Jump to content

Իյոնս Յակոբ Բերցելիուս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իյոնս Յակոբ Բերցելիուս
Jöns Jakob Berzelius
Ծնվել էօգոստոսի 20, 1779(1779-08-20)[1][2][3][…]
Väfversunda, Վանդստենա, Էստերգյոտլանդ, Շվեդիա[2]
Մահացել էօգոստոսի 7, 1848(1848-08-07)[1][2][3][…] (68 տարեկան)
Ադոլֆ Ֆրեդրիկ, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[4]
ԳերեզմանՍոլնա գերեզմանատուն[5][6]
Քաղաքացիություն Շվեդիա
Մասնագիտությունքիմիկոս, ոչ գեղարվեստական գրող, համալսարանի դասախոս, բժիշկ և դեղագործ
Հաստատություն(ներ)Կարոլինյան ինստիտուտ և Ուփսալայի համալսարան
Գործունեության ոլորտքիմիա
Պաշտոն(ներ)seat 5 of the Swedish Academy?
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Էրֆուրտի կիրառական գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Շվեդական ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա, Շվեդիայի բանահյուսության, պատմության և հնավաճառության թագավորական ակադեմիա, Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, Բելգիայի թագավորական բժշկական ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[7]
Ալմա մատերՈւփսալայի համալսարան և Katedralskolan?
Տիրապետում է լեզուներինշվեդերեն[1][8] և ֆրանսերեն[9]
Գիտական ղեկավարJohan Afzelius?
Եղել է գիտական ղեկավարՖրիդրիխ Վյոլեր[10], Nils Johan Berlin?[11], Heinrich Rose?[12], James Finlay Weir Johnston?[13], Lars Fredrik Svanberg? և Carl Gustaf Mosander?
Հայտնի աշակերտներLars Fredrik Svanberg? և James Finlay Weir Johnston?[14]
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Elisabeth Berzelius?
 Jöns Jacob Berzelius Վիքիպահեստում

Իյոնս Յակոբ Բերցելիուս (շվեդ.՝ Jöns Jakob Berzelius, օգոստոսի 20, 1779(1779-08-20)[1][2][3][…], Väfversunda, Վանդստենա, Էստերգյոտլանդ, Շվեդիա[2] - օգոստոսի 7, 1848(1848-08-07)[1][2][3][…], Ադոլֆ Ֆրեդրիկ, Ստոկհոլմ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[4]), շվեդացի քիմիկոս և հանքաբան։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բերցելիուսը 1808 թվականից՝ Ստոկհոլմի ԳԱ անդամ, (1810 թվականից եղել է նախագահ, 1818 թվականից եղել է անփոփոխ քարտուղար)։ 1820 թվականից՝ Պետերբուրգի ԳԱ արտասահմանյան պատվավոր անդամ[17]։ Բժշկության դոկտոր Ուփսալայի համալսարանում (1802 թ.), պրոֆեսոր՝ Ստոկհոլմի համալսարանում (1807 թ.) և բժշկավիրաբուժական ինստիտուտում (1800–1832 թթ.)։ 1807 թվականին Բերցելիուսը և շվեդացի գիտնական Վ․ Գիզինգերը, էլեկտրական հոսանքով քայքայելով աղերի ջրային լուծույթները, եզրակացրին, որ բոլոր աղերը բաղկացած են թթվից ու հիմքից և բոլոր քիմիական միացությունները աղերի նման ունեն երկակի բաղադրություն։ 1812–1819 թթ. Բերցելիուսը տվեց իր էլեկտրա–քիմիական տեսությունը։ Ըստ Բերցելիուսի, թթուներ կարող է առաջացնել միայն թթվածինը։ Նա թթուներ էր անվանում նրանց անհիդրիդները։ Հիմնավորել է ատոմիստական ուսմունքը՝ զարգացրել և ներդրել քիմիայում։ Բերցելիուսի տեսական հայացքների հիմքում ընկած է քիմիական խնամակցության էլեկտրական բնույթը։ 1810–1816 թթ. հետազոտելով քիմիական տարրերի օքսիդները՝ ցույց տվեց բազմապատիկ հարաբերությունների օրենքի ճշտությունը։ Բերիլիուս կազմել է (1814 թ.) 41 քիմիական տարրերի ատոմական զանգվածների աղյուսակ և առաջարկել տարրերի նշանակման ժամանակակից եղանակը։

Աշխատություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Afhandliger i fysik, kemi och mineralogi, bd 1—6, Stockh., 1806—18;
  • Lehrbuch der Chemie, 5 Aufl., Bdl—5, Lpz., 1847—56.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Jöns Jacob Berzelius (շվեդերեն) — 1917.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Melhado E. M. Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Sveriges dödbok 1830–2020 (շվեդերեն) — 8 — Sveriges Släktforskarförbund, 2021.
  5. ↑ Jöns Jacob Berzelius
  6. ↑ Jacob Berzelius
  7. ↑ www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
  8. ↑ CONOR.Sl
  9. ↑ Weeks M. E. Discovery of the elements — 5 — Journal of Chemical Education, 1945. — P. 578.
  10. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  11. ↑ Берлин, Нильс-Иоган (ռուս.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1891. — Т. IIIa. — С. 550.
  12. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  13. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  14. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  15. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  16. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 33.
  17. ↑ http://www.krugosvet.ru/enc/nauka_i_tehnika/himiya/BERTSELIUS_ENS_YAKOB.html
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իյոնս Յակոբ Բերցելիուս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 426)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իյոնս_Յակոբ_Բերցելիուս&oldid=9309593» էջից