Zum Inhalt springen

ojciec

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch
Singular Plural
Nominativ ojciec ojcowie
Genitiv ojca ojców
Dativ ojcu ojcom
Akkusativ ojca ojców
Instrumental ojcem ojcami
Lokativ ojcu ojcach
Vokativ ojcze ojcowie

Worttrennung:

oj·ciec, Plural: oj·co·wie

Aussprache:

IPA: [ˈɔjt͡ɕɛt͡s], Plural: [ɔjˈt͡sɔvʲɛ]
Hörbeispiele: Lautsprecherbild ojciec (Info)

Bedeutungen:

[1] männlicher Elternteil: Vater
[2] männliches Elterntier: Vater, Vatertier
[3] übertragen: Vater, Urheber
[4] Religion: Pater, Vater
[5] nur im Plural: Väter, Ahnen, Vorfahren

Abkürzungen:

[4] o.

Herkunft:

seit dem 14. Jahrhundert bezeugte Erbwort – im Altpolnischen noch ociec – aus dem urslawischen *otьcь; der Nominativ ist in Analogie zu den anderen Kasus nachträglich umgebildet, wo sich die Lautfolge -ćc- zu -jc- entwickelt hat (Genitiv: oćcaojca); das urslawische *otьcь ist ein Deminutiv zu dem Substantiv *otъ oder vielleicht *otь, das seinerseits auf das indogermanische (kindersprachliche) *atta „Mutter oder Vater“ zurückgeht; gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit niedersorbisch wóśc → dsb, obersorbisch wótc → hsb, tschechisch otec → cs, slowakisch otec → sk, russisch отец (otec→ ru, ukrainisch отець (otecʹ→ uk, weißrussisch айцец (ajcec→ be, slowenisch oče → sl, serbokroatisch отац (otac→ sh und bulgarisch отец (otec→ bg; siehe auch lateinisch atta → la, altgriechisch ἄττα (atta→ grc, gotisch 𐌰𐍄𐍄𐌰 (atta) → got, albanisch at → sq, irisch aite → ga sowie sanskritisch अत्ता (attā) → sa[1][2][3]

Synonyme:

[1] papa, stary, tata, tatka, tatko, tato, tatuś, zgred
[3] autor, inicjator, twórca, załorzyciel

Gegenwörter:

[1] córka, syn, dziecko
[2] samica
[5] przodkowie

Weibliche Wortformen:

[1] matka
[2] matka
[4] matka

Oberbegriffe:

[1] rodzic
[2] samiec, zwierzę
[4] zakonnik

Unterbegriffe:

[1] biologiczny ojciec, naturalny ojciec, ojciec chrzestny, samotny ojciec
[4] ojciec duchowny, Ojciec Święty

Beispiele:

[1] Ojciec odebrał swojego syna z przedszkola.
Der Vater hat seinen Sohn vom Kindergarten abgeholt.
[2]

Redewendungen:

[1] ojcowie miastaStadtväter

Sprichwörter:

[1] Jakie drzewo taki klin, jaki ojciec taki synWie der Vater, so der Sohn

Charakteristische Wortkombinationen:

[1] czuły ojciec, kochający ojciec; zostać ojcem
[3] ojciec filozofii

Wortbildungen:

ojcobójca, ojcostwo, ojcować, ojcowizna, ojcowski, ojcowy, ojczysko, ojczyzna

Übersetzungen

[Bearbeiten]
[1] Polnischer Wikipedia-Artikel „ojciec
[4] Polnischer Wikipedia-Artikel „ojciec (ksiądz)
[1, 3–5] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „ojciec
[1–5] Słownik Języka Polskiego – PWN: „ojciec
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „ojciec

Quellen:

  1. Vasmer’s Etymological Dictionary: „отец
  2. Wiesław Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, Seite 385
  3. Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, Seite 298