Naar inhoud springen

tableau

Uit WikiWoordenboek
  • ta·bleau
enkelvoud meervoud
naamwoord tableau tableaus
verkleinwoord tableautje tableautjes

het tableauo

  1. weergave die een aantal zaken in hun onderling verband laat zien
    • In mijn achteruitkijkspiegel zie ik het langzaam krimpende tableau: de schokschouderende vrouw in het mos, geen jas, haar handen in elkaar gevouwen, naast de jeep het gestolde meisje, wind in de ogen. [2]
    • De relaties tussen de nieuwe adviseurs en de overheid hebben vooral betrekking op het bestuur en de bureaucratie. De politiek komt in het tableau nauwelijks voor. [3]
    1. geschilderd tafereel
      • De Nederlandse journaliste José Buschman kwam voor kort een schilderijtje van de Duitse schilder E. Weckerling op het spoor, waarop een oriëntaals landschap is afgebeeld. Op de keerzijde staat een fascinerende ‘dédicace’ die aanvangt met: ‘Aan mijn lieve frienden (sic) Louis en Mevrouw Elisabeth Couperus...’ Het tableau met opdracht bleek een cadeau van P.M. Ruys, consul van de Nederlanden in Algiers toen de Haagse schrijver en zijn vrouw in Afrika verbleven. [4]
      • Toch lijkt Caravaggio's tableau, hoe treffend ook, kunstmatig geënsceneerd naast Rembrandts behandeling van hetzelfde onderwerp (…). [5]
    2. tafereel uit de geschiedenis of uit een verhaal, uitgebeeld door verklede, zwijgende mensen
      • Abdul Karim speelde ook de hoofdrol van Eliëzer in het tableau Rebekka dat diezelfde maand in Osborne werd opgevoerd.  [6]
    3. (toneel) stukje van een theatervoorstelling met doorlopende gebeurtenissen op één plaats
      • Kijk, als ik twee van deze huizen op onze bühne laat uitbeelden, zal men het desnoods nog slikken. Als ik er vier van in het tableau zou opnemen, is het alweer formalisme. [7]
      • Tableau 2 geeft een voorafschaduwing van het optreden van de Leproos in het derde tableau. [8]
    4. (jachttaal) uitstalling van de dieren die bij een jachtpartij geschoten zijn
      • Aan het eind van de dag maak je tableau, dan worden de geschoten dieren uitgestald en gaat er een fles Jägermeister open. [9]
    5. vlak voorwerp met een uitstalling van een aantal dingen die bij elkaar horen
      • Wanneer ze de kinderen naar bed heeft gebracht, komt Juliette terug met een tableau van noten, kaas, druiven en een ongesneden brood. [10]
      • Vlak voor het einde van de dolle avond boden de obers ons een dessert van de zaak aan, een tableau van drie verdiepingen vol vruchten dat stond te branden als een lier, terwijl ik nu juist heel veel zin had in fruit. Die achterlijke obers hadden de boel flink overdreven zodat je, voordat je je aan al die kilo's fruit tegoed kon doen, er eerst de brandweer bij moest roepen. [11]
  2. opsomming die een overzicht geeft
    • Mijn stelling is dat de Koude Oorlog, het allesoverheersende conflict tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, alle Nederlanders voor existentiële dilemma's plaatste, waaraan vrijwel niemand ontsnapte zonder foute - moreel verwerpelijke, bedenkelijke dan wel twijfelachtige - keuzes te maken. Ter illustratie heb ik dit tableau opgesteld van zeven grote maatschappelijke kwesties die zorgden voor hoog oplopende sociale spanningen en diepe politieke verdeeldheid. [12]
    • Hij geeft ook het voorbeeld van de kindsoldaten: daders en slachtoffers tegelijk. Het tableau van daders, omstanders, slachtoffers en hulpverleners is dus ingewikkeld. [13]
    1. op een geschikte plaats bevestigd vlak van duurzaam materiaal waarop een gedenkwaardig overzicht is vastgelegd
      • Na afloop van het muzikale gedeelte werd ter herinnering aan alle organisten van het Müllerorgel een tableau onthuld met daarop de namen van hen die door de eeuwen heen het jubilerende orgel bespeeld hebben. [14]
    2. (juridisch) lijst van advocaten die bij een bepaalde rechtbank ingeschreven staan
      • Tien advocaten werden onherroepelijk geschrapt van het tableau. Zij mogen het beroep van advocaat niet meer uitoefenen. [15]
    3. (toneel), (dans) lijst van artiesten die deel uitmaken van een bepaald gezelschap
      • Om die reden worden dansers aangenomen uit landen waar de Russische ballettraining nog keihard gedoceerd wordt: opvallend veel dansers van het huidige tableau komen uit de voormalige Sovjet-Unie en uit voormalige satellietstaten of landen die een traditionele Sovjet-ballettraining kennen: China, Korea en Japan. De opkomst van dansers uit deze Aziatische landen is tegenwoordig ook op internationale balletconcours evident. [16]
    4. lijst van behaalde successen of overwinningen
      • De piloot van de jager is duidelijk een virtuoos, met op zijn tableau ettelijke tientallen slachtoffers, die jaren heeft kunnen oefenen op Engelsen, Fransen, Polen en daarvoor misschien op de Sovjetrussische Polikarpovs van het Republikeinse leger toen hij diende in Spanje, in het Condorlegioen, voor Franco. [17]

