Austràglia

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

L’Austràglia (Australia in Itagliàn, Australia in Ingléś, a s lèś /əˈstreɪljə/) l'è 'n stat dl'Uceàgna cun capitàla Canbèrra. I sò abitànt, gl'Austragliàṅ, i èṅ da spés ciamâ anc “Aussie”. Sōl al 2% i èṅ uriginàri dal pòst, difàti p'r al 90% i daśvènan da l'Europa (45,26% britànic, 9,08% irlandéś, 4,29% itagliàṅ e 4,09% tedésc i grup più impurtànt) e par 'l 8% i rìvan da l'Àśia.

La cònta vint-a-tri migliòṅ 'd abitànt a 'l incìrca par na superfìsi ad 7.617.930 km², dagnóra tut deśèrt, ch'la la mét cuma 'l sèst paéś più grand a 'l mónd. L'è furmàda da 'l Mainland, l'ìśula più granda, da la Taśmàgna e da di atri ìśuli più pìculi. I sò mâr i èṅ al Mâr ad Tìmor, al Mâr di Arafùra, al Mâr di Curài e al Mâr ad Tàśman. Inóltar la gh'à 'l Ucèan Pasìfic a èst e 'l Ucéan Indiàṅ a òvest.

Al prim minìstar 'l è Tony Abbott méntar la sò munéda l'è al dòlar austragliàṅ. La tōś al nóm da 'l Latîṅ “australis” ch'a vōl dir “meridiunàł”. In dal 1606 'l è 'l navigadōr ulandéś Willem Janszoon a 'duciàr-la par prim in fiṅ tant ch'in dal 1770 al tenènt ad marìna britànic James Cook al la vōl p'r al sò paéś par purtàr-ag di parśunēr. Sōl in dal XX sècul l’Austràglia la dvènta 'n stat indipendènt ma sèmpar ligâ a 'l Commonwealth.

Al bèsti più famósi dl’Austràglia i èṅ al cangûr e al koala.