Oblast Zaporizja
Oblast in Oekraïne 
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| Coördinaten | 47°50'NB, 35°10'OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 27.180 km² | ||
| Inwoners (2021) |
1.666.515 (71 inw./km²) | ||
| Hoofdstad | Zaporizja | ||
| Overig | |||
| Aantal rayons (stadsdistricten) | 5 | ||
| Aantal gemeenten | 67 | ||
| Website | Officiële website | ||
| |||
De oblast Zaporizja (Oekraïens: Запорізька область, Zaporiz'ka oblast’) is een oblast in het zuidoosten van Oekraïne. De hoofdstad is Zaporizja en de oblast heeft 1.666.515 inwoners (2021). Bij Enerhodar staat de kerncentrale Zaporizja.
Tijdens de Russische invasie van Oekraïne in 2022 veroverde het Russische leger het grootste deel van de provincie en versloeg de Oekraïners in Melitopol en Enerhodar. Oekraïense troepen voerden een aanval uit die een Russisch schip vernietigde en twee andere in de haven van Berdjansk beschadigde. Vanaf de zomer van 2022 heroverde Oekraïne middels een tegenoffensief delen van de oblast, met inbegrip van de hoofdstad.
Op 30 september 2022, ruim een halfjaar na het begin van de Russische invasie van Oekraïne, werd Zaporizja na een zwaar omstreden referendum van vijf dagen onder Russische bezetting als oblast eenzijdig door Rusland geannexeerd. Op 5 oktober 2022 ondertekende Poetin de ratificatiewet waarmee. Deze annexatie wordt door vrijwel de gehele internationale gemeenschap als illegaal gezien.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Na de Tataars-Mongoolse invasie 1237—1240 jaar, werd het grondgebied van de Zaporizhzhya-regio twee eeuwen lang onderdeel van de Gouden Horde.
In 1445 werden de Zaporizja-steppen op de linkeroever van de Dnjepr onderdeel van het Kanaat van de Krim. Van het einde van de XV eeuw tot het midden van de XIX eeuw werden ze bewoond door nomaden en semi-kolonisten Nogai.
De natuurlijke, geografische en historische omstandigheden van de XV-XVI eeuw bijgedragen aan het feit dat de landen van Zuid-Oekraïne een van de vormingscentra van de Zaporizhya Kozakken werden. Een van de belangrijkste bolwerken en symbolen was het eiland Chortyzja, al sinds de oudheid bekend in Rusland.
Een gebeurtenis van volledig Oekraïense betekenis was de vorming van een sociaal-politieke en militaire organisatie van de Zaporozhische Kozakken van afzonderlijke Kozakkeneenheden en industriële artillerie - Zaporozka Sitsj ("Leger van Neder-Zaporizja").
Zaporozka Sitsj werd de eerste politieke formatie op het grondgebied van Oekraïne met alle kenmerken van een republiek. Het behield lange tijd zijn onafhankelijkheid en nam een prominente plaats in in de internationale betrekkingen - Europese staten gingen er diplomatieke betrekkingen mee aan en zochten een militair bondgenootschap.
Historisch gezien maakte de oblast onderdeel uit van het gelijknamige gebied Zaporizja. Aan het einde van de XVIII eeuw werden de zuidelijke landen van Oekraïne onderdeel van het Russische Rijk. Catharina II van Rusland voltooide de verovering van het zuiden, waardoor Rusland de dominante macht in de regio werd na de Russisch-Turkse oorlog van 1768-1774.
