بۆ ناوەڕۆک بازبدە

ھێڵی ژمارەکان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب بۆت: گواستنەوەی 31 پەیوەندیی نێوانویکی، ئێستا دابین کراوە لەسەر ویکیدراوە لە d:q35689
ب بۆت: زیادکردنی {{پۆلی کۆمنز|Number lines}}
 
(١٣ دەستکاری لەلایەن ٧ بەکارھێنەرەوە پیشاننادرێت)
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
{{یەک سەرچاوە|date=ئەیلوول ٢٠٢١}}
لە [[بیرکاری]]دا، '''ھێڵی ژمارە ڕاستەقینەکان''' وێنەیەک لە ھێڵێکی ڕاستە کە ھەر کام لە خاڵەکانی سەری ھاوتایە لەگەڵ یەک [[ژمارەی ڕاستەقینە]] و ھەر ژمارەی ڕاستەقینەش ھاوتایە لەگەڵ یەک خاڵی سەر ئەو ھێڵە. زۆرتر [[ژمارەی تەواو|ژمارە تەواوەکان]] وەکوو خاڵگەلێک بە نیشانەیەکی تایبەتەوە لە سەر ھێڵەکە دیاریدەکرێن.
لە [[بیرکاری]]دا، '''ھێڵی ژمارە ڕاستەقینەکان''' وێنەیەک لە ھێڵێکی ڕاستە کە ھەر کام لە خاڵەکانی سەری ھاوتایە لەگەڵ یەک [[ژمارەی ڕاستەقینە]] و ھەر ژمارەی ڕاستەقینەش ھاوتایە لەگەڵ یەک خاڵی سەر ئەو ھێڵە.<ref>{{cite book | last1=Stewart | first1=James B. | last2 = Redlin | first2 = Lothar | last3=Watson | first3=Saleem | authorlink=James Stewart (mathematician) | title=College Algebra | publisher= Brooks Cole | year=2008 | edition = 5th | pages=13&ndash;19 | isbn=0-495-56521-0}}</ref> زۆرتر [[ژمارەی تەواو|ژمارە تەواوەکان]] وەکوو خاڵگەلێک بە نیشانەیەکی تایبەتەوە لە سەر ھێڵەکە دیاریدەکرێن.



[[پەڕگە:Number-line.gif|وێنۆک|ناوەڕاست|600px|ھێڵی ژمارە ڕاستەقینەکان]]
[[پەڕگە:Number-line.gif|وێنۆک|ناوەڕاست|600px|ھێڵی ژمارە ڕاستەقینەکان]]



ھەرچەن ئەم وێنەیە تەنیا ژمارە تەواوەکان لە <span dir=ltr>−٩</span> تا ٩ نیشان دەدات، بەڵام ھێڵەکە داگری ھەموو ژمارە ڕاستەقینەکانە و لە ھەر بارێکەوە بێ‌بڕانەوە بەردەوام دەبێت، ھەروەھا داگری ھەموو ژمارەکانی نێوان ژمارە تەواوەکانە کە لێرە بە نیشانەیەکی تایبەت دیارینەکراون.
ھەرچەن ئەم وێنەیە تەنیا ژمارە تەواوەکان لە <span dir=ltr>−٩</span> تا ٩ نیشان دەدات، بەڵام ھێڵەکە داگری ھەموو ژمارە ڕاستەقینەکانە و لە ھەر بارێکەوە بێ‌بڕانەوە بەردەوام دەبێت، ھەروەھا داگری ھەموو ژمارەکانی نێوان ژمارە تەواوەکانە کە لێرە بە نیشانەیەکی تایبەت دیارینەکراون.


[[٠ (ژمارە)|ژمارەی سیفر]] [[دەستپێک (بیرکاری)|دەستپێک]]ی ھێڵەکەیە کە دابەشی دەکات بە دوو نیوەی دەقاودەق.
[[٠ (ژمارە)|ژمارەی سیفر]] [[دەستپێک (بیرکاری)|دەستپێک]]ی ھێڵەکەیە کە دابەشی دەکات بە دوو نیوەی دەقاودەق.
== نواندنی ژمارە ناڕێژەییەکان ==
#دیاریکردنی خاڵی دەستپێک
# دیاریکردنی دوو ژمارە، کە کۆی ئەم ژمارانە ببێتە ژمارەی ژێر [[ڕەگی دووجا]].
# دیاریکردنی ئاڕاستە لەسەر ھێڵی ژمارەکان
# کێشانەوەی کەمانەکە بە بەکارھێنانی پەرگار
'''نموونە:''' نواندنی <math>1 + \sqrt {2}</math> لەسەر ھێڵی ژمارەکان.

