Mont d’an endalc’had

Rostrenenn

Eus Wikipedia
Rostrenenn
Ti-kêr Rostrenenn.
Ti-kêr Rostrenenn.
Ardamezioù
Anv gallek (ofisiel) Rostrenen
Bro istorel Bro-Gerne
Melestradurezh
Departamant Aodoù-an-Arvor Aodoù-an-Arvor
Arondisamant Gwengamp
Kanton Rostrenenn
Kod kumun 22266
Kod post 22110
Maer
Amzer gefridi
Guillaume Robic
2020-2026
Etrekumuniezh Kumuniezh kumunioù Kreiz Breizh
Lec'hienn Web (fr) Ti-kêr
Poblañsouriezh
Poblañs 3 132 ann. (2020)[1]
Stankter 97 ann./km²
Douaroniezh
Daveennoù
lec'hiañ
48° 14′ 08″ Norzh
3° 19′ 05″ Kornôg
/ 48.235436, -3.318134
Uhelderioù bihanañ 152 m — brasañ 262 m
Gorread 32,17 km²
Lec'hiañ ar gêr
Rostrenenn

Rostrenenn (distaget [(h)ʀosˈtʀen] ha [ˈ(h)ʀostʀen] er vro[2]) zo ur gumun e departamant Aodoù-an-Arvor hag unan eus kêrioù brasañ Kreiz Breizh, 3 132 a dud enni e 2020. Ur barrez eus Eskopti kozh Kernev a-raok 1790 ha kêr-benn ar Vro Fisel eo.

  • Bernard Tanguy (1992) ː Rostrenen, 1248 ; Rostraenen, 1254 ; Rostrenen,1262, 1267, 1269 ; Rostraenen, 1270, 1285 ; Rostrenein, 1294 ; Rostrenen, 1296 ; Rostrainen, 1317 ; Rostraenein, c. 1330 ; Rosdrenen, 1368 ; Rostrenen, 1535-1536.
  • Rostraenen e oa en XIIIvet kantved[3].
  • Erwan Vallerie (1995) ː Rostrenen, 1267 ; Rostroenen, 1270 ; Rostrenein, 1294 ; Rostrenan, 1306 ; Rotrelen, Rotrelan, 1320 ; Rostrenen, 1328 ; Rostrenan, 1352 ; Rostrenen, 1354, 1368 ; Rosdrenen, 1368 ; Castro de Rostrelehen ? ; Rostraenen, 1371 ; Rostrenan, 1379 ; Rosternen, 1536 ; Rostrenan, 1593 ; Rosternan, Rosternen, 1636 ; Rosternen, 1731.

Kumunioù amezek

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
An ti-gar
En erminoù e deir zreustell en gul
  • Sturienn : Oultre ("Uheloc'h bepred"), tiegezh Rostrenenn.

E-pad ar prantad galian-ha-roman eo deuet Rostrenenn da vezañ ur c'hroashent asambles gant Karaez (Vorgium) abalamour d'ar marc'had dreist-holl. Dont a ra da vezañ ur gêriadenn da vat pa vez savet ur c'hastellig e koad-prenn e-kichen ur stank. An ti-kêr a vez kavet bremañ er plas-se. Ar c'hastellig-se a oa bet savet gant ur baron er VIIvet kantved goude Jezuz-Krist.

Baronelezh ha kastell

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

En XIvet kantved e voe savet un tour-meur e plas ar c'hastellig. Galloudus e teuas baronelezh Rostrenenn da vezañ d'ar mare-se pa oa e varon (Riwalon aet da senesal Breizh e 1068). En em ledañ a rae levezon baronelezh Rostrenenn war pevar c'hanton betek an Dispac'h gall e 1789. Ar c'hastell a oa kelc'hiet gant mogerioù-difenn uhel hag gant ar stank bepred. Lod eus baroned Rostrenenn o deus bet ur pouez bras en istor: Jafrez Rostrenenn e-pad an Eizhvet kroaziadeg (en XIIIvet kantved), ar baron Pêr VI hag a vrezele gant Beltram Gwesklin (e 1370) hag ar baron Pêr VIII, letanant an armeoù gall, ivez, a skarzhas ar Saozon eus Frañs kuit gant Janed Ark.

E 1581, Toussaint de Beaumanoir, mestr-kamp armeoù ar Roue ha baron Rostrenenn a greñvaas an tour-meur. E 1592, e-pad 3 bloavezh e talc'has ar c'hastell ouzh an enebourien. Met en trede bloavezh e kouezhas ar c'hastell en e boull ha distrujet e voe evit na c'hellje ket bezañ implijet ken. Distrujet e oe da vat diwar urzh ar roue gall Herri IV e 1601, dindan Elena Rostrenn, merc'h Toussaint. Ur c'hastell nevez evit an annez a voe savet gant un embregour o chom e Kemper diwar c'houlenn an dugez Elbeuf, baronez Rostrenenn en XVIIIvet kantved. Ar varoned ziwezhañ a chomas er c'hastell-se betek an Dispac'h gall. Un toull-bac'h a voe graet gantañ (evel Kampostal), ti an archerien a vo staliet e-barzh da c'houde. Tudjentil ar vro a voe toullbac'het er c'hastell e-pad an Dispac'h.

E-pad labourioù kanol Naoned-Brest e servije ar c'hastell da bareañ ar brizonidi bolitikel, un ospital e oa d'ar mare-se. Implijet eo bet ivez evel skol ar merc'hed betek 1935, skoliatet e voent goude en ur savadur nevez: ar skol Édouard Herriot. Ar c'hastell en deus servijet evit bezañ skol an holl vugale e-pad an Eil brezel-bed, dre ma oa ar c'hkommandantur e skol ar merc'hed. Ar peurrest eus ar c'hastell a zo bet distrujet evit sevel an ti-post.

