Βικιπαίδεια

Ομοσπονδιακό κράτος

Ένα ομοσπονδιακό κράτος είναι μια μορφή κυρίαρχου κράτους που συγκροτείται από την ένωση επί μέρους αυτοδιοικούμενων περιφερειών, πολιτειών ή άλλων περιοχών υπό μια κεντρική ομοσπονδιακή κυβέρνηση, βάσει συνταγματικών διατάξεων. Αυτό σημαίνει ότι τα μέλη μίας ομοσπονδίας δεν μπορούν να αποσχιστούν από αυτήν με δική τους, μονομερή απόφαση. Στην ομοσπονδία δηλαδή, η εξουσία διαμοιράζεται μεταξύ μίας κεντρικής αρχής και των μελών της ομοσπονδίας, έτσι ώστε κάθε μέλος να διατηρεί κάποιο βαθμό ελέγχου στις εσωτερικές του υποθέσεις.

  Ομόσπονδο κράτος
  Ενιαίο κράτος

Η ομοσπονδιακή διακυβέρνηση μίας χώρας μπορεί να θεωρηθεί το αντιδιαμετρικά αντίθετο ενός άλλου συστήματος, του ενιαίου κυρίαρχου κράτους. Η Γαλλία, για παράδειγμα, είναι ενιαία χώρα εδώ και πολλούς αιώνες. Η Αυστρία, επίσης, ήταν ένα ενιαίο κράτος που όμως έγινε ομοσπονδία όταν οι διοικητικές διαιρέσεις της μετατράπηκαν σε κρατίδια, με την υιοθέτηση του Αυστριακού Συντάγματος του 1918. Η Γερμανία, με τα 16 ομόσπονδα κρατίδιά της, είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα ομοσπονδίας στην Ευρώπη. Οι ομοσπονδίες είναι συχνά πολυεθνικές και καλύπτουν μεγάλη εδαφική επικράτεια, όπως η Ρωσία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Ινδία και η Βραζιλία. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι επτά από τις δέκα μεγαλύτερες χώρες ανά έκταση διοικούνται με ομοσπονδιακό σύστημα. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και ιδιαίτερα μικρές ομοσπονδίες, όπως ο Άγιος Χριστόφορος και Νέβις ή οι Ομόσπονδες Πολιτείες της Μικρονησίας.

Αρκετές χώρες της αρχαιότητας θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ομοσπονδίες ή, έστω, συνομοσπονδίες, με τις σημερινές έννοιες των όρων, όπως το Συνέδριο της Κορίνθου του 4ου αιώνα π.Χ., το Νωρικόν στην Κεντρική Ευρώπη και η Συνομοσπονδία των Ιροκουά στην προκολομβιανή Βόρεια Αμερική. Η Παλαιά Ελβετική Συνομοσπονδία ήταν ένα από τα πρώτα κράτη που, επίσημα, δεν ήταν ενιαίο.

Ακόμα, πολλές αποικίες στον Νέο Κόσμο αποτελούνταν από αυτόνομες επαρχίες. Αυτές οι αποικίες, μετά την ανεξαρτησία τους, μετατράπηκαν σε ομοσπονδιακά κράτη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι ΗΠΑ, όπου οι 13 αρχικές «Ηνωμένες Αποικίες» σχημάτισαν τις «Ηνωμένες Πολιτείες», αλλά και διάφορες χώρες στη Λατινική Αμερική (βλέπε: Ισπανοαμερικανικοί πόλεμοι ανεξαρτησίας). Μερικές από τις νεοσυσταθείσες ομοσπονδίες του Νέου Κόσμου απέτυχαν: η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Κεντρικής Αμερικής διαλύθηκε λιγότερο από 20 χρόνια μετά την ίδρυσή της. Άλλες χώρες, όπως η Αργεντινή, αμφιταλαντεύονταν μεταξύ ομοσπονδιακού, συνομοσπονδιακού και ενιαίου συστήματος, προτού γίνουν οριστικά ομοσπονδίες. Η Βραζιλία έγινε ομοσπονδία μόνο μετά την πτώση της μοναρχίας ενώ η Βενεζουέλα μετά τον Ομοσπονδιακό Πόλεμο. Η Αυστραλία και ο Καναδάς είναι επίσης ομοσπονδίες.

Η Γερμανία είναι ένα άλλο εθνικό κράτος που έχει δοκιμάσει συνομοσπονδιακά, ομοσπονδιακά και ενιαία συστήματα, από το 1815, όταν ιδρύθηκε η Γερμανική Συνομοσπονδία. Πάντως, η Βόρεια Γερμανική Συνομοσπονδία, η Γερμανική Αυτοκρατορία και η Δημοκρατία της Βαϊμάρης ήταν ομοσπονδίες.

Η Σοβιετική Ένωση, που ιδρύθηκε το 1922, αποτελούσε θεωρητικά μια ομοσπονδία σοβιετικών δημοκρατιών, αυτόνομων δημοκρατιών και άλλων ομοσπονδιακών υποκειμένων, αν και στην πράξη ήταν ιδιαίτερα συγκεντρωτική υπό μία κεντρική κυβέρνηση στη Μόσχα. Η Ρωσική Ομοσπονδία έχει κληρονομήσει ένα παρόμοιο σύστημα.

