Pikëpamja e qeverisë së SHBA

Nëse Irani është i interesuar të jetë anëtar dhe palë e rendit botëror, tha zëvendës-zëdhënësi i Departamentit të Shtetit, Vedant Patel, “Teherani duhet të fillojë të respektojë dhe t’i përmbahet rendin botëror”.

Presidenti i ri i Iranit, Masoud Pezeshkian, u betua në detyrë më 30 korrik, në një kohë tensionesh në rritje mes Izraelit dhe veglave të Teheranit në Lindjen e Mesme, përfshirë Hamasin në Gaza dhe Hezbollahun në Liban.

Zoti Pezeshkian e ka vlerësuar të ashtuquajturin “front i rezistencës” që lufton kundër Izraelit, duke u shprehur se mbështetja iraniane për të ishte një detyrim fetar.

Por tensionet u rritën edhe më shumë ditën pas inaugurimit të Presidentit Pezeshkian, me vrasjen në Teheran të udhëheqësit të lartë të Hamasit, Ismail Haniyeh, i cili kishte marrë pjesë në ceremoni. Disa orë më herët, Fouad Shukr, komandant i lartë i Hezbollahut, u vra në Bejrut nga një sulm izraelit me raketë.

Shtetet e Bashkuara, të cilat nuk ishin të përfshira në sulme, kanë theksuar në mënyrë të përsëritur të drejtën e Izraelit për të mbrojtur veten. Megjithatë, Uashingtoni po bën thirrje për përpjekje të reja për të gjetur një zgjidhje diplomatike të konflikteve, në një afat të afërt, përmes arritjes së një marrëveshjeje lidhur me propozimin aktual të armëpushimit në Gazë.

Gjatë fjalimit në ceremoninë e betimit, Presidenti Pezeshkian, përveç shprehjes së mbështetjes për palestinezët, bëri thirrje për “marrëdhënie normale me botën” dhe shprehu keqardhje në lidhje me sanksionet që i janë vendosur Iranit nga Shtetet e Bashkuara dhe vende të tjera. Ai u zotua se do të punonte për heqjen e sanksioneve duke i quajtur ato shtypëse dhe të padrejta.

Zëvendës-zëdhënësi i Departamentit të Shtetit, Vedant Patel, tha se Shtetet e Bashkuara kanë pikëpamje të ndryshme për padrejtësinë kur flitet për Iranin.

“Ajo që Shtetet e Bashkuara mendojnë se është e padrejtë është trajtimi i vajzave dhe grave nga regjimi iranian. Ajo që mendojmë se është e padrejtë është shtypja e herëpashershme e protestave të thjeshta, njerëzve të thjeshtë që kërkojnë t’u dëgjohet zëri, që shprehin mendimet e tyre lidhur me veprimet e regjimit iranian. Këto janë padrejtësitë reale me të cilat po përballet populli iranian. Janë ato që regjimi iranian i ka shkaktuar popullit të tij”.

Zëdhënësi Patel tha se Shtetet e Bashkuara “do ta gjykojnë regjimin iranian për veprimet që ndërmerr, jo për fjalët boshe”.

Ai vuri në dukje se Irani ka bërë shumë shkelje, mes tyre edhe të detyrimeve për kontrollin bërthamor, mbështetjen për terrorizmin, financimin e grupeve të armatosura si dhe ka shpërfillur bazat themelore të demokracisë, bazën themelore të të drejtave të njeriut”.

“Nëse Irani është i interesuar të jetë anëtar dhe palë e rendit botëror”, tha zëvendës-zëdhënësi i Departamentit të Shtetit, Vedant Patel, “Teherani duhet të fillojë të respektojë dhe t’i përmbahet rendin botëror ndërkombëtar”.

Në Samitin e fundit të NATO-s, 32 vendet anëtare të aleancës evidentuan thellimin e partneritetit strategjik të Kinës me Rusinë “një shqetësim të madh”.

Në deklaratën e Uashingtonit, vendet e NATO-s me një zë i bënë thirrje Kinës, “si një anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara me një përgjegjësi të veçantë për të mbështetur qëllimet dhe parimet e Kartës së OKB-së, të ndërpresë çdo mbështetje materiale dhe politike në përpjekjet për luftë të Rusisë.”

Por siç vërejti kohët e fundit Këshilltari i Sigurisë Kombëtare, Jake Sullivan në Forumin e Sigurisë në Aspen: “Kina vazhdon të jetë një furnizues kryesor i artikujve me përdorim të dyfishtë për makinën luftarake të Rusisë”.

“Artikuj me përdorim të dyfishtë është lloj termi abstrakt. Çfarë do të thotë kjo? Janë mjetet që përdoren për armët që po vrasin ukrainasit dhe po shtypin Ukrainën”, tha ai.

“Dhe ne mendojmë se Kina duhet të ndalojë këtë furnizim, sepse ne mendojmë se është thellësisht jashtë kufijve të sjelljes së denjë”, theksoi më tej ai.

Këshilltari i Sigurisë Kombëtare, Sullivan tha se Kina nuk iu përgjigjet në mënyrë të drejtpërdrejtë shqetësimeve në lidhje me sigurimin e artikujve me përdorim të dyfishtë, që ndihmojnë makinerinë e luftës së Rusisë.

“Ne i kemi parë ata që përgjigjen kur shkojmë tek ata dhe iu themi: ‘Ja një bankë që po lehtëson një transaksion. Kjo është shqetësuese për ne. Pra ka disa çështje që ata janë të përgjegjshëm. Por tabloja më e gjerë vijon të jetë në drejtimin e gabuar nga këndvështrimi im. Ne kemi qenë mjaft transparentë për këtë çështje edhe publikisht. Dhe, natyrisht, ne ua themi këtë drejtpërdrejt edhe gjatë bisedave.”

Shtetet e Bashkuara kanë sanksionuar dhjetëra kompani kineze për këtë çështje.

“Për sa i përket hapave të ardhshëm”, tha Këshilltari i Sigurisë Kombëtare Sullivan, “ne jemi përgatitur të shtrëngojmë masat, të aplikojmë sanksione kundër subjekteve dhe individëve të veçantë, përfshirë në Kinë, si dhe në vende të tjera. Dhe ky model do të vazhdojë ndërsa ne ecim përpara.”

Bashkimi Evropian dhe Mbretëria e Bashkuar kanë sanksionuar gjithashtu kompanitë kineze për ndihmën që i japin Rusisë në luftën e nisur ndaj Ukrainës.

Siç ka thënë Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken: “Kina nuk mund të qëndrojë në të dyja anët… Nuk mund të thuhet se dëshiron marrëdhënie më të mira me Evropën, kur në fakt po ndihmon për të nxitur kërcënimin më të madh për sigurinë e Evropës që nga fundi i Luftës së Ftohtë”.