[A] tableau!

  1. uitroep om het markante van een situatie die zich opeens voordoet te benadrukken: alsof het een bijzonder schilderij is of alsof je er een schilderij van zou moeten maken
    • Een goede mop: het meer dan levensgroote foetensmoel van Mussert is hier op alle reclamezuilen aangeplakt met het onderschrift: ‘Zonder dezen man heeft Nederland geen toekomst meer.’ Een dag later was overal de z van ‘zonder’ met wit overplakt! Tableau. Maar helaas hebben deze ressentimentsgieren geen gevoel voor humor... [18]
enkelvoud meervoud
naamwoord tableau tableaus
verkleinwoord - -

[B] de tableaum

  1. (taalkunde) tabel met beperkende regels in een specifieke volgorde, die laat zien hoe volgens de theorie een taalgebruiker tot de beste keus uit een aantal mogelijke vormen komt
    • In de OT worden de keuzes tussen de kandidaat-vormen uitgedrukt in schema's, gewoonlijk ‘tableaus’ genoemd, waarin een sterretje een schending van een beperking aanduidt. Het vingertje wijst naar de ‘winnende’ kandidaat. [19]
    • Het enige wat in de tableau bepaald wordt is de positie van de hoofdklemtoon. [20]
94 % van de Nederlanders;
92 % van de Vlamingen.[21]
  1. Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
  2. Broekhuysen, L.
    "Het mooi van blauw" in: De Revisor. nr. 11 (april 2016) De Bezige Bij, Amsterdam
    ; ISBN 978 90 234 9811 7; p. 78; geraadpleegd 2018-09-14
  3. Kuypers, P.
    "De bedrieglijke wereld van de moderne adviseur" in: De Gids. jrg. 167 nr. 10 (oktober 2004) J.M. Meulenhoff, Amsterdam
    ; p. 843; geraadpleegd 2018-09-14
  4. Daems, L.
    "Bibliotheek. José Buschman. Een dandy in de Oriënt. Louis Couperus in Afrika." in: Vlaanderen. 326 jrg. 58 nr. 3 (juni 2009) Christelijk Vlaams Kunstenaarsverbond, Tielt
    ; p. 194; geraadpleegd 2018-09-14
  5. Golahny, A.
    "........... De kijker verbaasd: het Rembrandtjaar 2006 geobserveerd. Kroniek Cultuur en maatschappij" in: Neerlandica extra Muros. jrg. 44 nr. 3 (oktober 2006) Rozenberg Publishers, Amsterdam
    ; p. 13; geraadpleegd 2018-09-14
  6. Basu, S. (vert. C. van Soelen e.a.)
    Victoria & Abdul: het ware verhaal van de innige relatie tussen een koningin en haar vertrouweling (2017) Nieuw Amsterdam, Amsterdam
    ; ISBN 9789046822302; hfst. 5; geraadpleegd 2018-09-14
  7. Brecht, B.
    geciteerd in:
    Daane, M.
    "Jonge peultjes en grauwe vogels. De catacomben van PEN International in Amsterdam" in: De parelduiker. jrg. 13 nr. 2 (2008) Uitgeverij Bas Lubberhuizen, Amsterdam
    ; ISBN 978 90 5937 176 3; p. 29/30; geraadpleegd 2018-09-14
  8. Sholl, R. (vert. Kurpershoek, R.)
    "De schok van het positieve. Olivier Messiaen, Sint-Franciscus en verlossing door moderniteit" in: De Gids. jrg. 171 (juni/juli 2008) Balans, Amsterdam