Η Ινδία, το Πακιστάν, η Νιγηρία και η Μαλαισία (τότε Ομοσπονδία της Μαλάγια) έγιναν ομοσπονδίες κατά την ανεξαρτητοποίησή τους από τη Βρετανική Αυτοκρατορία.

Σε ορισμένες πρόσφατες περιπτώσεις, χώρες έχουν υιοθετήσει το ομοσπονδιακό σύστημα ως μία προσπάθεια διευθέτησης εθνοτικών εσωτερικών συγκρούσεων. Τέτοια παραδείγματα είναι η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, που έγινε ομοσπονδία μετά τη συμφωνία του Ντέιτον το 1995, και το Ιράκ από το 2005, ενώ είχε προταθεί η μετατροπή της Συρίας σε ομοσπονδία ως πιθανή λύση για να τερματιστεί ο Συριακός Εμφύλιος πόλεμος.[1] Επιπλέον, σε χώρες που αντιμετωπίζουν αποσχιστικά κινήματα, όπως η Ισπανία (Καταλονία, Χώρα των Βάσκων κλπ)[2] και η Βρετανία (κυρίως με τη Σκωτία),[3] υπάρχουν ιδέες για ένα περισσότερο ομοσπονδιακό σύστημα.

Με το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών να έχει τεθεί σε ισχύ στις 4 Μαρτίου 1789, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η παλαιότερη «εν ζωή» ομοσπονδία, ενώ η νεότερη είναι το Νεπάλ, αφού το σύνταγμά της που καθορίζει το ομοσπονδιακό σύστημα τέθηκε σε ισχύ στις 20 Σεπτεμβρίου 2015.

Περιγραφή και χαρακτηριστικά

Επεξεργασία
 
Χάρτης των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Η Αμερική αποτελείται από 50 Πολιτείες, διάφορες επικράτειες και ομοσπονδιακά εδάφη, το πιο γνωστό εκ των οποίων είναι η Περιφέρεια της Κολούμπια.

Τα κράτη που απαρτίζουν μία ομοσπονδία είναι, κατά μία έννοια, κυρίαρχα, στον βαθμό που τους επιφυλάσσονται ορισμένες εξουσίες που να μην ασκούνται από την κεντρική κυβέρνηση. Ωστόσο, μια ομοσπονδία δεν είναι μία συμμαχία ανεξάρτητων κρατών. Τα κράτη-μέλη της, συνήθως, δεν διαθέτουν εξουσίες σε πεδία όπως η εξωτερική πολιτική και η στρατιωτική άμυνα, και επομένως δεν απολαμβάνουν καθεστώς ανεξάρτητου κράτους, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Ωστόσο, τα γερμανικά ομόσπονδα κράτη έχουν αυτήν την εξουσία [4] η οποία αρχίζει να ασκείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

 
Ένας χάρτης της Ρωσικής Ομοσπονδίας, που δείχνει τα 83 ομοσπονδιακά υποκείμενα της (πριν την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014).

Ορισμένες ομοσπονδίες ονομάζονται ασυμμετρικές επειδή ορισμένα ομόσπονδα υποκείμενα έχουν μεγαλύτερη αυτονομία από άλλα. Παράδειγμα ασυμμετρικής ομοσπονδίας είναι η Μαλαισία, στην οποία το Σαραουάκ και τα Σαμπάχ συμφώνησαν να εισέλθουν την ομοσπονδία με διαφορετικούς όρους και, άρα, διαφορετικό βαθμό αυτονομίας από τις πολιτείες της χερσονήσου της Μαλαισίας.

Μια ομοσπονδία προκύπτει συχνά από μια αρχική συμφωνία μεταξύ πολλών ανεξάρτητων κρατών. Ο σκοπός της δημιουργίας της μπορεί να είναι η βούληση να λυθούν τα αμοιβαία προβλήματα, να επιτευχθεί αμοιβαία άμυνα και κοινή πολιτική σε πολλούς τομείς ή να δημιουργηθεί ένα εθνικό κράτος για ένα έθνος που απλώνεται σε πολλές διαφορετικές χώρες. Το πρώτο από τα προαναφερθέντα συνέβη με τις ΗΠΑ και την Ελβετία. Ωστόσο, καθώς οι ιστορίες χωρών και εθνών ποικίλλουν, το ομοσπονδιακό σύστημα που εφαρμόζει καθένα κράτος μπορεί να διαφέρει αρκετά. Η Αυστραλία, για παράδειγμα, είναι μοναδική στο ότι δημιουργήθηκε ως έθνος με τη δεδηλωμένη βούληση των πολιτών κάθε πολιτείας, οι οποίοι ψήφισαν «ναι» σε δημοψηφίσματα για την υιοθέτηση του Αυστραλιανού Συντάγματος. Η Βραζιλία, από την άλλη πλευρά, έχει βιώσει τόσο το ομοσπονδιακό όσο και το ενιαίο κράτος κατά τη διάρκεια της ιστορίας της. Ορισμένες σημερινές πολιτείες της ομοσπονδίας της Βραζιλίας διατηρούν τα σύνορα που ορίστηκαν κατά τη διάρκεια του πορτογαλικού αποικισμού (πριν από την ίδια την ύπαρξη του βραζιλιάνικου κράτους), ενώ η νεότερη πολιτεία, το Τοκαντίνς, δημιουργήθηκε από το Σύνταγμα του 1988, για κυρίως διοικητικούς λόγους.

