Мажайск

Мажайск
Герб	Сцяг[d]
Краіна	Расія
Суб’ект федэрацыі	Маскоўская вобласць
Каардынаты	55°30′00″ пн. ш. 36°02′00″ у. д.HGЯO
Заснаваны	1231
Першая згадка	1231
Плошча	15 км²;
Вышыня цэнтра	210 м
Насельніцтва	▼32 755 чал. (2024);
Часавы пояс	UTC+4
Тэлефонны код	49638
Паштовыя індэксы	143200
Аўтамабільны код	50, 90, 150, 190
Код АКАТП	46233501000
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мажа́йск — горад на захадзе Маскоўскай вобласці, адміністрацыйны цэнтр Мажайскага раёна і гарадскога паселішча Мажайск. Насельніцтва 30,2 тыс. жыхароў (2010). Горад размешчаны ў верхнім цячэнні ракі Масква, за 4 км ад Мажайскага вадасховішча, за 110 км на захад ад Масквы.

Назва

Назва Мажайск ад балцкай назвы ракі Мажая, якая балцкага паходжання^[2].

Звязана з літоўскім mažas «малы». Літоўскія гідранімічныя аналагі — рачныя назвы тыпу Maž-upis, Mažiklis^[3].

Таго ж паходжання назвы рэк Можа (прыток дняпроўскага Бабра), Мажа (у басейне Прыпяці), Мажанка і Мажайка (прытокі Бярэзіны)^[4]. Дзве рэчкі з назвай «Мажайка» недалёка адна ад адной на левабярэжжы Верхняй Дзвіны (прымеркаваныя да самых вярхоў: адна — дзвінскай Велясы, другая — дзвінскай Мёжы).

Адпачатная назва мела выгляд *Mažaja або *Mažoja. Абодва пашыральнікі -aj-, -oj- вядомыя ў літоўскім назваўтварэнні, з імі могуць утварацца рачныя назвы аднаго кораня (Kamaja — Kamoja-Камайка^[5]). Пашыральнік -aj- і ў рачной назве Indraja. Пашыральнік -oj- часцейшы і ўжываецца ў літоўскім словаўтварэнні: pupa «боб» — pupojas «бабовае сцябло»^[6]. З іншым вакалізмам пашыральнік -j- у водных назвах тыпу Ілія, *Бабруя, Мярэя.

Назва ракі значыць «Малая (рака)».

Мажайск у складзе шэрагу гарадоў з назвамі балцкага гідранімічнага паходжання, што дугой атачаюць Маскву з заходняга боку (Валакаламск, Руза, Вярэя, Нара-Фамінск, Серпухаў)^[2].

Насельніцтва

Статыстыка колькасці насельніцтва з 1550 па 2024

Год	Колькасць
1550	10 000	^[7]
1614	99	^[7]
1678	144	^[8]
1720	4 000
1800	1 736	^[9]
1825	1 645
1853	2 747
1856	3 200	^[10]
1859	3 500	^[10]
1864	3 900
1896	4 721	^[11]
1897	3 195	^[12]
1911	4 342	^[12]

Год	Колькасць
1913	5 500	^[10]
1920	2 975	^[12]
1923	4 114	^[12]
1925	4 503	^[12]
1926	5 486	^[13]
1931	8 500	^[10]
1939	11 752	^[14]
1959	15 697	^[15]
1967	21 000	^[10]
1970	20 321	^[16]
1979	27 121	^[17]
1989	30 735	^[18]
1992	31 200	^[10]

Год	Колькасць
1996	30 700	^[10]
2000	29 900	^[10]
2001	29 400	^[10]
2002	31 459	^[19]
2003	31 500	^[10]
2005	31 500	^[10]
2006	31 460	^[20]
2007	31 050	^[10]
2008	30 900	^[10]
2009	30 480	^[21]
2010	31 363	^[22]
2011	31 400	^[10]
2012	31 104	^[23]

Год	Колькасць
2013	30 736	^[24]
2014	30 595	^[25]
2015	30 513	^[26]
2016	30 413	^[27]
2017	30 439	^[28]
2018	30 190	^[29]
2019	30 056	^[30]
2020	30 066	^[31]
2021	33 880	^[32]
2023	33 365	^[33]
2024	32 755	^[1]

Славутасці

Нова-Мікольскі сабор пачатку XIX ст.

Крыніцы

↑ ^а ^б https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Сhisl_MO_01-01-2024.xlsx — Росстат, 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126974795"></a>
↑ ^а ^б В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35—36.
↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 208.
↑ В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 195, 196.
↑ A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 144.
↑ P. Skardžius. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1996. C. 85—89.
↑ ^а ^б Города подмосковья. В 3 томах. Издательство: М.: Московский рабочий. 2000 страниц; 1979 - 1981 г.
↑ 144 посадских душ мужского пола
↑ В начале XIX века. В. Н. Фёдоров — Можайск в Отечественную войну 1812 г.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н http://www.MojGorod.ru/moskovsk_obl/mozhajsk/index.html
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127257942"></a>
↑ Можайск // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
↑ ^а ^б ^в ^г ^д Справочник Можайский уезд Московской губернии. — Можайский уездный исполнительный комитет. — Можайск: типография редакции газеты «Новый пахарь», 1925. — 493 с. — 2000 экз.
↑ http://dlib.rsl.ru/viewer/01003091360#?page=1 — М.: 1929.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127257121"></a>
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_pop_39_3.php
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126688840"></a>
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683186"></a>
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683348"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a>
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683464"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a>
↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683566"></a>
↑ http://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126687602"></a>
↑ http://msu-mo.ru/userdata/docs/abc_np_03_08_06.zip
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127270936"></a>
↑ http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683667"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Vol1/pub-01-11.xlsx — Росстат.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126959207"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683726"></a>
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 с.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683996"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126707963"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684268"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684493"></a>
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — М.: Росстат, 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41348632"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>
↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — М.: Росстат, 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56023898"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>
↑ http://www.gks.ru/free_doc/doc_2019/bul_dr/mun_obr2019.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684775"></a>
↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126688520"></a>
↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684906"></a>
↑ https://rosstat.gov.ru/compendium/document/13282 — Росстат, 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126719912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>