  • Yuzevion a gavas repu e Rostrenenn e-pad ar brezel; unan anezhe, dimezet gant ur plac'h eus ar vro, a voe flatret ha serret, mervel a reas en Auschwitz; ur vamm hag he div blac'hig a c'hellas chom kuzhet betek an Dieubidigezh[7].
  • Kemeret e voe 36 000 Lur en ti-post ha 100 000 Lur er Banque populaire, gant tri ezel eus ar Rezistañs moarvat, d’ar 25 a viz Ebrel 1944, hervez danevell sizhuniek Titouroù Hollek Sant-Brieg[8].
  • Mervel a reas 25 den ag ar gumun abalamour d'ar brezel[4].

Brezelioù didrevadennañ

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Mervel a reas pevar milour eus ar gumun er Viêtnam.
  • Mervel a reas ur soudard eus ar gumun.
  • E 1970 e voe staget kumun Bonen ouzh hini Rostrenenn.

En em ledet eo ar gêr tro-dro d'ar c'hastell, dreist-holl war dorgenn ar Minioù (263 metrad uhelder). A-raok an Dispac'h gall e veze korvoet ar c'hoadeier a oa tro-war-dro, diorroet eo ar gêr dre-se. 900 annezad a oa da vare an Dispac'h gall. E 1790 e teu Rostrenenn da vezañ ur gumun. Gant al lezenn eus an 26 a viz C'hwevrer 1790 e voe lakaet Rostrenenn da benn ur bann[10]. Krouet voe neuze un takad evit labourat an douar, Rostrenenn o vezañ e-kreiz. A-drugarez da ziorroadur ar c'hehentiñ e teu kêr da vezañ liammet gant an diavaez. Diorroet 'vez ar skoliata ivez, degas a ra skolidi ha studierien. Dont a ra da vezañ ur gêr artizanel ha kenwerzhel. Da Veurzh e c'heller kavout ar marc'had e pep lec'h e kêr. Ur vediaoueg brav-tre a zo bet savet e 1993.

Monumantoù ha traoù heverk

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Emdroadur ar boblañs abaoe 1962

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Niver a annezidi

Tudbet ganet eno

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud marvet eno

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud liammet ouzh Rostrenenn pe o deus bevet eno

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Ardamezeg ar familhoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Beaumanoir
Baroned ar barrez
En glazur e unnek hanochenn en argant, 4, 3, 4.
du Quélenec
Baroned ar barrez
En erminoù, e gab en gul karget gant teir flourdilizenn en aour

Burzhud miz Kerzu 1300 hag ar pirc'hirindedoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

E miz Kerzu 1300 e voe kavet gant un den un delwenn eus ar Werc'hez Vari e-kreiz un draeneg. Pa voe lakaet an delwenn e chapel ar c'hastell e voe pirc'hirined o tont da azeuliñ Itron Varia an Draeneg. Pardon ar Werc'hez a vez dalc'het bep 15 a viz Eost.

Ya d'ar brezhoneg

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Ur skol divyezhek publik a zo eno abaoe 1984.
  • E distro-skol 2023 e oa enskrivet 92 skoliad er c'hlasoù divyezhek (34,5 % eus skolidi ar gumun evit a sell ouzh ar c'hentañ derez) [14].
  • Merc'hed Rostrenn / 'Zizola o revr da c'holoiñ o fenn.

Ar festival Fisel

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Banniel Rostrenenn

Ur festival anavezet e Breizh a-bezh a vez bep bloaz e Rostrenenn, hini an dañs fisel evel-just. E 2007, da skouer, e oa bet dalc'het ar 35vet festival fisel, etre an 23 betek ar 26 a viz Eost 2007.

E 1969 e oa dalc'het kenstrivadeg kentañ an dañs Fisel e Loudieg hag ar bloaz war-lerc'h e Bonen. Ac'halehont e oa bet kaset da Vêl-Karaez e 1972, met re vihan e oa deuet da vezañ sal ar gumun evit an dañserien. Goude-se e oa bet kaset da Rostrenenn. Hengounel eo an dañs fisel e Rostrenenn ha tro-war-dro, e Groñvel, e Plougernevel, Plevin, hag all.

Liammoù diavaez

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Notennoù ha daveoù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  1. Roadennoù ofisiel e lec'hienn an EBSSA
  2. (fr) Nouvel atlas linguistique de la Basse-Bretagne, 2001, kt 6.
  3. (fr) Tanguy, Bernard. Les noms de lieux bretons – 1. Toponymie descriptive, Studi n° 3. Rennes : Centre Régional de Recherche et de Documentation Pédagogiques, Septembre 1975, p. 79.
  4. 4,0 ha4,1 (fr) Monumant ar re varv - Memorial Genweb
  5. (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
  6. (fr) Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
  7. (fr) "Le Télégramme", 29 a viz Ebrel 2013
  8. (fr) Éric Rondel, En attendant le Débarquement en Bretagne du 15 août 1943 au 6 juin 1944, pajenn 207, Dastumadenn Guerres et Conflits, Embannadurioù Astoure, Pleherel, 2011
  9. (fr)Fichenn hiniennel - Memorial Genweb
  10. (fr) J. B. Duverger, Collection complète des lois, décrets, ordonnances, règlemens avis du Conseil d'Etat, Levrenn gentañ, Eil embannadur, Pariz, 1834, p.105
  11. (fr) Memorial Genweb
  12. (fr) Université de Lille
  13. (fr) Memorial Genweb
  14. (br) Ofis Publik Ar Brezhoneg