Συχνά υποστηρίζεται ότι τα ομοσπονδιακά κράτη όπου η κεντρική κυβέρνηση έχει πολλές «υπερ-εξουσίες» δεν είναι πραγματικά ομοσπονδιακά. Τέτοιες διευρυμένες εξουσίες για την κεντρική κυβέρνηση, που υπονομεύουν μία ομοσπονδία, μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • τη συνταγματική εξασφάλιση του δικαιώματος να αναστείλει τη διακυβέρνηση μιας συνιστώσας πολιτείας επικαλούμενη σοβαρή κακοδιαχείριση ή πολιτικές αναταραχές, και
  • να έχει τη δυνατότητα ψήφισης εθνικής νομοθεσίας που παρακάμπτει ή παραβιάζει τις εξουσίες των συνιστωσών πολιτειών.
 
Το Μεξικό αποτελείται από 31 πολιτείες.

Συγκεντρωτικά λοιπόν, τα χαρακτηριστικά μίας ομοσπονδίας είναι τα εξής:

  1. Απ΄ όλα τα κράτη μέλη μόνο το κεντρικό ομοσπονδιακό κράτος υπάγεται στους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Τα υπόλοιπα κράτη μέλη διέπονται από εσωτερικούς συνταγματικούς κανόνες. Βάσει δε αυτών των εσωτερικών κανόνων δημιουργείται ο λεγόμενος "ομοσπονδιακός δεσμός".
  2. Ο «ομοσπονδιακός δεσμός» δεν μπορεί να λυθεί από μέρους μόνο (τη βούληση) των κρατών μελών.
  3. Το Ομοσπονδιακό κράτος θεωρείται κράτος ενιαίο, υποκείμενο του διεθνούς δικαίου.
  4. Η Κεντρική εξουσία ασκείται άμεσα σ΄ όλους τους υπηκόους των κρατών μελών χωρίς μεσολάβηση εσωτερικών διατάξεων των μελών.
  5. Στο Ομόσπονδο κράτος υφίσταται κοινή ιθαγένεια και κοινό έδαφος.
  6. Κάθε διαμάχη ή πόλεμος μεταξύ των κρατών μελών χαρακτηρίζεται εμφύλιος.
  7. Τέλος διεθνώς, για πράξεις του Ομοσπονδιακού κράτους, ευθύνεται μόνο το κεντρικό ομοσπονδιακό κράτος και όχι τα κράτη-μέλη.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα

Επεξεργασία

Τα πλεονεκτήματα που παρατηρούνται σε ομοσπονδιακό κράτος συνοψίζονται στα ακόλουθα τρία:

  1. Τα κράτη-μέλη διατηρούν το δικαίωμα της συνέχισης και τήρησης των παραδόσεων και των εθίμων τους.
  2. Διατηρείται η αυτονομία των κρατών μελών, ενώ παράλληλα ακολουθείται ενιαία διαχείριση επί των σπουδαιότερων ζητημάτων (π.χ. οικονομικά, αμυντικά, εξωτερικών σχέσεων κ.λπ.)
  3. Η δε συνοχή της κεντρικής διοίκησης εξασφαλίζει την πλήρη ενότητα μεταξύ των κρατών-μελών.

Από την άλλη, κύρια μειονεκτήματα που τακτικά παρουσιάζονται σ΄ ένα ομοσπονδιακό κράτος είναι:

  1. Η εσωτερική νομοθεσία. Πολλές φορές η εσωτερική νομοθεσία των κρατών δεν είναι ομοιογενής με συνέπεια να δημιουργούνται τακτικά θέματα προστριβών ή συγκρούσεως δικαίων σε σχέση πάντα και με το δίκαιο του κεντρικού ομοσπονδιακού κράτους, και ειδικότερα σε θέματα συντρέχουσας αρμοδιότητας.
  2. Η διεθνής ευθύνη. Επειδή το ομοσπονδιακό κράτος φέρει διεθνώς την πλήρη ευθύνη και για τις πράξεις των κρατών μελών, πολλές φορές συμβαίνει ν΄ αδυνατεί να παρέμβει σ΄ αυτές με συνέπεια να εκδηλώνονται έντονα προβλήματα.

Ομοσπονδία και άλλες μορφές κράτους

Επεξεργασία
 
Ένας χάρτης της Αυστραλίας που δείχνει τις έξι πολιτείες και τα δέκα εδάφη της.
 
Πολιτικός χάρτης της Βραζιλίας, με τις 26 πολιτείες της και την Ομοσπονδιακή Περιφέρεια.

