Μετάβαση στο περιεχόμενο

Έλληνες λόγιοι της Αναγέννησης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χειρόγραφο του Γεωργίου Γεμιστού Πλήθωνα, 15ος αιώνας
Δημήτριος Χαλκοκονδύλης
Ιωάννης Αργυρόπουλος
Βησσαρίων
Μανουήλ Χρυσολωράς
Θεόδωρος Γαζής
Γεώργιος ο Τραπεζούντιος
Κωνσταντίνος Λάσκαρις
Δομήνικος Θεοτοκόπουλος

Οι Έλληνες λόγιοι της Αναγέννησης έζησαν σε μια χρονική περίοδο κατά την οποία σημειώθηκαν διάφορα καθοριστικά γεγονότα των οποίων οι συνέπειες προκάλεσαν την διασπορά τους εκτός του καθιερωμένου ελληνικού γεωγραφικού χώρου. Αυτά ήταν γεγονότα όπως το ενωτικό ζήτημα ως προς την επανένωση της ορθόδοξης και καθολικής εκκλησίας μετά το μεγάλο σχίσμα του 1054, το άλλο μεγάλο θεολογικό ζήτημα της ησυχαστικής έριδας μεταξύ των οπαδών του Γρηγορίου Παλαμά και του Βαρλαάμ Καλαβρού, καθώς και η άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204 από την Δ´ σταυροφορία με τις μακροχρόνιες επιπτώσεις που αυτή έφερε, όπως και η οριστική άλωση του 1453 από τους Οθωμανούς. Η Ανατολική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ή Βυζάντιο όπως έγινε γνωστή αρκετούς αιώνες αργότερα, ήταν η κύρια εστία όπου διασώζονταν η γνώση του αρχαίου κόσμου, καθώς και κομβικό σημείο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας μέσω του οποίου οι ανακαλύψεις και γνώσεις των Αράβων, Ινδών και Κινέζων μεταφέρονταν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτός ο συνδυασμός στοιχείων ενέπνευσε τη μελέτη των Ελληνικών και Ρωμαϊκών σπουδών και τον ερχομό του Αναγεννησιακού ανθρωπισμού και επιστήμης στην Ευρώπη[1]. Ανάμεσα τους περιλαμβάνονταν γραμματικοί, ανθρωπιστές, ποιητές, συγγραφείς, εκδότες, καθηγητές, μουσικοί, αστρονόμοι και μαθηματικοί, και πολλοί άλλοι πολλαπλώς καταρτισμένοι λόγιοι,[2] οι οποίοι μετέφεραν στις υπόλοιπες περιοχές της Ευρώπης τις γνώσεις και πηγές του αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού κόσμου.

Ο κύριος ρόλος των Ελλήνων λογίων κατά την Αναγέννηση ήταν η διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας και των αρχαίων κειμένων του κλασικού και ελληνιστικού κόσμου προς τους δυτικοευρωπαίους συναδέλφους τους στα πανεπιστήμια καθώς και τον κάθε ενδιαφερόμενο ως προς την μελέτη των αρχαίων πηγών. Ο Βαρλαάμ Καλαβρός και ο Λεόντιος Πιλάτος από τη Βυζαντινή Καλαβρία στη νότια Ιταλία των αρχών του 14ου αιώνα είναι όχι μόνο από τους πρώτους Βυζαντινούς λόγιους που δραστηριοποιήθηκαν στον τομέα αυτό αλλά και από τους πρώτους ανθρωπιστές της Αναγέννησης μαζί με τον Μάξιμο Πλανούδη στην Κωνσταντινούπολη ο οποίος υπήρξε και κυρίαρχη μορφή της Παλαιολόγειας Αναγέννησης, ενώ ο Πλήθων Γεμιστός και ο Βησσαρίων αποτελούν σημαντικές μορφές της Ευρωπαϊκής αναγέννησης γενικότερα.[3] Επιπλέον ακόμα και μετά την κατάλυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας οι λόγιοι των περιοχών οι οποίες τελούσαν υπό την διαχείριση της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας επηρεάστηκαν από καθώς και επηρέασαν σημαντικά από την Ιταλική κουλτούρα της Αναγέννησης.[4]

Οι κατάλογοι που ακολουθούν είναι ενδεικτικοί και όχι εξαντλητικοί, ενώ οι χρωματικές ενδείξεις επισημαίνουν την κυρίαρχη αρχή ή γλώσσα/κουλτούρα της περιοχής ή πόλης που έζησε το κάθε άτομο.

