Wiebengahal
| Wiebengahal | ||||
|---|---|---|---|---|
.jpg)
| ||||
De Wiebengahal vanaf de Avenue Céramique
| ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Maastricht-Céramique, Avenue Céramique | |||
| Adres | Avenue Céramique 224-226
| |||
| Coördinaten | 50° 51′ NB, 5° 42′ OL | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Huidig gebruik | Restauratie Atelier Limburg, kantoren | |||
| Start bouw | 1912 | |||
| Bouwinfo | ||||
| Architect | Jan Gerko Wiebenga | |||
| Erkenning | ||||
| Monumentstatus | Rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 413376 | |||
| ||||
De Wiebengahal is een voormalige fabriekshal in de Maastrichtse wijk Céramique en geldt als een voorbeeld van het nieuwe bouwen. Het is tevens een van de weinige gebouwen die herinneren aan het industriële verleden van de wijk. De hal is gelegen aan de Avenue Céramique, tussen het Bonnefantenmuseum en de Patio Sevilla.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Het gebouw is in 1912 ontworpen door de architect-constructeur Jan Gerko Wiebenga in opdracht van de aardewerkfabriek Société Céramique en was bedoeld voor de productie van sanitair.[1] Wiebenga was in die tijd net in dienst getreden bij het Bredase betonconstructiebedrijf Stulemeyer en Co. De hal was oorspronkelijk onderdeel van een groter complex van fabriekshallen, Division II genoemd, op het zuidwestelijk deel van het fabrieksterrein.[2] Onderdeel van het complex was een bijzondere schoorsteen met waterreservoir.
.jpg)
.jpg)
Nadat de Société Céramique gefuseerd was met haar oude concurrent, de eveneens in Maastricht gevestigde aardewerkfabriek Koninklijke Sphinx, en geleidelijk aan steeds meer productieonderdelen naar elders verplaatst werden, raakten de meeste gebouwen op het fabrieksterrein in verval. In 1987 begon de herontwikkeling van de wijk, naar een masterplan van architect Jo Coenen. De Wiebengahal en enkele aangrenzende hallen zouden als industriële monumenten behouden worden en ingepast worden in het nieuwe Bonnefantenmuseum, dat op deze plek gepland was. Het lukte de Italiaanse architect Aldo Rossi echter niet om het hallencomplex te integreren in zijn museumplannen. Uiteindelijk werd besloten alleen de huidige Wiebengahal te behouden, wat onder meer in hield dat de Avenue Céramique met een knik zou aansluiten op de Limburglaan in Randwyck (vandaar de asymmetrische rotonde voor het Vodafonegebouw).
Een nieuwe bestemming werd niet meteen gevonden. Aanvankelijk wilde men er de archeologische collecties van het Bonnefantenmuseum in onderbrengen onder de titel "Archeologie in bedrijf",[3] maar na onderzoek werd het gebouw klimatologisch niet geschikt bevonden. Na de restauratie in 1993 werden door museumdirecteur Alexander van Grevenstein drie verdiepingen ingericht als tentoonstellingszalen voor enkele recent verworven, zeer grote sculpturen: op de begane grond The Hours of the Day van Richard Serra, op de eerste etage Long Pyramid van Sol LeWitt en op de tweede etage La nascitá de Venere van Luciano Fabro. Al gauw bleek dat de beelden hier niet tot hun recht kwamen en verhuisden ze naar het hoofdgebouw en de binnenhoven.
In 1994 verruilde de Stichting Restauratie Atelier Limburg (SRAL) zijn huisvesting in de Abdij Rolduc voor (aanvankelijk) een halve etage in de Wiebengahal. Vanaf 2006 was een dependance van het Nederlands Architectuurinstituut, het NAiM, op de begane grond en de kapverdieping gevestigd. Later werd het architectuurcentrum verzelfstandigd en veranderde de naam in NAiM/Bureau Europa, nog later verviel de verwijzing naar het NAi in de naam. In 2013 verhuisde Bureau Europa naar de Timmerfabriek in het Boschstraatkwartier.
Bijzonderheden
[bewerken | brontekst bewerken]Jan Wiebenga maakte voor de hal en andere gebouwen van zijn hand, gebruik van toen vrij moderne skeletconstructies in gewapend beton, waardoor hij beschouwd kan worden als een pionier van het nieuwe bouwen in Nederland. De Wiebengahal is mede behouden voor sloop vanwege de bijzondere dakconstructie. Het dak is opgebouwd uit betonnen schaaldaken waarin dwars geplaatste glazen lichtkappen zijn aangebracht. Vooral vanwege de toegepaste open betonskeletbouw geldt de Wiebengahal als een van de vroegste voorbeelden van het nieuwe bouwen in Nederland.[3]
-
Zuidgevel -
Detail westgevel -
Schaaldakconstructie -
Lichtkap dakverdieping
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]Geraadpleegde literatuur, verwijzingen
- Cüsters, John, en Jaap Huisman (1999): Cahiers Céramique I + II. Maastricht maakt een stadsdeel. Gemeente Maastricht, Maastricht. ISBN 9073094275
- Mes, Wim, 'De NV Société Céramique en voorgangers'. In: H.D. Hondius, W.A.A. Mes, A.M.T. Peeters & M.I.M.A. Wijnen (2006): Inventarissen van de archieven van Sphinx en Céramique, pp. 22-30. Sociaal Historisch Centrum voor Limburg, Maastricht. ISBN 9074142168 (online tekst)
- Ubachs, Pierre J.H., en Ingrid M.H. Evers (2005): Historische Encyclopedie Maastricht. Walburg Pers, Zutphen / RHCL, Maastricht. ISBN 90-5730-399-X