Ενιαίο κράτος

Επεξεργασία

Σε ένα ενιαίο κράτος υπάρχει συνήθως μονό ένα συγκεντρωτικό, και πανεθνικό επίπεδο διακυβέρνησης. Ωστόσο, τα ενιαία κράτη περιλαμβάνουν συχνά και αυτοδιοικούμενες περιφέρειες ή δήμους (πχ η Ελλάδα έχει τους ΟΤΑ). Η διαφορά μεταξύ μιας ομοσπονδίας και ενός ενιαίου κράτους είναι ότι σε ένα ενιαίο κράτος οι αυτοδιοικούμενες περιφέρειες έχουν περιορισμένες αρμοδιότητες οι οποίες καθορίζονται αποκλειστικά από την κεντρική κυβέρνηση. Έτσι, η κυβέρνηση μπορεί εύκολα να αναθεωρήσει τις αρμοδιότητες των περιφερειών, να δημιουργήσει ή να καταργήσει μία περιφέρεια με δική της απόφαση, χωρίς να απαιτείται συναίνεση από τις περιφέρειες. Αντίθετα, σε μία ομοσπονδία, ο αριθμός και τα σύνορα των πολιτειών, καθώς και οι αρμοδιότητές τους, καθορίζονται από το σύνταγμα και δεν μπορούν να αναθεωρηθούν με μονομερή απόφαση της κυβέρνησης. Επίσης, είναι συχνό φαινόμενο ομοσπονδίες να δημιουργούνται έπειτα από συμφωνία μεταξύ ορισμένων ανεξάρτητων κρατών, ενώ σε ένα ενιαίο κράτος οι αυτοδιοικούμενες περιφέρειες δημιουργούνται μέσω μιας διαδικασίας αποκέντρωσης, με απόφαση της κεντρικής κυβέρνησης, η οποία αποφασίζει να παραχωρήσει αυτονομία σε περιοχή που προηγουμένως ήταν εξ' ολοκλήρου υποτελής. Έτσι, οι ομοσπονδίες συχνά ιδρύονται εθελοντικά από τα «κάτω», ενώ τα ενιαία κράτη χορηγούν αυτοδιοίκηση από τα «πάνω».

Επιπλέον, σε όλα τα ενιαία κράτη, ολόκληρη η επικράτειά τους αποτελεί μία μοναδική ενιαία οντότητα, και ότι, δυνάμει αυτού, η κεντρική κυβέρνηση ασκεί αυτοδικαίως κυριαρχία σε ολόκληρη την επικράτεια. Σε μια ομοσπονδία, από την άλλη πλευρά, η κυριαρχία θεωρείται συχνά ότι επιμερίζεται στα κράτη-μέλη, τα οποία και αποτελούν διακριτές οντότητες μεταξύ τους. 

Συνομοσπονδία

Επεξεργασία
 
Η Ελβετική Συνομοσπονδία και τα 26 καντόνια της.

Μια συνομοσπονδία, με σύγχρονους πολιτικούς όρους, συνήθως περιορίζεται σε μια μόνιμη ένωση κυρίαρχων κρατών για κοινή δράση σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος.[5] Η πλησιέστερη οντότητα αυτή τη στιγμή στον κόσμο σε μια συνομοσπονδία είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενώ η λέξη συνομοσπονδία χρησιμοποιήθηκε επίσημα όταν καθιερώθηκε το καναδικό ομοσπονδιακό σύστημα το 1867, ο όρος αναφέρεται μόνο στη διαδικασία και όχι κράτος που προέκυψε, καθώς οι καναδικές επαρχίες δεν είναι κυρίαρχες ούτε ισχυρίζονται ότι είναι. Στην περίπτωση της Ελβετίας, παρόλο που η χώρα είναι ακόμα επίσημα γνωστή ως Ελβετική Συνομοσπονδία, αυτή είναι πλέον μια λανθασμένη ονομασία αφού τα ελβετικά καντόνια έχασαν το κυρίαρχο καθεστώς τους το 1848.[6]

Στο Βέλγιο, πάντως, βρίσκεται σε εξέλιξη η αντίθετη τάση. Το Βέλγιο ιδρύθηκε ως ενιαίο κράτος, με πρότυπο τον γαλλικό συγκεντρωτισμό, αλλά σταδιακά μεταρρυθμίστηκε σε ομοσπονδιακό κράτος έπειτα από διαδοχικές συνταγματικές μεταρρυθμίσεις από τη δεκαετία του 1970 κι εφεξής. Επιπλέον, αν και θεωρητικά είναι ομοσπονδιακό κράτος, η δομή της χώρας παρουσιάζει ήδη μια σειρά από συνομοσπονδιακά χαρακτηριστικά. Επί του παρόντος, υπάρχει ένα αυξανόμενο κίνημα, κυρίως υποστηριζόμενο από του Φλαμανδούς, για τον μετασχηματισμό του υπάρχοντος ομοσπονδιακού κράτους σε μια πιο χαλαρή ένωση, σαν συνομοσπονδία μεταξύ της Φλάνδρας και της Βαλλωνίας.[7]

Μια συνομοσπονδία είναι πολύ πιθανό να έχει τρεις σημαντικές διαφορές σε σύγκριση με μια ομοσπονδία:

  1. Η κυβέρνηση της Συνομοσπονδίας έχει μικρή εξουσία να επιβάλλει έναν νόμο ή μία πολιτική στα κράτη-μέλη, σε αντίθεση με μία ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
  2. Οι αποφάσεις για καθημερινά θέματα δεν λαμβάνονται με απλή πλειοψηφία αλλά με επαυξημένες πλειοψηφίες ή ακόμη και με απόλυτη συναίνεση ή ομοφωνία, κάτι που δίνει το δικαίωμα του βέτο για κάθε κράτος-μέλος. Αντίθετα, στην ομοσπονδία οι αρμοδιότητες είναι χωριστές και τα κράτη-μέλη δεν έχουν λόγο στις αποφάσεις της κυβέρνησης για την εξωτερική πολιτική, την άμυνα ή και για άλλους «κυβερνητικούς» τομείς.
  3. Οι αλλαγές του κοινού συντάγματος ή συνθήκης, απαιτούν ομοφωνία, ενώ στην ομοσπονδία απαιτείται συνήθως επαυξημένη πλειοψηφία.