Πόλεις
Ελληνικές Ιταλικές Άλλες Ευρωπαϊκές
 
Τέλη 13ου/ 14ος αιώνας 15ος αιώνας 16ος αιώνας 17ος αιώνας
Δημήτριος Πεπαγωμένος[5][6][7]

Ιατρός, 1200-1300

Κωνσταντινούπολη

Γεώργιος Ακροπολίτης

Ιστορικός, 1217-1282

Κωνσταντινούπολη, Ήπειρος

Φραγκίσκος Μαυρόλυκος

Αστρονόμος, 1494-1575

Μεσσήνη

               Γεώργιος Κορέσιος

Ιατρός, 17ος αιώνας

Χίος, Πίζα

Γρηγόριος Χιονιάδης

Αστρονόμος, 1240-1320

Κων/πολη, Τραπεζούντα, Ταυρίδα

Ιωάννης Πεδιάσιμος

Αστρονόμος, 1250-αρχές 14ου αι.

Κων/πολη, Οχρίδα, Θεσσαλονίκη

Ανδρέας Μουσάλος[8][9]

Μαθηματικός, 1665-1721

Χάνδακας, Βενετία

Μανουήλ Βρυέννιος

Αστρονόμος, 1275-1340

Κωνσταντινούπολη

Κωνσταντίνος Λουκίτης

Αστρονόμος, 1280-1340

Κωνσταντινούπολη, Τραπεζούντα

Νικηφόρος Γρηγοράς

Αστρονόμος, 1295-1360

Κων/πολη, Ηράκλεια Ποντική

Ισαάκ Αργυρός

Αστρονόμος, 1300-1375

Κωνσταντινούπολη

Θεόδωρος Μελιτηνιώτης

Αστρονόμος, 1320-1393

Κωνσταντινούπολη

Ιωάννης Χορτασμένος[10][11]

Αστρονόμος, 1370-1431

Κωνσταντινούπολη

Πόλεις
Ελληνικές Ιταλικές Άλλες Ευρωπαϊκές
 
Τέλη 13ου/ 14ος αιώνας 15ος αιώνας 16ος αιώνας 17ος αιώνας
Μανουήλ Φιλής

Ποιητής, 1275-1345

Κωνσταντινούπολη, Έφεσος

Ιωάννης Πλουσιαδηνός

Εκκ.μουσική, 1370-1431

Χάνδακας

Ανδρέας Ρίτζος[12][12]

Αγιογράφος, 1422-1498

Χάνδακας

Θεοφάνης ο Κρητικός

Αγιογράφος, 1490-1559

Χάνδακας, Άγιο Όρος

Αντώνιος Έπαρχος

Ποιητής, 1491-1571

Κέρκυρα, Βενετία, Μιλάνο

Κωνσταντίνος Καλλοκράτος

Ποιητής, 1589-17ος αιώνας

Βέροια, Καλαβρία

Εμμανουήλ Τζάνες

Αγιογράφος, 1610-1690

Ρέθυμνο, Κέρκυρα, Βενετία

Μανουήλ Πανσέληνος

Αγιογράφος, Τέλη 13ου αι.-αρχές 14ου

Θεσσαλονίκη, Άγιο Όρος

Ανδρέας Παβίας

Αγιογράφος, 1440-1510

Χάνδακας

Άγγελος Ακοτάντος

Αγιογράφος, 1467-1535

Χάνδακας

Φράγκος Κατελάνος[13][14][15]