Het Verdrag van Küçük Kaynarca, ondertekend op 10 juli 1774, gaf de Russen territoria in Azov, Kertsj, Jenikale, Kinburn en de kleine strook van de kust van de Zwarte Zee tussen de rivieren Dnjepr en Boeg. Het verdrag verwijderde ook de beperkingen op het marine- of handelsverkeer in de Azove Zee.[1]
In het Russische Rijk maakte het gebied dat overeenkomt met de huidige Zaporizhya Oblast deel uit van administratieve regio's zoals Oblast Taurida, Gouvernement van Nieuw-Rusland, Gouvernement Taurida en Gouvernement Jekaterinoslav. Het proces van nieuwe vestiging en ontwikkeling van de landen van de moderne Zaporizja-regio was complex. Vertegenwoordigers van verschillende nationaliteiten namen eraan deel, wat leidde tot de ontwikkeling van de regio als multinational. Dit zorgde ervoor dat economische vaardigheden, individuele kenmerken van het leven en levensstijl van het ene volk naar het andere werden geleend, waardoor een bijzondere versmelting van culturele en economische tradities tot leven kwam. Een deel van de bevolking van het grondgebied van de moderne Zaporizhzhya-regio waren buitenlandse kolonisten: mennonieten, Duitsers, Bulgaren, Joden, Gagaoezen, Koemanen, Serviërs, Grieken, Albanezen.
6 maart 1918 in overeenstemming met de wet van de Oekraïense Centrale Rada op de administratief-territoriale indeling van Oekraïne het grondgebied van de regio van Zaporizhia was opgenomen in de nieuw gecreëerde landen: Zaporizhia (de provincies Berdyansky en Melitopol opgenomen; centrum in Berdyansk), Sichj (opgenomen onderdeel van de provincie Oleksandrivskyi; centrum in Sicheslav) en Azov (opgenomen onderdeel van de provincie Oleksandrivskyi; centrum in Mariupol).[2]
In de context van de Oekraïense Onafhankelijkheidsoorlog werd de regio ingelijfd bij de Sovjet-Oekraïne, die spoedig een deelrepubliek van de Sovjet-Unie zou worden. Op 10 januari 1939 wordt de oblast Zaporizhzhia in moderne termen gecreëerd,[3] uit Oblast Dnipropetrovsk. Zaporizja werd een van de oefenterreinen waar de strategische plannen van industrialisatieUSSR werden uitgevoerd. In 1927 begon de bouw van de Dnipro HES in —de krachtigste waterkrachtcentrale van Europa op dat moment. Vlakbij werd een complex van energie-intensieve nieuwe ontwikkelingen snel gebouwd.
De snelle ontwikkeling van de economie en cultuur in de regio werd onderbroken door Tweede Wereldoorlog.
Een van de helderste pagina's in de geschiedenis van de regio is de naoorlogse heropleving van het industriële complex Zaporizhia — Dnipro HES en ferro- en non-ferrometallurgiebedrijven. Begin 1950 hervatten alle 670 fabrieken en fabrieken in de regio het werk. In de jaren 1950—1970 ontstonden er nieuwe industrietakken in de regio - elektrotechnisch, chemisch. Het energiepotentieel van de regio bleef groeien. Naast de ingebruikname van Dnipro HES-2, werden Zaporizja DRES en kerncentrale Zaporizja gebouwd.
Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie werd Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek in 1991, waar Zaporozja deel van uitmaakte, een onafhankelijk Oekraïne.
De eerste bijeenkomsten van de Revolutie van Waardigheid begonnen op 24 november 2013 op het Festivalplein voor de Regionale Staatsadministratie van Zaporizja. Op 4 december beginnen autoraces ter ondersteuning van Euromaidan. Op 6 december hebben onbekende personen de vlag Europese Unie gehesen boven het Chortyzja-reservaat. Op 3 februari 2014 werden squadrons van Euromaidan-bewakers gevormd om te patrouilleren in de stad Zaporizhia. 22 februari 2014 – Leninopad in Zaporizja en regio. Na de gebeurtenissen van Euromaidan was de regio het toneel van pro-Russische protesten.[4]
Russische invasie van Oekraïne
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Russische invasie van Oekraïne sinds 2022 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Op 24 februari begon een grootschalige Russische invasie tijdens de Russisch-Oekraïense oorlog,[5] waarbij Rusland het zuidelijke deel van de oblast Zaporizja begint te veroveren. Op 26 februari kwam de stad Berdjansk onder Russische controle,[6] gevolgd door Russische overwinning in Melitopol op 1 maart.[7] Russische troepen belegerden en veroverden de stad van Enerhodar, de thuisbasis van de kerncentrale Zaporizja, die kwam op 4 maart onder Russische controle.[8] De gelijknamige hoofdstad van de oblast Zaporizja werd niet ingenomen door het Russische leger en bleef onder Oekraïense controle.