Αυτοκρατορία

Επεξεργασία

Μια αυτοκρατορία είναι ένα πολυεθνικό κράτος με μία κεντρική κυβέρνηση. Ο αυτοκράτορας έχει τις απόλυτες εξουσίες. Μια αυτοκρατορία συχνά περιλαμβάνει αυτοδιοικούμενες περιοχές, αλλά αυτές δημιουργούνται μόνο έπειτα από την άδεια της κεντρικής κυβέρνησης. Από την άλλη πλευρά, μια αυτοκρατορία, μπορεί να περιλαμβάνει πολλά αυτόνομα βασίλεια ως υποτελείς περιοχές, οργανωμένα μαζί σε μια ομοσπονδία, με την αυτοκρατορία να κυβερνάται από έναν αυτοκράτορα ή ανώτερο βασιλιά. Ένα παράδειγμα αυτού ήταν η Γερμανική Αυτοκρατορία (1871–1918).

Σύγκριση με άλλα συστήματα αυτονομίας

Επεξεργασία

Αποκεντρωμένη διοίκηση

Επεξεργασία

Μια ομοσπονδία διαφέρει από ένα αποκεντρωμένο κράτος, όπως η Ινδονησία, και το Ηνωμένο Βασίλειο, επειδή σε ένα αποκεντρωμένο κράτος, η κεντρική κυβέρνηση μπορεί να ανακαλέσει την αυτονομία των περιφερειών χωρίς αλλαγή του συντάγματος, με δική της απόφαση. Η Ισπανία, ίσως το πιο αποκεντρωμένο κράτος στον κόσμο, διαφέρει σε σύγκριση με μία ομοσπονδία μόνο σε αυτό το πράγμα. Έτσι, το 2017, ο πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι ήταν σε θέση να ανακαλέσει τις εξουσίες της Αυτόνομης Κοινότητας της Καταλονίας, όταν η τελευταία προσπάθησε να ανεξαρτητοποιηθεί. [8]

Συνδεδεμένα κράτη

Επεξεργασία

Μια ομοσπονδία είναι διαφορετική από ένα συνδεδεμένο κράτος, διότι στην περίπτωση των συνδεδεμένων κρατών, τα κράτη-μέλη θεωρούνται ανεξάρτητα στις διεθνείς νομικές συνθήκες· απλώς ένα κράτος παραχωρεί κάποιες υποθέσεις, όπως τη στρατιωτική άμυνα ή τις εξωτερικές σχέσεις σε ένα άλλο. Αντίθετα, στην ομοσπονδία, τα ομοσπονδιακά υποκείμενα σε καμία περίπτωση δεν θεωρούνται ανεξάρτητα, ακόμη κι αν απολαμβάνουν μεγάλο βαθμό αυτονομίας στις εσωτερικές υποθέσεις τους.

Χώρες Εξαρτώμενες από το Στέμμα

Επεξεργασία
 
Ένας χάρτης της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας που δείχνει τα δεκαέξι κρατίδια που την αποτελούν.

Η σχέση μεταξύ των εξαρτήσεων του Στέμματος, όπως της Νήσου του Μαν και του Βαϊλάτου της Ιερσέης, με το Ηνωμένο Βασίλειο μοιάζει πολύ με το ομοσπονδιακό σύστημα: οι παραπάνω περιοχές απολαμβάνουν ανεξαρτησία από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο, μέσω του Στέμματος, αναλαμβάνει την ευθύνη για τις εξωτερικές υποθέσεις και την άμυνά τους – αν και το κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου έχει, τυπικά, τη συνολική νομοθετική εξουσία. Ωστόσο, τα νησιά δεν αποτελούν ενσωματωμένο τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου, κάτι απαραίτητο στην ομοσπονδία, ούτε θεωρούνται ανεξάρτητα ή συνδεδεμένα κράτη.

Εξαρτώμενα εδάφη

Επεξεργασία

Τα εξαρτημένα εδάφη, όπως τα βρετανικά υπερπόντια εδάφη, διαθέτουν αυτονομία σε διαφορετικό βαθμό το καθένα. Ορισμένα εδάφη απολαμβάνουν σημαντική αυτονομία από την κυβέρνηση του κυρίαρχου κράτους από το οποίο εξαρτώνται. Η τελευταία φροντίζει μόνο για τις εξωτερικές σχέσεις και την άμυνά τους. Ωστόσο, τα εξαρτώμενα εδάφη ούτε θεωρούνται μέρος του κράτους από το οποίο εξαρτώνται ούτε αναγνωρίζονται ως κυρίαρχα ή συνδεδεμένα κράτη.