Αγιογράφος, 1500-1550

Θήβα

Φραγκίσκος Λεονταρίτης

Μουσικός, 1518-1572

Χάνδακας, Ρώμη, Βενετία, Μόναχο

Θεόδωρος Πουλάκης

Αγιογράφος, 1620-1692

Χανιά, Βενετία, Κέρκυρα

Παναγιώτης Δοξαράς

Ζωγράφος, 1662-1729

Μάνη, Βενετία, Κέρκυρα, Ζάκυνθος

Μιχαήλ Αστραπάς[12][16][17]

Αγιογράφος, Τέλη 13ου αι.-αρχές 14ου

Θεσσαλονίκη, Σερβία

Άγγελος Πιτζαμάνος[18][19][20]

Ζωγράφος, 1467-1535

Κρήτη, Οτράντο

Νικόλαος Τζαφούρης[21][22]

Αγιογράφος, 14ος αι.-1501

Χάνδακας

Γεώργιος Κλόντζας

Αγιογράφος, 1530-1608

Κρήτη

Μιχαήλ Δαμασκηνός

Αγιογράφος, 1530-1590

Χάνδακας, Βενετία

Φιλόθεος Σκούφος

Αγιογράφος, 17ος αιώνας

Χανιά, Βενετία, Ζάκυνθος

Φραγκιάς Καβερτζάς[23][24]

Αγιογράφος, 17ος αιώνας

Γεώργιος Καλλιέργης[25]

Αγιογράφος, Τέλη 13ου αι.-αρχές 14ου

Θεσσαλονίκη, Βέροια

Εμμανουήλ Ουρανός[26]

Αγιογράφος, 14ος αι.-15ος

Κωνσταντινούπολη, Χάνδακας

Νικόλαος Φιλανθρωπηνός[27][28]

Αγιογράφος, 14ος αι.-15ος

Κωνσταντινούπολη, Χάνδακας

Ζώρζης[29]

Αγιογράφος, 1541-1614

Κρήτη, Άθως

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος

Ζωγράφος, 1541-1614

Χάνδακας, Βενετία, Τολέδο

Ηλίας Μόσκος[30][31][32]

Αγιογράφος, 17ος αιώνας

Ρέθυμνο, Ζάκυνθος

Κωνσταντίνος Παλαιοκαπάς[33][34]

Αγιογράφος, 17ος αιώνας

Ιωάννης Παγωμένος[35][36]

Αγιογράφος, Τέλη 13ου αι.-αρχές 14ου

Κρήτη

Ιωάννης Ρώσος

Καλλιγράφος, 14ος αι.-15ος

Κρήτη, Ρώμη, Βενετία, Φλωρεντία, Μπολόνια

Ανδρόνικος Συναδηνός[37]

Αγιογράφος, 14ος αι.-15ος

Κωνσταντινούπολη, Χάνδακας

Αντώνιος Βασιλάκης

Ζωγράφος, 1556-1629

Μήλος, Βενετία

Βιτσέντζος Κορνάρος

Ποιητής, 1553-1613

Σητεία

Στέφανος Τζαγκαρόλας[38][39]

Αγιογράφος, 17ος αιώνας

Κρήτη

Εμμανουήλ Λαμπάρδος[40][41]

Αγιογράφος, 16ος/17ος αιώνας

Κρήτη

Θεοφάνης ο Έλληνας

Αγιογράφος, 1340-1410

Κων/πολη, Νόβγκοροντ, Μόσχα

Ιουστίνος Δεκάδυος

Μουσικός, 15ος αιώνας

Κέρκυρα, Βενετία

Λινάρδος Δελλαπόρτας[42][43][44]

Αγιογράφος 15ος αιώνας

Χάνδακας

Βελισσάριος Κορένσιος

Αγιογράφος, 1558-1646

Βενετία, Ρώμη, Νάπολη

Γεώργιος Χορτάτσης

Ποιητής 16ος αιώνας

Χάνδακας

Ιερεμίας Παλλαδάς[45][46][47][48]

Αγιογράφος, 1608-1645

Ηράκλειο

Εμμανουήλ Σκορδίλης[49][50]