Oekraïens tegenoffensief
[bewerken | brontekst bewerken] Zie Oekraïens tegenoffensief 2023 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Op 8 juni 2023 lanceerden Oekraïense troepen tegenaanvallen rond de stad Oritsjiv,[9][10] in de oblast Zaporizja, waar Russische troepen de verdedigingslinie Mala Tokmatsjka-Polohy hadden aangelegd. De aanvallen concentreerden zich rond de dorpen in de frontlinie van Robotine en Verbove.[11]
Op 9 juni werden er meer gevechten gemeld in de buurt van Orikhov en Oekraïense troepen die aan een opmars begonnen naar de stad Tokmak met Leopard-tanks en Bradley pantservoertuigen. President Zelensky feliciteerde de Oekraïense strijdkrachten met hun "resultaten" in het oosten van Oekraïne. De Oekraïense troepen werden gezien in de buurt van Lobkove, en een Russische militaire blogger beweerde dat Oekraïne winst boekte in Robotine, ten zuiden van Orikhov.[12]
Geografie
[bewerken | brontekst bewerken]Ten zuidwesten van de hoofdstad Zaporizja ligt in het noordwesten van de oblast het Stuwmeer van Kachovka in de rivier de Dnjepr. In het zuiden liggen de steden Melitopol en Berdjansk, die laatste is gelegen aan de Zee van Azov.
- ↑ Fisher, Alan W. (1967). Şahin Girey, de hervormer Khan en de Russische annexatie van de Krim. Jahrbücher für Geschichte Osturopas 15: 341–364.
- ↑ Шабельников В. І. Реформування адміністративно-територіального устрою України в 1917—1940. — Донецьк: Вид-во Донецького національного ун-ту, 2006. — с. 22.
- ↑ (en) History of Zaporizhzhia-Zaporizhzja City Council. zp.gov.ua. Gearchiveerd op 3 december 2022. Geraadpleegd op 30 december 2022.
- ↑ (ru) Сторонники федерации и русского языка в Запорожье вышли на марш. korrespondent.net. Geraadpleegd op 26 december 2022.
- ↑ Poetin kondigt formele start aan van Russische invasie in Oost-Oekraïne[dode link]. Meduza. Geraadpleegd op 21 december 2022.
- ↑ Russische indringers namen de controle over alle administratieve gebouwen in Berdiansk - burgemeesterskantoor. www.ukrinform.net.
- ↑ Rusland Oekraïne nieuws: Melitopol stad wordt ingenomen door het Russische leger[dode link]. MARCA (24 februari 2022). Geraadpleegd op 26 december 2022.
- ↑ (en) De verovering door Rusland van Europa's grootste kerncentrale in Oekraïne geeft wereldwijd alarm - Nationaal | Globalnews.ca. Global News. Geraadpleegd op 26 december 2022.
- ↑ Ukraine's counter-offensive starts as Western tanks hit the front line. The Telegraph (8 juni 2023). Geraadpleegd op 11 juni 2023.
- ↑ "Fighting rages in Zaporizhzhia region, pro-Russian official says", 8 juni 2023. Geraadpleegd op 11 juni 2023.
- ↑ (en) RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, JUNE 8, 2023. Institute for the Study of War. Gearchiveerd op 25 maart 2022. Geraadpleegd op 11 juni 2023.
- ↑ (en) RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, JUNE 9, 2023. Institute for the Study of War. Gearchiveerd op 25 maart 2022. Geraadpleegd op 11 juni 2023.
· 
· 
22-12-2006