Літаратура

Мажайск // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 9: Кулібін — Малаіта / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1999. — Т. 9. — С. 501. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0155-9 (т. 9).

Спасылкі

На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Мажайск

[_c23298e847977e2e-1] а ^б https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Сhisl_MO_01-01-2024.xlsx — Росстат, 2024.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126974795"></a>

[ReferenceA-2] а ^б В. Н. Топоров. Древняя Москва в балтийской перспективе // Балто-славянские исследования. 1981. Москва, 1982. С. 35—36.

[3] A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 208.

[4] В. Н. Топоров, О. Н. Трубачев. Лингвистический анализ гидронимов Верхнего Поднепровья. Москва, 1962. С. 195, 196.

[5] A. Vanagas. Lietuvių hidronimų etimologinis žodynas. — Vilnius, 1981. — С. 144.

[6] P. Skardžius. Rinktiniai raštai. T. 1. Vilnius, 1996. C. 85—89.

[_37d5d8d1d0aba7ce-7] а ^б Города подмосковья. В 3 томах. Издательство: М.: Московский рабочий. 2000 страниц; 1979 - 1981 г.

[_eaabdcb46e44228e-8] 144 посадских душ мужского пола

[_9ea2aa942c9b119c-9] В начале XIX века. В. Н. Фёдоров — Можайск в Отечественную войну 1812 г.

[_c4b1b9ebfa5b1ff2-10] а ^б ^в ^г ^д ^е ^ё ^ж ^з ^і ^к ^л ^м ^н http://www.MojGorod.ru/moskovsk_obl/mozhajsk/index.html
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127257942"></a>

[_6bc87feb99c37b42-11] Можайск // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.

[_b92ba309ba1416ca-12] а ^б ^в ^г ^д Справочник Можайский уезд Московской губернии. — Можайский уездный исполнительный комитет. — Можайск: типография редакции газеты «Новый пахарь», 1925. — 493 с. — 2000 экз.

[_edf5b59e2b456107-13] ttps://dlib.rsl.ru/viewer/01003091360#?page=1 — М.: 1929.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127257121"></a>

[_9cc5d005636f8f32-14] ttps://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_pop_39_3.php
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126688840"></a>

[_f17e3b56b181fcb5-15] ttps://demoscope.ru/weekly/ssp/rus59_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683186"></a>

[_27fa4492ef5045af-16] ttps://demoscope.ru/weekly/ssp/rus70_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683348"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a>

[_eca1e116e27ad453-17] ttps://demoscope.ru/weekly/ssp/rus79_reg2.php — Демоскоп Weekly.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683464"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q4157690"></a>

[_94c9cacc52c53d1e-18] ttps://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg2.php
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683566"></a>

[_f77333f626235691-19] ttps://www.perepis2002.ru/ct/doc/1_TOM_01_04.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126687602"></a>

[_0f16118bd8de1eda-20] ttps://msu-mo.ru/userdata/docs/abc_np_03_08_06.zip
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q127270936"></a>

[_844c2c2c7b2c62cb-21] ttps://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683667"></a>

[_6725f1b9806045e0-22] ttps://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/Documents/Vol1/pub-01-11.xlsx — Росстат.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126959207"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>

[_b6b9ce681132d5bf-23] ttps://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683726"></a>

[_7675a636273792cd-24] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. Таблица 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов — Росстат, 2013. — 528 с.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126683996"></a>

[_5b3f5beab2cf884f-25] ttps://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126707963"></a>

[_5efbc18a593d1ba3-26] ttps://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684268"></a>

[_7679ab8ee3af3ed2-27] ttps://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar — 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684493"></a>

[_daf8bd546eb3d9df-28] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года — М.: Росстат, 2017.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q41348632"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>

[_a2478325e058a0c9-29] Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — М.: Росстат, 2018.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56023898"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>

[_64e3651860ba6215-30] ttps://www.gks.ru/free_doc/doc_2019/bul_dr/mun_obr2019.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684775"></a>

[_27803a8841c5a3d1-31] ttps://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126688520"></a>

[_51d9a0a03d921ba9-32] ttps://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126684906"></a>

[_f17ec64b3836477d-33] ttps://rosstat.gov.ru/compendium/document/13282 — Росстат, 2023.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q126719912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q2624680"></a>

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

Слоўнікі і энцыклапедыі	Вялікая расійская (старая версія) · Вялікая савецкая (1 выд.) · Бракгаўза і Эфрона · Ваенная Сыціна · Малы Бракгаўза і Эфрона · Новы
Нарматыўны кантроль	GND: 4375685-2 · LCCN: n80162946 · NKC: ge577303 · SUDOC: 066511402 · VIAF: 131353386