Αγιογράφος, 1647-1671

Κρήτη, Κυκλάδες

Μπεργαδής

Ποιητής, 16ος αιώνας

Γεώργιος Νομικός[51]

Αγιογράφος, 17ος αιώνας

Επτάνησα, Ήπειρος

Αντόνιο Μίλο

Χαρτογράφος, 17ος αιώνας

Μήλος, Βενετία

Πόλεις
Ελληνικές Ιταλικές Άλλες Ευρωπαϊκές
 
Τέλη 13ου/ 14ος αιώνας 15ος αιώνας 16ος αιώνας 17ος αιώνας
Γεώργιος Παχυμέρης

Καθηγητής, 1242-1310

Κων/πολη, Νίκαια

Μανουήλ Ολόβολος

Καθηγητής, 1245-1314

Κωνσταντινούπολη

Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων

Φιλόσοφος, 1355-1452,

Κων/πολη & Μυστράς

Ισίδωρος του Κιέβου

Διπλωμάτης, 1385-1463

Μυστράς, Θεσσαλονίκη, Ρώμη, Κίεβο, Μόσχα

Αρσένιος Αποστόλης

Μεταφραστής, 1465-1535

Χάνδακας, Ρώμη, Βενετία

Νικόλαος Καλλιάκης [52]

Καθηγητής, 1645-1707

Χάνδακας, Ρώμη, Βενετία, Πάδοβα

Νικηφόρος Χούμνος

Καθηγητής, 1250-1327

Κωνσταντινούπολη, Θεσσαλονίκη

Μάξιμος Πλανούδης

Ιστορικός & Συγγραφέας, 1255-1305

Κωνσταντινούπολη, Νικομήδεια

Γεώργιος Τραπεζούντιος

Καθηγητής, 1395-1472

Χάνδακας, Βενετία, Ρώμη

Θεόδωρος Γαζής

Καθηγητής, 1398-1475

Θεσσαλονίκη, Φεράρα, Τοσκάνη, Ρώμη, Νάπολι

Δημήτριος Δούκας

Καθηγητής, 1480-1527

Κρήτη, Βενετία, Μαδρίτη

Γεώργιος Καλαφάτης

Καθηγητής, 1652-1710

Κρήτη, Πάδοβα

Θεόδωρος Μετοχίτης

Καθηγητής, 1270-1332

Κων/πολη

Δημήτριος Τρικλίνιος

Καθηγητής, 1280-1340

Θεσσαλονίκη

Γεώργιος Αμιρούτζης

Φιλόσοφος, 1400-1470

Τραπεζούντα, Κων/πολη

Γεννάδιος Σχολάριος

Καθηγητής, 1400-1473

Κωνσταντινούπολη, Άθως, Σέρρες

Θωμάς Διπλοβατάτζης

Νομικός, 1468-1541

Κέρκυρα, Φεράρα, Πάντοβα, Ρώμη

Ιωάννης Κωττούνιος

Καθηγητής, 1652-1710

Βέροια, Τιβυγκία, Ρώμη, Πάντοβα

Γρηγόριος Παλαμάς

Φιλόσοφος, 1296-1359

Κωνσταντινούπολη, Θεσσαλονίκη

Βαρλαάμ Καλαβρός

Καθηγητής, τέλη 13ου αι.-1366

Κωνσταντινούπολη, Καλαβρία

Ανδρόνικος Κάλλιστος

Καθηγητής, 1400-1486

Θεσσαλονίκη, Μπολόνια, Φλωρεντία, Ρώμη

Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος

Καθηγητής, 1403-1472

Τραπεζούντα, Κων/πολη, Ρώμη

Μάξιμος ο Αγιορίτης[53][54]