    ; ISBN 9789050189248; p. 649; geraadpleegd 2018-09-14
  9. Baudet, T.
    geciteerd in:
    Dijk, M. van
    Lang leve de jacht (19 december 2014) op website: trouw.nl
    ; geraadpleegd 2018-09-14
  10. Knol, M.
    "Ergens in het zuiden - 160 hectare eigen grond" in: Tirade. 447 jrg. 57 nr. 1 (maart 2013) Van Oorschot, Amsterdam
    ; p. 60; geraadpleegd 2018-09-14
  11. Cengiz, B. (vert. H. van der Heijden)
    "Zonder gezicht" in: De Gids. jrg. 169 nr. 12 (december 2006) Balans, Amsterdam
    ; p. 1075; geraadpleegd 2018-09-14
  12. Bossenbroek, M.
    "Fout in de Koude Oorlog" in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 2015-2016. (2017) Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, Leiden
    ; p. 32; geraadpleegd 2018-09-14
  13. Jonker, E.
    "Boeken. Luister naar de slachtoffers. Luc Huyse over de verwerking van het verleden" in": Ons Erfdeel. jrg. 50 nr. 1 (februari 2007) Stichting Ons Erfdeel, Raamsdonksveer
    ; p. 171; geraadpleegd 2018-09-14
  14. "Kroniek-kort. Popmuziek" in: Neerlandia/Nederlands van Nu. jrg. 110 nr. 4 (2006) Algemeen-Nederlands Verbond, Den Haag / Brussel; p. 15; geraadpleegd 2018-09-14
  15. Meer klachten over advocaten: tiental geschrapt van tableau (17 april 2018) op website: telegraaf.nl; geraadpleegd 2018-09-14
  16. Lanz, I.
    "Kunsten. Het Nationale Ballet" in: Ons Erfdeel. jrg. 51 nr. 2 (mei 2008) Stichting Ons Erfdeel, Raamsdonksveer
    ; p. 142; geraadpleegd 2018-09-14
  17. Bergounioux, P. (vert. R. Hofstede)
    "B-17 G" in: Raster. nieuwe reeks jrg. 32 nr. 123/124 (2009) De Bezige Bij, Amsterdam
    ; ISBN 978 90 234 4104 5; p. 208; geraadpleegd 2018-09-14
  18. Braak, M. ter
    brief aan E. du Perron (9 april 1937) in: Briefwisseling tussen Menno ter Braak en E. du Perron 1930-1940 (herziene editie) (2009) op website: dbnl.org
    ; geraadpleegd 2018-09-14
  19. Noske, R.
    "Een aan het Frans ontleend principe van fonologische organisatie in het Zuid-Nederlands" in: Neerlandistiek in contrast. Handelingen Zestiende Colloquium Neerlandicum. (2007) Rozenberg Publishers, Amsterdam
    ; ISBN 978 90 5170 961 2; p. 278; geraadpleegd 2018-09-14
  20. Hendriks, P. e.a.
    "Hoe perfect is ons taalsysteem? Een bidirectionele OT-analyse van de verwerving van klemtoonverschuiving" in: Tabu. jrg. 34 nr. 1/2 (2005) Nederlands Instituut, Groningen
    ; p. 85; geraadpleegd 2018-09-14
  21. Bronlink geraadpleegd op 28 april 2020 Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be


enkelvoud meervoud
zonder lidwoord met lidwoord zonder lidwoord met lidwoord
  tableau     le tableau     tableaux     les tableaux  

tableau m

  1. tabel
  2. schoolbord
  3. schilderij