Tal-y-bont, Abermaw
 | |
| Math | pentref  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Dyffryn Ardudwy |
| Gwlad |  Cymru |
| Cyfesurynnau | 52.7717°N 4.096°W |
| Cod OS | SH587214 |
| Cod post | LL43 |
| Gwleidyddiaeth | |
 | |
- Am leoedd eraill o'r un enw, gweler Tal-y-bont (gwahaniaethu).
Pentref i'r gogledd o Abermaw, Gwynedd, ydy Tal-y-bont. Saif i'r gorllewin o'r ffordd A496 i'r de o Llanddwywe. Mae canol y pentref tua 400 medr i'r de o Afon Ysgethin, a 400 medr i'r dwyrain o arfordir Bae Ceredigion.
Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Mabon ap Gwynfor (Plaid Cymru)[1] ac yn Senedd y DU gan Liz Saville Roberts (Plaid Cymru).[2]
Ceir yno orsaf Rheilffordd y Cambrian a sawl safle carafan, siop pentref, tafarn yr Ysgethin Inn a bwyty Tony's Restaurant. Cynhelir "Diwrnod Hwyl Dyffryn a Thal-y-bont" bob blwyddyn ar y Sul olaf o Orffennaf.[3]
Hanes
[golygu | golygu cod]Bu llongddrylliad ar greigiau tanddwr peryglus Sarn Badrig ger Tal-y-bont tua 1702. Suddodd llong fasnach a oedd yn cludo llwyth o farmor o Carerra, yr Eidal. Roedd yn llong arfog, gyda 18 o brif ganonau, 8 canon haearn bwrw llai a 10 canon haearn gyr. Mae’r llong ddrylliedig wedi cael ei datgloddio yn rhannol gan ddatgelu ei chloch a nifer fawr o arteffactau morlywio a domestig.[4] Trowyd un lwmp o farmor yn gerflu i gofio'r digwyddiad a gellir ei weld ar y prom yn y Bermo.
Pobl nodedig o'r ardal
[golygu | golygu cod]- R. Geraint Gruffydd, Athro Cymraeg ym Mhrifysgol Aberystwyth
Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]Dinas
Bangor
Trefi
Abermaw · Y Bala · Bethesda · Blaenau Ffestiniog · Caernarfon · Cricieth · Dolgellau · Harlech · Nefyn · Penrhyndeudraeth · Porthmadog · Pwllheli · Tywyn
Pentrefi
Aberangell · Aberdaron · Aberdesach · Aberdyfi · Aber-erch · Abergwyngregyn · Abergynolwyn · Aberllefenni · Abersoch · Afon Wen · Arthog · Beddgelert · Bethania · Bethel · Betws Garmon · Boduan · Y Bont-ddu · Bontnewydd (Arfon) · Bontnewydd (Meirionnydd) · Botwnnog · Brithdir · Bronaber · Bryncir · Bryncroes · Bryn-crug · Brynrefail · Bwlchtocyn · Caeathro · Carmel · Carneddi · Cefnddwysarn · Clynnog Fawr · Corris · Croesor · Crogen · Cwm-y-glo · Chwilog · Deiniolen · Dinas, Llanwnda · Dinas, Llŷn · Dinas Dinlle · Dinas Mawddwy · Dolbenmaen · Dolydd · Dyffryn Ardudwy · Edern · Efailnewydd · Fairbourne · Y Felinheli · Y Ffôr · Y Fron · Fron-goch · Ffestiniog · Ganllwyd · Garndolbenmaen · Garreg · Gellilydan · Glan-y-wern · Glasinfryn · Golan · Groeslon · Llanaber · Llanaelhaearn · Llanarmon · Llanbedr · Llanbedrog · Llanberis · Llandanwg · Llandecwyn · Llandegwning · Llandwrog · Llandygái · Llanddeiniolen · Llandderfel · Llanddwywe · Llanegryn · Llanenddwyn · Llanengan · Llanelltyd · Llanfachreth · Llanfaelrhys · Llanfaglan · Llanfair · Llanfihangel-y-Pennant (Abergynolwyn) · Llanfihangel-y-Pennant (Cwm Pennant) · Llanfihangel-y-traethau · Llanfor · Llanfrothen · Llangelynnin · Llangïan · Llangwnadl · Llwyngwril · Llangybi · Llangywer · Llaniestyn · Llanllechid · Llanllyfni · Llannor · Llanrug · Llanuwchllyn · Llanwnda · Llanymawddwy · Llanystumdwy · Llanycil · Llithfaen · Maentwrog · Mallwyd · Minffordd · Minllyn · Morfa Bychan · Morfa Nefyn · Mynydd Llandygái · Mynytho · Nantlle · Nantmor · Nant Peris · Nasareth · Nebo · Pant Glas · Penmorfa · Pennal · Penrhos · Penrhosgarnedd · Pen-sarn · Pentir · Pentrefelin · Pentre Gwynfryn · Pentreuchaf · Pen-y-groes · Pistyll · Pontllyfni · Portmeirion · Prenteg · Rachub · Y Rhiw · Rhiwlas · Rhos-fawr · Rhosgadfan · Rhoshirwaun · Rhoslan · Rhoslefain · Rhostryfan · Rhos-y-gwaliau · Rhyd · Rhyd-ddu · Rhyduchaf · Rhydyclafdy · Rhydymain · Sarnau · Sarn Mellteyrn · Saron · Sling · Soar · Talsarnau · Tal-y-bont, Abermaw · Tal-y-bont, Bangor · Tal-y-llyn · Tal-y-sarn · Tanygrisiau · Trawsfynydd · Treborth · Trefor · Tre-garth · Tremadog · Tudweiliog · Waunfawr