Συγγραφέας, 1480-1527

Άρτα, Κέρκυρα, Φλωρεντία, Βενετία, Μόσχα

Ιωάννης Κιγάλας

Καθηγητής, 1622-1687

Λευκωσία, Πάδοβα

Θεόδωρος Υρτακηνός

Καθηγητής, τέλη 13ου αι.-αρχές 14ου

Κωνσταντινούπολη

Λεόντιος Πιλάτος

Καθηγητής, τέλη 13ου αι.-1366

Θεσσαλονίκη, Φλωρεντία, Βενετία, Κων/πολη

Ιωάννης Αργυρόπουλος

Καθηγητής, 1410-1487

Κων/πολη, Φλωρεντία, Ρώμη

Μιχαήλος Αποστόλης

Συγγραφέας, 1420-1486

Κωνσταντινούπολη, Ρώμη, Κρήτη

Ζαχαρίας Καλλιέργης

Τυπογράφος, τέλη 15ου αι.-1524

Ρέθυμνο, Ρώμη, Βενετία

Θωμάς Φλαγγίνης

Καθηγητής, 1578-1648

Κέρκυρα, Βενετία

Μανουήλ Μοσχόπουλος

Καθηγητής, τέλη 13ου αι.-μέσα 14ου

Κωνσταντινούπολη, Νίκαια

Θωμάς Μάγιστρος[55][56][57]

Καθηγητής, τέλη 13ου-μέσα 14ου

Θεσσαλονίκη

Δημήτριος Χαλκοκονδύλης

Τυπογράφος, 1423-1511

Αθήνα, Μυστράς, Ρώμη, Πάντοβα, Φλωρεντία

Λαόνικος Χαλκοκονδύλης

Καθηγητής, 1430-1490

Αθήνα, Μυστράς, Ρώμη

Νικόλαος Σοφιανός

Καθηγητής, 1500-τέλη 16ου αιώνα

Κέρκυρα, Ρώμη, Βενετία

Λεονάρδος Φιλαράς[58]

Διπλωμάτης, 1595-1673

Αθήνα, Ρώμη, Πάρμα

Σίμων Ατουμάνος[59][60]

Καθηγητής, αρχές 14ου αι.-1380

Κωνσταντινούπολη, Καλαβρία, Θήβα

Κωνσταντίνος Αρμενόπουλος

Νομικός, 1320-1385

Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολη

Κωνσταντίνος Λάσκαρις

Καθηγητής, 1434-1501

Κωνσταντινούπολη, Μιλάνο, Μεσσήνη

Γεώργιος Ερμώνυμος

Καθηγητής, 1434-1510

Σπάρτη, Ρώμη, Παρίσι

Ματθαίος Δεβαρής

Καθηγητής, 1505-1581

Κέρκυρα, Ρώμη

Νικόλαος Γλυκύς

Τυπογράφος, 1619-1693

Ιωάννινα, Βενετία

Νικόλαος Καβάσιλας

Συγγραφέας, 1322-1392

Θεσσαλονίκη

Δημήτριος Κυδώνης

Πολιτικός & Συγγραφέας, 1324-1398

Θεσσαλονίκη, Κων/πολη, Κρήτη

Ιανός Λάσκαρις

Καθηγητής, 1445-1535

Κων/πολη, Πάντοβα, Φλωρεντία, Ρώμη

Μιχαήλ Μάρουλος

Καθηγητής, 1453-1500

Βενετία, Πάδοβα

Μάξιμος Μαργούνιος

Καθηγητής, 1549-1602

Χάνδακας, Βενετία

Νικόλαος Κομνηνός Παπαδόπουλος

Θεολόγος, 1651-1740

Κρήτη, Πάντοβα, Ρώμη

Πρόχορος Κυδώνης[61][62][63]