De facto ομοσπονδίες

Επεξεργασία

Η διάκριση μεταξύ ομοσπονδίας και ενιαίου κράτους είναι συχνά αρκετά διφορούμενη. Ένα ενιαίο κράτος μπορεί να μοιάζει πολύ με ένα ομοσπονδιακό στη δομή, και μόνο επειδή δεν αναφέρεται στο σύνταγμα της χώρας αυτής να μην κατατάσσεται στις ομοσπονδίες. Μάλιστα, οι αυτοδιοικούμενες περιφέρειες ορισμένων ενιαίων κρατών μπορεί να απολαμβάνουν συχνά μεγαλύτερη αυτονομία από αυτές ορισμένων ομοσπονδιακών κρατών. Ταυτόχρονα, η κεντρική κυβέρνηση μπορεί να έχει το θεωρητικό δικαίωμα να ανακαλεί την αυτονομία των αυτοδιοικούμενων περιφερειών, αλλά αυτό μπορεί να είναι πολιτικά δύσκολο να το πράξει. Για αυτούς τους λόγους, μερικές φορές υποστηρίζεται ότι ορισμένα σύγχρονα ενιαία κράτη είναι de facto ομοσπονδίες.[9]

Οι de facto ομοσπονδίες ονομάζονται συχνά και ως «περιφερειακά κράτη» (regional states).

Ισπανία

Επεξεργασία
 
Οι 17 Αυτόνομες Κοινότητες της Ισπανίας.

Ένα κράτος που έχει προταθεί ότι είναι ντε φάκτο ομοσπονδία είναι η Ισπανία,[10] καθώς έχει παραχωρήσει μεγαλύτερη αυτονομία στις Αυτόνομες Κοινότητες της[11][12] σε σύγκριση με την αυτονομία που παραχωρούν πολλά ομοσπονδιακά κράτη στις πολιτείες τους.[13] Κάθε αυτόνομη κοινότητα διέπεται από ένα Καταστατικό Αυτονομίας (Ισπ.: Estatuto de Autonomía) -το τοπικό «σύνταγμα» της κάθε περιφέρειας-, σύμφωνα με το Ισπανικό Σύνταγμα του 1978. Το ισπανικό κοινοβούλιο μπορεί να ανακαλέσει θεωρητικά την αυτονομία των περιφερειών, όμως κάτι τέτοιο θα ήταν πολιτικά αδύνατο να γίνει για περιφέρειες όπως η Καταλονία, η Χώρα των Βάσκων και η Γαλικία. Παρόλ' αυτά, όταν η καταλανική κυβέρνηση προσπάθησε το 2017 να αποσχιστεί από την Ισπανία, έπειτα από ένα μονομερές δημοψήφισμα ανεξαρτησίας, ο τότε πρωθυπουργός, Μαριάνο Ραχόι, έπεισε το κοινοβούλιο να ανακαλέσει την αυτονομία της Καταλονίας, αν και για μικρό χρονικό διάστημα.[14]

Νότια Αφρική

Επεξεργασία
 
Περιφέρειες της Νότιας Αφρικής.

Αν και η Νότια Αφρική συνταγματικά είναι ένα ενιαίο κράτος, φέρει ορισμένα στοιχεία ενός ομοσπονδιακού συστήματος, όπως η κατανομή αρκετών εξουσιών στις 9 περιφέρειές της.[15]

Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας

Επεξεργασία

Συνταγματικά, η Κίνα είναι ένα ενιαίο και συγκεντρωτικό κράτος, το οποίο κυβερνά το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας. Ωστόσο, μεταξύ των 34 επαρχιών της, υπάρχουν τόσο οι 5 Αυτόνομες περιφέρειες, όσο και 2 Ειδικές Διοικητικές Περιφέρειες, οι οποίες έχουν το δικαίωμα στην αυτοδιοίκηση. Το γεγονός αυτό οδήγησε κάποιους να ονομάσουν το σύστημα «ομοσπονδισμό με κινεζικά χαρακτηριστικά».[16]

Κατάλογος Ομοσπονδιακών κρατών

Επεξεργασία
 
Ένας χάρτης του Καναδά που δείχνει τις δέκα επαρχίες και τις τρεις επικράτειές του.

Σύγχρονες Ομοσπονδίες

Επεξεργασία

Σήμερα υπάρχουν συνολικά 27 ομοσπονδιακά κράτη σε όλο τον κόσμο. Από αυτές, 6 βρίσκονται στην Αφρική, 6 στην Ευρώπη, 6 στην Ασία, 4 στη Βόρεια Αμερική 3 στη Νότια Αμερική και 2 στην Ωκεανία.

