11-11. [dostęp 2017-11-11].
- ↑ Żywot Mateusza; akademiapolskiegofilmu.pl [dostęp 2010-10-22].
- ↑ Wielki Splendor – nagrody Teatru Polskiego Radia wręczone. prsa.pl, 2008-12-01. [dostęp 2010-12-06].
- ↑ Franciszek Pieczka laureatem Orła za Osiągnięcia Życia. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. [dostęp 2019-01-05].
- ↑ Franciszek Pieczka. godow.pl. [dostęp 2024-02-18].
- ↑ Popiersie Franciszka Pieczki w Katowicach. propertydesign.pl, 2023-09-08. [dostęp 2023-09-13].
- ↑ Mateusz Markowski: Pomnik Franciszka Pieczki stanął w jego rodzinnym Godowie. whitemad.pl, 2024-02-17. [dostęp 2024-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-18)].
- ↑ Ireneusz Stajer: Pomnik z rzeźbą śp. Franciszka Pieczki stanął w Godowie. Wielki Ślązak i wybitny aktor został godnie upamiętniony. Urodził się w Godowie!. wodzislawski.naszemiasto.pl, 2024-02-14. [dostęp 2024-02-18].
Bibliografia
edytuj.
- Lidia Becela: Kto jest kim w Polsce 1989. Wydawnictwo Interpress, 1989, s. 1008–1009. ISBN 978-83-223-2491-2.
- Dariusz Domański: Franciszek Pieczka Mateusz – Woyzeck – Jańcio Wodnik. Gminne Centrum Kultury i Sportu w Godowie, 2013. ISBN 978-83-932878-1-9.
- Magdalena Jaros: Ty pieronie! Biografia Franciszka Pieczki. Dom Wydawniczy Rebis, 2022. ISBN 978-83-818-8609-3.
- Franciszek Pieczka w bazie filmpolski.pl
Linki zewnętrzne
edytuj- Franciszek Pieczka w bazie IMDb (ang.)
- Franciszek Pieczka w bazie Filmweb
- Franciszek Pieczka na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Franciszek Pieczka o sobie, wirtualny album [dostęp 2018-03-05]
- Nie tylko Gustlik (film z 2013) (vod.tvp.pl)