Γλωσσολόγος, 1330-1369

Θεσσαλονίκη, Άθως

Μανουήλ Χρυσολωράς

Συγγραφέας & Καθηγητής, 1355-1415

Κων/πολη, Φλωρεντία, Μιλάνο, Κωνσταντία

Νικόλαος Τομαίος

Καθηγητής, 1456-1531

Βενετία, Φλωρεντία, Πάντοβα

Μάρκος Μουσούρος

Καθηγητής, 1470-1517

Χάνδακας, Φλωρεντία, Βενετία, Πάντοβα

Λέων Αλλάτιος

Καθηγητής, 1586-1669

Χίος, Καλαβρία, Ρώμη

Αλέξανδρος Ελλάδιος

Θεολόγος, 17ος αιώνας

Λάρισα, Κωνσταντινούπολη,

Οξφόρδη, Νυρεμβέργη

Λεονάρδος o Χίος

Ιστορικός, 14ος αι.-1482

Χίος, Ρώμη

Άννα Νοταρά

Τυπογράφος, 14ος αι.-15ος

Κωνσταντινούπολη, Βενετία

Ιάκωβος Τριβώλης

Ιστορικός, 16ος αιώνας

Κέρκυρα

Νικόδημος Μεταξάς

Τυπογράφος, 17ος αιώνας

Κεφαλλονιά, Λονδίνο

Ιωάννης Χρυσολωράς

Καθηγητής, 14ος αι.-15ος

Κωνσταντινούπολη, Ιταλικές πόλεις

Ανδρόνικος Κοντοβλάκας

Καθηγητής, 15ος αιώνας

Βασιλεία

Νικόλαος Λουκάνης

Μεταφραστής, 16ος αιώνας

Ζάκυνθος, Βενετία

Μητροφάνης Κριτόπουλος

Θεολόγος, 17ος αιώνας

Βέροια, Οξφόρδη,

Αλεξάνδρεια, Κωνσταντινούπολη

Ματθαίος Καμαριώτης

Καθηγητής, 15ος αι.-1490

Κωνσταντινούπολη

Γρηγόριος Τιφερνάς[64][65][66]

Καθηγητής, 15ος αιώνας

Ούμπρια, Παρίσι

Ιππόλυτος Βάρελης

Τυπογράφος, 16ος αιώνας

Κέρκυρα, Κρήτη, Βενετία

Γεράσιμος Βλάχος

Θεολόγος, 17ος αιώνας

Κρήτη, Βενετία, Κέρκυρα

Ιωάννης Μόσχος

Καθηγητής, 15ος αιώνας

Πελοπόννησος, Ιταλικές πόλεις

Ιωάννης Σερβόπουλος[67][68]