Κατάταξη σύμφωνα με το έτος ίδρυσης

Επεξεργασία
 
Χάρτης της Νιγηρίας, που απεικονίζει τις 36 πολιτείες της και την Ομοσπονδιακή Πρωτεύουσα Επικράτεια.
Σύγχρονα ομοσπονδιακά κράτη
Έτος 'Ιδρ. Ομοσπονδία Υποδιαίρεση Ανώτερα υποκείμενα Κατώτερα υποκείμενα
1776   Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής Διοικητικές διαιρέσεις των ΗΠΑ 50 πολιτείες 1 Ομοσπονδιακή Περιφέρεια και 16 επικράτειες
1821   Μεξικό Πολιτείες του Μεξικού 32 Πολιτείες
1848   Ελβετία Καντόνια της Ελβετίας 26 Καντόνια
1853   Αργεντινή Περιφέρειες της Αργεντινής 23 περιφέρειες 1 αυτόνομη πόλη
1863   Βενεζουέλα Πολιτείες της Βενεζουέλας 23 πολιτείες 1 ομοσπ. περιφέρεια, 1 ομοσπ. εξαρτώμενο έδαφος
1867   Καναδάς Επαρχίες και εδάφη του Καναδά 10 Επαρχίες 3 Ομοσπονδιακά Εδάφη
1889   Βραζιλία Πολιτείες της Βραζιλίας 27 ομοσπονδιακά υποκείμενα εκ των οποίων 26 Πολιτείες και 1 Ομοσπονδιακό Διαμέρισμα
1901   Αυστραλία Πολιτείες και εδάφη της Αυστραλίας 6 Πολιτείες 3 εσωτερικές επικράτειες και 7 εξωτερικές επικράτειες
1920   Αυστρία Ομόσπονδα κρατίδια της Αυστρίας 9 Κρατίδια (Γερμανικά: Länder ή Bundesländer)
1947[α]   Πακιστάν Περιφέρειες και Επικράτειες του Πακιστάν 4 περιφέρειες 2 Αυτόνομες επικράτειες και 1 Ομοσπονδιακή Επικράτεια Πρωτεύουσας
1947[β]   Ινδία Διοικητικές διαιρέσεις της Ινδίας 28 Κρατίδια 8 Ενωσιακές Επικράτειες
1949   Γερμανία Ομόσπονδα κρατίδια της Γερμανίας 16 Κρατίδια (Γερμανικά: Länder ή Bundesländer)
1956   Σουδάν Πολιτείες του Σουδάν 18 Πολιτείες
1960   Νιγηρία Πολειτείες της Νιγηρίας 36 Πολιτείες Ομοσπονδιακή Επικράτεια Πρωτεύουσας
1963   Μαλαισία Πολιτείες της Μαλαισίας 11 πολιτείες, 2 περιφέρειες 3 Εμοσπονδιακά Εδάφη
1971   Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα Εμιράτα των ΗΑΕ 7 Εμιράτα
1975   Κομόρες Αυτόνομες Νήσοι των Κομορών 3 Αυτόνομα Νησιά
1979   Ομόσπονδες Πολιτείες της Μικρονησίας Διοικητικές διαιρέσεις της Μικρονησίας 4 Πολειτείες
1983   Άγιος Χριστόφορος και Νέβις Τα νησιά του Άγ. Χριστόφορου και του Νεβίς 1 Ομοσπονδιακή ενότητα (το νησί του Νεβίς) Το νησί του Αγ. Χριστόφορου (διοικείται άμεσα από την κυβέρνηση)
1992   Ρωσική Ομοσπονδία Ομοσπονδιακά υποκείμενα της Ρωσίας 46 Όμπλαστ, 22 δημοκρατίες, 9 κράι, 4 αυτόνομα όκρουγκ, 3 ομοσπονδιακές πόλεις και 1 αυτόνομο όμπλαστ.[17][18]
1993   Βέλγιο Διοικητικές διαιρέσεις του Βελγίου 3 Κοινότητες, 3 περιφέρειες 3 κοινοτικές επιτροπές
1995   Βοσνία και Ερζεγοβίνη Διοικητικές διαιρέσεις της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης 2 οντότητες: Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας και η Ομοσπονδία Βοσνίας και Ερζεγοβίνης 1 περιφέρεια
1995   Αιθιοπία Περιφέρειες της Αιθιοπίας 11 Περιφέρειες
2005   Ιράκ Κυβερνεία του Ιράκ 18 κυβερνεία
2011   Νότιο Σουδάν Πολιτείες του Νότιου Σουδάν 10 Πολιτείες 3 διοικητικές περιοχές
2012   Σομαλία Πολιτείες και Εδάφη της Σομαλίας 6 Πολιτείες [19]
2015   Νεπάλ Περιφέρειες του Νεπάλ 7 Περιφέρειες

Κατάταξη σύμφωνα με το επίσημο όνομα

Επεξεργασία

Πρώην Ομοσπονδίες

Επεξεργασία

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. ↑ Τότε ως Ανεξάρτητο Ντομίνιον· ως δημοκρατία ανακυρήψχθηκε το 1956
  2. ↑ Τότε ως Ανεξάρτητο Ντομίνιον· ως δημοκρατία ανακυρήψχθηκε το 1950