لێرەدا خاڵی دەسپێک بریتییە 1 و پاشان، سێگۆشەیەکی گۆشەوەستاو کە درێژی لایەکانی بریتییە لە 1 و 1، و ژێیەکەی <math> \sqrt {2}</math>  دەکێشرێتەوە.

[[پەڕگە:نمایش اعداد رادیکالی روی محور اعداد.png|ناوەڕاست|وێنۆک|552x552|چۆنیەتی نواندنی [[ژمارەی ناڕێژەیی|ژمارە ناڕێژەیییەکان]] لەسەر ھێڵی ژمارەکان]]
== گالێری ==
<gallery>
File:Number line with x smaller than y.svg|<!--The ordering on the number line: Greater elements are in direction of the arrow.-->
File:Number line with addition of -2 and 3.svg|<!--The difference 3-2=3+(-2) on the real number line.-->
File:Number line with addition of 1 and 2.svg|<!--The addition 1+2 on the real number line-->
File:Absolute difference.svg|<!--The absolute difference.-->
File:Number line multiplication 2 with 1,5.svg|<!--The multiplication 2 times 1.5-->
File:Number line division 3 with 2.svg|<!--The division 3÷2 on the real number line-->
</gallery>

== ئەمانەش ببینە ==
* [[ڕووتەختی ئاوێتە]]


== سەرچاوەکان ==
{{سەرچاوەکان}}
{{تووڵی دەروازە|ماتماتیک|شیکاریی ماتماتیکی}}


{{ماتماتیک-کۆلکە}}
{{پۆلی کۆمنز|Number lines}}


[[پۆل:ماتماتیکی سەرەتایی]]
[[ja:直線#座標]]
[[پۆل:ژمارە ڕاستەقینەکان]]
[[tr:Sayı doğrusu]]

دوایین پێداچوونەوەی ‏١٧:٢٦، ٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٣

لە بیرکاریدا، ھێڵی ژمارە ڕاستەقینەکان وێنەیەک لە ھێڵێکی ڕاستە کە ھەر کام لە خاڵەکانی سەری ھاوتایە لەگەڵ یەک ژمارەی ڕاستەقینە و ھەر ژمارەی ڕاستەقینەش ھاوتایە لەگەڵ یەک خاڵی سەر ئەو ھێڵە.[١] زۆرتر ژمارە تەواوەکان وەکوو خاڵگەلێک بە نیشانەیەکی تایبەتەوە لە سەر ھێڵەکە دیاریدەکرێن.

ھێڵی ژمارە ڕاستەقینەکان

ھەرچەن ئەم وێنەیە تەنیا ژمارە تەواوەکان لە −٩ تا ٩ نیشان دەدات، بەڵام ھێڵەکە داگری ھەموو ژمارە ڕاستەقینەکانە و لە ھەر بارێکەوە بێ‌بڕانەوە بەردەوام دەبێت، ھەروەھا داگری ھەموو ژمارەکانی نێوان ژمارە تەواوەکانە کە لێرە بە نیشانەیەکی تایبەت دیارینەکراون.

ژمارەی سیفر دەستپێکی ھێڵەکەیە کە دابەشی دەکات بە دوو نیوەی دەقاودەق.

نواندنی ژمارە ناڕێژەییەکان

[دەستکاری]
  1. دیاریکردنی خاڵی دەستپێک
  2. دیاریکردنی دوو ژمارە، کە کۆی ئەم ژمارانە ببێتە ژمارەی ژێر ڕەگی دووجا.
  3. دیاریکردنی ئاڕاستە لەسەر ھێڵی ژمارەکان
  4. کێشانەوەی کەمانەکە بە بەکارھێنانی پەرگار

نموونە: نواندنی لەسەر ھێڵی ژمارەکان.

لێرەدا خاڵی دەسپێک بریتییە 1 و پاشان، سێگۆشەیەکی گۆشەوەستاو کە درێژی لایەکانی بریتییە لە 1 و 1، و ژێیەکەی   دەکێشرێتەوە.

چۆنیەتی نواندنی ژمارە ناڕێژەیییەکان لەسەر ھێڵی ژمارەکان

گالێری

[دەستکاری]

ئەمانەش ببینە

[دەستکاری]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ College Algebra (5th ed.). Brooks Cole. 2008. pp. 13–19. ISBN 0-495-56521-0.