Μεταφραστής, 15ος αιώνας-1500

Κωνσταντινούπολη, Ρέντινγκ

Νικόλαος Σάρος

Τυπογράφος, 17ος αιώνας

Ιωάννινα, Βενετία

Δημήτριος Κρης

Τυπογράφος, 15ος αιώνας

Κρήτη, Μιλάνο, Φλωρεντία

Νικόλαος Βλαστός

Τυπογράφος, 15ος αιώνας

Κρήτη, Βενετία, Φλωρεντία

  1. «Byzantines in Renaissance Italy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2016. 
  2. Greeks in Italy
  3. The Italian renaissance in its historical background, Denis Hay Cambridge University Press 1976
  4. Maria Constantoudaki-Kitromilides in From Byzantium to El Greco,p.51-2, Athens 1987, Byzantine Museum of Arts
  5. «Anemi - Digital Library of Modern Greek Studies - Search». Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2016. 
  6. «Pinakes - Notices». pinakes.irht.cnrs.fr. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2016. 
  7. «Dhmhtrios Pepagwmenos». www.ime.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2016. 
  8. Convegno internazionale nuove idee e nuova arte nell '700 italiano, Roma, 19-23 maggio 1975. Accademia nazionale dei Lincei. 1977. p. 429. OCLC 4666566. "Nicolò Duodo riuniva alcuni pensatori ai quali Andrea Musalo, oriundo greco, professore di matematica e dilettante di architettura chiariva le nuove idée nella storia dell’arte."
  9. Pedrocco, Filippo (1994). Chiesa dei Gesuati: arte e devozione. Marsilio. p. 8. ISBN 978-88-317-6149-9. "LA COSTRUZIONE DELLA NUOVA CHIESA Il primo progetto fu elaborato dal matematico candiota Andrea musalo (Candia 1666 - Venezia 1721), che propose un edificio impostato su due cappelle di fondo, due pulpiti e un presbiterio sormontato da ..."
  10. «John Chortasmenos | Open Access articles | Open Access journals | Conference Proceedings | Editors | Authors | Reviewers | scientific events». research.omicsgroup.org. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  11. «Iwannhs Xortasmenos». www.fhw.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2016. 
  12. 12,0 12,1 12,2 «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2016. 
  13. http://www.ygeiaonline.gr/component/k2/item/27489-katelanos_fragkos
  14. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2016. 
  15. http://www.greekencyclopedia.com/katelanos-fragkos-a-miso-16oy-ai-p16865.html
  16. http://www.ygeiaonline.gr/component/k2/item/10139-astrapas_mixahl
  17. http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/makedonika/article/view/6257
  18. http://www.ygeiaonline.gr/component/k2/item/43900-pitzamanos_aggelos_kai_donatos
  19. http://www.greekencyclopedia.com/pitzamanos-aggelos-v-miso-15oy-a-miso-16oy-ai-p18796.html
  20. http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/163800
  21. http://www.greekencyclopedia.com/tzafoyris-nikolaos-xandakas-kritis-sim-irakleio-prin-apo-to-1501-p5493.html
  22. http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/163943
  23. http://eib.xanthi.ilsp.gr/gr/search.asp?searchText=%CE%A6%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BA%CE%B9%CE%AC%CF%82%20%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE%B5%CF%81%CF%84%CE%B6%CE%AC%CF%82
  24. http://eib.xanthi.ilsp.gr/gr/icons.asp?cursort=iconPainter&selectFieldValue=&vpage=4
  25. http://www.greekencyclopedia.com/kalliergis-gewrgios-14os-ai-p20738.html
  26. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2016. 
  27. http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/bz/article/viewFile/3673/3532.pdf
  28. http://www.ime.gr/chronos/10/gr/pl/t/t15a2.html
  29. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2016. 
  30. http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/163784
  31. http://www.ygeiaonline.gr/component/k2/item/35981-moskos_hlias
  32. http://peritexnisologos.blogspot.co.uk/2015/11/o-16-1690.html
  33. http://85.72.36.238/catmining/Record/10036279[νεκρός σύνδεσμος]
  34. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 28 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2016. 
  35. http://www.ygeiaonline.gr/component/k2/item/40887-pagvmenos_ivannhs
  36. https://books.google.co.uk/books/about/%CE%99%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%BF_%CE%A0%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF%CF%82_%CE%BF.html?id=hy20ngEACAAJ&redir_esc=y
  37. http://ikee.lib.auth.gr/record/107409/files/gri-2008-1681.pdf
  38. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2016. 
  39. http://peritexnisologos.blogspot.co.uk/2015/12/17-18.html
  40. http://www.ygeiaonline.gr/component/k2/item/30419-lampardos_emmanoyhl