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ «Ομοσπονδιακή λύση στη Συρία ψάχνουν ξένες δυνάμεις, η Γενεύη περιμένει». in.gr. 11 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2022. 
  2. ↑ editor (10 Μαΐου 2011). «Federalism and the future of Spain». Federal Union (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2022. 
  3. ↑ «What is a 'federal Britain'?». The Week UK (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2022. Devolving more power has long been touted as a way to answer calls from Scotland for more independence. “Federalism deserves a serious airing,” says Henry McLeish in The Scotsman. “Scotland needs a consensus on a way forward. A new approach to the Scotland question must overcome the pitfalls, poison and deeper political questions posed by Brexit. Federalism is all about ‘effective’ power. Rejection by unionists will inevitably lead to an independent Scotland, time line unknown.” 
  4. ↑ Leonardy, U. (1992). «Federation and Länder in German foreign relations: Power‐sharing in treaty‐making and European affairs». German Politics 1 (3): 119–135. doi:10.1080/09644009208404305. 
  5. ↑ «Home : Oxford English Dictionary». www.oed.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2022. [νεκρός σύνδεσμος]
  6. ↑ «Federalism». www.eda.admin.ch (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2022. 
  7. ↑ «Belgium: The Case of Flanders and Wallonia». Harvard Political Review (στα Αγγλικά). 22 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2022. To some extent, it makes sense that out of all the regions within Belgium, Flanders appears to be the one most eager to leave. The Dutch-speaking north is commonly considered to be more economically stable than the Francophone south, as evidenced by its lower unemployment rate and higher economic productivity. A combination of economic confidence and dissatisfaction with growing nationalistic pride is a common thread between separatist movements, and together they are likely responsible for the increasing calls for Flemish independence or at the very least confederation. 
  8. ↑ The Federal Option and Constitutional Management of Diversity in Spain Xavier Arbós Marín, page 375; included in 'The Ways of Federalism in Western Countries and the Horizons of Territorial Autonomy in Spain' (volume 2), edited by Alberto López-Eguren and Leire Escajedo San Epifanio; edited by Springer (ISBN 978-3-642-27716-0), (ISBN 978-3-642-27717-7)(eBook)
  9. ↑ Sahadzic, Maja. «Federal Theory on Constitutional Asymmetries: revisited». Queen Mary Law Journal: 135–147. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-02-27. https://web.archive.org/web/20190227060720/https://www.qmul.ac.uk/law/media/law/docs/undergrad/13-Sahadzic.pdf. Ανακτήθηκε στις 2022-06-13. 
  10. ↑ «Is Spain a federation?». Eupedia.com. 8–25 Μαΐου 2010. 
  11. ↑ Mallet, Victor (18 Αυγούστου 2010). «Flimsier footings». Financial Times. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2010. (Απαιτείται εγγραφή)
  12. ↑ «A survey of Spain: How much is enough?». The Economist. 6 November 2008. http://www.economist.com/specialreports/displaystory.cfm?story_id=12501023. Ανακτήθηκε στις 25 August 2010. (απαιτείται συνδρομή)
  13. ↑ Moreno, Luis. «Federalization in multinational Spain» (PDF). Unidad de Políticas Comparadas (CSIC). Working Paper 07-04. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 22 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022. 
  14. ↑ «Rajoy cesa al Govern, disuelve el Parlament y convoca elecciones para el 21 de diciembre». eldiario.es. 27 October 2017. https://www.eldiario.es/politica/Rajoy-cesa-Puigdemont-Govern_0_701680927.html. Ανακτήθηκε στις 10 August 2018. 
  15. ↑ Wright, Jonathan Haydn Faure (31 Μαρτίου 2014). «The type of government in the Republic of South Africa - Examining the presence of federal and unitary state elements in the republic». www.researchgate.net. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2016. After careful research and analysis of various sources and the constitution, it can be confirmed that the government system in the Republic of South Africa is a unitary system. Observance of the government in action, as well as analysis of the constitution, has contributed to this confirmation. Despite the delocalization enjoyed within the republic, the federal principle is not evident enough and it failed Wheare’s very simple federal test right in the beginning 
  16. ↑ Economic Warlords by Gregory H. Fuller
  17. ↑ Federal structure of Russia, Article 65 of Russian Constitution.
  18. ↑ see Political status of Crimea.
  19. ↑ «Federal Member States (FMS)». 13 Απριλίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022. 
  20. ↑ Whaley, Joachim (2002). «2: Federal Habits: the Holy Roman Empire and the continuity of German Federalism». Στο: Umbach, Maiken. German Federalism: Past, Present and Future. New Perspectives in German Political Studies. Basingstoke: Palgrave Macmillan. σελ. 15. ISBN 9780230505797. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2017. Few would query the proposition that German federalism has deep historical roots. Indeed discussion of its contemporary manestation in the Federal Republic routinely refer to the federal traditions of the Holy Roman Empire -...]. 
  21. ↑ The constitution of the USSR defined it as a federation, but at least until its final years in the late eighties and early nineties of the 20th century, it had in practice a highly centralized governance.
  22. ↑ The Socialist Federal Republic of Yugoslavia was officially proclaimed in 1963. Prior to this, the communist Yugoslav state was named Democratic Federal Yugoslavia in 1943 and then Federal People's Republic of Yugoslavia in 1946. See: Socialist Federal Republic of Yugoslavia.
  23. ↑ Gained independence in 1957, joined with Sabah, Sarawak, and Singapore to form Malaysia in 1963.
  24. ↑ Became Czech and Slovak Federative Republic through a constitutional change in 1990.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Federación στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ομοσπονδιακό_κράτος&oldid=10758781"