  41. http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/163808
  42. http://www.worldcat.org/identities/lccn-nr98-35397/
  43. http://history.heraklion.gr/content/biografy/804.html
  44. https://books.google.co.uk/books?id=Asw-AAAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=%CE%9D%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%81%CF%84%CE%B1%CF%82
  45. http://pandektis.ekt.gr/pandektis/handle/10442/163822
  46. http://core.ac.uk/display/15687614
  47. http://www.greekencyclopedia.com/palladas-i-poyladas-ieremias-irakleio-kritis-teli-16oy-meta-to-1645-p18632.html
  48. http://peritexnisologos.blogspot.co.uk/2015/09/16-1660.html
  49. http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/163875
  50. http://www.greekencyclopedia.com/skordilis-emmanoyil-xania-per-1600--trito-tetarto-17oy-ai-p21211.html
  51. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2016. 
  52. Feller, François-Xavier de (1782). Dictionnaire historique, Volume 2. Mathieu Rieger fils. σελ. 18. CALLIACHI, ( Nicolas ) grec de Candie, y naquit en 1645. Il profefla les belles 
  53. Encyclopædia Britannica, Inc. (2002). The New Encyclopædia Britannica (Volume 7) (15th ed.). Chicago, Illinois: Encyclopædia Britannica. ISBN 0-85229-787-4.
  54. Haney, Jack V. (1973). From Italy to Muscovy, The Life and Works of Maxim the Greek. Munich, Germany: Wilhelm Fink.
  55. http://anemi.lib.uoc.gr/metadata/f/a/4/metadata-53-0000001.tkl?dtab=m&search_type=simple&search_help=&display_mode=&wf_step=init&show_hidden=0&number=10&keep_number=&cclterm1=&cclterm2=&cclterm3=&cclterm4=&cclterm5=&cclterm6=&cclterm7=&cclterm8=&cclfield1=&cclfield2=&cclfield3=&cclfield4=&cclfield5=&cclfield6=&cclfield7=&cclfield8=&cclop1=&cclop2=&cclop3=&cclop4=&cclop5=&cclop6=&cclop7=&isp=&search_coll%5Bmetadata%5D=1&&stored_cclquery=&skin=print&rss=0&lang=el&ioffset=1&offset=1
  56. http://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/15597
  57. http://www.ime.gr/chronos/10/gr/lexiko/lexth.html
  58. Merry, Bruce (2004). Encyclopedia of modern Greek literature. Greenwood Publishing Group. σελ. 442. ISBN 0-313-30813-6. Leonardos Filaras (1595-1673) devoted much of his career to coaxing Western European intellectuals to support Greek liberation. Two letters from Milton (1608-1674) attest Filaras’s ptriiotic crusade. 
  59. http://www.greekencyclopedia.com/simwn-atoymanos-metaxy-1310-kai-1318-metaxy-1383-kai-1386-p5241.html
  60. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2016. 
  61. http://www.ygeiaonline.gr/component/k2/item/29769-kydvnhs_proxoros
  62. http://www.saint.gr/2084/saint.aspx
  63. http://www.antibaro.gr/article/84
  64. Tilley, Arthur Augustus,The Literature of the French Renaissance. An Introductory Essay, p.146, ISBN 1-4021-8235-X
  65. Sir Richard C. Jebb, Cambridge Modern History, Chap.XVI, Classical Renaissance, p. 575, 1903
  66. R. W. Sharples, Theophrastus of Eresus: Sources for His Life, Writings, Thought, and Influence, p.100,BRILL,ISBN 90-04-11130-1
  67. Harris, Jonathan, 'Greek scribes in England: the evidence of episcopal registers', in Through the Looking Glass: Byzantium through British Eyes, ed. Robin Cormack and Elizabeth Jeffreys(Aldershot: Ashgate, 2000), pp. 121–6. ISBN 0-86078-667-6.
  68. Weiss, Roberto, Humanism in England during the Fifteenth Century (Oxford, 1957, 2nd ed.)
  • Deno John Geanakoplos, Byzantine East and Latin West: Two worlds of Christendom in Middle Ages and renaissance. The Academy Library Harper & Row Publishers, New York, 1966.
  • Deno J. Geanakoplos, (1958) A Byzantine looks at the renaissance, Greek, Roman and Byzantine Studies 1 (2);pp:157-62.
  • Jonathan Harris, Greek Émigrés in the West, 1400-1520, Camberley: Porphyrogenitus, 1995.
  • Louise Ropes Loomis (1908) The Greek Renaissance in Italy The American Historical Review, 13(2);pp:246-258.
  • John Monfasani Byzantine Scholars in Renaissance Italy: Cardinal Bessarion and Other Émigrés: Selected Essays, Aldershot, Hampshire: Variorum, 1995.
  • Steven Runciman, The fall of Constantinople, 1453. Cambridge University press, Cambridge 1965.
  • Fotis Vassileiou & Barbara Saribalidou, Short Biographical Lexicon of Byzantine Academics Immigrants to Western Europe, 2007.
  • Dimitri Tselos (1956) A Greco-Italian School of Illuminators and Fresco Painters: Its Relation to the Principal Reims
  • Nigel G. Wilson. From Byzantium to Italy: Greek Studies in the Italian Renaissance. Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1992.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]